Inhoud • I Situering • II Niet-commerciële ondernemingen • III Wat is een vrij beroep • IV Starten in cijfers • V Algemene Startersvoorwaarden • VI Het ondernemingsplan • VII Startersformaliteiten • VIII Sociale Zekerheid • IX Verzekeringen • X Boekhouding en fiscaliteit • XI Vennootschappen • XII Personeel • XIII Steunmaatregelen, vorming en advies • XIV Varia • XV Samenwerken in het vrije beroep • XVI FVIB I Situering • Beroepsactiviteiten – Loontrekkenden – Ambtenaren – Zelfstandigen • Zelfstandige beroepsactiviteiten – – – – – Ondernemingshoofd Vennootschappen: mandataris / werkend vennoot Zelfstandige helpers Medewerkende echtgeno(o)t(e) Stagairs • Ondernemingen (natuurlijk persoon of vennootschap) – Commerciële ondernemingen: stellen daden van koophandel – Niet-commerciële ondernemingen: stellen geen daden van koophandel: de meeste vrije beroepen, landbouwers, kunstenaars, ... II Niet-commerciële ondernemingen • • • • Stellen geen daden van koophandel Burgerlijke vennootschappen Baten i.p.v. inkomsten Vallen onder burgerlijk recht i.p.v. handelsrechts: – Voordeel : in principe geen faillissement – Nadeel : genieten niet van soepel bewijsrecht III Vrije beroepen • Er bestaat geen officiële lijst of definitie De meeste vrije beroepen zijn niet-commercieel, maar niet allemaal. Vb. vastgoedmakelaar, vertalers, interieurarchitecten zijn commerciële ondernemingen, alhoewel het vrije beroepen zijn. • Belangrijke kenmerken – Vooropleiding, permanente vorming – Persoonlijke verantwoordelijkheid en onafhankelijkheid – Deonthologische code en orgaan (orde of instituut) – Specifieke wettelijke bepalingen • Vier sectoren van traditionele vrije beroepen – Medisch, juridisch, economisch, bouwkundig • Dienstverlenende intellectuele beroepen IV Starten in cijfers • Aantal starters 2009 • Naar geslacht en aard activiteit Aantal starters als zelfstandige 1% 5% 0% 25% 23% 10% 36% Landbouw Visserij Industrie Handel Diensten Vrije Beroepen Diversen Aantal starters in een vrij beroep naar geslacht en aard activiteit in % 59 60 50 49 51 39,4 40 30 20 10 1,5 0 man vrouw hoofdberoep Geslacht bijberoep na pensioen Aard activiteit V Startersvoorwaarden voor vrije beroepen • Leeftijd: 18 jaar • Nationaliteit: – Belg/E.E.R./beroepskaart/17 uitzonderingen • Ondernemingsvaardigheden (bedrijfsbeheer) indien commercieel vrij beroep (vb vertaler) • Diploma/stages/toegangsexamen/vestigingsbeperking VI Het ondernemingsplan • Waarom? – Indien vennootschap : verplicht – Indien je een krediet aanvraagt: bank zal een ondernemingsplan opvragen – • Het is aan te raden voor jezelf : weten waaraan je begint Inhoud: – Zelfanalyse ondernemersvaardigheden – Marktanalyse en marketingplan: Cliënteel, concurrenten, vestigingsplaats, communicatie, klantenbinding – Financieel plan: Investeringsplan (hoeveel nodig en waar het halen) – Rentabiliteitsplan (voorziene omzet – aankopen = brutowinst – kosten = netto bedrijfsinkomen) VII Startersformaliteiten 1. Professionele rekening 2. Vestigingsplaats 3. Ondernemingsloket 4. Beroepsgebonden aspecten 1. Professionele rekening • Openen afzonderlijke bankrekening voor professionele activiteiten 2. Vestigingsplaats • Uniek nummer, naast ondernemingsnummer • Gecreëerd door ondernemersloket • Huur pand : valt meestal onder gemene huur (min of meer vrij) en niet onder handelshuur 3. Ondernemingsloket • Inschrijving als commerciële of nietcommerciële onderneming – commerciële onderneming: 75 euro – niet-commerciële onderneming : gratis – Wijziging + schrapping : steeds betalend • Aanvraag btw-hoedanigheid voor sommige vrije beroepen – Via loket : 55 euro + btw – Rechtstreeks bij btw : gratis • Aansluiting sociaal verzekeringsfonds • Aansluiting mutualiteit • FAVV-vergunning (bv. apotheker, dierenarts, diëtist) 4. Beroepsgebonden aspecten • Inschrijving bij Orde, Instituut • Stage • Erkenning : eedaflegging, Riziv, Volksgezondheid • Vergunningen : milieu, toestellen VIII Sociale Zekerheid • Aansluitingsplicht sociaal verzekeringsfonds • Bijdrageplicht: – Afh. van categorie: hoofdberoep/bijberoep/na pensioen – Bijdrage hoofdberoep: berekend op inkomen 3j terug. Starter: minimumbijdrage. Algemeen: ong. 23% netto bedrijfsinkomen (min. 630 €/kw.) – Rechten: pensioen, medische kosten (grote en kleine risico’s), arbeidsongeschiktheid, gezinsbijslag, faillissement, moederschapscheques • Aansluitingsplicht mutualiteit IX Verzekeringen – Persoonlijke verzekeringen • Aanvullend pensioen • Gewaarborgd inkomen bij ziekte of invaliditeit – Aansprakelijkheidsverzekeringen • Burgerlijke aansprakelijkheid • Beroepsaansprakelijkheid • BA motorvoertuigen • Arbeidsongevallen (indien personeel in loondiens) • Brandverzekering (als huurder van een pand) – Eigendomsverzekeringen : roerende en onroerende eigendommen – Rechtsbijstand X Boekhouding en fiscaliteit • Vereenvoudigde boekhouding (vennootschap: volledige boekhouding) • Inkomstenbelasting – Personenbelasting (deel II: baten, bedrijfsleiders/ vennootschapsbelasting – Voorafbetalingen, bedrijfsvoorheffing • BTW (aangifte kwrt/mnd, listing) – Vrijstelling voor medische (RIZIV) en juridische beroepen – Wel: dierenartsen, architecten, landmeters, accountants,… XI Vennootschappen • Vennootschapsvorm: soms beperking • Bijkomende formaliteiten – Financieel plan – Akte – Aansluiting vennootschap sociaal verzekeringsfonds – Afhouding bedrijfsvoorheffing en opmaak nodige fiches – Dubbele boekhouding bij sommige vormen • Zie verder: samenwerken in het vrije beroep XII Personeel • Zelfstandige helpers : meewerkende echtgeno(o)t(e), familie • Loontrekkenden • Meer info: sociaal secretariaat XIII Steunmaatregelen – Fiscaal : notionele interestaftrek… – Sociaal: proefperiode, vrijstelling… – Investeringen: Participatiefonds, waarborgfonds… – Opleidingen : KMO Portefeuille (niet cumuleerbaar andere overheidssteun) XIV Varia • • • • SABAM en billijke vergoeding Bedrijventaks provincie, gemeente Verbod cumulatie commerciële activiteit Overname : contract + fiscale en sociale certificaten XV Samenwerken in het vrije beroep • Solopraktijk • Samenwerken Samenwerkingsvormen in cijfers (FVIB-enquête bij 810 vrije beroepers - 2006) Solopraktijk: 35% Losse samenwerking: 18% Verticale samenwerking: 23% Kostendeling: 3% Integrale associatie: 21% Drempels en motieven bij keuze organisatievorm Mentale drempels • Individualistisch beroep • Conflicten en mislukken • Vermenging beroep en privé Praktische drempels • Tijdsdruk • Financiële rentabiliteit • Lacune aan informatie en kennis over het hoe Klassieke motieven • Specialiseren • Steun van collega • Sparen van kosten Nieuwe motieven • Strategische positie • Werkdruk • Overdracht van praktijk Keuze voor solopraktijk JURIDISCHE VORM Geen rechtspersoon Eenmanszaak Wel rechtspersoon EBVBA Keuze voor samenwerken : mogelijkheden 1. Wil ik op een structurele manier samenwerken? 2. Wil ik samen ondernemen met collega’s? Wel structureel delen van werk Verticale Verticale samenwerking samenwerking Integrale Integrale samenwerking samenwerking Niet structureel delen van werk Losse Losse samenwerking samenwerking Kostendelende Kostendelende samenwerking samenwerking Niet delen van ondernemerschap Wel delen van ondernemerschap VERTICAAL “Uitbesteden” ZELFSTANDIGE SAMENWERKING KOSTENDELEND Kosten delen INTEGRAAL Samen beroep uitoefenen VENNOOTSCHAP ZONDER RECHTSPERSOON : maatschap Contract van aanneming RECHTSPERSOON AANSPRAKELIJK : vof / cvoa BEPERKT AANSPRAKELIJK : bvba / cvba / nv Zelfstandige samenwerking • Zelfstandige medewerker in bestaande praktijk • Geschreven overeenkomst van zelfstandige samenwerking (contract van aanneming) • Aandachtspunten: – Duidelijke afspraken voor billijke vergoeding/deelname in kosten – Geen ‘schijnzelfstandigheid’ – Concurrentiebeding en opzegtermijnen • Aandacht voor toekomstperspectieven: – kansen op associatie ? financiële voorwaarden intrede? Samenwerking en deontologie • Deontologische bepalingen over samenwerking en vennootschappen bij: – • artsen, dierenartsen, architecten, BIBF, IAB, IBR, advocaten, notarissen, gerechtsdeurwaarders, BIV Algemene krachtlijnen: 1. Enkel erkende beroepsbeoefenaars als vennoot, zaakvoerder, bestuurder 2. Uitsluiting van bepaalde vennootschapsvormen 3. Enkel aandelen op naam 4. Vennoten (ook bij volkomen rechtspersoonlijkheid) steeds persoonlijk en onbeperkt aansprakelijk voor eigen beroepsfouten 5. Contracten en statuten verplichte voorafgaande controle Meer info FVIB Kenniscentrum|samenwerking in associatie: Associëren om te innoveren Spastraat 8 – 1000 Brussel www.fvib.be/samenwerken 02 238 06 29 – [email protected] XVI FVIB • Aangesloten bij UNIZO • 18 aangesloten beroepsorganisaties – Medische sector : VAS,VVT,Kkartel,APB,IV/DB,NVKVV – Juridische sector : NKG, KFBN, Balie Brussel – Economische sector : BIBF, IAB, IBR – Bouwkundige sector : NAV, AInB, BVTL, KCLE – Intellectuele sector : BKVTF, BRK • 1000den individuele leden UNIZO met een vrij beroep (automatisch dubbel lidmaatschap) Kerntaken FVIB • • • • • • Belangenverdediging Activiteiten Wetenschappelijk onderzoek Communicatie Netwerking Projectwerking Meer info / Contact • Lidmaatschap UNIZO/FVIB : stand UNIZO • Contactgegevens FVIB : FVIB Spastraat 8 1000 Brussel T. 02 238 05 04 [email protected] www.fvib.be