FUGRO N.V. SUMMARY ANNUAL REPORT 2013
VERKORT JAARVERSLAG 2013
FUGRO N.V.
Fugro N.V.
Veurse Achterweg 10
2264 SG Leidschendam
Postbus 41
2260 AA Leidschendam
Nederland
T +31 (0)70 3111422
F +31 (0)70 3202703
E [email protected]
www.fugro.com
Handelsregister Den Haag
Handelsregisternummer 27120091
BTW-nummer 00 56 21 409 B01
Colofon
Fugro N.V.
Veurse Achterweg 10
2264 SG Leidschendam
T +31 (0)70 3111422
F +31 (0)70 3202703
E [email protected]
Realisatie:
Domani B.V. Weesp
Fotografie en illustraties:
Fugro N.V.
Karen Kaper
Fugro heeft ernaar gestreefd de auteursrechten voor de foto’s
en afbeeldingen volgens de wettelijke bepalingen te regelen.
Diegenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen
doen gelden, kunnen zich alsnog tot Fugro wenden.
Het volledige en officiële jaarverslag 2013 (Annual Report
2013) is in de Engelse taal. In geval van strijdigheid
tussen de volledige Engelstalige versie en deze verkorte
Nederlandstalige versie is het Annual Report 2013 leidend.
Waarschuwing met betrekking tot toekomstgerichte uitspraken
Dit verkorte jaarverslag bevat mogelijk toekomstgerichte uitspraken. Toekomstgerichte uitspraken zijn uitspraken die geen historische feiten zijn,
zoals, niet limitatief, mededelingen die overtuigingen, verwachtingen, bedoelingen, prognoses, schattingen of voorspellingen (en de aannames die
daar aan ten grondslag liggen) van Fugro uitdrukken of inhouden. Aan toekomstgerichte uitspraken zijn noodzakelijkerwijs risico’s en onzekerheden
verbonden. De werkelijke toekomstige resultaten of omstandigheden kunnen dan ook wezenlijk verschillen van die uitgedrukt of bedoeld in toekomstgerichte uitspraken. De oorzaak van een zodanig verschil kan zijn gelegen in diverse factoren (zoals, niet limitatief, de ontwikkelingen in de
olie- en gassector en aanverwante markten, valutarisico’s en onverwachte operationele tegenslagen). Eventuele toekomstgerichte uitspraken in dit
verkorte jaarverslag zijn gebaseerd op informatie die Fugro’s management op dit moment ter beschikking staat. Fugro neemt geen verplichting op
zich om steeds een publieke aankondiging te doen indien zich wijzigingen voordoen in die informatie of indien er anderszins wijzigingen of ontwikkelingen zijn met betrekking tot toekomstgerichte uitspraken in dit verkorte jaarverslag.
Het begrip ‘aandelen’ dat in dit verkorte jaarverslag wordt gebruikt voor gewone aandelen uitgegeven door Fugro N.V. omvat tevens de certificaten
van gewone aandelen uitgegeven door Stichting Administratiekantoor Fugro, tenzij de context iets anders vereist of uit de context blijkt dat dit niet
het geval is. In dit verkorte jaarverslag wordt Fugro N.V. ook aangeduid als ‘de vennootschap’ of ‘Fugro’. Fugro N.V. en haar dochterondernemingen
worden tezamen ook aangeduid als ‘de groep’.
INHOUDSOPGAVE
Bericht van de voorzitter van
de Raad van Bestuur
Fugro in één oogopslag
Belangrijke gebeurtenissen in 2013
Kerncijfers
Profiel en strategie
Visie en missie
Profiel
Activiteiten
Strategie, financiële doelstellingen en investeringen
Verslag van de Raad van Bestuur
Samenvatting
Marktontwikkelingen in 2013
Verkoop van het grootste deel van de
divisie Geoscience
Oprichting van joint venture Seabed Geosolutions
Overnames in 2013
Stelselwijziging multi-client bibliotheek
Joint ventures
Financieel
Overzicht winst-en-verliesrekening
Overzicht balans
Kasstroom
Wisselkoersen
Medewerkers
Implementatie van de strategie
Orderportefeuille
Gebeurtenissen na balansdatum
Marktontwikkelingen en vooruitzichten
Overzicht belangrijke opdrachten
Divisie Geotechniek
Divisie Survey
Divisie Subsea Services
Divisie Geoscience
Themapagina’s: Onze succesfactoren
48
Maatschappelijk Verantwoord
Ondernemen
64
Verslag van de
Raad van Commissarissen
78
Informatie voor aandeelhouders
86
Geconsolideerd overzicht van
gerealiseerde en niet-gerealiseerde
resultaten
92
Geconsolideerde balans
94
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
96
Begrippenlijst
98
4
6
7
8
10
10
10
11
13
19
20
21
21
22
22
22
23
24
25
27
31
31
31
32
34
34
35
38
40
42
44
46
VERKORT JAARVERSLAG 2013
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
3
BERICHT VAN DE VOORZITTER
VAN DE RAAD VAN BESTUUR
Geachte aandeelhouders en andere
betrokkenen,
In 2013 leverden de divisies Geotechniek en Survey een
redelijke performance en verbeterde die van de divisie
Subsea Services. Deze resultaten werden gedeeltelijk
tenietgedaan door de verliesmakende start van Seabed
Geosolutions, de joint venture met CGG, en multi-clientverkopen die uiteindelijk lager waren dan verwacht.
De algehele uitkomst was een 1,5% hogere omzetgroei
(inclusief multi-client) van EUR 2.400 miljoen naar
EUR 2.437 miljoen, of 6,1% hoger, gecorrigeerd voor het
negatieve valuta-effect van 4,6%. De nettowinstmarge
was 9,3% (2012: 10,7%).
In 2013 hebben wij de verkoop aan CGG van het grootste
deel van de divisie Geoscience afgerond en hebben wij
samen met CGG de joint venture Seabed Geosolutions
opgericht, waarin Fugro een meerderheidsbelang van
60% heeft. De joint venture houdt zich bezig met
geofysische gegevensverwerving op de zeebodem.
Na deze transactie hebben wij veel energie gestoken
in een diepgaande herbeoordeling van onze strategie.
Die heeft geresulteerd in onze strategieherziening
‘Growth through Leadership’, met als doelstellingen
robuuste groei, betere marges en een beter rendement
op het geïnvesteerd vermogen door versterking van onze
marktleidersposities. Bij het strategieproces waren circa
200 hogere functionarissen van Fugro betrokken, met
input van opdrachtgevers, aandeelhouders en analisten.
In september 2013 hebben wij de strategieherziening
gepresenteerd op twee kapitaalmarktdagen, in Londen
en Houston.
Wij hebben vastgesteld dat de belangrijkste strategische
factoren voor onze successen uit het verleden dezelfde
zijn als die ons in de toekomst vooruit zullen brengen.
Deze ‘key drivers’ zijn onder meer marktleiderschap,
focus op de kwaliteit en ontwikkeling van onze
medewerkers, wereldwijd opereren in verschillende
markten, product- en procesinnovatie en versterking
van onze bedrijfsnormen. De presentatie van onze acht
strategische succesfactoren vormt het thema van dit
Verslag. Een verdere uitkomst van onze herziene
strategie is dat wij heldere groei-, marge- en rendements4
Bericht van de voorzitter van de Raad van Bestuur
doelstellingen voor 2016 hebben geformuleerd en dat wij
de daartoe benodigde investeringen uit eigen kasstroom
kunnen financieren.
Onderdeel van het strategieproces was een gedetailleerde
herbeoordeling van onze marktposities en ons groeipotentieel. Die heeft ons ervan overtuigd dat de markten
waarin wij opereren goede groeikansen bieden, die
wij zien komen uit groei van bestaande activiteiten,
aangevuld met groei in opkomende economieën,
optimale inzet van onze capaciteit om opdrachtgevers
wereldwijd te ondersteunen bij grote, multidisciplinaire
projecten en dienstverlening van consequent hoge
kwaliteit aan onze opdrachtgevers wereldwijd. Om deze
groei te ondersteunen, versterken wij onze regionale
organisatie.
Wij moeten samenwerking door de hele onderneming
heen stimuleren, te beginnen bij de top. In het jaar 2013
zijn er verschillende wijzigingen in de Raad van Commissarissen en het Executive Committee geweest. De Raad
van Commissarissen heeft actief aan het strategieproces
deelgenomen, wat heeft bijgedragen aan het creëren van
een gemeenschappelijke toekomstvisie voor de onderneming en aan verdere teambuilding bij de Raad van
Commissarissen en het Executive Committee.
Wij verwachten dat 2014 een spannend jaar wordt,
waarin wij de eerste tastbare resultaten zullen zien van
de invoering van onze ‘Growth through Leadership’strategie, die Fugro klaar zal maken voor haar volgende
fase van winstgevende groei met aantrekkende rendementen.
Paul van Riel
Voorzitter van de Raad van Bestuur
Chief Executive Officer
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
ONZE SUCCESFACTOREN
Met de ‘Growth through Leadership’-strategie bouwt Fugro voort op het in het verleden behaalde succes met een
hoogwaardig, technologie-intensief aanbod voor opdrachtgevers in de energie- en de infrastructuurmarkten.
Marktleiderschap
Innovatie en
Mensen
Delivery excellence
Fugro wil in al haar
markten de leiderschapspositie bereiken en
behouden.
technologie
Met haar sterke
innovatie- en technologiegerichtheid biedt
Fugro haar opdrachtgevers de best mogelijke
oplossingen.
Fugro-medewerkers zijn
teamspelers die de juiste
vaardigheden bezitten
om diensten overal ter
wereld veilig en naar
behoren te verlenen, ook
in de meest uitdagende
omgevingen.
Het consequent veilig,
op tijd en volgens budget
leveren van resultaten
die aan de eisen van de
opdrachtgever voldoen
of die overtreffen.
Standaarden
Multi-marktstrategie
Autonome groei plus
Mondiale dekking
De sleutel tot het veilig
en consequent realiseren
van hoogwaardige resultaten overal ter wereld;
een van de pijlers van
een goede bedrijfsvoering.
Fugro opereert in
verschillende markten
en is daardoor beter
bestand tegen marktvolatiliteit.
fusies en overnames
Als wereldspeler verkeert
Fugro in een unieke positie
om wereldwijd opererende
opdrachtgevers lokaal
te ondersteunen.
Tegelijkertijd maakt dit
Fugro minder gevoelig
voor lokale economische
volatiliteit.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Winstgevende groei is
de sleutel tot het creëren
van waarde over de
lange termijn. Fugro
ondersteunt haar
autonome groei met
fusies en overnames.
5
FUGRO IN ÉÉN OOGOPSLAG
Fugro creëert waarde voor haar opdrachtgevers door
het verzamelen en interpreteren van gegevens van het
aardoppervlak en het verlenen van hiermee samenhangende adviesdiensten ten behoeve van het ontwerp en
de aanleg van infrastructuur en gebouwen. Fugro ondersteunt opdrachtgevers tevens bij installatie-, herstel- en
onderhoudswerkzaamheden van hun infrastructuur op
de zeebodem.
Omzet (EUR 2,4 miljard in 2013)
29%
37%
24%
10%
Fugro werkt overal ter wereld, overwegend in energieen infrastructuurmarkten, zowel offshore als onshore.
Fugro is genoteerd aan NYSE Euronext Amsterdam en is
opgenomen in de AEX-index.
Geotechniek
Survey
Subsea Services
Geoscience
Aanwezig in meer dan 60 landen, met bijna 250 kantoren
52 schepen
26 vliegtuigen
97 sondeertrucks
261 boortorens op
30 hefeilanden
12.591 medewerkers
2.226 nodes
61 kustvaartuigen
het land en 17 offshore
35 laboratoria
6
Fugro in één oogopslag
9 onbemande onder-
150 op afstand bestuur-
watervaartuigen (AUV’s)
bare voertuigen (ROV’s)
40 duiksystemen
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
BELANGRIJKE GEBEURTENISSEN IN 2013
Algemeen
■
■
■
■
■
Redelijke performance van de divisies Geotechniek en Survey; verbeterde performance van de divisie Subsea Services
(vóór 2013 verantwoord als onderdeel van de divisie Survey); aanloopverliezen bij Seabed Geosolutions en lagere multiclient-omzet per 31 december dan verwacht.
Afronding van de verkoop aan CGG van het grootste deel van de divisie Geoscience voor een totale opbrengst van
EUR 1,2 miljard, met een netto transactieresultaat van EUR 205 miljoen. De verkoop verliep in twee tranches.
De eerste tranche, exclusief de airborne-activiteiten, werd afgerond op 31 januari 2013; de tweede tranche, de verkoop
van de airborne-activiteiten, op 2 september.
Oprichting van Seabed Geosolutions op 16 februari 2013, een joint venture met CGG waarin beide partijen hun geofysische
activiteiten op de zeebodem inbrengen en waarin Fugro een meerderheidsbelang van 60% heeft verkregen via een
compensatieovereenkomst (‘set-off agreement’) van EUR 225 miljoen aan CGG. Seabed Geosolutions verwerft geofysische
gegevens op de zeebodem voor olie- en gasmaatschappijen.
Een diepgaande herbeoordeling van de strategie heeft geresulteerd in de aangepaste ‘Growth through Leadership’-strategie,
die voortbouwt op dezelfde strategische factoren die de kern vormen van Fugro’s succes in het verleden. Fugro streeft naar
verdere groei van haar sterke divisies Geotechniek en Survey, ondersteund door intensievere investeringen in de scheepsvloot in de komende jaren. Daarnaast streeft Fugro naar verbetering van de winstgevendheid van de divisie Subsea Services
en naar verbetering van zowel de groei als de winstgevendheid van Seabed Geosolutions.
Beginnend met het (in 2014 uit te keren) dividend over 2013 wordt verwatering als gevolg van het keuzedividend
(in contanten of in aandelen) gecompenseerd door inkoop en intrekking van hetzelfde aantal aandelen dat als stockdividend
wordt uitgegeven.
Financieel
De aan CGG verkochte activiteiten omvatten het grootste deel van de divisie Geoscience en worden als beëindigde bedrijfsactiviteiten gerapporteerd. De multi-client seismische bibliotheek is eigendom van Fugro gebleven. Overeenkomstig IFRS werd
de hiermee samenhangende omzet tot en met 31 januari 2013 gerapporteerd als beëindigd, terwijl de resultaten als voortgezet
werden gerapporteerd. Per 1 februari 2013 valt de multi-client-omzet onder voortgezette bedrijfsactiviteiten. Om de vergelijking
te vergemakkelijken, rapporteren wij op een aantal plaatsen in dit Verkorte verslag tevens ‘omzet inclusief multi-client’.
Deze omvat de multi-client-omzet over de gehele periode 2011–2013.
Voortgezette activiteiten
Voortgezette en beëindigde activiteiten
■
De omzet steeg van EUR 2.165,0 miljoen in 2012 naar
EUR 2.424,0 miljoen in 2013. Deze stijging houdt in
hoge mate verband met het feit dat de multi-clientomzet pas met ingang van februari 2013 is opgenomen.
■
De omzet daalde van EUR 2.952,7 miljoen in 2012 naar
EUR 2.518,2 miljoen in 2013. Deze daling houdt
voornamelijk verband met de verkoop van het grootste
deel van de Geoscience-activiteiten per 31 januari 2013.
■
De omzet inclusief multi-client steeg met 1,5%,
van EUR 2.400,0 miljoen naar EUR 2.437,2 miljoen.
Het effect van groei bij Survey en de omzetbijdrage van
Seabed Geosolutions werd gedeeltelijk tenietgedaan
door een lagere multi-client-omzet en een negatief
valuta-effect van 4,6%. Gecorrigeerd voor het negatieve
valuta-effect steeg de omzet met 6,1%.
■
De nettowinst bedroeg EUR 428,3 miljoen in 2013
(2012: EUR 289,7 miljoen) en omvatte onder meer het
netto transactieresultaat van EUR 205 miljoen op de
verkoop van het grootste deel van de Geoscienceactiviteiten.
■
Het resultaat uit bedrijfsactiviteiten (EBIT) was met
EUR 267 miljoen 13% lager en werd nadelig beïnvloed
door het opstartverlies bij Seabed Geosolutions en een
lagere bijdrage van multi-client.
■
De winst per aandeel bedroeg EUR 5,29
(2012: EUR 3,61).
■
De nettowinst uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
bedroeg EUR 224,2 miljoen in 2013. Dit is 3,2% lager
dan in 2012.
■
Het voorgestelde dividend voor 2013 is EUR 1,50
per aandeel.
■
De winst per aandeel bedroeg EUR 2,77
(2012: EUR 2,89).
■
De orderportefeuille aan het begin van 2014 bedroeg
EUR 1.800,8 miljoen, 19% hoger dan een jaar geleden.
Het effect van Seabed Geosolutions buiten beschouwing
gelaten, was de stijging bij constante valutakoersen 9%.
■
Fugro’s fi nanciële positie is solide, met een verhouding
netto schuld tot EBITDA van 1,53. Dit is ruimschoots
binnen de doelstelling van lager dan 2.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Fugro in één oogopslag
7
KERNCIJFERS
2013
Verandering
in %
2012
2011
2.165,0
1.858,0
2.400,0
2.014,0
Voortgezet
Resultaat (x EUR miljoen)
Omzet
Omzet (inclusief multi-client)
Resultaat uit bedrijfsactiviteiten voor afschrijvingen en amortisatie
(EBITDA)
Resultaat uit bedrijfsactiviteiten (EBIT)
Nettobedrijfswinst na belastingen (NOPAT)
Nettowinst 1
Nettowinst (inclusief beëindigde bedrijfsactiviteiten) 1
Kasstroom
EBIT-marge (%)
Nettowinstmarge (%)
2.424,0
2.437,2
1,5
457,4
(1,7)
465,4
481,9
267,0
(12,9)
306,6
352,0
219,4
(11,8)
248,7
270,1
224,2
(3,2)
231,5
293,9
428,3
47,8
289,7
287,6
404,3
1,0
400,1
431,5
11,0
14,2
18,9
9,3
10,7
15,8
Vermogen (x EUR miljoen)
Balanstotaal
Balanstotaal (exclusief activa en verplichtingen geclassificeerd
als voor verkoop aangehouden)
Totaal eigen vermogen
Werkkapitaal
Multi-client bibliotheek
Geïnvesteerd vermogen 2
Rendement op geïnvesteerd vermogen (%) 3
Nettoschuld
Nettoschuld/EBITDA
Solvabiliteit (%)
3.630,6
(12,9)
4.169,7
3.861,6
3.630,6
15,0
3.157,8
3.861,6
2.110,9
6,7
1.978,4
1.674,1
413,4
56,3
264,5
206,4
366,4
(20,1)
458,5
333,8
2.270,4
2.153,6
11,0
12,5
2.688,6
18,4
8,2
700,7
1.377,4
1.338,9
1,53
(49,1)
2,96
2,78
55,8
46,9
42,9
Activa (x EUR miljoen)
Materiële vaste activa
Totale investeringen waarvan
■
investeringen (uitgaande kasmiddelen)
■
activa uit overnames
Afschrijvingen op materiële vaste activa
1.129,9
6,0
1.065,9
981,1
318,8
21,8
261,7
359,2
253,4
258,3
241,6
65,4
3,4
117,5
155,6
127,2
4,44
179,0
15,0
3,30
(13,6)
3,82
2,77
(4,2)
2,89
3,71
5,29
46,5
3,61
3,63
5,00
0,2
4,99
5,45
1,50
1,50
Gegevens per aandeel (x EUR 1,–)
Resultaat uit bedrijfsactiviteiten (EBIT)
Winst uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
Winst (inclusief beëindigde bedrijfsactiviteiten)
Kasstroom
Dividend over het verslagjaar
Extra dividend over het verslagjaar m.b.t. de verkoop van het grootste
deel van de Geoscience-activiteiten
Koers per 31 december
Gemiddelde koers-winstverhouding
Dividendrendement (%) over de gemiddelde koers
1,50
–
0,50
–
43,32
44,52
44,90
7,9
13,2
13,5
3,6
4,2
3,1
84.573
82.844
81.393
80.774
81.641
79.230
12.165
11.495
Andere belangrijke gegevens
Uitstaande aandelen (per 31 december, in duizenden)
Uitstaande dividendgerechtigde aandelen (per 31 december,
in duizenden)
Aantal medewerkers (per 31 december)
1
2
3
8
12.591
3,5
Toe te rekenen aan aandeelhouders van de vennootschap.
Geïnvesteerd vermogen: totale activa verminderd met kortlopende verplichtingen, gemiddeld over het gehele jaar (exclusief activa en verplichtingen geclassificeerd
als voor verkoop aangehouden).
Rendement op geïnvesteerd vermogen: NOPAT/gemiddeld geïnvesteerd vermogen over het gehele jaar.
Fugro in één oogopslag
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Toelichting voortgezette en beëindigde activiteiten
De aan CGG verkochte activiteiten, die het grootste deel van de divisie Geoscience vertegenwoordigen, worden als
beëindigde bedrijfsactiviteiten gerapporteerd. De multi-client seismische bibliotheek is eigendom van Fugro gebleven.
Overeenkomstig IFRS werd de hiermee samenhangende omzet (van EUR 13 miljoen in januari 2013, EUR 235 miljoen
in 2012 en EUR 156 miljoen in 2011) gerapporteerd als beëindigde bedrijfsactiviteiten. Per 1 februari 2013 valt de
multi-client-omzet onder voortgezette bedrijfsactiviteiten (EUR 116 miljoen over de periode 1 februari – 31 december).
De EBIT, de nettowinst en de door multi-client-activiteiten gegenereerde kasstroom zijn onderdeel van de voortgezette
bedrijfsactiviteiten tijdens de gehele periode. Voor vergelijkingsdoeleinden is de post ‘omzet inclusief multi-client’, die
de multi-client-omzet over de gehele periode 2011-2013 omvat, opgenomen in de tabel op pagina 8 en op een aantal
andere plaatsen in dit verslag.
Omzet (inclusief multi-client)
EBIT
(x EUR miljoen)
(x EUR miljoen)
2.437
2.400
2.400
500
2.014
1.800
375
1.200
250
600
125
0
0
2011
2012
2013
2011
Nettoresultaat
Kasstroom
(x EUR miljoen)
(x EUR miljoen)
428
400
294
300
232
200
400
224
267
2012
2013
400
404
2012
2013
200
100
100
0
0
2011
432
307
300
290
288
352
2012
2013
2011
Voortgezet
Voortgezet en beëindigd
KERNCIJFERS DOELSTELLINGEN VOOR 2016 (EXCLUSIEF MULTI-CLIENT)
In 2013 heeft Fugro een diepgaande herbeoordeling van de strategie van haar activiteiten en marktposities uitgevoerd.
Die heeft geresulteerd in een strategieherziening waarbij financiële doelstellingen voor 2016 zijn geformuleerd die zijn
gericht op groei, verhoging van de winstgevendheid en verbetering van het rendement. Onderstaande tabel vermeldt de
financiële indicatoren die als maatstaven voor de succesvolle implementatie van de strategie dienen. De cijfers zijn
exclusief de multi-client-activiteiten op basis van dataverwerving op zee door middel van hydrofoonstreamers omdat dit
voortaan geen strategische activiteit meer is. De herziene strategie en de doelstellingen voor 2016 worden besproken op
pagina 13.
(x EUR miljoen)
Omzet
EBIT-marge (%)
Rendement op geïnvesteerd vermogen (%)
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
2013
Verandering
in %
2012
2.307,2
7
2.165,0
10,5
11,7
9,0
11,1
Fugro in één oogopslag
9
PROFIEL EN STRATEGIE
VISIE EN MISSIE
Fugro creëert waarde voor haar opdrachtgevers door
het verzamelen en interpreteren van gegevens van
het aardoppervlak en het verlenen van hiermee samenhangende adviesdiensten ten behoeve van het ontwerp
en de aanleg van infrastructuur en gebouwen. Fugro
ondersteunt opdrachtgevers tevens bij installatie-,
herstel- en onderhoudswerkzaamheden van hun infrastructuur op de zeebodem.
Fugro opereert overal ter wereld, overwegend in de
markten voor olie en gas, duurzame energie en infrastructuur, zowel op zee als op het land. Fugro streeft
een voorkeurspositie bij klanten na door het bieden van
veilige en consistente oplossingen. Teams van integere
en professionele medewerkers werken met innovatieve,
hoogstaande en veelal zelf ontwikkelde, gepatenteerde
technologie.
Fugro wil leidend zijn in ieder marktsegment waarin zij
opereert, en op die manier zowel toegevoegde waarde
voor haar opdrachtgevers als een uitstekend rendement
voor haar aandeelhouders genereren.
PROFIEL
Fugro verleent diverse geotechnische en geologische
diensten, van projectvoorbereiding via het verzamelen,
verwerken, analyseren en interpreteren van gegevens
tot rapportage en advisering. Deze diensten helpen
opdrachtgevers bij het technisch ontwerp en de aanleg
van grote constructies en hebben ten doel om de risico’s
bij belangrijke investeringsbeslissingen te beperken.
Hiertoe behoort ook het verschaffen van informatie en
adviezen over de optimale positie en wijze van aanleg van
funderingen van productieplatforms, windmolenparken,
grote gebouwen en infrastructuur, en het versterken van
waterkeringen. Fugro verleent daarnaast aanverwante
inspectie-, onderhouds-, herstel-, en installatiediensten
en constructieondersteuning. De diensten leveren een
duidelijke toegevoegde waarde en zijn doorgaans een
noodzakelijk onderdeel van de investeringsbeslissing
van de opdrachtgever. In het merendeel van haar
markten is Fugro marktleider.
10
Profi el en strategie
Fugro’s activiteiten zijn in vier divisies georganiseerd:
■
Geotechniek – verleent uiteenlopende diensten:
locatieonderzoek, consultancy en testen, zowel
op het land als op zee
■
Survey – verleent uiteenlopende diensten, zowel
op het land als op zee, gericht op het in kaart
brengen en inspecteren van het aardoppervlak, de
zeebodem en infrastructuur; alsmede uiteenlopende
positionerings-, geofysische, oceanografische en
milieudiensten
■
Subsea Services – verleent inspectie-, onderhouds-,
hersteldiensten, en ondersteuning bij installatie
op zee
■
Geoscience – verzamelt geofysische gegevens op
de zeebodem en verkoopt seismische gegevens
uit een grote multi-client bibliotheek
Momenteel wordt de omzet merendeels gegenereerd
door projecten binnen de vier divisies. De omzet uit
grote opdrachten die vragen om een geïntegreerde,
multidisciplinaire projectaanpak waarbij meerdere
divisies betrokken zijn, stijgt. In deze projecten kan
Fugro haar volledige dienstenpakket aanwenden en
zich op die manier duidelijk van de concurrentie onderscheiden.
Fugro opereert als onafhankelijk dienstverlener en
heeft geen commerciële of andere directe belangen in
de projecten van haar opdrachtgevers. Fugro voert haar
activiteiten uit in ruim 60 landen, op het land, langs de
kust, op zee en vanuit de lucht. De activiteiten zijn
primair gericht op opdrachtgevers in:
■
Olie- en gasindustrie
■
Infrastructuur en gebouwen
■
Mijnbouw
■
Duurzame energie
■
Publieke sector
Binnen het segment olie en gas, dat circa 75% van de
omzet genereert, is Fugro vooral actief in de middelste
en laatste fasen van de levensduur van olie- en gasvelden.
Fugro richt zich met name op de ontwikkelings-, de
productie- en de ontmantelingsfase. Wat de offshoreactiviteiten betreft, zijn de belangrijkste opdrachtgevers
olie- en gasmaatschappijen, aannemers en ontwikkelaars
van windmolenparken. Wat het vasteland betreft, zijn
Fugro’s grootste opdrachtgevers voornamelijk olie- en
gasmaatschappijen, overheidsinstanties en mijnbouw- en
constructiebedrijven die in lokale en regionale markten
opereren. Internationaal opererende opdrachtgevers
kan Fugro dankzij haar brede en mondiale aanwezigheid
optimaal bedienen. Door een evenwichtige spreiding
over verschillende marktsegmenten overal ter wereld
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Fugro-duiker test de kathodische bescherming van een
offshore-platform, Midden-Oosten.
is Fugro opgewassen tegen teruglopende economische
ontwikkelingen. Het is immers minder waarschijnlijk
dat economische teruggang de verschillende marktsegmenten op diverse plaatsen op de wereld tegelijk treft.
Fugro behoort wereldwijd tot de marktleiders op het
gebied van offshore survey, geotechniek op zee en
geofysische activiteiten op de zeebodem, en heeft een
zeer sterke marktpositie in afgelegen, complexe gebieden
en in diep water. In andere marktsegmenten, zoals
geotechniek op het land en subsea diensten, heeft Fugro
marktleidersposities in niche- en regionale markten.
Fugro beoogt minimaal handhaving of uitbreiding van
haar sterke marktposities door een veilige uitvoering van
diensten van hoge kwaliteit overal ter wereld, vaak op
basis van zelf ontwikkelde, gepatenteerde technologieën.
Fugro’s opdrachtgevers opereren overal ter wereld, onder
diverse omstandigheden en hebben zeer uiteenlopende
diensten nodig. Fugro heeft voor de ondersteuning van
haar opdrachtgevers daarom een, wereldomvattend,
regionaal netwerk van kantoren en faciliteiten
opgebouwd. Samenwerking tussen Fugro’s divisies is
essentieel voor een consistente dienstverlening en voor
het verschaffen van projectoplossingen waarbij meerdere
disciplines betrokken zijn.
Fugro is in 1962 opgericht en is sinds 1992 genoteerd aan
NYSE Euronext Amsterdam. Fugro is vanaf september
2008 opgenomen in de AEX-index.
De activiteiten van Fugro groeien zowel autonoom als
door middel van overnames. Eind 2013 had de groep
12.591 medewerkers in dienst.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
ACTIVITEITEN
Divisie Geotechniek
Fugro’s diensten op het gebied van gegevensverzameling,
laboratoriumtests en geoconsultancy zijn in hoofdzaak
gericht op bodemonderzoek op locaties op het land, langs
de kust en op zee. De locaties worden onderzocht aan
de hand van grondmonsters, sonderingen en boorgatmetingen en daarmee samenhangende risico-studies
(‘geohazards’). De geologische omstandigheden, samenstelling en draagkracht van de bodem worden vervolgens
fasegewijs bestudeerd met behulp van door Fugro zelf
ontwikkelde, gepatenteerde technieken.
De verkregen data worden door ervaren geotechnici en
geotechnisch ingenieurs gecombineerd en geanalyseerd
om een representatief bodemmodel op te stellen voor
geologische risicobeoordeling (‘geohazards’) en voor het
technisch ontwerp van offshore installaties, pijpleidingen
op het land en op zee, havens, windmolenparken,
grote gebouwen, bruggen en andere infrastructuur.
Deze diensten zijn cruciaal voor het langdurig goed
functioneren van de bouwwerken van de opdrachtgevers.
Fugro verleent tevens diensten op het gebied van milieutechniek, watermanagement, mijnbouw, testen van
bouwmaterialen, wegenonderhoud en installatie- en
constructieondersteuning op zee.
Met haar geotechnische diensten ondersteunt Fugro
projecten van opdrachtgevers wereldwijd, op het
vasteland, langs de kust en op zee. Het merendeel van
de omzet uit activiteiten op het vasteland (circa 60% van
de divisieomzet) komt voort uit projecten in de infrastructuur en de olie- en gassector, met een groeiend
aandeel van mijnbouw en waterbeheer. Het grootste deel
van de omzet op zee (circa 40% van de divisieomzet)
wordt gegenereerd in de olie- en gassector en in toenemende mate in de markt voor duurzame energie
(windmolenparken).
Profi el en strategie
11
Marktpositie
Door de wereldwijde beschikbaarheid van de grootste
geotechnische vloot ter wereld, speciaal toegerust voor
onderzoek in diep water, is Fugro de duidelijke marktleider in het offshore segment. Fugro heeft een bijzonder
sterk marktaandeel in de diepwatermarkt. Fugro’s
mondiale aanwezigheid en haar vermogen om
wereldwijd complexe en technisch uitdagende projecten
uit te voeren, dragen daaraan bij.
In de onshore-markt, die veel lokale opdrachtgevers
kent, bezet Fugro in veel nichemarkten en regio’s een
vooraanstaande positie.
Belangrijkste bedrijfsmiddelen (per 31 december 2013)
12 schepen, 278 boorstellingen, 97 CPT-sondeertrucks,
30 hefeilanden en 35 laboratoria.
Divisie Survey
Via een wereldomvattend netwerk van strategisch
gesitueerde werkmaatschappijen met lokaal personeel
biedt de divisie Survey een breed scala van meet- en
karteringsdiensten, op het land en op zee, waar ook ter
wereld. Op basis van kennis en expertises kent de divisie
vijf hoofdbedrijfsonderdelen: plaatsbepaling, geofysische
opname, constructieondersteuning en metoceanografische en geospatiale diensten. Op het land, vanuit de
lucht en de ruimte en op zee wordt een breed scala van de
allernieuwste technologieën op het gebied van gegevensverwerving ingezet.
De divisie richt zich op de geofysische en karteringsbehoeften van opdrachtgevers uit de sectoren olie en gas,
bouw, duurzame energie, mijnbouw en uit de publieke
sector. Data en metingen van diverse sensoren worden
verwerkt en door specialisten geanalyseerd en samengevoegd tot uitgebreide rapporten, inclusief gedetailleerde kaarten, grafieken en andere grafische weergaven.
Daarin worden zowel natuurlijke structuren als door de
mens gemaakte objecten op het aardoppervlak en op de
zeebodem, alsook ondiepe geologische structuren onder
het aardoppervlak beschreven. Deze analyses en de op
basis daarvan opgestelde rapporten dienen als ondersteuning voor de planning en voor het veilig gebruik van
de natuurlijke hulpbronnen van de aarde en een efficiënt
ontwerp, aanleg en onderhoud van grote installaties,
gebouwen en infrastructuur.
het volledige scala aan survey-diensten op alle plaatsen
in de wereld aanbieden.
Belangrijkste bedrijfsmiddelen (per 31 december 2013)
19 schepen, 9 onbemande onderwatervaartuigen
(AUV’s), 15 kustvaartuigen en 26 vliegtuigen.
Divisie Subsea Services
De divisie Subsea Services verleent wereldwijd onderzeese diensten aan ter ondersteuning van activiteiten in
de sectoren olie en gas en duurzame energie. De diensten
hebben betrekking op infrastructuur op de zeebodem
en worden uitgevoerd op uiteenlopende waterdieptes,
van ondiep water tot water van drie kilometer diep.
De diensten omvatten onder meer: inspectie, herstel en
onderhoud, ondersteuning bij installatie-, constructieen boorwerkzaamheden, alsmede technisch ontwerp
en het vervaardigen van bijbehorend gereedschap.
Deze diensten worden verleend gedurende de ontwikkeling, productie en ontmanteling van een olieveld.
Tot de opdrachtgevers behoren olie- en gasmaatschappijen, subsea-installatieaannemers en opdrachtgevers
op het gebied van duurzame energie.
Er is vaak sprake van gezamenlijke activiteiten met
andere Fugro-divisies, zoals wanneer de divisie Subsea
Services gebruik maakt van de karterings- en plaatsbepalingsdiensten van de divisie Survey, en wanneer
Seabed Geosolutions gebruik maakt van de op afstand
bestuurbare voertuigen (ROV’s) van Subsea om nodes
op de zeebodem te plaatsen.
Marktpositie
De markt voor subsea-diensten is de laatste jaren snel
gegroeid als gevolg van de zoektocht naar nieuwe olieen gasvelden ter vervanging van oudere reservoirs op
het vasteland waarvan de productie in het algemeen na
verloop van tijd daalt. Dit was aanleiding voor een snelle
toename in het tot ontwikkeling en productie brengen
van offshore-velden, wat heeft geleid tot een dynamische,
gefragmenteerde subsea- markt, met per geografische
regio sterk variërende kenmerken. Fugro is één van de
grootste subsea-dienstverleners, met één van de grootste
ROV-vloten ter wereld. Fugro heeft leidende posities in
specifieke regio’s en segmenten, bijvoorbeeld in het
Midden-Oosten (ROV-diensten), Brazilië (inspectie-,
herstel- en onderhoudsdiensten) en de Noordzee
(exclusief Noorwegen).
Marktpositie
Met haar mondiale aanwezigheid, technologisch marktleiderschap en de breedte en kwaliteit van haar diensten
behoort de divisie Survey in haar sector tot de wereldwijde top drie. Fugro is de marktleider in offshore karterings- en survey-diensten en heeft een sterke regionale
positie in de onshore-markt. Fugro is sterk in plaatsbepalingsdiensten. Fugro kan als enige marktspeler
12
Profi el en strategie
Belangrijkste bedrijfsmiddelen (per 31 december 2013)
19 schepen (waarvan 8 op basis van tripartiete overeenkomsten in Brazilië), 150 ROV’s en 40 duiksystemen.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Divisie Geoscience
Seabed Geosolutions
Seabed Geosolutions is op 16 februari 2013 opgericht als
joint venture tussen Fugro (60%) en CGG (40%) door
samenvoeging van de geofysische dataverzamelingsactiviteiten op de zeebodem van Fugro en CGG. Fugro
heeft een meerderheidsbelang in deze onderneming.
De joint venture verwerft geofysische gegevens op de
zeebodem via een reeks beeldtechnologieën die tot in
3.000 meter diep water kunnen worden gebruikt, in
gebieden waar obstakels aan de oppervlakte, zoals
bestaande infrastructuur, gegevensverwerving via
schepen met behulp van zogenaamde ‘streamers’ belemmeren of waar gegevens van bijzonder goede kwaliteit
nodig zijn. Deze beeldtechnologieën voor de zeebodem
omvatten onder meer: ‘Ocean Bottom Nodes’ (OBN),
‘Ocean Bottom Cable (OBC), ‘Permanent Reservoir
Monitoring’ (PRM) en elektromagnetische gegevensverwerving. Seabed Geosolutions kan over de technologie en de ondersteuning van beide moedermaatschappijen beschikken.
De aldus verkregen data over mogelijke olie- en gasvoorkomens, reservoirkenmerken en potentiële geologische
risico’s (‘geohazards’) worden hoofdzakelijk gebruikt
voor de ontwikkelings- en de productiefase van olieen gasvelden. De markt waarin Seabed Geosolutions
opereert, maakt een snelle technologische ontwikkeling
door. De markt wordt gekenmerkt door grote contracten,
waarvan de voordelen kunnen worden tenietgedaan
door de onzekere timing van de opstart van een project.
Op lange termijn zijn er aanzienlijke kansen om de
marktomvang te vergroten, als alternatief voor conventionele gegevensverwerving met behulp van streamers.
Marktpositie
Seabed Geosolutions is de grootste dienstverlener op
het gebied van geofysische gegevensverwerving op de
zeebodem, met het breedste aanbod aan technologieoplossingen.
Belangrijkste bedrijfsmiddelen (per 31 december 2013)
2 schepen, 2.226 OBN (ocean bottom nodes),
61 kustvaartuigen, 325 km zeebodem en ondiepwater
kabel.
Multi-client seismische bibliotheek
De activiteiten spitsen zich toe op het realiseren van
de waarde van de bestaande multi-client seismische
bibliotheek. De informatie in de bibliotheek omvat
ongeveer 1,8 miljoen km 2D-data en meer dan
135.000 km 3D-data. Fugro heeft niet-exclusieve
marketing- en verkoopovereenkomsten gesloten met
CGG (voor het grootste deel van de 3D-bibliotheek)
en TGS (voor het grootste deel van de 2D-bibliotheek).
Na de verkoop van het grootste deel van de divisie
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Geoscience zal Fugro in de toekomst slechts geringe
investeringen doen in de bibliotheek, voornamelijk met
als doel de bestaande data opnieuw te bewerken om de
datakwaliteit te verbeteren. De omzet zal de komende
vier tot vijf jaar teruglopen.
STRATEGIE, FINANCIËLE
DOELSTELLINGEN EN INVESTERINGEN
Strategieherziening 2013
In 2013 heeft Fugro als voorbereiding op de toekomst
een diepgaande herbeoordeling van de strategie voor
haar activiteiten en marktposities uitgevoerd. Dit heeft
geresulteerd in de aangepaste ‘Growth through Leadership’-strategie, die zich met name richt op de periode tot
en met 2016, maar waarin ook trends na die datum zijn
meegenomen.
Deze herbeoordeling had een aantal redenen:
■
De verkoop van het grootste deel van de divisie
Geoscience
■
Algemene druk op marges en rendementen in de
laatste jaren
■
De noodzaak van een gedetailleerde herbeoordeling
van markten en groeikansen
■
Het feit dat veel opdrachtgevers groter worden en
een consistent, gestandaardiseerd serviceniveau over
alle divisies en geografische locaties eisen
■
Toenemende contractomvang en de eis in een aantal
landen om via lokale joint ventures te werken
■
De maatschappij heeft steeds hogere verwachtingen
van het bedrijfsleven wat betreft governance,
compliance en maatschappelijk verantwoord ondernemen
■
De noodzaak tot herinrichting van de organisatie
in het licht van Fugro’s groeiambitie
■
Vaststellen hoe de interne kasstroom zowel de
voor groei vereiste investeringen als een verhoogd
rendement voor de aandeelhouders kan ondersteunen – dit laatste door opheffing van verwatering
als gevolg van het keuzedividend
De herbeoordeling omvatte feedback van opdrachtgevers,
aandeelhouders en meer dan 200 man hoger leidinggevend en kaderpersoneel van Fugro. Mede op basis van
Fugro’s kijk op haar markten in 2013, heeft een en ander
de volgende hoofdconclusies opgeleverd:
■
Er blijven substantiële groeikansen in Fugro’s
markten. Dit komt door groei in de wereldvraag naar
energie, vooral vanuit opkomende economieën,
die leidt tot voortgezette ontwikkeling van olie- en
gasvelden, met een groeiend aandeel van diepwatermarkten. Ook zal dit leiden tot groeiende investeringen in duurzame energie, waarbij met name
windenergie op zee voor Fugro relevant is.
Profi el en strategie
13
■
■
Economische groei, vooral in opkomende economieën, zal naar verwachting leiden tot aanhoudende
groei van de vraag naar infrastructuur en minerale
en waterhulpbronnen
Mondiale schaal, kwaliteit van personeel en
diensten, hoge veiligheids- en milieunormen en een
evenwichtige activiteitenportfolio om opdrachtgevers wereldwijd beter te kunnen ondersteunen –
al deze factoren zijn in toenemende mate belangrijk
voor succes over de lange termijn
Innovatieve technologieën en bedrijfsprocessen zijn
essentieel voor het behoud van Fugro’s marktleiderschap en voor het leveren van unieke oplossingen
voor steeds complexere projecten en steeds
uitdagender werkomgevingen
Financiële doelstellingen voor 2016
Als onderdeel van de strategieherziening heeft Fugro
financiële doelstellingen geformuleerd die zijn gericht
op autonome groei en stijgende winstgevendheid en
rendement. Bij deze doelstellingen is uitgegaan van
redelijke groei van de upstream olie- en gasbusiness,
stabiliteit in de wereldeconomie en constante valutakoersen. In de doelstellingen, inclusief de vergelijkbare
cijfers over 2012, zijn de multi-client-activiteiten op basis
van dataverwerving op zee door middel van hydrofoonstreamers niet meegenomen omdat deze activiteit
voortaan als niet-strategisch wordt beschouwd en de
ermee samenhangende inkomstenstroom de komende
vier à vijf jaar steeds verder zal teruglopen.
Doelstelling jaarlijkse omzetgroei
(x EUR miljard)
■
■
■
■
EBIT-doelstelling
(%)
20
16
12
2012
■
>10%
1,9
1,2
2012
2016
2016
De verwachte verbetering van de winstgevendheid
(EBIT) wordt hoofdzakelijk gedreven door de divisie
Subsea via winstverbeterprogramma’s en heroriëntatie
van geselecteerde bedrijfsactiviteiten, en verbetering van
de winstgevendheid van Seabed Geosolutions.
2,6
2,2
12%
4
■
3,3 — 3,7
circa 15%
8
4,0
3,3
Divisie Geotechniek: gemiddelde jaarlijkse groei
van ruim 10%, van EUR 0,7 miljard in 2012 naar
EUR 1,0 à 1,2 miljard in 2016
Divisie Survey: gemiddelde jaarlijkse groei van
meer dan 10%, van EUR 0,8 miljard in 2012 naar
EUR 1,1 à 1,3 miljard in 2016
Divisie Subsea: gemiddelde jaarlijkse groei van
ruim 5%, van EUR 0,5 miljard in 2012 naar
EUR 0,6 à 0,7 miljard in 2016
Seabed Geosolutions: gemiddelde jaarlijkse groei
van meer dan 10% naar EUR 0,4 à 0,6 miljard in 2016
■
■
Divisie Geotechniek: verbetering van 12% in 2012
tot meer dan 15% in 2016
Divisie Survey: een daling van 22% in 2012 tot ten
minste 18% in 2016 als gevolg van de verwachte
investeringen in groei. Het accent op versnelde
autonome groei zorgt voor tijdelijk hogere kostenniveaus wegens personeels- en vlootuitbreiding.
De marges zullen zich naar verwachting na 2016
herstellen
Divisie Subsea: verbetering van 4% negatief in 2012
tot circa 12% in 2016
Seabed Geosolutions: meer dan 12% in 2016
Een gemiddelde omzetgroeidoelstelling van ten minste
10% per jaar is conform Fugro’s historische performance
en zal hoofdzakelijk worden behaald door groei van de
divisies Survey en Geotechniek en de activiteiten van
Seabed Geosolutions. De groei is naar verwachting
overwegend autonoom, aangevuld met aanpalende
acquisities.
14
Profi el en strategie
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Hogere winstgevendheid in de divisie Subsea
Services door focus op kerncompetenties
■
Winstgevende groei in de veelbelovende markt voor
zeebodemgeofysica, waar Fugro een leidende marktpositie heeft dankzij haar deelneming in Seabed
Geosolutions
Realisatie van deze groeiplannen zal ervoor zorgen dat
Fugro haar leidende marktposities behoudt en zelfs
vergroot, haar aanwezigheid in verschillende markten
uitbouwt en haar mondiale dekking versterkt.
■
ROCE-doelstelling (rendement op
het geïnvesteerd vermogen) (%)
20
16
circa 14%
12
11%
8
4
2012
2016
Het geïnvesteerd vermogen zal toenemen als gevolg
van de voor groei benodigde investeringen. Dit zal
ruimschoots worden gecompenseerd door de verwachte
verbetering van de winstgevendheid.
Voorts zijn de volgende doelstellingen geformuleerd:
■
Winst per aandeel: gemiddelde jaarlijkse groei >10%
■
Verhouding netto schuld/EBITDA lager dan 2
Conform het dividendbeleid blijft de pay-out ratio 35-55%
van de nettowinst. Verwacht wordt dat investeringen
en dividend (dividend in contanten plus inkoop van
eigen aandelen om verwatering als gevolg van het stockdividend te compenseren) kunnen worden gefinancieerd
uit de operationele kasstroom. Het huidige lage schuldenniveau laat voldoende ruimte, mocht zich een grote
overnamekans voordoen.
Strategie: ‘Growth through Leadership’
Om haar doelstellingen te bereiken, bouwt Fugro met
haar herziene ‘Growth through Leadership’-strategie
voort op dezelfde acht strategische factoren die de
kern vormen van Fugro’s succes in het verleden: marktleiderschap, innovatie en technologie, mensen, delivery
excellence, standaarden, aanwezigheid in verschillende
markten, autonome groei plus fusies en overnames en
mondiale dekking. In haar portfolio streeft Fugro onder
meer naar:
■
Uitbreiding van haar activiteiten in de divisies
Geotechniek en Survey. In de divisie Survey wordt
versnelde groei voorzien, met name in de offshoremarkt. In de divisie Geotechniek is Fugro
vastbesloten om haar leidende positie in de offshoremarkt te behouden en om specifieke hoogwaardige
segmenten in geselecteerde geografische markten
op het vasteland te vergroten. Veel van deze groei
zal in opkomende markten worden gegenereerd,
waaronder Afrika, Centraal-Azië en mogelijk
Zuid-Amerika
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Wat organisatie betreft, is het doel om de samenwerking
binnen de onderneming (ook wel: ‘Team Fugro’) te
versterken door:
■
Beter gebruik te maken van haar schaalgrootte.
De in 2012 geïnitieerde regionale organisatie zal
worden versterkt. De regionale divisiedirecteuren
worden resultaatverantwoordelijk. In elk van de vijf
regio’s wordt de onderlinge samenwerking tussen
divisies vergroot door invoering van een divisiebreed
marketing- en verkoopteam en projectmanagement.
Dit zal Fugro beter in staat stellen om grotere,
multidisciplinaire projecten binnen te halen en om
opdrachtgevers die gebruik maken van verschillende
diensten uit verschillende divisies, beter te bedienen
■
Veel aandacht zal worden besteed aan de
ontplooiing van Fugro-medewerkers. Dit gebeurt
door uitbreiding van de Fugro Academy en door
verbetering van rekruteringscapaciteit en personeelsbehoud. Dit is nodig om ook qua personeel het
vereiste niveau en de vereiste kwaliteit te realiseren
■
Invoering van extra ondersteunende functies en
standaarden. Ter ondersteuning van de groei van de
onderneming werkt Fugro aan verdere versterking
van governance, control en ondersteunende functies
waaronder finance, QHSSE (kwaliteit, gezondheid,
veiligheid, beveiliging en milieu), human resources
en IT. Deze processen worden aangedreven door
aangescherpte standaarden en versterkte gemeenschappelijke procedures binnen het hele bedrijf
Invoering en gebruik van goed geformuleerde
standaarden, en werken met goed opgeleid personeel
dat over de allernieuwste apparatuur en technologie
kan beschikken, zijn essentieel voor het realiseren
van ‘delivery excellence’. Voor de instandhouding van
Fugro’s reputatie, winstgevendheid en leidende marktposities is dit van kritisch belang. Er zal dus sterke nadruk
worden gelegd op het op tijd en volgens budget leveren,
en aan het voldoen aan of overtreffen van de eisen van
de opdrachtgever. Prestatiediscipline als onderdeel van
‘delivery excellence’ zal tevens bijdragen aan margeverbetering.
Profi el en strategie
15
Onderzoek, ontwikkeling en innovatie
Onderzoek, ontwikkeling en innovatie zijn kernonderdelen van de Fugro-strategie. Dit is een terrein waarop
Fugro sinds het in de jaren ‘60 van de vorige eeuw door
haar ontwikkelde elektrisch CPT-onderzoek (cone
penetration testing) een sterke traditie heeft opgebouwd.
Andere voorbeelden, zoals het zeer accurate, wereldwijde
star track-plaatsbepalingssysteem, haar zelf ontworpen
en gebouwde ROV’s en haar glasvezelmeettechniek tonen
aan dat Fugro de innovatieleider blijft in de markten
waarin zij opereert. Haar wereldwijde marktpositie is in
hoge mate afhankelijk van hoogpresterende apparatuur,
technologieën, software en bedrijfsprocessen.
Om haar concurrentiepositie verder te versterken, gaat
Fugro innovatie versnellen en bijgevolg haar investeringen in onderzoek en ontwikkeling opvoeren. In de
komende jaren gaan de kosten en investeringen met
betrekking tot onderzoek en ontwikkeling naar
verwachting stijgen naar 2-3% van de omzet.
Fugro’s onderzoek en ontwikkeling worden voor een
deel intern gedaan, met name het ontwikkelen van
verbeteringen aan bestaande apparatuur en methoden
en ten behoeve van bedrijfsprocesinnovatie. Een ander
deel, dat meer is gericht op het ontwikkelen van nieuwe
apparatuur en methoden, geschiedt vaak in nauw overleg
met opdrachtgevers, zodat nieuwe methoden en technologieën als onderdeel van commerciële projecten kunnen
worden ingezet. Fugro is in toenemende mate betrokken
bij onderzoek en ontwikkeling waarbij ook universiteiten,
technologie-instellingen en andere bedrijven betrokken
zijn. Door in dergelijke omgevingen te werken, kunnen
extra onderzoek en ontwikkeling en technologie
doeltreffend worden ingezet, wat een grotere succeskans
en kortere doorlooptijden oplevert.
Overnames
Verwacht wordt dat groei merendeels autonoom zal
worden gerealiseerd, aangevuld met gedisciplineerde
aanpalende overnames om de onderneming een bredere
basis te bezorgen en aanhoudende duurzame groei te
waarborgen. In de meeste gevallen dienen deze om de
huidige marktposities te versterken of te verbeteren of
om over speciale technologieën te kunnen beschikken.
Fugro doet gewoonlijk een aantal van dergelijke
overnames per jaar. In het algemeen gaat het om kleine
of middelgrote overnames. De onderneming zal grotere
overnames in overweging nemen als dat uit strategisch
en financieel oogpunt verstandig is.
Aangezien overnames altijd een zeker risico inhouden,
wordt, voordat tot een overname wordt besloten, eerst
een zorgvuldig en uitgebreid ‘due diligence’-onderzoek
gedaan (waar nodig met inbreng van externe expertise).
Dit beperkt de risico’s aanzienlijk. Mogelijke overnames
16
Profi el en strategie
worden niet alleen beoordeeld op financiële criteria maar
ook op de toegevoegde waarde voor Fugro, de samenhang
met de activiteiten en diensten van Fugro, de aansluiting
bij de bedrijfscultuur van Fugro, groeipotentie, positie in
een bepaalde technologische nichemarkt of een geografisch gebied, technische en managementkwaliteiten en
risicoprofiel.
Joint ventures
In sommige landen en/of regio’s is Fugro verplicht om in
joint ventures met lokale partners werken. Dit geldt met
name in opkomende economieën, waar Fugro steeds
actiever is. Fugro blijft echter selectief en werkt alleen
samen met betrouwbare partners van naam.
Investeringen
Door de jaren heen heeft Fugro door autonome groei en
via overnames op diverse markten een leidende positie
verworven. Om de Fugro-strategie te realiseren, zijn
voortgaande investeringen noodzakelijk. Uitgaand van
goede marktperspectieven verwacht Fugro gemiddelde
totale investeringen van EUR 400 – 450 miljoen per jaar
tot en met 2016:
■
Circa EUR 225 miljoen voor vervanging en
uitbreiding van de scheepsvloot met gespecialiseerde
schepen en apparatuur, hoofdzakelijk bij de divisies
Survey en Geotechniek
■
Circa EUR 100 miljoen voor onderhoud (in lijn met
historische niveaus)
■
Circa EUR 75 miljoen voor aanpalende overnames
■
Circa EUR 25 miljoen bovenop de huidige niveaus
voor het versnellen van onderzoek en ontwikkeling
voor de instandhouding van onze onderscheidende
marktposities
De investeringen kunnen naar verwachting uit de operationele kasstroom worden gefinancierd.
Het merendeel van deze investeringen zal autonome
groei in de divisies Survey en Geotechniek ondersteunen.
Bij de geotechnische vloot betreft het hoofdzakelijk
vervanging van oudere schepen, terwijl het bij de divisie
Survey in de meeste gevallen gaat om vlootuitbreiding
met gespecialiseerde schepen om te kunnen inspelen op
de groeikansen in de markt.
Speciaal voor het doel gebouwde schepen met zelf
ontwikkelde, veelal gepatenteerde technologie geven
Fugro een concurrentievoorsprong, vooral bij werkzaamheden in diep water. Nieuwe schepen ter vervanging van
oudere vergroten tevens de capaciteit omdat zij efficiënter
zijn. Charterschepen geven de onderneming flexibiliteit
en blijven een belangrijke risicobeperkende factor.
Het investeringsplan is over een aantal jaren gespreid
en kent beperkte harde verplichtingen, aangevuld
met bouwopties. Hierdoor kan Fugro het investeringsFUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
programma aanpassen, mochten de markten zich anders
ontwikkelen dan momenteel wordt verwacht of als er
alternatieve mogelijkheden ontstaan die aantrekkelijker
zijn (bijvoorbeeld charteren).
Strategische kernpunten per divisie
Divisie Geotechniek: aanhoudende groei
Divisie Subsea Services: hernieuwde focus
Om haar leidende positie in de offshore-markt te
behouden en om in geselecteerde onshore-markten te
groeien, richt de divisie Geotechniek zich vooral op:
■
Optimaal profiteren van marktgroei in complexe
diepwaterregio’s
■
Verwerven van grotere, multidisciplinaire en
divisieoverschrijdende projecten
■
Verdere geografische uitbreiding in opkomende
economieën
■
Vergroting van haar aandeel in geoconsultancy
wereldwijd
■
Vervanging van oudere schepen
■
Selectieve overnames, en samenwerking via
lokale joint ventures
■
Operationele efficiëntie
■
Samenwerking tussen divisies onderling
op winstgevendheid
Divisie Survey: versnelde groei
Om optimaal te kunnen profteren van gunstige
markttrends (toegenomen activiteit op zee, strengere
regelgeving die kwaliteitsspelers ondersteunt), zijn
de strategische prioriteiten voor deze divisie:
■
Versnelde groei in haar kernmarkten en
uitbreiding in nieuwe geografische locaties
■
Verbeterde prestatiediscipline door optimalisering van bedrijfsprocessen en waar mogelijk
standaardisering
■
Versnelde vlootuitbreiding, investeringen in
nieuwe technologieën (apparatuur en software)
en bedrijfsprocessen
■
Verhoging van personeelskwaliteit en -aantallen
■
Verbetering van het klantenbeheer
■
Samenwerking tussen divisies onderling
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
De snelle groei en het veranderende concurrentielandschap van de afgelopen paar jaar heeft tot
dalende winstgevendheid geleid. De strategie van
de divisie richt zich in eerste instantie op herstel
van de winstgevendheid door:
■
Herstructurering (geleidelijke afbouw van
geselecteerde, ondermaats presterende activiteiten) en een winstverbeteringsprogramma
■
Zich verder te onderscheiden door kwaliteit
van dienstverlening en technologie
■
Samenwerking tussen divisies onderling
Divisie Geoscience (Seabed Geosolutions):
verbeterde winstgevendheid en groei
■
■
■
■
■
Verhoging van het concurrentievermogen,
de algehele marktomvang en de omzet door
het ontwikkelen en invoeren van innovatieve
technologieën
Verbetering van commerciële benadering om
de bezettingsgraad te optimaliseren
Bieden van een compleet dienstenpakket voor
alle waterdiepten
Operationele efficiëntie vergroten en kosten
drukken om onze aantrekkelijkheid in de markt
te vergroten
Samenwerken met moedermaatschappijen
en optimaal benutten van hun diensten en
technologieën
Profi el en strategie
17
Deze pagina is opzettelijk blanco gelaten.
18
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Van links naar rechts:
A. Jonkman, S.J. Thomson,
P.A.H. Verhagen, P. van Riel,
M.R.F. Heine, W.S. Rainey
RAAD VAN BESTUUR
De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor de strategie, het beleid en de resultaten van Fugro. Belangrijke besluiten
van de Raad van Bestuur zijn onderworpen aan de goedkeuring van de Raad van Commissarissen. De bestuurders worden
benoemd door de Algemene Vergadering, die hen te allen tijde kan schorsen en ontslaan. Een bestuurder wordt benoemd
voor een periode van maximaal vier jaar. De Voorzitter van de Raad van Bestuur (CEO) heeft de uiteindelijke verantwoordelijkheid voor het bestuur van de vennootschap en haar prestaties.
EXECUTIVE COMMITTEE
Het Executive Committee omvat de leden van de Raad van Bestuur en de directeur van de divisie Survey. Het Executive
Committee wordt voorgezeten door de CEO. De Raad van Bestuur en het Executive Committee houden vaak gezamenlijke
vergaderingen.
Wanneer in dit Verslag het Executive Committee wordt genoemd, wordt daaronder tevens de Raad van Bestuur verstaan,
tenzij de context anders voorschrijft.
naam
Ir. P. van Riel (1956)
Voorzitter van de Raad van Bestuur
en Chief Executive Officer
nationaliteit
Nederlandse
werkzaam bij Fugro sinds 2001
benoeming lid Raad van Bestuur 2006,
benoeming Voorzitter van de Raad van Bestuur
en Chief Executive Officer 16 november 2012
lopende termijn
tot en met de AVA in 2014
functie
naam
A. Jonkman (1954)
Chief Financial Officer
Nederlandse
werkzaam bij Fugro sinds 1988
benoeming lid Raad van Bestuur 2004
lopende termijn
tot en met de AVA van 6 mei 2014
andere functies
lid Raad van Commissarissen Dietsmann N.V.
lid Raad van Commissarissen Grontmij N.V.
Voorzitter van de directie, Non-Executive lid
van Zytec B.V.
functie
nationaliteit
naam
naam
S.J. Thomson (1958)
Directeur divisie Subsea Services/Geoscience
Australische
werkzaam bij Fugro sinds 2000
benoeming lid Raad van Bestuur 2013
lopende termijn
tot en met de AVA in 2017
functie
nationaliteit
naam
Drs. P.A.H. Verhagen (1966)
Lid Raad van Bestuur;
Chief Financial Officer met ingang van de AVA
van 6 mei 2014
nationaliteit
Nederlandse
werkzaam bij Fugro sinds 2014
benoeming lid Raad van Bestuur november 2013
lopende termijn
tot en met de AVA in 2018
functie
naam
Ir. M.R.F. Heine (1973)
Directeur divisie Survey
Nederlandse
werkzaam bij Fugro sinds 2000
benoeming lid Executive Committee 2012
functie
nationaliteit
W.S. Rainey (1954)
Directeur divisie Geotechniek
Amerikaanse
werkzaam bij Fugro sinds 1981
benoeming lid Raad van Bestuur 2011
lopende termijn
tot en met de AVA in 2015
functie
Secretaris van de
nationaliteit
Vennootschap
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Mr. W.G.M. Mulders (1955)
Raad van Bestuur
19
VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR
SAMENVATTING
Fugro heeft in 2013 bij de divisies Geotechniek en Survey
een redelijke performance laten zien, en bescheiden maar
verbeterende resultaten in de divisie Subsea Services. De
resultaten werden teniet gedaan door aanloopverliezen
bij Seabed Geosolutions en door lagere multi-clientverkopen dan verwacht.
Aan het begin van het jaar heeft Fugro de verkoop van
het grootste deel van de divisie Geoscience aan CGG
afgerond. Door deze transactie kon Fugro zich terugtrekken uit het kapitaalintensieve en volatiele segment
van de olie- en gasexploratiemarkt waarin seismische
gegevens met behulp van streamers worden verzameld
en waar het geen marktleider was. De totale opbrengst
was EUR 1,2 miljard en de nettotransactiewinst op de
verkoop was EUR 205 miljoen.
Eveneens aan het begin van het jaar werd Seabed
Geosolutions opgericht, een joint venture met CGG
waarin beide partijen hun geofysische activiteiten op
de zeebodem hebben ingebracht en waarin Fugro door
betaling van EUR 225 miljoen via een compensatieovereenkomst met CGG een meerderheidsbelang van
60% heeft verkregen.
Na de verkoop van het grootste deel van de divisie
Geoscience heeft Fugro een diepgaande strategische
herbeoordeling van haar activiteiten en marktposities
uitgevoerd. Dit heeft geresulteerd in de herziene strategie
‘Growth through Leadership’, die zich richt op solide
groei en verbeterde marges en winstgevendheid door
op de leidende marktposities van de onderneming voort
te bouwen. Fugro streeft naar uitbreiding van haar activiteiten in de goed presterende divisies Geotechniek en
Survey, een verbeterde winstgevendheid in de divisie
Subsea Services, en zowel groei als een verbeterde
winstgevendheid bij Seabed Geosolutions. De herziene
strategie heeft geresulteerd in concrete doelstellingen
voor groei, de EBIT-marge en het rendement op het
geïnvesteerde vermogen voor 2016. Fugro verwacht het
dividend en de investeringen, hoofdzakelijk in schepen
om groeikansen in de markt te benutten, uit de kasstroom
te kunnen financieren.
Het resultaat uit bedrijfsactiviteiten (EBIT) was
EUR 267.0 miljoen (2012: EUR 306,6 miljoen).
Deze daling met 12,9% werd hoofdzakelijk veroorzaakt
door de hoge aanloopverliezen van Seabed Geosolutions
en een lagere bijdrage uit multi-client-verkopen.
Het nettoresultaat uit voortgezette activiteiten in 2013
is met 3,2% gedaald, tot EUR 224,2 miljoen (2012:
EUR 231,5 miljoen). Incusief de nettotransactiewinst
van EUR 205,1 miljoen op de verkoop van het grootste
deel van de divisie Geoscience, was het nettorresultaat
inclusief beëindigde activiteiten in 2013 EUR 428,3
miljoen (2012: EUR 289,7 miljoen).
De winst per aandeel op basis van voortgezette activiteiten was EUR 2,77 (2012: EUR 2,89). De winst per
aandeel (inclusief beëindigde activiteiten) was EUR 5,29
(2012: EUR 3,61).
Voor 2013 wordt een dividend voorgesteld van EUR 1,50
per aandeel. Met ingang van het dividend over 2013 (uit
te keren in 2014) wordt verwatering uit hoofde van het
keuzedividend (in contanten of aandelen) gecompenseerd door inkoop en intrekking van het zelfde aantal
aandelen dat als stockdividend is uitgekeerd.
De financiële positie van Fugro is solide, met een
verhouding van de nettoschuld tot EBITDA van 1,53,
ruim binnen de doelstelling van de onderneming van
minder dan 2.
De orderportefeuille aan het begin van 2014 is
EUR 1.800,8 miljoen, 19% hoger dan een jaar geleden,
inclusief een negatief valuta-effect van 6,9%. Met name
Seabed Geosolutions maar ook de divisies Geotechniek
en Subsea Services droegen aan de stijging bij.
Exclusief Seabed Geosolutions was de groei van de
orderportefeuille bij constante valutakoersen 9%.
Gezondheid, veiligheid, beveiliging en milieu (HSSE)
speelt een belangrijke rol voor Fugro. Helaas had de
onderneming in 2013 een dodelijk, werkgerelateerd
auto-ongeluk te betreuren. De onderneming heeft haar
HSSE-prestaties zoals afgemeten aan belangrijke veiligheidsindicatoren voor onze industrie verder verbeterd.
De omzet van Fugro steeg van EUR 2.165,0 miljoen in
2012 tot EUR 2.424,0 miljoen. De omzet inclusief multiclient steeg met 1,5%, van EUR 2.400,0 miljoen in 2012
tot EUR 2.437,2 miljoen in 2013. Groei in de divisie
Survey en de omzetbijdrage van Seabed Geosolutions
werden gedeeltelijk tenietgedaan door lagere multiclient-verkopen en negatieve valuta-effecten van 4,6%.
20
Verslag van de Raad van Bestuur
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Het nieuwe Survey-schip Fugro Brasilis zal in eerste instantie
worden ingezet bij projecten in Zuid-Amerika.
MARKTONTWIKKELINGEN IN 2013
De wereldeconomie gaf in 2013 een gemengd beeld
te zien. De Amerikaanse economie trok verder aan
terwijl de economische groei in ontwikkelingslanden
vertraagde, al overtrof de groei in die landen nog steeds
die van de Verenigde Staten en de eurozone.
De wereldwijde vraag naar olie liet voor het eerst in
twee jaar weer groei zien en de olieprijs bleef met circa
USD 110 per vat (Brent) gedurende het jaar stabiel.
Door een groeiende vraag, in combinatie met de voortschrijdende uitputting van huidige olievelden, is nog
steeds sprake van stijgende exploratie- en productieuitgaven, al is de toename vlakker dan in voorgaande
jaren.
Tegen het eind van het jaar heeft een aantal opdrachtgevers aangegeven prioriteit te geven aan investeringsdiscipline boven groei.
Olie en gas zullen nog vele decennia belangrijk blijven,
en doordat de productie van ‘makkelijk toegankelijke olie’
onder druk staat, zetten de trends naar exploratie en
productie in diep water en complexere gebieden door.
Het effect van schalie-olie en -gas op de energiemarkten
is momenteel grotendeels beperkt tot Noord- en LatijnsAmerika, maar de groeiende onafhankelijkheid van de
Verenigde Staten op het gebied van energie zal
waarschijnlijk van invloed zijn op de wereldenergiemarkt. Hoewel het gebruik van energie uit duurzame
bronnen zoals windmolenparken op zee snel groeit,
levert duurzame energie wereldwijd nog maar een
bescheiden bijdrage. De invloed op Fugro van de over
het algemeen trage groei van de wereldeconomie was
beperkt dankzij onze positie in de olie- en gasmarkt, onze
strategische focus op een breed aanbod van diensten in
de gehele waardeketen van onze afnemers, alsmede onze
diversiteit qua afnemers, regio´s en markten, die alle
onderscheidend zijn voor Fugro. Door een aanhoudende
vraag naar energie is de vraag naar de diensten van Fugro
op peil gebleven. De groeiende verschuiving bij onze
opdrachtgevers naar projecten in dieper water en
complexe gebieden sloot goed aan bij de kerncompetenties van Fugro, evenals de trend om contracten aan te
gaan voor grotere, multidisciplinaire projecten.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Wereldwijde ontwikkelingen hebben tot een stijgende
vraag naar onze diensten in een aantal activiteiten geleid.
In specifieke marktsegmenten is de vraag echter achtergebleven bij de eerdere verwachtingen. Dit was met name
het geval bij de OBC-activiteiten (ocean bottom cable)
en verkopen uit de multi-client seismische bibliotheek.
Bij de subsea-activiteiten verbeterde de vraag over het
geheel genomen, maar bleef op bepaalde gebieden voor
specifieke activiteiten zwak, zoals de ROV-activiteiten
(remote operating vehicles) in het Verre Oosten.
Bij de infrastructuur- en mijnbouwmarkten waarin Fugro
actief is, waren er regionale verschillen. De grotendeels
van overheidsbestedingen afhankelijke activiteiten zoals
infrastructuur, luchtkartering en bouw stonden in de
Westerse economieën in het algemeen onder druk.
In andere gebieden, zoals Hongkong, bleven deze activiteiten sterk, en in opkomende gebieden zoals Kazachstan
en Oost-Afrika deden zich goede mogelijkheden voor.
VERKOOP VAN HET GROOTSTE DEEL
VAN DE DIVISIE GEOSCIENCE
Op 31 januari 2013 heeft Fugro voor een bedrag van
EUR 1,2 miljard de verkoop aan CGG afgerond van het
grootste deel van de divisie Geoscience, met uitzondering
van de multi-client seismische bibliotheek met op zee
door middel van streamers verworven gegevens, en de
OBN-activiteiten (ocean bottom nodes). Dit was het
resultaat van de in mei 2012 door Fugro aangekondigde
herbeoordeling van alle opties met betrekking tot haar
activiteiten met op zee door middel van streamers
verworven gegevens en de daarmee verbonden activiteiten. Door deze transactie kon Fugro zich terugtrekken
uit het kapitaalintensieve en volatiele segment van de
olie- en gasexploratiemarkt waarin seismische gegevens
met behulp van streamers worden verzameld en waar
het geen marktleider was.
Als onderdeel van de transactie heeft Fugro aan CGG een
zogeheten ‘vendor loan’ ten bedrage van EUR 225 miljoen
verstrekt. Deze is in twee tranches uitgegeven: een
tranche van EUR 125 miljoen bij voltooiing van het
grootste deel van de transactie op 31 januari 2013 en een
tweede tranche van EUR 100 miljoen na de effectieve
Verslag van de Raad van Bestuur
21
voltooiing van het airborne-gedeelte in september 2013.
Deze vond op een latere datum plaats omdat bepaalde
administratieve procedures moesten worden afgerond
en overheidsgoedkeuringen moesten worden verkregen
om sommige delen van het materieel over te dragen.
Van CGG is een bedrag van in totaal circa EUR 793
miljoen ontvangen, waarin begrepen de terugbetaling
van de eerste tranche van de vendor loan van EUR 112,5
miljoen in augustus 2013. Aan het einde van het
verslagjaar stond nog een bedrag van EUR 112,5 miljoen
van de ‘vendor loan’ open.
De opbrengst van de transactie werd hoofdzakelijk
aangewend om schulden af te lossen.
In het kader van de transactie zijn 2.430 hooggekwalificeerde Fugro-medewerkers naar CGG overgegaan.
Als gevolg van deze verkoop worden de opbrengsten
tot de datum van afronding als beëindigde activiteit
opgenomen. De nettotransactiewinst op de verkoop van
deze activiteiten bedroeg in 2013 EUR 205,1 miljoen.
schalige projecten met een langer gunningsproces en
een langere aanloopfase dan de andere activiteiten van
Fugro.
OVERNAMES IN 2013
In 2013 heeft Fugro vier ondernemingen overgenomen.
Overname in de divisie Geotechniek
Advanced Geomechanics Pty Ltd, in Australië, is een
consultancybedrijf dat zeer gespecialiseerde geotechnische en geofysische ingenieurs- en consultancydiensten
aan de internationale offshore olie- en gasindustrie
levert.
Overname in de divisie Subsea Services
DCN Global LLC, in Abu Dhabi, is gespecialiseerd in
ingenieursdiensten en duikdiensten aan de offshore
civiele techniek en de olie- en gasindustrie, voornamelijk
in het Midden-Oosten.
Overnames in de divisie Geoscience
Seabed Geosolutions heeft van CGG de activiteiten
op het gebied van OBN (ocean bottom nodes),
overgangszone, OBC (ocean bottom cables) en PRM
(permanent reservoir monitoring) verkregen, in ruil
voor een belang van 40% in Seabed Geosolutions
B.V., en EUR 225 miljoen door middel van een
compensatie-overeenkomst
■
In april 2013 heeft Fugro aandelen van FAZ Research
Ltd. aangekocht waarmee een belang van 90% is
verkregen. FAZTech Research Ltd. richt zich op de
versnelde ontwikkeling op het gebied van optische
en fotonische technologie voor oplossingen voor
aardobservatie en metingen
■
OPRICHTING VAN JOINT VENTURE
SEABED GEOSOLUTIONS
Op 16 februari 2013 werd de joint venture Seabed
Geosolutions opgericht, de wereldwijde marktleider op
het gebied van zeebodem-geofysica. Deze joint venture
omvat de activiteiten van Fugro en CGG op het gebied
van OBN en de activiteiten van CGG op het gebied van
overgangszones, OBC (ocean bottom cables) en PRM
(permanent reservoir monitoring).
Naast de inbreng van relevante activiteiten van beide
moedermaatschappijen heeft Fugro in verband met de
joint venture Seabed Geosolutions via een compensatieovereenkomst EUR 225 miljoen aan CGG betaald om een
meerderheidsbelang van 60% te verkrijgen. Door combinatie van de sterke kanten van beide ondernemingen in
Seabed Geosolutions heeft de joint venture direct een
leidende positie in de markt voor geofysische activiteiten
op de zeebodem en kan zij van synergie met de moedermaatschappijen profiteren.
Het oprichten van de joint venture Seabed Geosolutions
levert voor Fugro meer kansen op in de ontwikkelings- en
de verlengde productiefasen van de levenscyclus van olieen gasvelden, waar de uitgaven van opdrachtgevers
minder volatiel zijn.
In het eerste jaar van haar activiteiten had de joint
venture last van een lage bezettingsgraad van de
OBC-activiteiten en, als een nieuw opgerichte onderneming, ook van aanloopproblemen. De markt waarin
de joint venture actief is, wordt gekenmerkt door groot22
Verslag van de Raad van Bestuur
■
Redenen voor het doen van overnames zijn onder meer
het verwerven van nieuwe of aanvullende technologie
en het vergroten van marktaandeel.
De jaaromzet van de in 2013 overgenomen ondernemingen bedraagt EUR 67,7 miljoen. De totale
overnameprijs van deze vier, in 2013 afgeronde
acquisities was EUR 322,4 miljoen.
STELSELWIJZIGING MULTI-CLIENT
BIBLIOTHEEK
Fugro heeft besloten tot een stelselwijziging in de verslaggeving voor multi-client bibliotheek om de vergelijking
met andere ondernemingen die multi-client-activiteiten
hebben te vergemakkelijken. Met ingang van dit verslag
wordt de boekwaarde van de multi-client bibliotheek niet
langer als voorraad maar als immaterieel actief gepresenteerd. Deze gewijzigde presentatie in de balans is niet van
invloed op de resultaten.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Het voorbereiden van Ocean Bottom Nodes.
JOINT VENTURES
In toenemende mate is Fugro in bepaalde delen van de
wereld via partnerschappen en joint ventures actief.
Fugro ziet een trend waarbij het werken in partnerschappen en joint ventures steeds belangrijker wordt
naarmate de noodzaak groeit om met lokale resources te
werken. Eind 2013 had Fugro belangen in 41 entiteiten,
waarvan 7 in de consolidatie zijn opgenomen omdat
Fugro een meerderheidsbelang bezit, en 34 niet zijn
meegeconsolideerd. Deze worden volgens de equitymethode in de winst-en-verliesrekening verantwoord op
basis van het aandeel in het resultaat van de opgenomen
deelnemingen. De onderstaande informatie wordt
verstrekt als nadere toelichting op joint ventures.
Joint ventures en partnerschappen waarin
Fugro een meerderheidsbelang heeft
Geconsolideerde joint ventures en partnerschappen zijn
voor 100% opgenomen in de jaarrekening en het aandeel
gehouden door de partner en/of andere aandeelhouder(s)
is opgenomen als ‘minderheidsbelang’.
Joint ventures en partnerschappen waarin
Fugro geen meerderheidsbelang heeft
Deze joint ventures en partnerschappen zijn in de jaarrekening opgenomen in de post ‘Aandeel in resultaat
deelnemingen verwerkt volgens equity-methode’ en in
het Geconsolideerd overzicht van de financiële positie in
de post ‘Investeringen in volgens de equity-methode
opgenomen deelnemingen’.
2013
(x EUR miljoen)
Omzet
Aandeel in resultaat
deelnemingen verwerkt
volgens equity-methode
100%-basis
In
jaarrekening
opgenomen
44,9
–
6,5
4,9
Het nettoverlies in 2013 was hoofdzakelijk toe te
schrijven aan het verlies bij Seabed Geosolutions.
2013
(x EUR miljoen)
Omzet
Nettoverlies
■
Nettoverlies
toerekenbaar aan
eigenaren van de
vennootschap
■
Nettoverlies
toerekenbaar aan
minderheidsbelang
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
100%-basis
In
jaarrekening
opgenomen
191,0
191,0
(29,6)
(29,6)
–
(19,2)
–
(10,4)
Verslag van de Raad van Bestuur
23
FINANCIEEL
Algemene toelichting op de presentatie van
de resultaten
Vanwege de verkoop van het grootste deel van de
Geoscience-activiteiten aan CGG, die op 31 januari 2013
is afgerond, zijn deze activiteiten in 2012 en 2013 verantwoord als beëindigde activiteiten.
client activiteiten in 2012 en 2013 verantwoord als voortgezette activiteiten.
Om de vergelijking te vergemakkelijken, is de post ‘omzet
inclusief multi-client’ in onderstaande tabel opgenomen
(die de omzet uit multi-client-activiteiten voor de gehele
periode omvat). Tenzij anders vermeld, hebben alle
gegevens in de volgende bespreking van de financiële
resultaten betrekking op voortgezette activiteiten.
Fugro behield de multi-client bibliotheek maar de
daaraan verbonden omzet (EUR 13 miljoen in januari
2013, EUR 235 miljoen in 2012 en EUR 156 miljoen in
2011) is tot en met 31 januari 2013 als beëindigde
activiteit verantwoord. Met ingang van 1 februari 2013
wordt de omzet uit multi-client-activiteiten (EUR 116
miljoen van 1 februari 2013 tot 31 december 2013) onder
voortgezette activiteiten verantwoord. Daarentegen zijn
de EBIT, het nettoresultaat en de kasstroom uit multi-
Kerncijfers
2013
Verandering
in %
2012
2011
2.165,0
1.858,0
1,5
2.400,0
2.014,0
Winst-en-verliesrekening (x EUR miljoen)
Omzet
Omzet (inclusief multi-client)
Resultaat uit bedrijfsactiviteiten voor afschrijvingen en amortisatie
(EBITDA)
Resultaat uit bedrijfsactiviteiten (EBIT)
Nettobedrijfswinst na belastingen (NOPAT)
Nettofinancieringskosten
Aandeel in resultaat van volgens equity-methode opgenomen
deelnemingen
Winstbelastingen
Nettowinst
Nettowinst (inclusief beëindigde activiteiten)
EBIT-marge (%)
Nettowinstmarge (%)
Winst per aandeel uit voorgezette activiteiten
Winst per aandeel (inclusief beëindigde activiteiten)
Dividend over het verslagjaar
Extra dividend over het verslagjaar in verband met de verkoop
van het grootste deel van de Geoscience-activiteiten
2.424,0
2.437,2
457,4
(1,7)
465,4
481,9
267,0
(12,9)
306,6
352,0
219,4
(11,8)
248,7
270,1
(7,0)
(15,1)
8,5
4,9
(1,1)
4,6
(51,1)
(49,1)
(63,5)
224,2
(3,2)
231,5
293,9
428,3
47,8
289,7
287,6
11,0
14,2
18,9
9,3
10,7
15,8
2,77
(4,2)
2,89
3,71
5,29
46,5
3,61
3,63
1,50
1,50
1,50
0,50
Balans (x EUR miljoen)
Totale investeringen, waarvan
■
investeringen (uitgaande kasmiddelen)
■
activa uit overnames
Immateriële activa
Werkkapitaal
Geïnvesteerd vermogen
Kasstroom (x EUR miljoen)
Rendement op geïnvesteerd vermogen (%)
Netto schuld/EBITDA
24
Verslag van de Raad van Bestuur
318,8
21,8
261,7
359,2
253,4
258,3
241,6
65,4
3,4
117,5
1.137,2
1.014,2
1.116,2
413,4
56,3
264,5
206,4
2.688,6
18,4
2.270,4
2.153,6
404,3
1,0
400,1
431,5
8,2
11,0
12,5
1,53
2,96
2,78
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Kerncijfers als basis voor doelstellingen
voor 2016
In 2013 heeft Fugro een diepgaande strategische
herbeoordeling van haar activiteiten en marktposities
uitgevoerd. Dit heeft tot een herziening van de strategie
geleid, waarbij duidelijke financiële doelen zijn geformuleerd. Onderstaande tabel toont de vooruitgang op het
gebied van de financiële criteria waaraan het succes van
de strategie wordt afgemeten. De multi-client-activiteiten
met op zee door middel van streamers verworven
gegevens zijn niet in de cijfers opgenomen omdat dit
geen kernactiviteiten meer zijn. De herziene strategie en
de doelen voor 2016 worden op pagina 13 besproken.
Kerncijfers exclusief multi-client
(x EUR miljoen)
Omzet
EBIT-marge (%)
Verande-
2013 ring in %
2.307,2
7
2012
2.165,0
10,5
11,7
9,0
11,1
Rendement op geïnvesteerd
vermogen (%)
van overnames was 3,2% en het negatieve valuta-effect
was 4,6%.
De omzetgroei was ook na aanpassing voor het negatieve
valuta-effect lager dan verwacht. Exclusief het valutaeffect leverde de divisie Survey een goede bijdrage met
een groei van 13%, steeg de omzet van de divisie
Geotechniek met 1% en die van de divisie Subsea Services
met 9%. De lager dan normale groei in de divisie
Geotechniek kwam gedeeltelijk doordat omzet van circa
EUR 30 miljoen werd verantwoord in de divisie Subsea
Services, die schepen en ander materieel aan de divisie
Geotechniek heeft geleverd. Exclusief het negatieve
valuta-effect daalde de omzet van de divisie Geoscience
met 6%. De OBC-activiteiten (ocean bottom cable) van
Seabed Geosolutions hadden te lijden van een lage bezettingsgraad omdat opdrachtgevers voor de gunning van
contracten meer tijd nodig hadden dan verwacht.
Geografische omzetverdeling 1
(x EUR miljoen)
Europa
Afrika
Midden-Oosten en India
OVERZICHT WINST-EN-VERLIESREKENING
Omzet
In 2013 bedroeg de omzet EUR 2,424.0 miljoen, tegen
EUR 2,165.0 miljoen in 2012. De omzetstijging kwam
voornamelijk doordat vanaf februari 2013 ook de omzet
uit multi-client-activiteiten is meegenomen, die daarvoor
als beëindigde activiteiten werden verantwoord.
Inclusief multi-client steeg de omzet met 1,5%, van
EUR 2.400,0 miljoen in 2012 tot EUR 2.437,2 miljoen
in 2013. Autonoom steeg de omzet met 2,9%, het effect
2013 1
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
Gemiddeld (2004-2013)
1
2012
2011
1.141
1.019
813
51
41
30
191
186
125
Aziatisch-Pacifisch gebied
511
426
411
Noord- en Zuid-Amerika
530
493
479
2.424
2.165
1.858
■
Totaal
1
De nieuwe geografische indeling volgens de herbeoordeling van de
strategie is toegepast.
Omzetontwikkeling
(in %)
2013
Desinvesteringen
Valutaeffecten
Autonoom
Overnames
2,9
3,2
–
(4,6)
1,5
5,3
4,9
–
6,3
16,5
7,6
8,8
6,0
0,4
(0,2)
Totaal
(3,2)
13,0
–
4,7
11,1
(5,6)
1,1
–
(0,2)
(4,7)
23,4
4,0
–
(7,9)
19,5
22,9
6,4
(0,1)
(3,5)
25,7
18,9
6,8
(0,3)
(1,8)
23,6
12,0
1,4
(1,1)
2,8
15,1
9,7
16,2
(0,6)
(2,7)
22,6
10,3
5,3
(0,2)
(1,0)
14,4
Inclusief multi-client.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Verslag van de Raad van Bestuur
25
De verkopen bij de multi-client-activiteiten bleven achter
bij 2012 en bij de verwachtingen voor 2013. Fugro heeft
in 2013 EUR 129 miljoen omzet gegenereerd met de
multi-client-activiteiten, tegen EUR 235 miljoen in 2012.
De lagere omzet was deels toe te schrijven aan lagere
inkomsten uit inschrijvingen op nieuwe projecten
aangezien de investeringen in nieuwe acquisitieprojecten
gedurende het jaar zijn afgebouwd, en deels aan lagere
verkopen dan verwacht.
EBIT
Het resultaat uit bedrijfsactiviteiten (EBIT) bedroeg
EUR 267,0 miljoen (2012: EUR 306,6 miljoen), een daling
van 12,9%.
Omzet per divisie, inclusief multi-client
2013
(x EUR miljoen)
Verandering
in %
2012
2011
Geotechniek
702
(3)
723
670
Survey
900
8
835
751
Subsea Services
574
4
554
440
Geoscience;
261
(9)
288
153
–
–
2.400
2.014
waarvan Seabed
Geosolutions
120
■
Totaal
2.437
1,5
De overige bedrijfskosten bedroegen in 2013 EUR 274,1
miljoen (2012: EUR 226,6 miljoen), een toename
van 21,0%. Uitgedrukt als percentage van de omzet
bedroegen deze kosten 11,3% (2012: 10,5%). Deze
overige bedrijfskosten betreffen verschillende kosten
die niet direct aan projecten kunnen worden toegerekend, zoals onderhoud en herstel, huisvesting,
verzekeringen etc.
EBITDA
De EBITDA daalde met 1,7%, van EUR 465,4 miljoen tot
EUR 457,4 miljoen.
De EBIT in 2013 werd sterk beïnvloed door het omvangrijke verlies bij Seabed Geosolutions (EUR 55 miljoen
op basis van 100% consolidatie) en de aanloopverliezen
in de nieuwe sleufgraafactiviteiten (trenching)
(EUR 10 miljoen; onderdeel van de divisie Subsea
Services). De eenmalige kosten voor de strategische
herbeoordeling en de advieskosten met betrekking
tot de klokkenluidersprocedure bedroegen circa
EUR 10 miljoen. Additionele, kleinere eenmalige kosten
bedroegen in totaal EUR 6,3 miljoen. In 2013 was er
tevens sprake van een boekwinst op de verkoop van
de technologielicenties van EUR 18,5 miljoen.
EBIT per divisie
2013
(x EUR miljoen)
Kostenontwikkeling
De externe kosten bedroegen in 2013 EUR 1.003 miljoen
(2012: EUR 793,3 miljoen). Dit is een toename van
26,4%, voornamelijk vanwege additionele inhuur van
schepen om het toegenomen werkaanbod aan te kunnen,
en overnames. Uitgedrukt als percentage van de omzet
bedroegen deze kosten 41,4% (2012: 36,6%). Dit omvat
mede amortisatiekosten van EUR 88 miljoen in verband
met de multi-client bibliotheek (2012: EUR 143 miljoen).
Evenals in voorgaande jaren was de personele bezetting
in 2013 een punt van aandacht. De omvang van het
personeelsbestand wordt nauwlettend geëvalueerd en
waar nodig aangepast aan de vraag naar diensten. Dit
hield in dat binnen sommige activiteiten het personeelsbestand werd verkleind en dat voor groeiende activiteiten
meer personeel werd aangenomen. De gemiddelde kosten
per werknemer in 2013 bedroegen EUR 59.409, een
toename van 2,3% vergeleken met 2012 (EUR 58.067).
De toename werd onder meer veroorzaakt door hoge
kosten in gebieden als Brazilië en Angola.
De totale personeelskosten bedroegen in het verslagjaar
EUR 743,1 miljoen (2012: EUR 694,5 miljoen),
een toename van 7%. Uitgedrukt als percentage van de
omzet bedroegen de personeelskosten 30,7%, en waren
daarmee licht gedaald ten opzichte van 2012 (32,0%).
26
Verslag van de Raad van Bestuur
Geotechniek
Survey
Subsea Services
2012
2011
98
90
92
166
185
191
13
(24)
14
Geoscience;
(10)
56
5
waarvan Seabed Geosolutions
(55)
–
–
307
302
■
Totaal
267
De resultaten per divisie worden besproken vanaf
pagina 40.
De afschrijving op materiële vaste activa is met 15,0%
toegenomen, van EUR 155,6 miljoen in 2012 naar
EUR 179,0 miljoen in 2013. Dit is het gevolg van de
capaciteitsuitbreiding van de scheepsvloot (inclusief
bijbehorend operationeel materieel) en ROV’s.
De afschrijving op materiële vaste activa bedroeg
7,4% van de omzet (2012: 7,2%).
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
(EUR 205,1 miljoen) en het nettoverlies op de beëindigde
activiteiten in januari 2013 van EUR 1 miljoen.
Nettofinancieringskosten
De nettofinancieringskosten bedroegen in 2013
EUR 7,0 miljoen (2012: EUR 15,1 miljoen).
In de nettorentelasten is een bedrag begrepen van
EUR 6,4 miljoen als gevolg van een hoger effectief rentepercentage op de ‘vendor loan’ aan CGG. De verandering
in de reële waarde van financiële activa heeft betrekking
op de warrant op de ‘vendor loan’ aan CGG.
2013
2012
financiële activa
(0,5)
(12,8)
Nettorentelasten
11,9
17,9
Valuta-effecten
(4,3)
10,1
Overig
(0,1)
(0,1)
(x EUR miljoen)
Mutatie in de reële waarde van
■
Totale kosten
7,0
15,1
De warrant bestond op 31 december 2012 niet en
verschilt niet materieel van de per 30 juni 2013
verantwoorde waarde.
De rentedekking (EBIT/nettorentekosten) bedraagt 22
(2012: 17). Het valuta-effect in 2013 was EUR 4,3 miljoen
positief (2012: EUR 10,1 miljoen negatief). In 2013
daalden de koersen van vreemde valuta over het
algemeen ten opzichte van de euro.
Belastingen
De winstbelasting over 2013 bedroeg EUR 51,1 miljoen
(2012: EUR 49,1 miljoen). Het effectieve belastingtarief
in 2013 was 19,3% (2012: 16,9%). De verandering werd
voornamelijk veroorzaakt door een verschuiving van de
omzet vanuit landen met lagere belastingen als gevolg
van de verkoop van het grootste deel van de divisie
Geoscience. Voor de toekomst wordt een belastingdruk
van rond de 20% verwacht, maar dit zal afhangen van
de locaties waar de projecten worden uitgevoerd.
Nettowinst
De winst (uit beëindigde en voortgezette activiteiten) toe
te rekenen aan de aandeelhouders van de vennootschap,
steeg in het verslagjaar met 47,8% naar EUR 428,3
miljoen (2012: EUR 289,7 miljoen). De nettowinst uit
voortgezette activiteiten bedroeg EUR 224,2 miljoen
(2012: EUR 231,5 miljoen), een daling van 3,2%.
De winst uit beëindigde activiteiten van EUR 204,1
miljoen komt voort uit de nettotransactiewinst op de
verkoop van het grootste deel van de divisie Geoscience
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
De gewone winst per aandeel (beëindigde en voortgezette activiteiten) bedraagt EUR 5,29 (2012: EUR 3,61).
Dividend
Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders zal
een dividend over 2013 van EUR 1,50 per aandeel
worden voorgesteld. Dit komt overeen met een pay-out
ratio van 54% van de nettowinst uit voortgezette activiteiten, hetgeen in overeenstemming is met de pay-out
ratio van 35 tot 55% volgens het dividendbeleid. Op basis
van het nettoresultaat inclusief beëindigde activiteiten is
de pay-out ratio 28%.
Het dividend over 2012 was EUR 2,00 per aandeel.
Dit bestond uit een regulier dividend van EUR 1,50 plus
een eenmalig extra dividend van EUR 0,50 in verband
met de verkoop van het grootste deel van de Geoscience
divisie.
Het dividend over 2013 van EUR 1,50 per aandeel zal
naar keuze worden betaald:
■
in contanten, of ■
in aandelen
Wordt geen keuze gemaakt, dan wordt het dividend in
aandelen uitgekeerd.
Met ingang van het dividend over 2013 (te betalen in
2014) wordt verwatering uit hoofde van het keuzedividend (in contanten of aandelen) gecompenseerd.
Fugro zal het aantal aandelen dat als stockdividend is
uitgekeerd, inkopen en intrekken na goedkeuring door
de aandeelhouders.
OVERZICHT BALANS
Investeringen
In 2013 bedroegen de onderhoudsinvesteringen
EUR 78,9 miljoen (2012: EUR 73,2 miljoen). In 2013 zijn
alleen vervangingsinvesteringen gedaan die absoluut
noodzakelijk waren.
In de loop van 2013 hebben de volgende aanpassingen
in de scheepsvloot plaatsgevonden:
■
Divisie Geotechniek: in het eerste halfjaar werd
de Fugro Voyager door de werf in India opgeleverd
■
Divisie Survey: in het vierde kwartaal van 2013 werd
het nieuw gebouwde survey-schip, de Fugro Brasilis,
in gebruik genomen. De vloot werd verder uitgebreid
met het nieuw gebouwde schip Fugro Helmert, dat in
het derde kwartaal van het jaar in gebruik werd
genomen
Verslag van de Raad van Bestuur
27
Fugro-trucks voeren een conuspenetratietest uit,
Delft-Schiedam.
In 2013 zijn belangrijke activa in aanbouw ter waarde
van EUR 141,9 miljoen in gebruik genomen, zijn zij
geactiveerd en zijn de afschrijvingen erop begonnen.
Activa uit overnames bedroegen EUR 65,4 miljoen,
waarmee de totale investeringen in 2013 op EUR 318,8
miljoen kwamen.
2014 – 2016
Per 31 december 2013 bedroegen de belangrijkste
lopende investeringsverplichtingen voor vervanging
van schepen, uitbreiding van de vlootcapaciteit en andere
investeringen, zoals gebouwen en substantieel materieel
zoals hefeilanden en ROV’s, in totaal EUR 46,0 miljoen.
Hiertoe behoren verplichtingen voor vier nieuw
gebouwde, gespecialiseerde survey-schepen, hoofdzakelijk ter uitbreiding van de capaciteit, en een speciaal
gebouwd geotechnisch schip dat een ouder schip zal
vervangen maar eveneens de capaciteit zal vergroten,
en een schip voor Subsea Service.
Daarnaast behoort hiertoe ook een bedrag voor de
lopende ROV-investeringen. Tevens heeft Fugro voor
onderhoudsinvesteringen bij haar lopende activiteiten
jaarlijks circa EUR 100 miljoen nodig. De lopende investeringsverplichtingen en de geschatte onderhoudsinvesteringen worden in de tabel hieronder vermeld.
Scheepsvlootvervanging/
uitbreiding
Fugro Scout
Fugro Aquarius
Soort schip
Verwachte
opleveringsdatum
Geotechniek
Q3 2014
Subsea
Q4 2014
Fugro Americas
Survey
Q2 2014
Fugro Proteus
Survey
Q3 2014
Fugro Pioneer
Survey
Q4 2014
Fugro Frontier
Survey
Q1 2015
De order voor de Fugro Australis (divisie Survey),
die voor het tweede kwartaal van 2014 was gepland,
is ingetrokken. De behoefte aan een schip voor de
Australische markt zal in het kader van het nieuwe
investeringsprogramma worden beoordeeld.
Vreemde valuta
Koersverschillen hadden een negatief effect van
EUR 163,9 miljoen (2012: EUR 10,8 miljoen positief)
op het eigen vermogen per 31 december 2013. Dit komt
voort uit de omrekening van in lokale valuta gedenomineerde buitenlandse activiteiten na de waardestijging
van de euro.
Zoals in Implementatie van de Strategie op pagina 32
nader toegelicht, zullen in 2014 en de jaren daarna
additionele investeringen worden gedaan om verdere
groei van de onderneming te ondersteunen.
Investeringsverplichtingen en vereiste
investeringen 2013
1
1
1
2013
2014
2015
2016
78,9
100
100
100
41,1
65
25
25
133,4
40
25
–
253,4
205
150
125
Onderhoudsinvesteringen
Investeringen in
belangrijke activa
Investeringen in
belangrijke activa
in aanbouw
■
Totaal investeringen
(kasuitstroom)
1
28
Schatting.
Verslag van de Raad van Bestuur
Goodwill
De boekwaarde van goodwill per jaarultimo 2013 was
EUR 725,4 miljoen. In 2013 is voor EUR 241,6 miljoen
(2012: EUR 23,0 miljoen) aan goodwill toegevoegd,
voornamelijk in verband met vier overnames in 2013.
In de balans was er een negatief valutakoerseffect van
EUR 36,4 miljoen in 2013 (2012: positief effect van
EUR 8,2 miljoen).
Goodwill wordt niet afgeschreven maar ten minste
eenmaal per jaar op bijzondere waardevermindering
getoetst. Evenals in 2012 leidde dit in 2013 niet tot
aanpassingen. Aangezien Seabed Geosolutions zich
nog in de aanloopfase bevindt, is een aanzienlijke
wijziging van de aannames die in de toets op bijzondere
waardevermindering worden toegepast, redelijkerwijs
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Boekwaarde
Ontwikkeling
goodwill 1
1988-1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
1
2
Goodwill
per
(x EUR miljoen)
31 december
83,9
0
18,1
0
16,9
0
35,3
0
37,4
0
242,8
237,9
3,2
190,9
68,2
253,1
22,9
274,4
8,3
289,2
59,4
347,3
47,3
381,6
76,0
418,5
20,0
459,7
44,1
526,6
Op de balans zijn vrijwel geen gegevens opgenomen
die in of voor het boekjaar 2009 zijn verkregen.
De waardering van de dataset is grondig onderzocht
en uit deze analyse is gebleken dat de boekwaarde op
31 december 2013 in lijn is met de huidige situatie op
de offshore-exploratiemarkt voor olie en gas.
Er is gebruik gemaakt van managementschattingen voor
de omzet uit de bibliotheek, waarbij rekening is gehouden
met ervaringen uit het verleden en een beoordeling
van de toekomstverwachtingen voor de desbetreffende
gebieden. De boekwaarde wordt twee keer per jaar
opnieuw beoordeeld door het management.
Fugro maakt gebruik van het volgende model voor het
vaststellen van de nettoboekwaarde:
2D:
■
Drie jaar lineaire afschrijving (tot nul) van de
boekwaarde
■
Daarnaast wordt 75% van iedere verkoop
aangemerkt als extra amortisatie
171,6
705,6
(185,4)2
520,2
3D:
241,6
725,4
■
Tot 2000 is goodwill direct ten laste van het eigen vermogen gebracht.
Tot en met 31 december 2002 werd goodwill afgeschreven over een
periode van 20 jaar. De goodwill onder IFRS is herberekend vanaf
31 december 2002. De boekwaarde op jaareinde is gewaardeerd tegen de
toen geldende wisselkoersen.
De mutatie in 2012 (EUR 185,4 miljoen negatief) is inclusief de herrubricering van EUR 227,1 miljoen naar voor verkoop aangehouden activa in
verband met de verkoop van het grootste deel van de divisie Geoscience.
■
Een vast percentage op iedere verkoop als amortisatie. Bij het vaststellen van dit percentage wordt
gekeken naar de verwachte ontwikkeling van kosten
en verkopen
In geval van weinig verkopen zal op de kosten van
datasets een gedwongen afschrijving van maximaal
20% per jaar worden geboekt. Dit betekent dat de
nettoboekwaarde van de dataset maximaal vijf jaar
nadat met amortiseren is begonnen, op nul uitkomt
niet uitgesloten, hetgeen tot een bijzondere waardevermindering zou kunnen leiden.
De verkoopamortisatie van de 3-D-datasets ligt tussen
75% en 90% van iedere verkoop.
Multi-client bibliotheek
Fugro heeft besloten tot een wijziging van de verslaggevingsgrondslag voor multi-client bibliotheek. Deze
worden voortaan als immateriële activa verantwoord
om verder aan te sluiten bij de gangbare praktijk in de
industrie ingevolge de bepalingen in IAS 8.14 en IAS 8.29.
De seismische bibliotheek maakte geen deel uit van de
verkoop van het grootste deel van de Geoscience-activiteiten aan CGG. Fugro heeft de bestaande bibliotheek
behouden. De nettoboekwaarde van de bibliotheek, met
op zee door middel van streamers verworven gegevens,
bedroeg aan het eind van 2013 EUR 366,4 miljoen
(31 december 2012: EUR 458,5 miljoen); van deze
afname was EUR 52 miljoen toe te schrijven aan
valuta-effecten. Ongeveer 90% van de nettoboekwaarde
heeft betrekking op recent verworven 3D-gegevens.
De geografische onderverdeling van de nettoboekwaarde
is als volgt:
■
Noorwegen
30%
■
Australië
48%
■
Rest van de wereld
22%
Als er een indicatie is voor bijzondere waardevermindering, dan zal Fugro sneller een afwaardering
verwerken op de datasets dan voorgeschreven door
bovenstaand model. In 2013 waren er geen bijzondere
waardeverminderingen. Wel heeft het management uit
deze evaluatie geconcludeerd dat de Australische multiclient bibliotheek met op zee door middel van streamers
verworven gegevens nauwlettend moeten worden
gevolgd, aangezien de opbrengsten in 2013 laag waren en
omdat de toetsing op bijzondere waardeverminderingen
aantoont dat er geen speling meer is. Indien de
opbrengsten in Australië achterblijven, dan zou dit tot
een bijzondere waardevermindering kunnen leiden om
de boekwaarde naar de lagere realiseerbare waarde bij
te stellen. In dat geval wordt toekomstige amortisatie
naar voren gehaald.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Verslag van de Raad van Bestuur
29
Fugro heeft in 2013 EUR 129 miljoen aan opbrengsten
gegenereerd met de multi-client bibliotheek (2012:
EUR 235 miljoen). De daling van de omzet is gedeeltelijk
veroorzaakt door lagere inkomsten uit inschrijvingen op
nieuwe projecten aangezien de investeringen in nieuwe
acquisitieprojecten gedurende het jaar zijn afgebouwd.
De amortisatie op de bibliotheek bedroeg in 2013
EUR 88 miljoen (2012: EUR 143 miljoen). Noorwegen
boekte dit jaar zeer goede resultaten als gevolg van de
nieuwe licentierondes en de grote vraag naar exploratiediensten. De omzet kan als volgt worden gespecificeerd:
Werkkapitaal
Het werkkapitaal bedroeg ultimo 2013 EUR 413,4 miljoen
(2012: EUR 264,5 miljoen) en kan als volgt worden
gespecificeerd:
31 december 31 december
2012 2
20131
(x EUR miljoen)
Voorraden
27,6
21,3
867,5
837,6
(483,7)
(389,6)
72,1
(129,9)
(70,1)
(74,9)
413,4
264,5
Handelsvorderingen en overige
vorderingen
Handelsschulden en overige
schulden
Netto liquide middelen
Multi-client omzet
(x EUR miljoen)
2013
2012
Noorwegen
88,0
156,7
Australië
19,7
35,5
Rest van de wereld
21,7
43,0
Overige
■
Totaal
1
2
■
Totaal
129,4
235,2
De vertrouwelijkheidstermijn van gegevens in Australië
is 15 jaar, voor de Verenigde Staten nog langer.
In Noorwegen is dit 10 jaar. De vertrouwelijkheidstermijn
van gegevens is de periode waarbinnen de gegevens
verkocht kunnen worden.
De bibliotheek blijft volledig in bezit van Fugro.
CGG heeft het hele verkoopteam voor deze activiteit
overgenomen en zet namens Fugro onze 3D-bibliotheek
in de markt. Hiervoor ontvangt het een provisie. Met TGS
is een soortgelijke regeling getroffen voor het grootste
deel van de 2D-bibliotheek. Daarnaast heeft Fugro het
recht de bibliotheek in delen of als geheel aan geïnteresseerde partijen te verkopen.
Behalve voor het afronden van bepaalde gegevensverwerkingsprojecten in verband met de laatste, in
2013 afgeronde gegevensverwervingsprojecten, zal
Fugro vanaf de verkoop van het grootste deel van de
Geoscience-activiteiten op 31 januari 2013 beperkt
investeren in de bibliotheek. Deze investeringen zullen
beperkt blijven tot het opnieuw en speciaal verwerken
van gegevens teneinde het verkooppotentieel van de
datasets te actualiseren en te vergroten. Fugro verwacht
met name de komende jaren te profiteren van aanzienlijke inkomende kasstromen uit de verkoop van haar
datasets.
Daarna zal de verkoop van de verschillende datasets
gedurende de gehele levensduur naar verwachting
opbrengsten blijven genereren, maar in totaal gedurende
de komende vier tot vijf jaar steeds verder zullen teruglopen.
30
Verslag van de Raad van Bestuur
Exclusief voor verkoop aangehouden activa en verplichtingen.
2012 aangepast voor stelselwijziging voor de multi-client bibliotheek.
Geïnvesteerd vermogen
Het geïnvesteerd vermogen steeg van EUR 2.270 miljoen
in 2012 tot EUR 2.689 miljoen in 2013. Deze wijziging is
onder meer toe te schrijven aan de joint venture Seabed
Geosolutions (EUR 280,7 miljoen) en de ‘vendor loan’ aan
CGG (EUR 112,5 miljoen).
Financiële positie
De financiële positie van Fugro blijft robuust, met een
verhouding van de nettoschuld tot EBITDA van circa
1,53, ruim binnen de doelstelling van de onderneming
van minder dan 2.
Eind 2013 bedroeg de solvabiliteit 55,8% (ultimo 2012:
46,9%). Ingevolge de leningconvenanten dient de
doelstelling voor de solvabiliteitsratio ten minste 33⅓%
te zijn. Eind 2013 bedroeg de gearing 31% (2012: 66%).
Rendement op geïnvesteerd vermogen
Het rendement op het geïnvesteerde vermogen in 2013
was 8,2%, tegen 11,0% in 2012. De daling werd
voornamelijk veroorzaakt door de negatieve EBITbijdrage van Seabed Geosolutions en de stijging van het
geïnvesteerd vermogen zoals hiervoor beschreven.
Financiering
In de tweede helft van 2011 heeft Fugro met 27 Amerikaanse en Britse beleggers zogeheten USPP-leningen
(US Private Placement) afgesloten met een totale waarde
van omgerekend EUR 717 miljoen. De oorspronkelijke
valuta’s zijn USD 826 miljoen, EUR 35 miljoen en GBP
67,5 miljoen. De looptijd van deze leningen is respectievelijk 7, 10 en 12 jaar en zij hebben een gemiddelde rente
van ongeveer 4,5%.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Wisselkoersen
2013
(in EUR)
Amerikaanse dollar
Britse pond
Australische dollar
Noorse kroon
2013
Jaareinde Gemiddelde
2012
2012
Jaareinde Gemiddelde
2011
2011
Jaareinde Gemiddelde
0,73
0,75
0,76
0,78
0,77
1,20
1,18
1,23
1,23
1,20
0,71
1,15
0,65
0,72
0,79
0,81
0,79
0,75
0,120
0,127
0,136
0,134
0,129
0,129
Daarnaast is in 2011 met een aantal individuele banken
overeenstemming bereikt over gecommitteerde kredietfaciliteiten tot een bedrag van in totaal EUR 775 miljoen
voor een periode van vijf jaar. De faciliteiten zijn door
acht internationaal opererende banken ter beschikking
gesteld.
De faciliteiten hebben een rentevoet van Euribor plus 130
BPS. De leningen en faciliteiten omvatten onder meer de
volgende convenanten:
■
EBITDA/rente > 2,5
■
Schulden/EBITDA < 3,0
■
Solvabiliteit >33⅓%
De kasstroom in verband met de verkoop van het grootste
deel van de divisie Geoscience aan CGG is EUR 793
miljoen, voortkomend uit initiële ontvangsten van
EUR 703 miljoen, verminderd met een betaling voor
eenmalige posten, waaronder werkkapitaal van EUR 31
miljoen, en de ontvangst van EUR 112,5 miljoen als
terugbetaling van de eerste tranche van de vendor loan.
Een bedrag van EUR 225 miljoen is niet aan CGG betaald
maar aangewend in een compensatieregeling in verband
met de overname van met CGG verbonden activiteiten in
de joint venture Seabed Geosolutions.
In 2013 heeft Fugro een in twee tranches op te nemen
‘vendor loan’ aan CGG verleend, voor een totaalbedrag
van EUR 225 miljoen. CGG heeft in augustus 2013 een
bedrag van EUR 112,5 miljoen terugbetaald, waardoor
per jaarultimo nog eenzelfde bedrag van EUR 112,5
miljoen uitstond.
WISSELKOERSEN
In 2013 is een bedrag van in totaal circa EUR 793 miljoen
van CGG ontvangen, waarin begrepen de terugbetaling
van de eerste tranche van de ‘vendor loan’ van EUR 112,5
miljoen. De opbrengsten zijn aangewend voor de
aflossing van uitstaande bankfaciliteiten. Onder deze
faciliteiten zijn thans geen bedragen opgenomen.
Hiermee beschikt Fugro over voldoende middelen voor de
financiering van toekomstige uitbreidingen.
In 2013 daalde de gemiddelde koers van de Amerikaanse
dollar tot EUR 0,75 (2012: EUR 0,78). De gemiddelde
wisselkoers van het Britse pond daalde tot EUR 1,18
(2012: EUR 1,23) en de gemiddelde wisselkoers van de
Australische dollar was EUR 0,72. Als gevolg van
fluctuaties gedurende het jaar bedroeg het netto-effect
van de koersverschillen in de winst- en verliesrekening
over 2013 EUR 4,3 miljoen positief (2012: EUR 10,1
miljoen negatief). De koersverschillen zijn veroorzaakt
door het verschil in de wisselkoersen tussen het moment
van het boeken van handelsvorderingen en de ontvangst
van de betreffende betalingen, het herwaarderen van
balansposten en het gerealiseerde koersresultaat op
transacties in vreemde valuta.
KASSTROOM
MEDEWERKERS
In 2013 steeg de kasstroom met 1%, van EUR 400,1
miljoen tot EUR 404,3 miljoen. Onder kasstroom wordt
verstaan de winst over het boekjaar vermeerderd met
afschrijvingen en amortisatie. De verwachte toekomstige
kasstroom zal Fugro in staat stellen om binnen de huidige
financieringsconvenanten te blijven en de lopende investeringsverplichtingen te financieren en dividend uit te
keren. De kasstroom per aandeel bedraagt EUR 5,00
(2012: EUR 4,99), een toename van 0,2%.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Het aantal medewerkers aan het eind van 2013 was
12.591 (2012: 12.165), exclusief het personeel (2.430)
van de divisie Geoscience, dat in januari 2013 naar CGG
is overgegaan. Gedurende het jaar werd in een aantal
bedrijfsonderdelen het aantal medewerkers verminderd.
Het netto-effect van deze verminderingen en van nieuw
aangenomen personeel bij bedrijfsonderdelen waar
sprake was van goede marktomstandigheden, was een
toename van 426 medewerkers. Dit omvat mede een
toename van 282 medewerkers als gevolg van
overnames. In het boekjaar bedroeg het gemiddelde
Verslag van de Raad van Bestuur
31
aantal medewerkers 12.509 (2012: 11.961), een toename
van 4,6%. Fugro maakt ook gebruik van een grote groep
ervaren freelancers die regelmatig op projectbasis
worden ingezet. Het gebruik van freelancers geeft Fugro
de flexibiliteit om te kunnen reageren op schommelingen
in de personeelsbehoefte. Fugro heeft voornamelijk
lokale werknemers in dienst en maakt gebruik van een
gering aantal expats.
2013
2012
2011
12.509
11.961
11.385
193,8
181,0
163,2
Fugro blijft investeren in training en opleiding om een
hoog dienstverleningsniveau te waarborgen. Evenals in
voorgaande jaren was ook in 2013 het aantrekken van
jong talent een speerpunt. Nieuwe medewerkers krijgen
de mogelijkheid om kennis en ervaring op te doen door
middel van ‘on the job’-training en door in kleine teams
met ervaren collega’s op projecten samen te werken.
Fugro investeert ook actief in een gezonde en veilige
werkomgeving.
113,6
114,7
109,0
IMPLEMENTATIE VAN DE STRATEGIE
Overzicht personeelsbestand
Gemiddeld aantal
medewerkers gedurende
het verslagjaar
Ondanks het wereldwijde tekort aan specialisten is Fugro
erin geslaagd om ervaren en professionele medewerkers
aan te trekken. Dit wordt in toenemende mate wereldwijd
gecoördineerd. Het succesvol aantrekken van
medewerkers wordt mogelijk gemaakt door onder meer
de wereldwijde spreiding van de activiteiten en de
mogelijkheden die Fugro kan bieden aan innovatieve en
ondernemende medewerkers.
Omzet per medewerker
(x EUR 1.000)
Netto-omzet eigen diensten
per medewerker
(x EUR 1,000)
Geografische verdeling
per jaarultimo
Europa
4.528
Afrika
4.364
3.872
484
410
383
Midden-Oosten en India
2.187
1.780
1.748
Aziatisch-Pacifisch gebied
2.336
2.449
2.218
Noord- en Latijns-Amerika
3.056
3.162
3.274
12.591
12.165
11.495
■
Totaal
Resultaten vergeleken met de doelstellingen
voor 2016
Onderstaande tabel laat de resultaten van Fugro in 2013
zien ten opzichte van de doelstellingen voor 2016. Deze
tabel wordt hier slechts ter informatie gepresenteerd,
aangezien de uitvoering van de herziene strategie pas in
de loop van het tweede halfjaar van 2013 is begonnen.
De resultaten over 2014 zullen de eerste gelegenheid
bieden voor een zinvolle bespreking van de behaalde
resultaten in het kader van de uitvoering van de herziene
strategie.
In deze doelstellingen, en de vergelijkbare cijfers voor
2012 en 2013 in de tabel, zijn de multi-client-activiteiten
niet opgenomen omdat dit geen kernactiviteiten voor de
toekomst zijn.
Kerncijfers doelstellingen voor 2016 (exclusief multi-client)
(x EUR miljoen)
Doelstellingen voor 2016
Omzet
Gemiddelde jaarlijkse groei > 10%,
resulterend in omzet van EUR 3.300–3.700
in 2016
Circa 15%
EBIT-marge
2013
Verandering
in %
2012
2.307,2
7
2.165,0
10,5%
11,7%
9,0%
11,1%
Rendement op geïnvesteerd
vermogen
Circa 14%
Nettoresultaat na belastingen
(NOPAT)
Geïnvesteerd vermogen
32
Verslag van de Raad van Bestuur
202,4
2.248,2
(2)
20
207,4
1.873,6
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Regionale organisatie
In 2012 werden de eerste stappen genomen op weg naar
een regionale organisatie. Het belangrijkste doel daarbij
was om een sterkere basis voor regionale ondersteuning
te bouwen, de samenwerking te verbeteren en additionele
groei te kunnen realiseren door omvangrijkere multidisciplinaire projecten aan te nemen. Een belangrijke
conclusie uit de herbeoordeling van de strategie was
dat de sinds begin 2012 genomen stappen om regionale
samenwerking te bevorderen hun doel nog niet hadden
bereikt en dat de regionale organisatie versterking
behoefde. Hiertoe behoort het toewijzen van volledige
resultaatverantwoordelijkheid aan de regionale managementteams binnen de divisies, het opbouwen van divisiebrede marketing- en verkoopteams om in te kunnen
spelen op grootschalige projecten en om de relatie met
grote opdrachtgevers te coördineren, en de benoeming
van regionale senior projectdirecteuren om aanbestedingsprocedures en de uitvoering van grootschalige
projecten te ondersteunen. Op dit moment zijn een aantal
van de belangrijkste elementen van de nieuwe regionale
organisatie ingevoerd, en naar verwachting zal de
invoering grotendeels nog in 2014 worden voltooid.
Centrale organisatie
Een andere hoeksteen van de strategie is de verdere
ontwikkeling van ondersteunende functies zoals finance,
human resources, informatietechnologie, investor
relations en communicatie met het oog op centralisering
van deze functies, zodat de onderneming beter schaalvoordelen kan realiseren, meer kan standaardiseren en
aan eisen op het gebied van goed ondernemingsbestuur
en interne controle kan voldoen.
In de financiële organisatie is een aantal verbeteringen
doorgevoerd om de nieuwe regionale businessorganisatie
te ondersteunen. Na een grondige beoordeling van de
mogelijkheden om het consolidatiesysteem te verbeteren
is voor de meest recente versie van het Hyperion
Financial Management-systeem gekozen. De implementatie van dit systeem dient ook de toegang tot en de
consolidatie van regionale data te ondersteunen.
De implementatie, die volgens de planning voor eind
2014 voltooid moet zijn, vordert goed. Binnen de
finance-organisatie is ervoor gekozen om een onafhankelijke interne accountantsfunctie op te zetten en om de
corporate treasury-functie te versterken. Per 1 februari
2014 is een nieuwe group controller benoemd, en de
werving van het hoofd van de interne audit-functie is
onderhanden. In 2014 zal het finance-team verder
worden versterkt en zullen additionele verbeteringen
worden doorgevoerd. Op de aandeelhoudersvergadering
in mei 2014 zal Paul Verhagen de huidige CFO van Fugro,
André Jonkman, als CFO opvolgen.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
In de loop van 2013 zijn andere corporate-functies
opgezet of versterkt. De onderneming heeft investor
relations-, communicatie- en strategiefuncties opgezet
en medewerkers aangenomen of benoemd om aan deze
functies leiding te geven. Het reeds bestaande QHSSEteam is versterkt om de ontwikkeling en implementatie
van standaarden te ondersteunen en de toepassing ervan
in de praktijk te controleren. Er is een belangrijke
upgrade voor het wereldwijde HSSE-rapportagesysteem
uitgerold, evenals een portal voor beveiligingsinformatie.
Bij human resources (HR) is een oplossing op ‘cloud’basis voor Fugro wereldwijd geselecteerd. De uitrol is
gedurende het jaar begonnen en deze oplossing zal eind
2014 voor het merendeel van de werknemers beschikbaar
zijn. Het systeem zal als basis dienen voor de implementatie van uniforme HR-praktijken binnen de gehele
onderneming, en zal de ontwikkeling van het
management en het talentmanagement ondersteunen.
De Fugro Academy, die essentieel is om in de omvangrijke behoefte van Fugro aan training voor nieuwe en
bestaande werknemers te voorzien, is onderdeel van het
takenpakket van HR en wordt verder uitgebreid. Dit jaar
heeft de Fugro Academy een nieuwe offshore-trainingsfaciliteit in het Verenigd Koninkrijk opgebouwd en in
gebruik genomen. De vorderingen bij de implementatie
van verschillende andere belangrijke elementen in de
strategieherziening worden in de onderdelen over
overnames en joint ventures op pagina’s 22 en 23 en in de
hoofdstukken over de divisies vanaf pagina 40 besproken.
Investeringen
In de strategische herbeoordeling is veel aandacht
besteed aan de investeringen die nodig zijn om de
groei- en rendementsdoelstellingen te behalen. Naar
verwachting zullen de komende jaren investeringsverplichtingen van jaarlijks in totaal circa EUR 425 miljoen
worden aangegaan. Dit omvat gemiddeld circa EUR 75
miljoen voor overnames, EUR 25 miljoen voor onderzoek
en ontwikkeling en EUR 100 miljoen voor onderhoudsinvesteringen. Het restant van circa EUR 225 miljoen per
jaar is grotendeels bestemd voor investeringen in schepen
om oud tonnage te vervangen en voor uitbreiding van
de vloot, inclusief bijbehorend materieel. Overnames en
uitbreidingsinvesteringen zijn flexibel en kunnen worden
gereduceerd als de marktomstandigheden veranderen.
Het in 2012 en 2013 reeds voorgenomen investeringsprogramma zal met het investeringsprogramma voor de
implementatie van de strategie worden gecombineerd.
Zoals nader besproken op pagina 28, bestonden er per
31 december 2013 investeringsverplichtingen voor vier
additionele schepen voor de divisie Survey om ouder
wordende schepen te vervangen en de capaciteit uit te
breiden, en voor een voor diep water geschikt geotechnisch schip om ouder wordende schepen te vervangen en
de capaciteit uit te breiden dankzij de hogere efficiency
van de nieuwe schepen.
Verslag van de Raad van Bestuur
33
ORDERPORTEFEUILLE
GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM
Begin 2014 bedroeg de orderportefeuille voor in dat jaar
uit te voeren werkzaamheden EUR 1.800,8 miljoen.
Op 3 maart 2014 heeft Fugro de afronding bekendgemaakt van de overname van het in Brisbane,
in Australië gevestigde Roames Asset Services
Pty Limited (Roames) van Ergon Energy Corporation
Limited (Ergon). Roames is gespecialiseerd in hogeresolutiekarteringsdiensten en oplossingen voor de elektriciteitsdistributiesector. Het gebruikt sensoren vanuit
de lucht om nauwkeurige 3D-modellen van stroomdistributienetwerken en de omgevingsvegetatie te genereren.
De omzet van Roames zal in 2014 naar verwachting circa
EUR 7 miljoen bedragen.
De orderportefeuille vertegenwoordigt omzet voor
gedurende de komende twaalf maanden uit te voeren
werkzaamheden en omvat niet-voltooide delen van
lopende projecten en gegunde maar nog niet ter hand
genomen contracten.
Het aandeel van deze definitieve orders is 66% (vergeleken met 58% aan het begin van 2013) en het aandeel
van projecten die zijn geïdentificeerd en naar alle
waarschijnlijkheid zullen worden gegund, is 34% van het
totaal (vergeleken met 42% aan het begin van 2013).
De gerapporteerde orderportefeuille is 18,9% groter dan
aan het begin van 2013; bij constante wisselkoersen is
deze toename 25,8%.
In verhouding tot de omzet over 2013 vertegenwoordigt
de huidige orderportefeuille circa negen maanden omzet,
hetgeen relatief hoog is. De grootste toename deed zich
voor bij Geoscience, waar aan het begin van 2013 één
OBN-crew voor Fugro werkzaam was, terwijl Seabed
Geosolutions sinds 16 februari 2013 (oprichting van de
joint venture) meerdere ploegen kan inzetten voor OBN,
OBC en werk in ondiep water.
Per 31 december 2013 heeft Fugro bij Geo Pacific AS te
ontvangen lease-baten uitstaan. Geo Pacific AS heeft
met Seabird Exploraton Plc (‘SBX’) een back-to-back
leaseregeling voor het schip Geo Pacific. Per 31 december
2013 bedragen de korte- en langetermijnleasebaten
EUR 18,8 miljoen. Op 26 februari 2014 heeft SBX bij
de bekendmaking van haar resultaten over 2013 aangekondigd dat de onderneming mogelijk aan aanzienlijke
negatieve effecten zal worden blootgesteld indien zij haar
bestaande kredietfaciliteiten niet kan herfinancieren.
Als Geo Pacific AS en/of SBX in toekomstige perioden niet
in staat zouden zijn om de contractuele leasetermijnen te
voldoen, dan zal Fugro deze leasebaten mogelijk moeten
afwaarderen.
Exclusief Geoscience was de groei van de orderportefeuille bij constante wisselkoersen solide en bedroeg
8,8%.
Orderportefeuille aan het begin van het jaar
(voor de volgende 12 maanden)
2014
2013
2012
263
245
257
233
204
219
496
449
476
Survey
598
604
514
Subsea
420
394
294
287
67
79
1.801
1.514
1.363
(x EUR miljoen)
Geotechniek
Onshore
Offshore
■
Geoscience (Seabed
Geosolutions, 100%)
Totaal
34
Verslag van de Raad van Bestuur
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
MARKTONTWIKKELINGEN EN
VOORUITZICHTEN
Ontwikkelingen in de olie- en gasmarkt
Fugro genereert circa 75% van haar omzet bij opdrachtgevers in de olie- en gasindustrie. Het voortzetten van
investeringen door de upstream-olie- en gasindustrie in
de exploratie, de ontwikkeling en de productielevenscyclus van olie- en gasvelden zijn dan ook essentieel voor
het succes van Fugro op de langere termijn. In verschillende rapporten over de investeringsvooruitzichten
wordt de verwachting uitgesproken dat de wereldwijde
investeringen van oliemaatschappijen, zowel onshore
als offshore, zullen blijven toenemen, maar dat de groeipercentages niet langer de dubbele cijfers zullen vertonen
waarvan gedurende een groot deel van het afgelopen
decennium sprake was. Voorspellingen binnen deze
industrie duiden op een toegenomen focus op het
Midden-Oosten en hernieuwde belangstelling voor investeringen, zowel onshore als offshore, in de Verenigde
Staten. De uitgaven voor diepwaterprojecten, waarvan
Fugro in aanzienlijke mate afhankelijk is, zullen naar
verwachting de komende jaren sterk blijven groeien
(bron: Douglas Westwood World Deepwater Market
Forecast 2013-2017).
Tegelijkertijd heeft een aantal van de grote geïntegreerde
oliemaatschappijen onlangs aangegeven een grotere
investerings- en rendementsdiscipline na te streven door
de uitgaven voor exploratie stabiel te houden, geselecteerde grote projecten uit te stellen en door activa te
verkopen, in plaats van een algehele stabilisatie of
vermindering van de uitgaven. De groeivertraging bij de
investeringen door de grote geïntegreerde oliemaatschappijen zal naar verwachting gedeeltelijk worden
gecompenseerd door hogere groei van de uitgaven van
staatsoliemaatschappijen (NOC’s) in het kader van
nationale strategische programma’s, en door kleinere
oliemaatschappijen die activa van de grote oliemaatschappijen overnemen.
De balans tussen de vraag naar olie en gas en de voortschrijdende uitputting van reservoirs door productie
drijft de upstream olie- en gasindustrie aan. De uitputting
heeft tot gevolg dat elk jaar minder olie en gas uit producerende reservoirs wordt gewonnen.
De vraag blijft sterk en onlangs heeft het Internationaal
Energie-Agentschap (IEA) zijn voorspelling voor de
wereldwijde vraag verhoogd als gevolg van de sterkste
groei in de Verenigde Staten van de afgelopen tien jaar.
Uitputting is een sterkere investeringsstimulans voor de
lange termijn. Het gemiddelde uitputtingstempo van
oliereservoirs wordt thans op 6 tot 7% per jaar geschat,
en het neemt verder toe. Op basis van het huidige uitputtingstempo dient elke tien jaar circa 50% van de
olieproductie te worden vervangen om de uitputting te
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
compenseren. Naarmate de makkelijker toegankelijke
olie- en gasbronnen uitgeproduceerd raken, zullen de
groei van de vraag en de uitputting voor een aanzienlijk
deel gedekt moeten worden door offshore-velden die nog
ontdekt, ontwikkeld en in productie genomen moeten
worden. Dit zullen in toenemende mate velden in diep
water zijn. Dit sluit goed aan bij de sterke punten van
Fugro in al haar offshore-diensten, die worden
aangeboden door de divisies Survey, Geotechniek, Subsea
Services en Seabed Geosolutions.
Een ander ijkpunt voor Fugro is de omvang van
gunningen aan de grote contractors voor offshoreconstructie. Al gaf het vierde kwartaal van 2013 een
beperkte daling te zien, de algehele omvang van de
gunningen lag in 2013 op recordhoogte. De onderneming
ziet de recente afname als een natuurlijke correctie op
het recordniveau van de gunningen eerder in 2013 en
niet zozeer als indicatie van een afzwakkende markt.
Onafhankelijk daarvan zal het zeer hoge niveau van de
gunningen in 2013 zich naar verwachting vertalen in
groei van subsea-projecten voor de komende twee tot
drie jaar, waarvan Fugro zou moeten profiteren. Voor het
upstream olie- en gassegment houdt Fugro vast aan het
groeiscenario dat ten grondslag ligt aan de strategieherziening, al zou een versterking van sommige van
de hierboven beschreven ontwikkelingen tot groeivertraging voor de korte tot middellange termijn kunnen
leiden.
Voor de korte termijn is de olieprijs de belangrijkste
marktindicator. Opdrachtgevers zullen naar verwachting
hun uitgaven terugdringen indien de olieprijs van zijn
huidige niveau van circa USD 110 per vat (Brent) tot
onder de USD 95 – 100 per vat daalt. In de regel zullen
opdrachtgevers als eerste in de exploratie-uitgaven
snoeien. Na de afstoting van de aan exploratie gerelateerde activiteiten heeft Fugro haar aandacht verschoven
van de exploratie naar de latere fasen in de levenscyclus
van een veld, inclusief de voorontwikkelings-, ontwikkelings- en productiefasen van de levenscyclus van olie- en
gasvelden. Investeringen door olie- en gasmaatschappijen
in deze fasen van de levenscyclus van een veld zijn
minder volatiel dan die in de exploratiefase.
Al is het grootste deel van de omzet van Fugro op het
gebied van olie en gas afkomstig uit de upstream olie- en
gasindustrie, het belang van het downstream bedrijfssegment neemt gestaag toe. In downstream is Fugro
actief bij projecten voor de bouw van LNG-fabrieken,
raffinaderijen en pijpleidingen.
De belangen van Fugro in deze markt, waarin vele
nieuwe LNG-installaties, raffinaderijen en pijpleidingen
worden ontwikkeld, zijn beperkt maar groeiende.
De onshore en nearshore geotechnische en surveyactiviteiten van Fugro zullen hiervan blijven profiteren.
Verslag van de Raad van Bestuur
35
De groei in deze markt komt deels doordat projecten vaak
groot en multidisciplinair van aard zijn en ook offshorewerkzaamheden kunnen omvatten. Fugro heeft unieke
capaciteiten voor de realisatie van dergelijke grote, multidisciplinaire projecten. Bovendien bevinden veel van
deze projecten zich in opkomende economieën, waar
weinig andere geotechnische en survey-ondernemingen
lokale ondersteuning bieden.
Ontwikkeling van markten duurzame energie,
infrastructuur en bouw, mijnbouw en publieke
sector
De resterende omzet van ongeveer 25% behaalt Fugro
in de markten voor duurzame energie, infrastructuur
en bouw, mijnbouw en waterbeheer en andere publieke
sector-markten. Bij duurzame energie richt Fugro zich op
offshore windmolenparken. Het is de grootste verlener
van diensten voor locatie-optimalisering en advisering
bij het ontwerp van de fundering voor windturbines.
Daarnaast verleent Fugro diensten op het gebied van
de routering van stroomkabels, gespecialiseerde ondersteuning voor bouw en installatiewerkzaamheden, en
onderhouds- en hersteldiensten. De markt voor offshore
windmolenparken is het verst ontwikkeld in Europa,
mede door de EU-doelstellingen voor de inzet van
duurzame energie. De markt voor duurzame energie
in Europa zwakt momenteel af doordat subsidies in het
kader van bezuinigingsprogramma’s worden gereduceerd. Voor de komende jaren wordt echter een herstel
verwacht naarmate de technologie die wordt toegepast,
rendabeler wordt en om doelstellingen op het gebied van
duurzame energie te behalen. Tevens worden activiteiten
op het gebied van offshore windmolenparken in andere
gebieden van de wereld uitgebreid. In de Verenigde
Staten bijvoorbeeld is Fugro nauw betrokken bij de
ontwikkeling van het eerste offshore-windmolenpark.
De markten voor infrastructuur en bouw en waterbeheer
zijn sterk afhankelijk van de prestaties van lokale en
regionale economieen en het niveau van de overheidsbestedingen. Derhalve verwachten wij in Europa voorlopig
aanhoudend zwakke markten, enige verbetering in de
Verenigde Staten, wederom sterke markten in plaatsen
zoals Hongkong, en een positieve ontwikkeling in
geselecteerde opkomende markten zoals Centraal Azië,
het Midden-Oosten en delen van Afrika. In veel van deze
opkomende markten is Fugro reeds goed gepositioneerd
of bezig posities op te bouwen, bijvoorbeeld door de
recente opening van een kantoor in Mozambique en
het aangaan van een joint venture in Irak. In deze
opkomende markten zou Fugro moeten kunnen
profiteren van haar lokale aanwezigheid en van haar
vermogen om grotere, complexere projecten te realiseren
waarin een reeks survey- en geotechnische diensten
wordt gecombineerd.
36
Verslag van de Raad van Bestuur
De mijnbouwsector is een relatief kleine maar groeiende
markt voor Fugro, zelfs in de huidige neergaande cyclus
waarin deze industrie zich bevindt. Fugro biedt een reeks
survey- en geotechnische diensten voor de infrastructuur
die aan de mijnen is verbonden, alsmede exploratieboordiensten met behulp van geotechnisch materieel.
Vooruitzichten
Over het geheel genomen bevestigen de vooruitzichten
voor de markten waarin Fugro actief is de strategie van
‘Growth through Leadership’ die in 2013 is geformuleerd
en de bijbehorende doelstellingen voor 2016.
De orderportefeuille ondersteunt de realisatie van
verdere groei in 2014. Exclusief valutakoerseffecten is
de orderportefeuille 26% groter dan een jaar geleden.
Al betreft het merendeel van de groei van de orderportefeuille Seabed Geosolutions, de groei van de orderportefeuille bij de divisies Survey, Geotechniek en
Subsea is met 9% robuust. Recente gunningen versterken
de orderportefeuille nog verder. Naast groei zou de
orderportefeuille stabiele prestaties met potentieel voor
verbetering moeten ondersteunen. Bij onze multi-clientactiviteiten verwachten wij dat het normale profiel voor
bestaande bibliotheek zich zal ontwikkelen, waarbij de
verkopen gedurende de komende vier tot vijf jaar steeds
verder zullen teruglopen.
Zoals hiervoor beschreven is er momenteel sprake van
een groeivertraging bij de investeringen van de olie- en
gasindustrie. Het is nog te vroeg om te zeggen of dit
aanmerkelijke gevolgen voor Fugro zal hebben. In het
geval dat het aanzienlijke gevolgen voor de groei van
Fugro heeft, verwacht Fugro haar groei-investeringen
te zullen reduceren, met name in de uitbreiding van
de scheepsvloot. Dit zal de realisatie van de doelstelling
van een jaarlijkse omzetgroei van ten minste 10%
bemoeilijken.
De orderportefeuille is sterk en ondersteunt het behalen
van groei in 2014. Er is op dit moment geen indicatie voor
een verslechtering van de voor Fugro relevante
E&P-markt. Voor het gehele scala van haar activiteiten
ziet Fugro goede mogelijkheden in opkomende markten.
Het management is ervan overtuigd dat de marktvooruitzichten de strategie van ‘Growth through Leadership’ en
bijbehorende doelstellingen voor 2016 ondersteunen.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Verklaring van de Raad van Bestuur ingevolge
artikel 5:25c Wet Financieel Toezicht
Voor zover de Raad van Bestuur bekend, geeft de
jaarrekening een getrouw beeld van de activa, de passiva,
de financiële positie en de winst of verlies van Fugro N.V.
en de gezamenlijk in de consolidatie opgenomen ondernemingen, en geeft het jaarverslag een getrouw beeld
omtrent de toestand op de balansdatum en de gang van
zaken gedurende het boekjaar van Fugro N.V. en de met
haar verbonden ondernemingen, waarvan de financiële
gegevens in haar jaarrekening (zie Annual Report 2013)
zijn opgenomen. In het Annual Report 2013 zijn de
belangrijkste risico’s en onzekerheden beschreven
waaraan Fugro N.V. blootstaat.
Leidschendam, 6 maart 2014
P. van Riel, Voorzitter van de Raad van Bestuur/
Chief Executive Officer
A. Jonkman, Chief Financial Officer
W.S. Rainey, Directeur divisie Geotechniek
S.J. Thomson, Directeur subsea Services/divisie
Geoscience
P.A.H. Verhagen, lid Raad van Bestuur
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Verslag van de Raad van Bestuur
37
OVERZICHT BELANGRIJKE OPDRACHTEN
AMERIKA
Brazilië In het kader van een door Repsol Sinopec Brazil
gegund contract ontving Fugro een opdracht voor
geofysische, geotechnische en metoceanografische
diensten ter ondersteuning van de ontwikkeling van
Blok BM-C-33. Dit multidisciplinaire project omvat
onder meer een offshore survey-campagne waarbij het
nieuwste survey-schip, Fugro Brasilis, het seismische
schip Geo Prospector en een onbemand onderwatervaartuig (AUV) van Fugro worden ingezet.
Brazilië Fugro heeft met ingang van het eerste kwartaal
van 2014 een vierjarig contract voor het verschaffen
van een op afstand bestuurbaar voertuig (ROV) en het
verlenen van survey- en plaatsbepalingsdiensten aan
Petrobras. Het contract bevat een verlengingsoptie voor
nog eens vier jaar. Dit contract versterkt Fugro’s positie
als toonaangevend ROV-dienstverlener in de IRM-markt
(inspectie, herstel en onderhoud) in Brazilië, met acht
tripartiete contracten voor Petrobras.
Brazilië Seabed Geosolutions voerde een 4D OBN-survey
(ocean bottom node) uit over een gebied van 232 km2 in
het Chevron Frade-veld. Dit is het eerste diepwaterproject
dat in Brazilië met nodes is uitgevoerd.
Canada Fugro heeft aan de Canadese westkust geotechnisch en geofysisch locatieonderzoek op het land en op
zee gedaan voor het ontwerp van de exportinstallatie
voor LNG (vloeibaar gemaakt aardgas) van Pacific
Northwest.
Mexico Fugro kreeg een opdracht van PEMEX voor
geotechnische, verkenningsboringen en sondeerdiensten
in ultradiep water voor risicobeperking bij boorlocaties en
veldontwikkelingen. Dit contract is een voorbeeld waarin
de Fugro Synergy is ingezet bij diepboringen in diep
water ten behoeve van boorputondersteuning.
Verenigde Staten Het Ministerie van transport van
de staat Pennsylvania heeft aan Fugro Roadware een
meerjarencontract gegund voor dataverzameling ten
behoeve van wegenonderhoud. Het contract omvat het
jaarlijks verzamelen van gegevens over het wegdek voor
bijna 45.000 km snelweg.
Verenigde Staten Fugro heeft een verkennend
landmeetkundig onderzoek voltooid voor 560 km
20-inch pijpleiding in Noord-Texas, die zal worden
gebruikt voor het transport van aardgascondensaat
van het Denver-Julesburg-schaliebekken naar de
Amerikaanse Gulf Coast. Ook werd het tracé van een
38
Verslag van de Raad van Bestuur
12-inch pijpleiding van Texas naar Louisiana in kaart
gebracht; de ecologische projectopdracht omvatte
onder meer de kartering van ‘wetlands’ en verkennend
onderzoek naar bedreigde diersoorten.
EUROPA EN KASPISCHE-ZEEGEBIED
Azerbeidjan Fugro verkreeg een opdracht voor
zeebodemkartering van meer dan 11.000 km2 in het
Absheron-veld van Total. Bij haar AUV-operaties en datainterpretatie voor dit project werkt Fugro in Azerbeidjan
nauw samen met Fugro in het Verenigd Koninkrijk.
Azerbeidjan en Kazachstan Fugro verkreeg een
opdracht voor geotechnisch locatieonderzoek voor
raffinaderijen in Azerbeidjan. Van TengizChevrOil
verkreeg Fugro een afroepcontract met een looptijd
van vier jaar voor locatieonderzoek en topografische
kartering voor hun nieuwe raffinaderijlocatie in
Kazachstan.
Noorwegen Fugro heeft een contract voor hydrografische kartering van de Noorse Hydrografiedienst
verkregen. Dit is onderdeel van het Mareano-project,
dat een oppervlakte van ongeveer 41.000 km2 bestrijkt,
en komt bovenop het eerder toegekende contract voor
11.000 km2 in de Barentszzee en de Noorse Zee.
Verenigd Koninkrijk Begin 2014 verkreeg Fugro twee
contracten voor het karteren en ingraven van kabels op
twee windmolenparklocaties. Het eerste contract is voor
CT Offshore en betreft het offshore-windmolenpark
Gwynt y Môr van RWE Innogy, in de baai van Liverpool.
Het tweede contract betreft werkzaamheden van
vergelijkbare omvang bij een windmolenpark voor de
Britse oostkust.
Verenigd Koninkrijk Fugro heeft een omvangrijk
project voor een geotechnisch locatieonderzoek voor
de Britse zuidkust aangenomen. Dit project wordt
uitgevoerd voor een multinationale onderneming voor
opwekking en distributie van elektriciteit. Het werk
bestond uit het nemen van monsters van de ondiepe
zeebodem en van boorputten vanaf een geotechnisch
schip, gecombineerd met laboratoriumtests, analyse en
rapportage. Deze werkzaamheden vonden plaats ten
behoeve van het ontwerp en de installatie van
windturbines.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
AFRIKA
Angola Total (E&P) Angola heeft haar overeenkomst
met Fugro voor survey- en plaatsbepalingsdiensten ter
ondersteuning van booroperaties voor de ontwikkeling
in offshore-Blokken 17 en 32 met drie jaar verlengd.
Ook Esso verlengde de driejarige raamovereenkomst
voor Blok 15.
Midden-Oosten Fugro heeft opdrachten voor een aantal
omvangrijke surveyprojecten in de regio verkregen.
Bij die projecten wordt gebruik gemaakt van Fugro’s
‘state-of-the-art’ technologie voor hydrografische
kartering, waaronder bathymetrische LiDAR (op laserbasis) en multibeam-sonar, die worden ingezet vanaf de
survey-vliegtuigen en speciaal voor dat doel gebouwde
schepen van Fugro. De werkzaamheden zullen tot ver in
2015 voortduren.
Ghana Fugro heeft een omvangrijk multidisciplinair
project in diep water voor een olie- en gasmultinational
aangenomen. Het werk bestond uit geïntegreerde
hydrografische, metoceanografische, geofysische,
geologische, milieu- en geotechnische gegevensverwerving en consultancy ten behoeve van het ontwerp
en de installatie van nieuwe drijvende productie-,
opslag- en overslaginstallaties (FPSO) voor olie en gas
in diep water
AZIATISCH-PACIFISCH GEBIED
Australië Fugro kreeg een opdracht van Subsea 7
voor survey-diensten voor het veld Chevron Gorgon.
Dit project, met waterdiepten uiteenlopend van 200 tot
1.350 m, is een van de grootste zeebodemmetrologieprojecten ter wereld.
Madagascar Fugro ontving een opdracht van South
China Fugro heeft gashydratenonderzoek in diep water
Atlantic Petroleum (SAPETRO) voor het verzamelen
van geofysische gegevens voor het bepalen van de
ondiepe geologie en de geohydrologische situatie.
Het voornaamste doel van dit project was het wetenschappelijk vaststellen en bemonsteren van gebieden
waar sprake kan zijn van natuurlijke migratie van
koolwaterstofrijke vloeistoffen of gassen.
in de Zuid-Chinese Zee verricht voor het Guangzhoukantoor van de Chinese Geologische Dienst.
Hong Kong Fugro heeft locatieonderzoek en geomonito-
ringwerkzaamheden langs de kust verricht voor infrastructuurprojecten in verband met de Hong
Kong - Zhuhai - Macao-brug en andere spoorweg- en vliegveldgerelateerde ontwikkelingen in dit gebiedsdeel.
Mozambique Fugro verleent multidisciplinaire diensten
aan ENI voor gedetailleerde engineering en ontwerp voor
de ontwikkeling van het Mamba-veld. Dit omvat onder
meer een metoceanografisch en geotechnisch meerjarenprogramma, en de tot dusver door Fugro voltooide
AUV-survey.
MIDDEN-OOSTEN EN INDIA
Irak De joint venture voor geotechnische en survey-
diensten verkreeg diverse geotechnische contracten van
internationale oliemaatschappijen en technische, inkoopen bouwbedrijven.
Qatar Qatar investeert zwaar in infrastructuur, metro’s,
wegennetten, stadions, havens en vliegvelden. Fugro
heeft een opdracht verkregen voor geotechnisch werk
langs drie nieuwe metrolijnen, een nieuw voetbalstadion
en een nieuwe haven, alle in het kader van het FIFAwereldbekertoernooi in 2022.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Indonesië Fugro heeft een gedetailleerde verkenning
op zee voltooid voor het pijpleidingtracé van het Greater
Sunrise-aardgasveld naar het vasteland van Oost-Timor.
Maleisië Begin 2014 verkreeg Seabed Geosolutions
een contract van Petronas voor OBC-diensten (kabels
op de oceaanbodem) voor de velden Temana en D18.
Het project gaat aan het eind van het eerste kwartaal
van 2014 van start en zal naar verwachting ongeveer
zes maanden in beslag nemen.
Maleisië Fugro Subsea Services heeft van Shell Maleisië
een vijfjarig IRM-dienstencontract voor haar infrastructuur op de zeebodem verkregen. Fugro kan met
haar vloot aan de programmadoelstellingen voldoen,
hetgeen bijdraagt aan een sterke bezettingsgraad van de
bestaande vloot. Het programma gaat naar verwachting
in het tweede kwartaal van 2014 van start.
Rusland Fugro kreeg een opdracht van OJSC Mezhregiontruboprovodstroy om het schip ‘Southern Ocean’
in te zetten voor het verrichten van installatie- en ondersteuningsactiviteiten bij het afgelegen Kirinskoyeaardgascondensaatveld, dat onderdeel is van de
Sakhalin 3-ontwikkeling.
Verslag van de Raad van Bestuur
39
DIVISIE GEOTECHNIEK
Bespreking van het resultaat
De divisieomzet bedroeg EUR 702 miljoen (2012:
EUR 723 miljoen), een daling van 3% ten opzichte van
2012. Gecorrigeerd voor het negatieve valuta-effect, steeg
de omzet met 1%. De onshore-activiteiten genereerden
een omzet van EUR 421 miljoen (2012: EUR 423 miljoen)
en de bijdrage van de offshore-activiteiten als geheel was
EUR 282 miljoen (2012: EUR 300 miljoen). Het resultaat
uit bedrijfsactiviteiten (EBIT) was EUR 98 miljoen
(2012: EUR 90 miljoen), wat overeenkomt met een
EBIT-marge van 13,9% (2012: 12,4%). Het negatieve
valuta-effect buiten beschouwing latend, was de omzetdaling ten opzichte van vorig jaar het gevolg van de
verantwoording van een omzet van circa EUR 30 miljoen
bij de divisie Subsea Services, die de schepen en andere
middelen heeft geleverd, en niet het gevolg van een
tekort aan werk. Dankzij operationele synergieën steeg
de EBIT-marge aanzienlijk ten opzichte van een jaar
geleden, terwijl het rendement op het geïnvesteerde
vermogen licht daalde door de timing van uitgaven
tegen einde van het jaar voor het nieuw gebouwde schip,
terwijl de daarmee samenhangende projecten pas in
2014 starten.
Gang van zaken
De geotechnische offshore-business blijft gedijen dankzij
wereldwijde groei van de vraag naar zowel olie als gas
en dankzij stabiele olieprijzen. Een stijgende energiebehoefte in zich ontwikkelende landen zoals China en
India, in combinatie met het vooruitzicht van lagere
productie uit bestaande reservoirs op het vasteland,
afnemende productie in ondiep water en wereldwijd
schaarser wordende vooruitzichten qua conventionele
velden, betekent dat de afgelegen diepwatervelden
actiever worden ontwikkeld. Daardoor biedt de
diepwatermarkt zeer gunstige ontwikkelingsvooruitzichten, die zich verplaatsen naar de complexe velden in
het trans-Atlantische gebied tussen de Golf van Mexico,
Brazilië en West-Afrika, waar Fugro overal actief is.
Aardgasvondsten in Oost-Afrika (Mozambique en
Tanzania) hebben deze regio tot een nieuw aandachtsgebied voor diepwaterprojecten gemaakt, en er is veel
werk verricht bij de ondersteuning van de ontwikkeling
van deze velden.
Doelstellingen voor de inzet van duurzame energie
zorgden voor verdere groei van de markt voor duurzame
energie (windmolenparken), al neemt de vraag af ten
opzichte van voorgaande jaren. Het geotechnisch bodemonderzoek ten behoeve van windturbinefunderingen en
corridors voor elektriciteitskabels werd voortgezet, met
name in de Noordzee. Duurzame energie is in Europa
echter niet zelffinancierend en vergt overheidssubsidies.
Als gevolg daarvan leggen opdrachtgevers sterke nadruk
op kostenverlaging, en dit biedt Fugro kansen op het
gebied van geoconsultancy via geïntegreerde zeebodemtopografie, metoceanografie, bodemmodellering en
geoptimaliseerd bodemonderzoek.
Wat betreft de onshore-business, hebben de vorderingen
bij horizontaal boren en ‘fracking’ onconventioneel
schaliegas toegankelijk gemaakt. Dit heeft geleid tot
overvloedige gasreserves en daaruit voortvloeiende
LNG-exportprojecten aan de Gulf Coast en de westkust
van de Verenigde Staten, en in British Columbia, in
Canada. Fugro is betrokken bij alle LNG-fabrieken en
terminals die momenteel in deze gebieden in aanbouw
zijn. Aangezien de vraag naar vloeibaar gemaakt
aardgas (LNG) in China, India, Zuid-Korea en Japan als
vervanging van kolen en kernenergie naar verwachting
voorlopig het aanbod zal overtreffen, blijven de aardgasprijzen in Azië hoog.
Dit zorgt voor nieuwe prikkels voor het verder
ontwikkelen van diepwatergasvelden met bijbehorende
LNG-installaties in Oost-Afrika en Azië, en voor het
uitbreiden van bestaande, in aanbouw zijnde fabrieken
in Australië. Ook onze vooruitzichten in opkomende
markten verbeteren, zoals Kazachstan, Azerbeidzjan,
Turkije, Kameroen, Irak en Qatar, met een aanzienlijke
toename van geïntegreerde diensten ter ondersteuning
Kerncijfers Geotechniek
(bedragen x EUR 1 miljoen)
(%)
2012
2011
670
Omzet
Resultaat uit bedrijfsactiviteiten (EBIT)*
EBIT-marge (%)*
13,9
Afschrijvingen op materiële vaste activa
Geïnvesteerd vermogen
43
(7)
46
43
653
12
582
493
*
40
Mutatie
2013
702
(3)
723
98
9
90
92
12,4
13,7
Omvat de toerekening van voorheen niet-toegerekende overige holdingkosten en financieringsbaten over de divisies, naar rato van de omzet vanaf 2011.
De historische cijfers zijn voor vergelijkingsdoeleinden aangepast.
Verslag van de Raad van Bestuur
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Het nieuwe geotechnische schip Fugro Voyager, Singapore.
van energiegerelateerde projecten. De activiteiten in
Saoedi-Arabië, evenals infrastructuurwerkzaamheden
voor de regering in Hong Kong, blijven robuuste resultaten genereren. In Europa, waar infrastructuurprojecten
in het algemeen afhankelijk zijn van overheidsbudgetten,
was het werkaanbod voor onshore-geotechniek laag.
Vanwege staatsschulden alom en de hoge energiekosten
zullen deze specifieke activiteiten naar verwachting op
korte termijn geen opleving vertonen, en Fugro werkt aan
optimalisatie van de inzet van haar technisch personeel
en zwaar materieel (boorstellingen en CPT-trucks) om in
de behoeften van opkomende markten in de zich ontwikkelende delen van de wereld te voorzien.
Als toonaangevend aanbieder van diensten op zee levert
Fugro ook langs de kust geotechnisch onderzoek en
specialistische funderingsoplossingen aan de energieen de mijnbouwsector, en voldoet zij aan de eisen bij
civiele infrastructuurprojecten zoals de aanleg van
bruggen, havens en binnenhavens.
Binnen de mijnbouwsector verleent de divisie geotechnische-ingenieursdiensten bij de installatie van funderingssystemen voor nieuwe oliezand- en kalimijnbouwoperaties in Canada, nieuwe mijnlocaties in ZuidAmerika en bij andere projecten in Afrika en Azië.
Door de aard van de grotere, verafgelegen en technisch
uitdagende projecten blijft de geoconsultancy-business
wereldwijd groeien. Om het aandeel hierin te vergroten,
vooral waar een sterkere geografische aanwezigheid
voor zowel onshore als offshore kan worden opgebouwd,
heeft Fugro het bedrijf Advanced Geomechanics uit
Perth, Australië, overgenomen. Dit consultancybedrijf
verleent hooggespecialiseerde geotechnische en
geofysische engineering- en consultancydiensten aan
de olie- en gassector in Australië en wereldwijd.
Het bedrijf draagt bij aan de strategie van Fugro om
volledig geïntegreerde consultancyoplossingen aan
opdrachtgevers te leveren – van gegevensverwerving tot
en met technische adviezen. Zo speelt zij een rol bij de
wereldwijde uitbreiding van de geoconsultancy-activiteit.
Fugro heeft een joint venture opgericht met Bumi
Armada Berhad, een Maleisische contractor in de olieFUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
en gasindustrie om zich wereldwijd op de groeiende
bedrijfstak voor de dienstverlening rond olie- en
gasboorputten te kunnen richten. Deze markt vraagt
om geavanceerde geotechnische diensten. De nieuwe
joint venture, waarin Fugro een belang van 49% en
Bumi Armada een belang van 51% heeft, beschikt onder
meer over een geïntegreerd team uit beide bedrijven
waarvan de medewerkers geschoold zijn in operaties
op zee en in boorputinterventie- en booroperaties.
Fugro heeft in 2012 de nieuwe markt voor op afstand
gestuurde boringen op de zeebodem betreden met de
oprichting van een joint venture, Seafloor Geotec,
met het Amerikaanse Gregg Marine. In 2013 heeft
Fugro projecten geïnitieerd door deze zeebodemboortechnologie toe te passen bij gesteente- en bodemonderzoek in diep water voor olie- en gasmaatschappijen
wereldwijd.
In het kader van het voortdurende wereldwijde vlootvernieuwingsprogramma, waarbij ouder tonnage wordt
vervangen door nieuwe, moderne schepen, is de Fugro
Voyager opgeleverd. Dit is een gespecialiseerd, 83 meter
lang geotechnisch boorschip met dynamische positionering (DP2), dat specifiek is ontworpen om te voorzien
in de verschillende vragen van de diepwatermarkt van
Zuid-Oost-Azië. Een vergelijkbaar schip, de Fugro Scout,
wordt in 2014 verwacht en kan wereldwijd worden
ingezet, terwijl een derde schip, dat voor de NoordEuropese wateren wordt gebouwd, in 2016 wordt
verwacht.
De resultaten over 2013 tonen het succes van het
optimaal inzetten van schaalgrootte bij het veroveren
van marktaandeel in snel groeiende, complexe
diepwaterregio’s en bij het verwerven van contracten
voor grote, geïntegreerde multidisciplinaire projecten,
met name in opkomende economieën. Het succes is
tevens bereikt door de oprichting van joint ventures in
elk van de kansen biedende, opkomende landen en het
opbouwen van sterke lokale betrokkenheid ten behoeve
van toekomstig werk. De divisie behield haar marktpositie in de segmenten duurzame energie, mijnbouw
en algemene infrastructuur, waarbij zij zich uit trager
groeiende markten, zoals Europa, naar andere verplaatst
en oudere schepen vervangt.
Verslag van de Raad van Bestuur
41
DIVISIE SURVEY
kantoren in alle belangrijke centra van waaruit de olieen gasindustrie opereert.
Bespreking van het resultaat
Met ingang van januari 2013 worden de resultaten van
Subsea Services, dat voorheen onderdeel was van de
divisie Survey, afzonderlijk gerapporteerd.
In het verslagjaar behaalde de divisie Survey een omzet
van EUR 900 miljoen, 8% hoger dan in 2012.
Het negatieve valuta-effect niet meegerekend, steeg de
omzet met 13%. Het resultaat uit bedrijfsactiviteiten
(EBIT) daalde met 10% tot EUR 166 miljoen (2012:
EUR 185 miljoen); dit komt overeen met een EBIT-marge
van 18,5% (2012: 22,1%). Zowel de EBIT- als de margedaling waren het gevolg van: lage bezettingsgraad in de
eerste kwartaal, voor een deel door de weersomstandigheden; hogere kosten van derden; hogere rekruteringsen trainingskosten en een iets hogere prijsdruk.
Bovendien namen de verliezen bij luchtkartering toe
naarmate de markt, die van overheidsfinanciering afhankelijk is, verder afzwakte. Het geïnvesteerd vermogen
steeg met 13%, merendeels als gevolg van de additionele
investeringen in de gespecialiseerde survey-vloot.
Survey liet in 2013 een trage start zien. De geofysische
activiteiten op zee trokken in het tweede kwartaal van
2013 aan en bleven tot het eind van het jaar solide,
waarbij het relatief hoge activiteitenniveau in het vierde
kwartaal de trage start goedmaakte. In Europa was
sprake van sterke vraag naar survey-diensten uit de olieen gasindustrie. De vraag uit de sector voor duurzame
energie liep terug omdat de prikkel vanuit de Europese
Unie voor meer elektriciteitsopwekking uit duurzame
bronnen afzwakte omdat Europa haar aandacht meer
op bestrijding van de economische recessie vestigde.
Naar verwachting zal de vraag pas in 2016 weer
aantrekken, wanneer de bouwprojecten voor windmolenparken in dieper water in de Noordzee van start gaan.
De Echo Surveyor VI, de nieuwste AUV (autonomous
underwater vehicle) van Survey, rondde de operaties
ten behoeve van de ontwikkeling van het Absheron-veld,
in de Kaspische Zee, af en heeft daarbij data van hoge
kwaliteit geleverd.
Gang van zaken
De divisieactiviteiten worden gedomineerd door de
bedrijfstak die zich bezighoudt met opsporing en winning
van hulpbronnen, primair olie en gas. De olieprijs en het
heersende investeringsklimaat in de wereldwijde olieindustrie blijven dan ook de bepalende factoren voor
deze activiteit. De offshore-diensten lopen uiteen van
geofysische en geologische surveys en zeebodemkartering tot positioneringsdiensten voor uiteenlopende
toepassingen en gebruikers. Als onderdeel van haar
alomvattende service biedt Fugro tevens meteorologie-,
oceanografie- en zeemilieudiensten en -studies.
De onshore activiteiten omvatten onder meer surveys en
kartering op het land en vanuit de lucht, in hoofdzaak ten
behoeve van infrastructuurontwikkeling en -onderhoud,
in toenemende mate voor de olie- en gasindustrie.
De divisie heeft vestigingen over de hele wereld, met
De regio Amerika wordt getroffen door verminderde
activiteit op het continentaal plat van de Golf van Mexico,
waarvan het effect gedeeltelijk wordt gecompenseerd
door ondersteunende activiteiten bij diepwaterconstructie en een sterke vraag naar survey-diensten
in Mexico en het Caribisch gebied. In Brazilië had Fugro
in het begin van het jaar last van het feit dat de Fugro
Odyssey buiten bedrijf was. Dit probleem werd opgelost
toen het schip werd vervangen door de nieuwe, gespecialiseerde Fugro Brasilis. De regio Afrika bleef gestaag
groeien, onder meer dankzij grote, multidivisionele
projecten in zowel West- als Oost-Afrika. Enkele onlangs
verlengde langlopende raamovereenkomsten voor
ondersteunende survey- en positioneringsdiensten
zullen uitbreiding in deze regio verder versterken.
In het Midden-Oosten verkreeg de divisie een aantal
belangrijke projecten, die in verdere groei in de regio
Kerncijfers Survey
(bedragen x EUR 1 miljoen)
(%)
2012
2011
900
8
835
751
166
(10)
185
191
22,1
25,4
Omzet
Resultaat uit bedrijfsactiviteiten (EBIT)*
EBIT-marge (%)*
18,5
Afschrijvingen op materiële vaste activa
Geïnvesteerd vermogen
59
7
55
41
670
13
592
475
*
42
Mutatie
2013
Omvat de toerekening van voorheen niet-toegerekende overige holdingkosten en financieringsbaten over de divisies, naar rato van de omzet vanaf 2011.
De historische cijfers zijn voor vergelijkingsdoeleinden aangepast.
Verslag van de Raad van Bestuur
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Apparatuurcontrole voorafgaand aan survey-onderzoek
in Sharjah, Verenigde Arabische Emiraten.
zullen resulteren. De vergunnings- en planningsfase
van een grote LiDAR- (meetsysteem op basis van lasertechnologie) en bathymetrische survey van de Rode Zee
begon in december. India kon goed bijdragen, evenals
Egypte, ondanks de instabiele politieke situatie in het
laatstgenoemde land. In het Aziatisch-Pacifisch gebied
werd de vloot in 2012 uitgebreid en met succes, want de
regio produceert goede resultaten.
De onshore-geospatial-activiteit had het gehele jaar te
lijden van een laag activiteitenniveau bij luchtkarteringsdiensten. Dit wijst erop dat de marktomstandigheden
nog niet verbeteren en resulteerde in zware concurrentie
en prijsdruk. Ook slecht weer in Europa en op het
Amerikaanse continent droegen bij aan het teleurstellende resultaat van deze activiteit. Er zijn verdere kostenverlagende maatregelen getroffen. Daarnaast vindt een
heroriëntatie van deze activiteit plaats met als doel
om een aanbieder van oplossingen te worden in plaats
van enkel gegevens te verzamelen. De landmeetactiviteiten vertoonde een goed rendement; geselecteerde niche-diensten worden overal ter wereld verder
uitgebreid.
Het onderdeel ‘global positioning’ liet bij alle productlijnen een goed resultaat en gestage groei zien. Deze
activiteit bedient ruim tweeduizend geavanceerde
schepen in alle segmenten van de offshore olie- en
gassector, maar ook cruiseschepen, de koopvaardij en
onderzoeksschepen. De oceanografische en meteorologische diensten leverden een goede bijdrage in 2013.
Deze business haalt haar omzet in toenemende mate uit
langlopende contracten voor permanente monitoringsystemen op FPSO’s, boorschepen en mobiele platforms.
In augustus 2013 tekende Fugro een verlengingsovereenkomst met een looptijd van tien jaar voor de joint venture
met China Oilfield Services Ltd (COSL). De joint venture,
China Offshore Fugro Geosolutions (COFG) geheten,
waarin Fugro een belang van 50% heeft, opereert al
sinds 1983 met succes in de Chinese offshore markt.
De diensten omvatten onder meer precisienavigatie,
positionering, constructieondersteuning en ROV-diensten
(remotely operated vehicle). Aan het eind van de jaar
bereikte Fugro tevens een overeenkomst met staatsoliemaatschappij SOCAR van de Republiek Azerbeidzjan
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
voor de oprichting van een nieuwe joint venture voor
bathymetrische, geofysische en geotechnische surveys,
het verschaffen van AUV’s en ROV’s, duikdiensten
en algemene positioneringsondersteuning in heel
Azerbeidzjan, zowel op land als op zee.
Een aantal gebieden in de wereld waar sprake is
van opkomende economieën zijn belangrijke groeimarkten voor de divisie en voor Fugro als geheel.
Een goed voorbeeld hiervan is het Afrikaans continent.
Dit jaar heeft Fugro een kantoor geopend in Maputo,
in Mozambique. Andere Oost-Afrikaanse landen, zoals
Tanzania, Kenia, Oeganda en Madagascar, zullen naar
verwachting volgen en zullen profiteren van nieuwe
ontwikkelingen van olie- en gasvelden. West-Afrika blijft
een belangrijke groeimarkt voor Fugro. In Angola gaat
Fugro haar positie met ingang van het tweede kwartaal
van 2014 versterken met een nieuw kantoor voorzien van
magazijn- en laboratoriumfaciliteiten. Met de nieuwe
infrastructuur zal Fugro een breder scala van Fugrodiensten lokaal kunnen ondersteunen.
Technologie is essentieel voor de verdere groei van de
divisie. De nieuw ontwikkelde OARS-diensten voor op
afstand bediende survey-operaties, die de tijd die
operators op zee moeten doorbrengen, bekorten, worden
in 2014 in de Golf van Mexico uitgerold. Ook wordt in
2014 de nieuwste AUV in bedrijf genomen, die geschikt is
voor 4.500 m diep water, camera’s kan voeren, en in ruwe
zee te water kan worden gelaten en binnengehaald.
Tijdens het jaar zijn twee gespecialiseerde schepen
opgeleverd: de Fugro Helmert en de Fugro Brasilis.
Beide schepen hebben reeds een solide orderportefeuille
voor 2014 opgebouwd. Momenteel heeft de divisie
vier gespecialiseerde, technisch hoogwaardige surveyschepen in aanbouw. Drie daarvan worden in 2014
opgeleverd, waarvan twee voor toegevoegde capaciteit
zullen zorgen. Met het voortgaande vervangings- en
uitbreidingsprogramma van de survey-vloot en de
daarmee samenhangende investeringen in de allernieuwste technologie is de divisie bezig de groei in de
markt aan te grijpen om de beoogde versnelde groei
van de divisie te bewerkstelligen.
Verslag van de Raad van Bestuur
43
DIVISIE SUBSEA SERVICES
Bespreking van het resultaat
In haar eerste jaar als afzonderlijk segment bereikte de
divisie Subsea Services een omzet van EUR 574 miljoen,
4% hoger dan in 2012. Gecorrigeerd voor het negatieve
valuta-effect steeg de omzet 9%. Het resultaat uit
bedrijfsactiviteiten (EBIT) steeg van EUR 24 miljoen
negatief naar EUR 13 miljoen positief, dankzij de
verbetering in de onderliggende resultaten en het feit dat
de EBIT voor 2012 onder meer een afboeking omvatte
van EUR 22 miljoen op een minderheidsdeelneming in
Expro AX-S Technology, dat onder curatele werd gesteld.
Wegens investeringen in materieel (merendeels ROV’s)
steeg het geïnvesteerd vermogen slechts in beperkte
mate.
Gang van zaken
De activiteiten van de divisie Subsea Services worden
gedomineerd door de olie- en gasindustrie en dan
met name door de offshore ontwikkelings- en productieactiviteiten. De relatief stabiele olieprijs en het investeringsklimaat rond de ontwikkeling van nieuwe olie- en
gasreservoirs, vooral in diep water, waren factoren die de
primaire marktvraag naar haar diensten ondersteunden.
De divisie verleent echter ook diensten aan de sector voor
duurzame energie, zoals aan windmolenparken in zee.
De dienstverlening van de divisie omvat onder meer:
inspectie, herstel en onderhoud, ondersteuning bij installatie-, constructie- en boorwerkzaamheden, alsmede
technisch ontwerp en het vervaardigen van bijbehorend
gereedschap. De divisie voert deze activiteiten uit met
behulp van een grote vloot ROV’s (remotely operated
vehicles) en een vloot gespecialiseerde schepen, die
merendeels worden gecharterd. De divisie heeft
wereldwijd vestigingen, met grote centra voor de
meeste belangrijke regio’s waar de olie- en gasindustrie
opereert.
Met ingang van 1 januari 2013 wordt Subsea Services
als afzonderlijke divisie verantwoord; voorheen werden
haar resultaten als onderdeel van de divisie Survey
gerapporteerd. In het eerste deel van het jaar ging de
aandacht uit naar een gedetailleerde analyse van de
historische resultaten van de subsea-activiteiten als
integraal onderdeel van Fugro’s strategische herbeoordeling. Het resultaat hiervan is een programma voor
aanscherping van de bedrijfsfocus, met het accent op
verbetering van de winstgevendheid. Dit programma
omvat drie elementen: verbetering van de resultaten,
herstructurering en een winstverbeterprogramma.
De verbetering van de lopende activiteiten, zoals
bekendgemaakt in het kader van de strategieherziening,
ontwikkelt zich zoals gepland. Na een zwak eerste
kwartaal presteerde de regio Europa goed wat betreft
haar kernactiviteiten maar had zij last van onderbezetting bij haar nog jonge sleufgraafactiviteiten
(trenching), terwijl in West-Afrika de duikdiensten
slecht presteerden. Als gevolg daarvan werd het kantoor
van Fugro RUE AS in Noorwegen gesloten en gingen
activiteiten over naar andere Fugro-werkmaatschappijen.
In Brazilië werden de resultaten nadelig beïnvloed door
vertraagde oplevering en inbedrijfstelling van twee
nieuwe schepen voor duikondersteuning volgens de
twee nieuwste langlopende tripartiete overeenkomsten.
Tegen het eind van het jaar verbeterde de performance
van deze twee schepen. Wij verwachten dat deze
verbetering in 2014 doorzet en dat eind dit jaar een
bevredigend niveau zal worden bereikt. Andere schepen
die voor de projecten in Brazilië worden gebruikt,
presteren in het algemeen naar tevredenheid. Naar
aanleiding van een herbeoordeling van de commerciële
omgeving met betrekking tot tripartiete overeenkomsten
in Brazilië hanteren wij nu een conservatievere aanpak bij
het inschrijven op nieuwe contracten. In 2013 verkreeg
Fugro het IRM-contract (inspectie, herstel en onderhoud)
voor Kavel ‘B’. Dit project zal in 2014 van start gaan.
Kerncijfers Subsea
(bedragen x EUR 1 miljoen)
Omzet
Resultaat uit bedrijfsactiviteiten (EBIT)*
EBIT-marge (%)*
Afschrijvingen op materiële vaste activa
Geïnvesteerd vermogen
*
**
44
Mutatie
2013
(%)
2012
2011
574
4
554
440
13
(24)
14
2,3
(4,3)
3,2
53
8
49
43
586
0
584
433
Omvat de toerekening van voorheen niet-toegerekende overige holdingkosten en financieringsbaten over de divisies, naar rato van de omzet vanaf 2011.
De historische cijfers zijn voor vergelijkingsdoeleinden aangepast.
Omvat de afboeking van EUR 22 miljoen op het minderheidsbelang in Expro AX-S Technology in 2012 dat onder curatele werd gesteld.
Verslag van de Raad van Bestuur
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Binnenhalen van een ROV (remotely operated vehicle) aan boord
van ROV-ondersteuningsschip Island Spirit, Brazilië.
In 2013 presteerde de divisie in het Midden-Oosten
aanzienlijk beter dan in 2012. Dit kwam onder meer door
managementwijzigingen die eind 2012 in gang waren
gezet. De markt blijft echter zeer concurrerend en de
lokale ontwikkelingen in landen als Egypte hebben
geresulteerd in een hogere debiteurenstand dan gepland.
In het Aziatisch-Pacifisch gebied noteerde Fugro een
beter resultaat dan een jaar geleden, met een goede
bezettingsgraad van de vloot vrijwel het hele jaar door en
met gunstige feedback van opdrachtgevers over scheeps-,
project- en HSSE-management. De ROV-vloot zette haar
vervangingsprogramma voort. Hoewel de ROV-vloot niet
in omvang toenam, bereikte het volume aan uitgevoerd
ROV-werk voor het tweede jaar op rij een nieuwe piek.
Een verdere toename in het werkvolume zou kunnen
leiden tot een toekomstige uitbreiding van de ROV-vloot.
Begin 2014 verkreeg Fugro twee contracten voor sleufgraaf- en survey-operaties bij twee windmolenparklocaties. Het eerste contract is voor CT Offshore en betreft
het offshore-windmolenpark Gwynt y Môr van RWE
Innogy, in de baai van Liverpool. Het tweede contract
betreft werkzaamheden van vergelijkbare omvang bij
een windmolenpark voor de Britse oostkust. Ook kreeg
Fugro begin 2014 een vijfjaarscontract van Shell in
Maleisië voor IRM-diensten aan hun infrastructuur op
de zeebodem. Fugro verwacht gedurende de gehele
looptijd van het contract het grootste deel van haar
subsea vloot in het Aziatisch-Pacifisch gebied in te zetten.
Het contract treedt naar verwachting in het tweede
kwartaal van 2014 in werking.
In 2013 werd het duikbedrijf DCN Global in Abu Dhabi
overgenomen. Door deze acquisitie kan Fugro haar
opdrachtgevers in het Midden-Oosten nu gebundelde
IRM-diensten aanbieden en kan zij de combinatie van
subsea en survey-diensten optimaal benutten om het
opdrachtgevers gemakkelijker te maken hun complexe
projecten te managen. De expertise van DCN zal helpen
een wereldomvattende duikcapaciteit te ontwikkelen,
als aanvulling op Fugro’s capaciteiten in Brazilië.
De integratie van DCN met de activiteiten van Fugro
in Abu Dhabi was tegen het eind van het jaar met succes
afgerond.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Verslag van de Raad van Bestuur
45
DIVISIE GEOSCIENCE
Bespreking van het resultaat
In 2013 rapporteerde de divisie Geoscience een omzetstijging van EUR 53 miljoen naar EUR 248 miljoen.
Deze stijging hield uitsluitend verband met het feit dat
in 2012 en januari 2013 de multi-client-verkopen als
beëindigde bedrijfsactiviteiten werden gerapporteerd.
De omzet inclusief multi-client (over het gehele
verslagjaar) daalde met 9%, tot EUR 261 miljoen; de
omzet van EUR 120 miljoen van Seabed Geosolutions
werd grotendeels tenietgedaan door de daling van de
multi-client-omzet (EUR 129 miljoen in 2013, tegen
EUR 235 miljoen in 2012). Gecorrigeerd voor het
negatieve valuta-effect, daalde de omzet met 6%.
Het resultaat uit bedrijfsactiviteiten (EBIT) was
EUR 10 miljoen negatief (2012: EUR 56 miljoen).
De daling werd veroorzaakt door het verlies van
EUR 55 miljoen van Seabed Geosolutions en een lager
resultaat uit multi-client-verkopen, waarvan het effect
gedeeltelijk werd gecompenseerd door de bijzondere
bate van EUR 18,5 miljoen op de verkoop van de
technologielicenties.
Seabed Geosolutions had in de eerste jaar van haar
bestaan te lijden van een lage bezettingsgraad bij de
OBC-activiteiten omdat opdrachtgevers er langer over
deden dan verwacht om contracten te gunnen en
vanwege opstartproblemen. De multi-client-verkopen
verliepen trager dan verwacht, vooral in Australië, en
mede door enige vertraging bij de Noorse biedingsronde.
Het geïnvesteerd vermogen steeg van EUR 513 miljoen
in 2012 tot EUR 779 miljoen in 2013 door de start per
16 februari 2013 van Seabed Geosolutions.
Gang van zaken
Het grootste deel van de activiteiten van de voormalige
divisie Geoscience werd in januari 2013 verkocht
aan CGG. Na de CGG-transactie omvatten Fugro’s
Geoscience-activiteiten onder meer een meerderheidsbelang van 60% in de joint venture Seabed Geosolutions
met CGG (40%) en verkopen uit de 2D- en de 3D-multiclient bibliotheek, alsmede enkele meer kleinschalige
activiteiten.
Kerncijfers Geoscience, voortgezet 1
(bedragen x EUR miljoen)
Omzet (zoals gerapporteerd)
waarvan Seabed Geosolutions 2
(%)
2012
2011
248
53
120
–
(3)
–
288
153
–
–
Omzet inclusief multi-client 3
waarvan Seabed Geosolutions 2
120
Resultaat uit bedrijfsactiviteiten (EBIT) 4
waarvan Seabed Geosolutions 2
(10)
56
55
(55)
–
–
EBIT-marge (%)
(4,0)
Afschrijvingen op materiële vaste activa
waarvan Seabed Geosolutions 2
Geïnvesteerd vermogen
waarvan Seabed Geosolutions 2
1
2
3
4
46
Mutatie
2013
261
(9)
24
6
–
22
–
–
513
753
–
–
779
204
52
De aan CGG verkochte activiteiten vertegenwoordigen het grootste deel van de divisie Geoscience. Deze worden verantwoord als beëindigde bedrijfsactiviteiten.
De multi-client bibliotheek met seismische gegevens bleef in bezit van Fugro. Overeenkomstig IFRS werd de daaraan gerelateerde omzet tot en met 31 januari 2013
als beëindigd gerapporteerd, terwijl de resultaten en de activa van multi-client als voortgezet werden verantwoord. Met ingang van 1 februari 2013 worden de
multi-client-verkopen opgenomen onder voortgezette bedrijfsactiviteiten.
Seabed Geosolutions: 100% geconsolideerd.
Voor vergelijkingsdoeleinden hebben wij de post ‘omzet inclusief multi-client’ opgenomen, die onder meer multi-client-verkopen over het volledige boekjaar omvat
(2011, 2012 en 2013).
Omvat de toerekeningsverdeling van voorheen niet-toegerekende overige holdingkosten en financieringsbaten over de divisies, naar rato van de omzet vanaf 2011.
De historische cijfers zijn voor vergelijkingsdoeleinden aangepast.
Verslag van de Raad van Bestuur
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Te water lating van ocean bottom nodes (OBN), Midden-Oosten.
De verkoopactiviteiten voor de multi-client bibliotheek
lopen via niet-exclusieve overeenkomsten met derden,
met als voornaamste die met CGG voor de 3D-bibliotheek
en met TGS voor de 2D-bibliotheek. Andere partijen
kunnen voor elk onderdeel contracten aangaan voor een
verkooprelatie met Fugro.
Seabed Geosolutions is op 16 februari 2013 opgericht
door samenvoeging van de OBN- en de OBC-activiteiten
van de moedermaatschappijen. De start nam enkele
maanden in beslag, waarbij management, organisatie
en infrastructuur van de nieuwe onderneming werden
vastgesteld en tegelijkertijd lopende contracten werden
uitgevoerd. Het omzetten van verwachte projecten in
daadwerkelijke contracten duurde helaas in een aantal
gevallen langer dan verwacht. Dit gold met name voor
OBC-activiteiten. Het OBN-activiteitenniveau was goed,
al leidden operationele startproblemen tot teleurstellende
resultaten in 2013. De onderliggende vraag in de markt
was goed en ook de vooruitzichten voor de afzienbare
toekomst lijken positief.
De markt voor zeebodemgeofysica bestaat voor een
aanzienlijk deel uit een relatief gering aantal grote
contracten. Dit resulteert in een discontinu verlopend
projectaanbod waarbij het in stand houden van een
bevredigende gemiddelde bezettingsgraad een uitdaging
is. Voor Seabed Geosolutions waren de belangrijkste
gebieden in 2013, met activiteiten voor vaste opdrachtgevers, West-Afrika en de Golf van Mexico. Dit zijn
olie- en gasgebieden waar zeebodemgeofysica vaak
ten behoeve van optimale reservoirontwikkeling wordt
gebruikt.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
De verkoop van multi-client-data varieerde in 2013 per
regio. De activiteitenniveaus in de Golf van Mexico en
Australië waren lager dan verwacht. Sommige licenties
gingen terug naar bestaande vergunninghouders
na de licentieronde in West Australië. Dit zorgde voor
vertraging van de mogelijkheden voor extra dataverkoop.
In Noorwegen omvatte de licentieronde gebieden
waarover Fugro veel data heeft, met als gevolg bevredigende verkopen, al was er sprake van enige overloop naar
2014 als gevolg van de vertraagde bekendmaking van de
licentieronde voor 2013. De omzet resulteerde in een
aanzienlijke verlaging van de nettoboekwaarde van de
bibliotheek wegens verkoopamortisatie. Valuta-effecten
resulteerden eveneens in een daling
van de nettoboekwaarde. Fugro investeerde in 2013 op
beperkte schaal in multi-client-data. Dit bleef beperkt tot
de afronding van gegevensverzameling- en -verwerkingsprojecten die reeds vóór de transactie met CGG waren
ingezet, en enige bewerking om de waarde van bestaande
datasets te verhogen. Kleine investeringen, merendeels
in bewerking van data, worden voortgezet naarmate de
markt daartoe kansen biedt en mits die tevens door
projectintekening worden ondersteund.
Verslag van de Raad van Bestuur
47
MARKTLEIDERSCHAP
Fugro wil in al haar markten de leiderschapspositie
bereiken en behouden.
Fugro behoort wereldwijd tot de marktleiders op
het gebied van offshore survey, geotechniek op
zee en geofysische activiteiten op de zeebodem,
en heeft een zeer sterke marktpositie in afgelegen, complexe gebieden en in diep water.
In andere marktsegmenten, zoals geotechniek op
het land en subsea diensten, heeft Fugro marktleidersposities in niche- en regionale markten.
De marktleider is veelal een voortrekker op het
gebied van onderzoek en ontwikkeling en introduceert vaak als eerste baanbrekende technologie in de markt, waarmee direct een concurrentievoordeel wordt verkregen. Daarnaast heeft de
marktleider ook schaalvoordelen.
Marktleiderschap behelst ook een verantwoordelijkheid om
diensten op innovatieve manieren te ontwikkelen, om qua
waarden en duurzaamheid toonaangevend in de markt te
zijn, en om een veilige werkomgeving te bieden die aantrekkelijk is voor de beste mensen in de industrietak.
Voorbeeld: Geotechniek op zee
Met de grootste vloot gespecialiseerde geotechnische
schepen is Fugro de leider in de markt voor offshoregeotechniek. Fugro heeft deze positie bereikt door een
superieur en technisch uiterst competent personeelsbestand
op te bouwen dat nauw met opdrachtgevers samenwerkt
om onder alle omstandigheden in hun behoefte aan wereldwijde oplossingen te voorzien. Fugro combineert geotechnische gegevensverwerving met in-house laboratoriumtests
en -analyse en advies om oplossingen te bieden die een
optimaal funderingsontwerp ondersteunen en problemen
ten aanzien van bodemstabiliteit oplossen.
Voorbeeld: Survey op zee
Door autonome groei te combineren met overnames heeft
Fugro zich in de loop der tijd ontwikkeld tot de grootste
aanbieder van survey-diensten op zee, zowel langs de
kust als in diep water. Deze diensten worden wereldwijd
aangeboden. Fugro levert een breed scala aan diensten, van
positionering en onderwatermeetkunde, zeebodemkartering
vanuit schepen en met zelfstandig opererende onderwatervoertuigen (AUV’s), hoge-resolutiegeofysica, zeebodembemonstering, metoceanografische en milieutechnische
diensten. De verschillende gegevens worden gecombineerd
en geanalyseerd om de opdrachtgevers van het beste
advies te kunnen voorzien.
“Verantwoord leiderschap resulteert in klantenbinding, en de marktleider trekt de meest
getalenteerde mensen in de industrietak aan.”
48
Onze succesfactoren
INNOVATIE &
TECHNOLOGIE
Met haar sterke innovatie- en technologiegerichtheid
biedt Fugro haar opdrachtgevers de best mogelijke
oplossingen.
Innovatie en technologie ondersteunen de groei
en leiderschapspositie van Fugro. Een innovatiegerichte instelling helpt Fugro om nieuwe mogelijkheden te vinden om haar klanten beter te
bedienen en haar markten uit te breiden.
Veel van Fugro’s technische oplossingen zijn zeer
gespecialiseerd en worden vaak zelf ontwikkeld
of in samenwerking met industriepartners en
onderzoeksinstellingen. Fugro heeft aanzienlijke
middelen en capaciteiten op het gebied van
onderzoek en ontwikkeling tot haar beschikking
om haar bestaande producten en diensten
verder te verbeteren en nieuwe mogelijkheden
te ontwikkelen.
Voorbeeld: Remotely operated vehicles
(ROV’s – op afstand bestuurbare vaartuigen)
Activiteiten in diep water zijn in belangrijke mate afhankelijk
van ROV’s als belangrijkste instrument voor alle werkzaamheden en inspecties op de zeebodem. Fugro ontwerpt
en bouwt haar eigen vloot van voor die werkzaamheden
geschikte ROV’s, die in water tot drie kilometer diep kunnen
werken. Door deze zelf te ontwerpen, kan Fugro de meest
recente ontwikkelingen in onderwater-ingenieurstechniek en
systeemintegratie toepassen. Door Fugro gebouwde ROV’s
worden bij talrijke verschillende activiteiten ingezet, waaronder inspectie, herstel en onderhoud van infrastructuur op
de zeebodem, terreinonderzoek en werkzaamheden rondom
boorplatforms. Met haar gestandaardiseerde ROV-vloot kan
Fugro programma’s voor onderhoud en reserveonderdelen
optimaliseren.
Voorbeeld: gegevensverwerving op de zeebodem
met nodes
Om de productie uit offshore olie- en gasvelden te verhogen,
is er groeiende belangstelling voor het gebruik van
seismische gegevens die op de zeebodem met nodes
zijn verzameld. Deze gegevens leveren beelden van het
reservoir van beduidend hogere kwaliteit dan met conventionele seismische gegevensverwerving vanaf het wateroppervlak mogelijk is. Seabed Geosolutions doet onderzoek
naar en ontwikkelt haar eigen pakket node-technologieën
om dergelijke gegevens te verzamelen.
“Innovatie en technologie zijn essentieel om de
concurrentie voor te blijven in een omgeving van
veranderende markten, technologieën en trends.”
Onze succesfactoren
51
MENSEN
Fugro-werknemers zijn teamspelers die de juiste
vaardigheden bezitten om diensten overal ter wereld
veilig en naar behoren te verlenen, ook in de meest
uitdagende omgevingen.
Het is de kwaliteit van de diensten die de Fugromedewerkers leveren die voor onze klanten de
doorslag geeft en ervoor zorgt dat zij bij ons
blijven terugkomen. Met gepaste trots ontwikkelt
Fugro ‘Team Fugro’ en behoudt zij een personeelsbestand dat divers is, competent en zich
inzet om resultaten voor opdrachtgevers te
boeken. Fugro slaagt daarin door de juiste
getalenteerde mensen aan te trekken en voor
uitblinkers talrijke kansen te creëren om over de
hele wereld op boeiende projecten te werken.
Om haar werkzaamheden uit te voeren, heeft
Fugro behoefte aan specifieke vaardigheden op
een brede reeks terreinen, waaronder toegepaste
wetenschap en technologie, veldwerk en projectmanagement. Uitgebreide introductieprogramma’s over de
kernwaarden van Fugro en het beleid op het gebied van
gezondheid, veiligheid en milieu vullen de professionele
vaardigheden aan.
Permanente educatie (in-house) voor medewerkers en
training zorgt ervoor dat Fugro-medewerkers hun expertise
verder kunnen uitbouwen.
Voorbeeld: Lokale medewerkers
Fugro is een echte multinationale organisatie, met medewerkers uit minstens evenveel landen als waar Fugro activiteiten
heeft. Het inzetten van lokale mensen is een van de pijlers
van de organisatie, wordt door opdrachtgevers zeer gewaardeerd en is van belang bij de gunning van lokale projecten.
Voorbeeld: Fugro Academy
Fugro heeft in 2006 de Fugro Academy opgericht om in
de behoefte aan training binnen het bedrijf te voorzien.
De Fugro Academy biedt een compleet programma van
e-learning, klassikaal onderwijs en praktijkcursussen in
specifieke technische onderwerpen en in HSE (gezondheid,
veiligheid en milieu), belangrijke bedrijfsprincipes, projectmanagement en ontwikkeling van het topmanagement.
De Fugro Academy blijft groeien en heeft een goede
reputatie bij de medewerkers.
“Toegewijde, resultaatgerichte medewerkers
zijn de hoeksteen van een dienstverlener
zoals Fugro.”
52
Onze succesfactoren
DELIVERY
EXCELLENCE
Het consequent veilig, op tijd en volgens budget
leveren van resultaten die aan de eisen van de
opdrachtgever voldoen of die overtreffen.
‘Delivery excellence’ begint met inzicht in de
langetermijnbehoefte en de projectspecifieke
doelen van opdrachtgevers, waarna dit wordt
gecombineerd met de expertise, de middelen en
het wereldwijde netwerk van Fugro om projectoplossingen te bieden die aan die behoeften
voldoen. Nadat een offerte voor een project door
een klant is geaccepteerd, betekent Delivery
Excellence consequent in lijn met de specificaties
leveren en dit op een veilige en betrouwbare
manier en binnen het budget te doen en daarbij
de opdrachtgever continu over de voortgang op
de hoogte te houden.
Fugro streeft continu naar verbeteringen in
haar bedrijfsprocessen, waarbij de nadruk ligt
op interactie met de opdrachtgever om terugkoppeling over de dienstverlening te krijgen en toekomstige
behoeften in kaart te brengen.
Voorbeeld: Innovatieve onderhoudsoplossingen
Bij het offshore-windmolenpark Arklow Bank, dat op een
ondiepe zandbank in de Ierse Zee staat, heeft Fugro onderhoud uitgevoerd waarvoor de wieken van de windturbines
moesten worden gedemonteerd om toegang tot de as te
krijgen. Het bleek niet mogelijk om de wieken individueel te
demonteren en dus moesten ze tegelijk worden opgehesen.
Deze operatie is met behulp van twee hefpontons van Fugro
uitgevoerd.
Extreem ondiep water en de sterke stroming bemoeilijkten
het werken op zee. Voor het hijsen vergde dit een zeer
gedetailleerde planning. De positie, de hoogte van het dek
en de positie van de hefpontons werden exact berekend en
3D-modellering werd ingezet om de baan van de wieken te
analyseren.
Voorbeeld: Nieuwe software voor de verwerking van
lasergegevens
Nieuwe software voor het verwerken van lasergegevens
opgenomen vanuit de lucht, zal de levertijden voor gegevens
aan de opdrachtgevers van Fugro bekorten. Met deze software kunnen met meervoudige lasersensoren verworven
gegevens worden bekeken en bewerkt, met mogelijkheden
voor naadloze combinatie van informatie die in kustgebieden
is verzameld. Dit wordt meestal gebruikt voor nautische
kartering, kustzone-management en tsunamimodellering.
“Delivery excellence is de kern van
klantenbinding.”
Onze succesfactoren
55
STANDAARDEN
De sleutel tot het veilig en consequent realiseren
van hoogstaande resultaten overal ter wereld;
een van de pijlers van een goede bedrijfsvoering.
Fugro heeft een brede reeks standaarden ingevoerd om haar bedrijfsvoering te ondersteunen.
Standaarden hebben betrekking op gebieden
als HSSE (gezondheid, veiligheid, beveiliging
en milieu), bedrijfsprincipes, projectuitvoering,
verslaglegging en een brede reeks technische
methodologieën. Effectieve standaardisering
bevordert operationele efficiency, uniformiteit
van de geleverde diensten en wereldwijde,
hoogwaardige dienstverlening. Het hanteren van
hoge standaarden verminderen tevens bedrijfs-,
juridische en reputatierisico’s.
Voorbeeld: Gestandaardiseerde survey-vloot
Fugro is een voortrekker bij de ontwikkeling
van gestandaardiseerde, hoogwaardige en
gespecialiseerde geofysische survey-schepen. Met deze
vloot biedt Fugro een superieure gegevenskwaliteit, hoge
betrouwbaarheid van de dienstverlening, een geweldige
plek om te werken - en dit alles in combinatie met zo min
mogelijk milieubelasting. De Fugro Searcher, die in 2010 is
opgeleverd, was de eerste in een serie van vier schepen
van 65 meter die volgens dezelfde specificaties en hetzelfde
ontwerp zijn gebouwd.
Voorbeeld: HSSE-Standaarden
Fugro investeert intensief in verbetering van standaarden
en een consequente HSSE-benadering binnen de gehele
groep met de ontwikkeling en toepassing van Fugro-brede
beleidslijnen, principes en standaarden. In lijn met de groei
en diversiteit van de organisatie en veranderende externe
eisen, verbetert en moderniseert Fugro continu haar HSSEstandaarden en verzorgt zij implementatieprogramma’s
en -campagnes.
Het succes van Fugro’s veiligheidsbeleid wordt erkend
door externe organisaties, zoals blijkt uit de diverse prijzen
die Fugro de afgelopen tien jaar heeft gekregen.
“Standaarden zijn de basis van de dienstverlening
van Fugro en fungeren als leidraad voor het
gedrag van haar werknemers.”
56
Onze succesfactoren
©
Jeddah Economic Company/Adrian Smith and Gordon Gill design architects
MULTI-MARKT
STRATEGIE
Fugro opereert in verschillende markten en is
daardoor beter bestand tegen marktvolatiliteit.
Fugro levert niet alleen een breed scala aan
geologische gegevens maar ook expertise op
het gebied van de beheersing van geologische
risico’s en inspectie, herstel, onderhoud en
constructieondersteuning. Dit brede dienstenaanbod wordt wereldwijd geleverd, onder meer in
olie- en gasmarkten en markten voor duurzame
energie, infrastructuur, mijnbouw en waterbeheer.
Voor Fugro zijn dit in elkaar overlopende markten
omdat zij in al deze sectoren succesvol is bij het
toepassen van de vaardigheden en de expertise
van haar medewerkers, en van haar technologie.
Voorbeeld: Ontwerp voor de fundering
voor grote gebouwen
Een typisch voorbeeld van een technologie die
wereldwijd in verschillende markten wordt toegepast, is de hoogwaardige verwerving van geotechnische
gegevens door Fugro, haar laboratoriumanalyse en
geïntegreerde rapportage met betrekking tot grote
gebouwen en infrastructuur. Fugro was betrokken bij de
bouw van ‘s werelds hoogste toren, de één kilometer hoge
Kingdom Tower in Jeddah, in Saoedi-Arabië. De bouw
van een dermate hoge toren in onbekende grond vereiste
gedetailleerd onderzoek van de bodemsituatie en van
de draagkracht van de bodem op verschillende dieptes.
Fugro is ingeschakeld voor een volledig onderzoek naar
de draagkracht.
Voorbeeld: geologische breuklijnen op de zeebodem
Een aantal jaren geleden heeft de United States Geological
Survey een eerder niet als zodanig herkende breuklijn
gevonden nabij de Diablo Canyon-energiecentrale van
Pacific Gas & Electric Company, aan de kust van Californië,
in de Verenigde Staten.
Tussen 2010 en 2012 heeft Fugro een serie twee- en
driedimensionale seismische-reflectieonderzoeken op zee
uitgevoerd. Dit zijn onderzoeken die gewoonlijk in de olieen gasindustrie worden gebruikt om geologische risico’s op
te sporen. De survey-locatie is in hoge mate gereguleerd
om de zeedieren, met name zoogdieren, tegen menselijke
activiteit te beschermen.
“Met haar multi-marktstrategie kan Fugro haar
kennis en technologie in verschillende markten
benutten en haar inkomsten spreiden.”
Onze succesfactoren
59
AUTONOME GROEI
PLUS FUSIES &
OVERNAMES
Winstgevende groei is de sleutel tot waardecreatie over
de lange termijn. Fugro ondersteunt haar autonome groei
met fusies en overnames.
Autonome groei heeft altijd de basis gevormd
voor de ontwikkeling van Fugro. Door dicht op
de markt te zitten, volgt Fugro nauwkeurig de
veranderende behoeften van haar klanten en
speelt zij daarop in met continue investeringen in
diensten en capaciteiten. Voorbeelden van autonome groei zijn de continue investeringen in het
meest geavanceerde materieel, in schepen en in
personeel. Fugro’s survey-schepen, geotechnische vloot, op afstand bedienbare vaartuigen
(ROV’s) die zelf zijn ontwikkeld en gebouwd,
onafhankelijk opererende onderwatervoertuigen
(AUV’s), nodes en talrijke andere middelen staan
overal ter wereld klaar om voor opdrachtgevers
te worden ingezet.
Fugro heeft een traditie om groei verder te ondersteunen
door selectieve fusies en overnames. De onderneming heeft
in een periode van 50 jaar bijna 150 fusies en overnames
afgerond. Fugro richt zich op aanpalende overnames, die
toegang bieden tot een land of gebied waarin Fugro nog
niet actief was of tot een technologie die groepsbreed kan
worden ingezet.
Voorbeeld: DCN Global
DCN is een onderneming die is gespecialiseerd in subseaingenieurs- en duikdiensten voor de offshore civiele en
olie- en gasindustrie, hoofdzakelijk in het Midden-Oosten.
Fugro heeft in het verleden al met DCN samengewerkt,
en via de overname van DCN Global kan Fugro een
geïntegreerd pakket offshore-diensten op het gebied van
survey, geotechniek en IRM (inspectie, herstel en onderhoud)
leveren.
Voorbeeld: Advanced Geomechanics
Deze onderneming, gevestigd in Perth, in Australië, is
onlangs overgenomen vanwege haar wereldwijd erkende
reputatie in offshore-geoconsultancy. Bij het bedrijf werken
hoog gekwalificeerde, technisch gespecialiseerde en ervaren
ingenieurs en adviseurs. De overname draagt bij aan de
strategie van Fugro om volledig geïntegreerde oplossingen
te bieden en geoconsultancy als een belangrijk element
voor verdere groei te ontwikkelen.
“Continue investeringen in haar kernactiviteiten
zijn de hoeksteen van de groeistrategie van
Fugro.”
60
Onze succesfactoren
©
NASA
WERELDWIJDE
DEKKING
Als wereldspeler verkeert Fugro in een unieke positie
om wereldwijd opererende opdrachtgevers lokaal te
ondersteunen. Tegelijkertijd maakt dit Fugro minder
gevoelig voor lokale economische volatiliteit.
Fugro heeft een lokale aanwezigheid op de
lokaties die voor onze internationale klanten
van belang zijn. Wereldwijde dekking maakt het
mogelijk om snel op afroep te reageren, in overeenstemming met de lokale omstandigheden.
Met haar wereldomvattende kantorennetwerk
kan Fugro overal grote, multidisciplinaire
projecten aannemen aangezien een lokaal
kantoor altijd dichtbij is.
Een bijkomend voordeel van een wereldwijde
dekking is dat Fugro hierdoor minder gevoelig is
voor volatiliteit in lokale economische omstandigheden.
Voorbeeld: Vergroten van de wereldwijde
dekking
In 2013 heeft Fugro nieuwe kantoren in Mozambique en
Tanzania geopend, en is zij in Irak een joint venture aangegaan. Daarnaast zijn plannen goedgekeurd om in Angola
een belangrijk Fugro-centrum te bouwen. Op deze manier
vergroot Fugro op eigen kracht haar lokale aanwezigheid in
opkomende economieën. Doorgaans wordt dit aangevuld
met groei door overname van lokale ondernemingen.
Fugro is momenteel aanwezig in ruim 60 landen en heeft
een netwerk van bijna 250 kantoren.
Voorbeeld: Global positioning system (GPS)
Een deel van Fugro’s technische dienstverlening is werelddekkend. Het beste voorbeeld is ‘global positioning’.
De betrokkenheid van Fugro bij de positionering op basis
van satellieten gaat terug tot de vroege jaren negentig van
de vorige eeuw. Fugro heeft haar toonaangevende positie
bereikt door overname van pioniers zoals John E Chance
en Intersite. In die periode heeft op een netwerk gebaseerde
‘differential GPS’ (DGPS) een revolutie in de offshore surveyindustrie teweeggebracht. Fugro heeft nu twee volledig
redundante en onafhankelijke netwerken voor GPS-monitoring, met twee controlecentra - in Houston, in de Verenigde
Staten, en in Perth, in Australië. Deze zijn continu bemand
en zetten speciale, veilige hogesnelheidscommunicatieverbindingen in om zeker te stellen dat precisiepositioneringssignalen overal ter wereld beschikbaar zijn.
“Een wereldwijde dekking qua diensten en
kantoren is een voorwaarde om klanten overal
ter wereld goed te kunnen bedienen.”
Onze succesfactoren
63
Fugro-waarnemers beschikken over de meest
actuele training als Protected Species Observer
en over de relevante vaardigheden om alle
grote zeediersoorten te kunnen herkennen.
MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN
MVO-AANPAK EN -AMBITIES
Onderdeel van haar General Business Principles is Fugro’s
streven om bij te dragen aan duurzame ontwikkeling.
Dit vereist een afweging van korte- en langetermijnbelangen van stakeholders en het integreren van economische, milieu- en maatschappelijke overwegingen in
de besluitvorming.
Fugro stelt met haar diensten opdrachtgevers in staat
om verantwoord gebruik te maken van de aarde en haar
hulpbronnen. Fugro helpt bij het opsporen, ontwikkelen,
produceren en transporteren van belangrijke natuurlijke
hulpbronnen. Aan opdrachtgevers die gebouwen en
infrastructuur ontwerpen en bouwen, worden technische
data en informatie ter beschikking gesteld zodat zij dat
op een veilige en efficiënte manier kunnen doen.
Door apparatuur, technologie en expertise optimaal met
elkaar te combineren voegt Fugro waarde toe aan de data
die zij verzamelt. Opdrachtgevers nemen vaak belangrijke besluiten op basis van de informatie die zij van
Fugro krijgen. Mensen vormen het hart van ons bedrijf,
en onze opdrachtgevers gaan ervan uit dat wij bij hun
projecten competent, goed opgeleid en gespecialiseerd
personeel inzetten. Dit is vooral relevant omdat Fugro in
meer dan 60 landen met hoofdzakelijk lokaal personeel
werkt. Uiteindelijk is verdere groei van de onderneming
slechts mogelijk als zij de juiste mensen met de juiste
technologische expertise, vaardigheden en motivatie in
dienst heeft. Als onderdeel van de strategie wordt veel
aandacht besteed aan de verdere ontwikkeling van de
vaardigheden van medewerkers en het verder groeien
van het personeelsbestand benodigd om de strategische
doelstellingen voor 2016 te behalen.
Gezien onze bedrijfsomgeving is veiligheid essentieel
voor al onze operaties, en ook een vitaal onderdeel van
onze benadering van Maatschappelijk Verantwoord
Ondernemen (MVO). Het Fugro-management kiest voor
een proactieve aanpak om een veilige werkomgeving
voor alle medewerkers te creëren. Het management is
verantwoordelijk voor het bevorderen van voortdurende
64
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
veiligheidsscholing en -training, het toewijzen van
verantwoordelijkheid voor alle aspecten van het HSSEbeleid (gezondheid, arbeidsveiligheid, beveiliging en
milieu), het voortdurend herbeoordelen van potentiële
verbetergebieden, en het waarborgen van diepgaand
onderzoek van ieder incident. Onze benadering is dat alle
incidenten en ongevallen kunnen worden voorkomen,
en perfectie is daarbij ons doel.
Een ander belangrijk aspect van Fugro’s MVO-benadering
is respect voor het milieu, inclusief milieubewustzijn.
Diverse ontwikkelingen bieden nieuwe kansen. Aan de
vraag naar energie wordt in toenemende mate voldaan
door duurzame energievormen zoals zonne-, wind-,
biomassa- en getijdenenergie. Een essentieel onderdeel
van Fugro’s MVO-benadering is ook het verminderen van
het milieueffect van haar eigen operaties. Het grootste
milieueffect hebben het brandstofverbruik van onze zeeen luchtvloot en het energieverbruik en het gebruik van
materialen op onze kantoorlocaties. Dit zijn dan ook de
terreinen waarop wij ons concentreren, bijvoorbeeld bij
nieuwe schepen en gebouwen.
In de strategieherziening van 2013 is feedback
opgenomen van stakeholders, zoals opdrachtgevers,
aandeelhouders en meer dan 200 hoger leidinggevenden
en kaderpersoneel. De veranderende eisen van opdrachtgevers, aandeelhouders en de samenleving in het
algemeen vormden een van de belangrijkste motivatiefactoren voor herbeoordeling van de strategie. Fugro is
zich bewust van de steeds hogere verwachtingen die aan
haar als onderneming in de samenleving worden gesteld,
en die in lijn zijn met de algemene trend van grotere
aandacht voor governance en MVO. Fugro is van oordeel
dat zij de juiste balans kan vinden tussen enerzijds
voldoen aan deze eisen en anderzijds voortgaan op haar
groeipad. Om haar MVO-inspanningen verder te
versterken, overweegt Fugro naleving van de richtlijnen
volgens het Global Reporting Initiative (GRI).
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
In veel landen, zoals Angola, werkt Fugro met lokaal
personeel. Naast het verschaffen van adequate
training breidde Fugro ook haar sponsorprogramma
uit met 24 topografiestudenten.
MVO-organisatie
De MVO-agenda wordt vastgesteld door de Raad van
Bestuur, en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
is een intrinsiek onderdeel van de dagelijkse operaties.
Om deze agenda uit te dragen en te coördineren, rapporteert de MVO-coördinator rechtstreeks aan de Voorzitter
van de Raad van Bestuur. De werkmaatschappijen zijn
verantwoordelijk voor lokale invoering van relevante
praktijken binnen het door de Raad van Bestuur
vastgestelde beleidskader.
■
Alle werkmaatschappijen dienen voor het toepassen
van managementsystemen voor beroepsgezondheid
en -veiligheid te zijn gecertificeerd volgens deze
richtlijnen (die ’s-werelds meest erkende norm voor
dergelijke managementsystemen omvatten) of
dienen een gelijkwaardige certificering te verkrijgen.
■
Code of Conduct (General Business Principles)
Fugro’s Business Principles voorzien in fundamentele
ethische richtlijnen op basis waarvan zakelijke beslissingen dienen te worden genomen. Deze beleidsuitgangspunten leren iedere medewerker,
en daarmee iedere werkmaatschappij, de waarden
van de onderneming en de daarmee samenhangende
focus op zakelijke integriteit, naleving van alle
toepasselijke wet- en regelgeving, steun aan lokale
gemeenschappen, aandacht voor een veilige en
gezonde werkplek en voor het milieu. Fugro wil
bijdragen aan duurzame ontwikkeling door belangen
voor de korte en de lange termijn tegen elkaar af te
wegen en door economische, milieu- en maatschappelijke overwegingen mee te nemen in de zakelijke
besluitvorming.
■
Business Partner Code
Fugro wil verantwoord gedrag over de gehele
aanvoerketen bevorderen en hanteert daarom de
Business Partner Code zodat ook leveranciers en
onderaannemers zich aan de General Business
Principles houden en hun activiteiten op eerlijke
en ethische wijze uitoefenen.
■
ISO 14001
Fugro heeft zich ten doel gesteld om voor al haar
belangrijkste werkmaatschappijen een gecertificeerd
milieumanagementsysteem (ISO 14001 of gelijkwaardig) in te voeren. Eind 2013 was 72% van de
belangrijkste en grotere werkmaatschappijen gecertificeerd of daar dicht bij.
MVO-beleid borgen
Fugro’s MVO-inspanningen zijn een integraal onderdeel
van haar operaties en zijn verankerd in:
■
OHSAS 18001
■
Afspraken met overheden
Zoals in de General Business Principles staat, houdt
Fugro zich aan de wettelijke voorschriften van de
landen waarin zij opereert.
■
Afspraken binnen de branche
Veel Fugro-werkmaatschappijen zijn lid zijn van een
brancheorganisatie en conformeren zich aan de
relevante richtlijnen ten aanzien van MVO binnen
de beroepsgroep.
Voor de verdere ontwikkeling van ons MVO-beleid en
onze ambities op dit terrein neemt Fugro daarnaast richtlijnen zoals ISO 26000 (internationale richtlijn voor
MVO-invoering) en de GRI (algemeen gebruikte richtlijnen voor transparante rapportage) in aanmerking.
Tot slot luistert Fugro via regelmatig overleg naar de
ideeën en meningen van haar stakeholders. Fugro maakt
onder meer gebruik van klanttevredenheidsonderzoeken,
toetsing aan gelijkwaardige bedrijven (‘peer reviews’),
interne en externe audits, overleg met aandeelhouders en
gesprekken met de ondernemingsraden om een open
dialoog over de MVO-inspanningen van de onderneming
gaande te houden.
Fugro’s Gezondheids-, Veiligheids- en
Milieumanagementsysteem
Dit vormt en definieert de visie, het beleid en de
principes van onze onderneming wat betreft ons
HSSE-managementsysteem, waaraan al onze
werkmaatschappijen moeten voldoen.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
65
AANDACHTSGEBIEDEN, BELEID EN REALISATIE IN 2013
Mensen
Aandachtsgebieden
Beleid
Gerealiseerd in 2013
Bieden van een veilige en gezonde
Corporate HSSE-strategie (2012-2015)
24% minder meldingsplichtige ongevallen en 40%
werkomgeving
minder verloren mandagen
Versterking van de corporate en de regionale
HSSE-organisatie
Erkenning door externe organisaties, met diverse
HSSE-prijzen
Invoering van de iPower™-campagne voor het
communiceren van cultuurveranderingen en
Ontwikkeling van ‘Managing Safely in Fugro’,
om te benadrukken dat de mensen ook zelf
een in-house cursus voor managers en andere
verantwoordelijk zijn voor gezondheid en
leidinggevenden, met accreditatie door het
veiligheid en dat zij ‘op elkaar moeten passen’
Institution of Occupational Safety and Health
Verplichte trainingsprogramma’s voor alle
Publicatie van aangepaste Golden Rules of HSE
medewerkers
Realisatie van Travel Security Portal voor
medewerkers
Diversiteit en maximalisering
Rekening houden met lokale omstandigheden
van lokale betrokkenheid
Toename van de inzet van lokaal personeel in
talrijke markten
Werven van zoveel mogelijk lokaal personeel
voor technische, ondersteunings- en manage-
Subsidie van de staat Texas aan het fonds voor
mentfuncties
vaardigheidsontwikkeling, bedoeld om lokale
arbeiders in te huren en op te leiden
Lokale kantoren opzetten met lokaal personeel
In dienst nemen van legerveteranen in de
overgangsfase tussen nationale dienst en het
burgerbestaan
Voortdurende persoonlijke
Medewerkers flexibel/op projectbasis inzetten
ontplooiing van onze
medewerkers waarborgen
Oprichting van nieuwe trainingsfaciliteit van Fugro
Academy in Gweek, Cornwall, VK
HR Programma: Partnership for Growth,
modules ter ondersteuning van HR-beleid
Oprichting van het Business Management and
ontwikkelen
Development Centre binnen Fugro Academy voor
het ontwikkelen van commerciële, projectbeheer-
Kort- en langdurende uitwisselings-
en leiderschapsvaardigheden
programma’s opzetten
Proef met een nieuwe cursus Toegepast ProjectFugro Academy: ontwikkelen en aanbieden van
management in Europa en het Midden-Oosten
klassikale en e-learning trainingspogramma’s
Contacten met universiteiten onderhouden
ter ondersteuning van inspanningen op de
terreinen personeelsontplooiing en -werving
66
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Milieu
Aandachtsgebieden
Beleid
Gerealiseerd in 2013
Bijdragen aan de markten voor
Beschikbaarheid van technologie
Gelieerd met Norstec, een netwerk van belangrijke
duurzame energie en duurzame
infrastructuur
spelers in de offshore-sector voor duurzame
Expertise en kennis van medewerkers
energie.
Afronding van ondersteunende diensten bij
’s-werelds grootste offshore-windmolenpark
(London Array)
Betrokken bij de ontwikkeling van het eerste
offshore-windmolenpark in de Verenigde Staten
Verminderen van het milieueffect
Gecertificeerd milieumanagementsysteem
Van Fugro’s belangrijkste werkmaatschappijen is
van onze eigen operaties
(ISO 14001 of gelijkwaardig) voor alle
72% gecertificeerd of daar dicht bij (ISO 14001 of
belangrijke werkmaatschappijen
gelijkwaardig)
Invoeren van milieuplanningsystemen
Grote Nederlandse werkmaatschappij verkreeg
aan boord van schepen
het CO2-reductiecertificaat van de hoogste klasse
Bij het ontwerp van nieuwe schepen anticiperen
Goede vooruitgang bij het Ship Energy Efficiency
op milieumanagementsystemen
Management Plan
Bouw van nieuw kantoor/magazijn in Nederland
volgens LEED-voorschriften
De samenleving
Aandachtsgebieden
Beleid
Gerealiseerd in 2013
Ondersteuning van diverse activi-
Activiteiten van lokale organisaties initiëren
Financiële steun ten behoeve van cultureel erfgoed
Vertegenwoordiging en participatie op lokaal
Sponsoren van sportactiviteiten
teiten
niveau
Steun aan lokale milieu- en gemeenschapsinitiatieven
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
67
In 2013 publiceerde Fugro de nieuwe versie van haar
‘Golden Rules of HSE’, waarin zij haar inzet voor een
gezonde en veilige werkomgeving benadrukt.
MENSEN
‘Golden Rules of HSE’
Gezonde en veilige werkomgeving
Ruim aandacht voor de gezondheid en veiligheid van
medewerkers is een integraal onderdeel van het operationele management omdat iedere medewerker recht
heeft op een veilige werkplek. Fugro is er vast van
overtuigd dat ongevallen kunnen worden voorkomen
en heeft daarom op alle organisatieniveaus een HSSEmanagementsysteem ingevoerd. Wij hanteren projectspecifieke veiligheidsplannen.
Leidinggevenden hebben in dit opzicht een belangrijke
voorbeeldfunctie. Dat houdt in dat het essentieel is om
ook de senior managers te betrekken bij het bouwen aan
onze veiligheidscultuur. Fugro bevordert zichtbaar leiderschap en een gevoel van verantwoordelijkheid in haar
hele organisatie, ook ten aanzien van veiligheid. Van het
management op alle niveaus wordt dan ook aandacht
voor feitelijke veiligheidsproblemen verwacht, alsook
zichtbaar en actief motiveren, beïnvloeden en begeleiden
van het gedrag van medewerkers, zowel individueel als
collectief. Tegelijkertijd wordt duidelijk gemaakt dat
veiligheid de verantwoordelijkheid van iedere
medewerker is.
Fugro hanteert een groepsbrede HSSE-strategie.
Relevante activiteiten in 2013 waren onder meer:
■
Verdere invoering van de iPower™-campagne, met als belangrijkste doel het benadrukken van de eigen
verantwoordelijkheid van mensen voor hun
gezondheid en veiligheid en die van hun collega’s
■
Ontwikkeling en publicatie van een geactualiseerde
versie van de ‘Golden Rules of HSE’, speciaal gericht
op Fugro-activiteiten met een hoog risicoprofiel met
betrekking tot veiligheid op de werkplek. Het boekje
is in acht talen vertaald
■
Oprichting van het Fugro Travel Security Portal,
met daarop actuele informatie over veilig reizen voor
medewerkers
■
Accreditatie door het Institute of Occupational Safety
and Health van een interne cursus ‘Managing Safely
In Fugro’ voor managers en HSSE-professionals
68
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Eind 2013 publiceerde Fugro de nieuwe versie
van haar ‘Golden Rules of HSE’, die zich vooral
richten op activiteiten met een hoog risicoprofiel
met betrekking tot veilig werken en die criteria
stellen die iedereen bij Fugro, inclusief
aannemers, dienen op te volgen.
Fugro wil voor een gezonde en veilige werkomgeving zorgen. Dit berust op onze overtuiging
dat alle incidenten kunnen worden voorkomen.
Wij beseffen dat de sectoren waarin wij werken,
ons aan risico's zullen blijven blootstellen en dat
wij ons moeten inspannen om die te managen en
te voorkomen dat zij uitgroeien tot incidenten.
De 'Golden Rules of HSE' zijn basisregels die
berusten op door Fugro zelf en in de bedrijfstak
opgedane ervaringen en lessen. Naleving van
de regels is essentieel om letsel en gezondheidsklachten te voorkomen.
Het nieuwe HSSE-materiaal is in 2013 gedistribueerd als gelamineerde, versterkte bladen voor
veldmedewerkers en papieren boekjes voor
anderen. De nieuwe versie van de Golden Rules
is er in acht talen. Voor de publicatie en de
invoering van de Golden Rules is een introductieprogramma ontwikkeld en zijn twee
posters gemaakt, die via Fugro Academy
verkrijgbaar zijn.
Fugro is er stellig van overtuigd dat naleving van
de nieuwe Golden Rules of HSE haar veiligheidscultuur verder zal versterken.
De statistieken laten zien dat onze HSSE-inspanningen
de laatste jaren doeltreffend zijn geweest en dat het
verslagjaar een verdere verbetering van de performance
laat zien. De aantallen ongevallen en verloren mandagen
(beide per miljoen gewerkte manuren) daalden in 2013
met respectievelijk 24% en 40%. Over de afgelopen vijf
jaar was de totale afname 50%, respectievelijk 60%.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Fugro’s expertise op het gebied van waterbeheer
levert de nieuwste inzichten in dijkonderzoek en
het in kaart brengen van overstromingsrisico’s.
verhoudingsgewijs veel voor het bedrijf wordt gereden
en/of die onder gevaarlijke rijomstandigheden opereren.
Prestatie-indicatoren voor veiligheid
(per miljoen gewerkte uren)
Voorbeelden van projecten die een veilige
en gezonde werkomgeving bevorderen
5
4
3
2
1
0
2009
2010
2011
2012
2013
Frequentie ongevallen met verzuim (LTIF)
Totaal aantal meldingsplichtige ongevallen (TRCF)
Fugro werkt met veiligheidsindicatoren volgens de
normen die gelden voor de sectoren waarin zij opereert,
met als doel een LTIF (Lost Time Injury Frequency –
frequentie ongevallen met verzuim) te realiseren van
minder dan 0,5 per miljoen gewerkte manuren (een door
de International Association of Oil and Gas Producers
ingestelde maatstaf). In 2013 bedroeg de LTIF voor
Fugro-diensten met betrekking tot dit marktsegment
bijna 0,5.
Binnen de onderneming was er in 2013 één dodelijk
ongeluk te betreuren. In mei raakte de pick-up truck van
twee Fugro-medewerkers die op weg waren naar hun
werklocatie, in Saoedi-Arabië betrokken bij een botsing
met een zware vrachtwagen. Daarbij vielen een dode en
een licht gewonde. De oorzaak van het ongeval is door
het HSSE-team en het senior management onderzocht.
Naar aanleiding hiervan heeft Fugro een bedrijfsbreed
onderzoek uitgevoerd naar de aard en doelmatigheid van
de bestaande middelen en procedures met betrekking
tot rijgedrag en transport.
Daarnaast is besloten dat de HSSE-auditing zich in 2013
en 2014 met name zal richten op rij- en transportprocedures en -training, vooral bij werkmaatschappijen waar
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Het succes van Fugro’s veiligheidsbeleid wordt ook door
externe organisaties erkend, zoals blijkt uit de verschillende prijzen die wij in 2013 hebben gekregen. Fugro
Survey in Australië bijvoorbeeld heeft bij de uitreiking in
Perth van de IFAP/CGU Safe Way Awards voor 2013 een
Platinum Safety Achievement Award gekregen. De IFAP/
CGU Safe Way Awards kunnen worden uitgereikt aan alle
West-Australische organisaties en werkgroepen en zijn
bedoeld om mensen te motiveren een veilige werkpraktijk
in stand te houden, en als erkenning van het invoeren en
voortdurend verbeteren van veiligheidsmanagementsystemen binnen een organisatie. Platina is het hoogste
niveau, en wordt uitgereikt na vijf opeenvolgende jaren
Goud.
In augustus 2013 werden aan Fugro door Chevron
Australia twee prijzen voor hun Gorgon-uitbreidingsproject uitgereikt: de Outstanding Crew Award en de
Outstanding Contractor Award. Als blijk van ‘waardering
aan Fugro en de bemanning van het schip Fugro Synergy,
voor een voorbeeldige HSSE-performance en een transparante demonstratie van een volwassen veiligheidscultuur’, publiceerde Chevron een speciale video getiteld
‘A Safety Culture, the way we do things around here’,
waarop de toewijding van de bemanning aan boord van
het schip is vastgelegd.
Fugro zelf kent eveneens prijzen toe aan werkmaatschappijen die zich hebben onderscheiden. Fugro Subsea
Services in Aberdeen (Verenigd Koninkrijk) en Fugro
Pelagos Inc. in San Diego (Verenigde Staten) kregen de
Golden SAM (Safety Always Matters) 2013 voor hun
algemene en consistente HSSE-prestaties.
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
69
Fugro was ook dit jaar betrokken bij de ontwikkeling van windmolenparken in onder meer het
Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten.
Diversiteit en maximaliseren van lokale
betrokkenheid
Fugro is actief in meer dan 60 landen en werkt merendeels met lokaal personeel en lokale leveranciers. Deze
diversiteit heeft een positieve uitwerking op onze operationele activiteiten, want wij profiteren van hun kennis
van lokale zakelijke procedures, wetgeving en tradities.
Om die reden rekruteren wij waar mogelijk lokale
medewerkers en bieden wij hen de kans om op zowel
lokaal als internationaal niveau cursussen te volgen.
Het voordeel van werken met mensen met diverse
culturele achtergronden is dat dit een omgeving creëert
waarin mensen leren zich voor elkaar open te stellen
en elkaars kwaliteiten te respecteren en te waarderen.
De daaruit voortkomende professionele samenwerking
leidt tot innovatieve oplossingen voor Fugro’s opdrachtgevers overal ter wereld.
■
Fugro is sinds 2002 actief in Angola. Zij verleent daar
survey- en geotechnische alsook subseadiensten aan
alle grote aardolieoperators en aannemers in dat
land. In 2013 heeft Fugro Angola haar totale lokale
personeelsaantal verhoogd tot 90, waarvan 36 man
technisch personeel. In het kader van haar hoge
prioriteit voor personeelsopleiding en -ontplooiing
heeft Fugro Angola 2.670 onshore- en 1.790 offshoreopleidingsdagen georganiseerd. Ook heeft Fugro
Angola haar lokale sponsorprogramma voortgezet en
uitgebreid en sponsort zij momenteel 24 studenten
topografie. Gedurende dit programma verzorgt
Fugro regelmatige trainingen voor de topografiestudenten, waarbij zij toegang hebben tot apparatuur
waarop voorbeelden van dagelijkse taken worden
gedemonstreerd.
■
Waar mogelijk worden besluiten over lokaal personeelsbeleid, beloning, pensioenen en secundaire arbeidsvoorwaarden op lokaal of regionaal niveau genomen.
Dit waarborgt dat die stroken met lokale of regionale
situaties en gebruiken.
Voorbeelden van projecten met lokale betrokkenheid:
■
Spoorwegproject in Guinee
Tussen juni 2012 en oktober 2013 voerde Fugro
Survey voor een opdrachtgever in Guinee een project
uit langs een 700 km lange spoorlijn van een ijzerertsmijn naar de diepwaterhaven ten zuiden van
Conakry. Voor dit project had Fugro lokaal personeel
in dienst genomen, niet alleen voor logistieke en
constructieondersteuning, maar ook voor het
verwerven van gegevens. Tijdens de zes maanden
in het veld zijn door Fugro ruim 120 man lokaal
personeel ingehuurd en opgeleid. Tot de werkzaamheden behoorden onder meer veldverkenning,
de aanleg van geodetische benchmarks en gegevensverwerving.
70
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Meer gebruik van lokaal personeel in Angola
Werkgelegenheid voor legerveteranen
Het aannemen van veteranen in bepaalde gebieden
van de wereld is een belangrijk initiatief voor Fugro.
Fugro heeft gemerkt dat veteranen door hun periode
in dienst van hun land niet alleen over de passende
technische vaardigheden beschikken maar ook over
de veerkracht, het leervermogen en de rijpheid voor
de zware werkomstandigheden in het veld en op zee
en het complexe technische karakter van onze instrumentatie. In de Verenigde Staten is Fugro actief
betrokken bij de rekrutering van ex-militairen.
In 2013 heeft het blad ‘GI Jobs’ Fugro USA voor het
vijfde achtereenvolgende jaar aangewezen als een
van de meest veteraanvriendelijke werkgevers.
Het selectieproces voor deze prestigieuze prijs was
onder meer gebaseerd op de intensiteit van de rekruteringsinspanning van een onderneming inclusief
zinvolle arbeidskansen, het percentage nieuwe
medewerkers met een militair verleden en personeelsbehoudprogramma’s. Rekrutering van
ex-militairen gebeurt ook in het Verenigd Koninkrijk,
bij Fugro Survey en Fugro Subsea Services.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
In Guinee werden door Fugro ruim 120 man
lokaal personeel ingehuurd en opgeleid voor een
survey-project langs een 700 km lange spoorlijn.
Voortdurende persoonlijke ontplooiing van
medewerkers
Een doeltreffend intern loopbaanbeleid, dat zich ook richt
op persoonlijke ontplooiingskansen voor medewerkers,
draagt bij aan competente medewerkers die duidelijke
kansen voor promotie en persoonlijke ontplooiing in de
organisatie zien. Op die manier bouwt Fugro aan een
personeelsbestand dat ook aan onze eisen voor de lange
termijn kan voldoen. Het doel van dit beleid is om kansen
te creëren voor alle medewerkers, zowel diegenen die
blijk geven van managementpotentieel als diegenen die
zich tot in-house technisch experts kunnen ontwikkelen.
Flexibele inzet van medewerkers heeft speciale aandacht.
Fugro heeft voorts een beleid ingevoerd dat is gericht
op standaardisering van technische systemen, zodat
wij lang- en kortdurende personeelsuitwisselingsprogramma’s kunnen ontwikkelen, die medewerkers in
staat stellen om waardevolle ervaring in een ander land
op te doen. Fugro onderhoudt tevens goede contacten
met universiteiten overal ter wereld om de ontwikkeling
van haar medewerkers te bevorderen en om nieuw talent
te rekruteren.
Cumulatief aantal inschrijvingen Fugro Academy
(x 1.000)
160
120
80
40
0
2009
2010
Inschrijvingen
2011
2012
2013
Voorbeelden van projecten gericht op persoonlijke
ontplooiing van medewerkers:
■
‘Partnership for Growth’
Al onze werkmaatschappijen zijn betrokken bij het
wereldwijde ‘Partnership for Growth’. Dit in 2011
gestarte HR-initiatief wil de medewerkers stimuleren
bij hun persoonlijke ontplooiing met het doel om
individuele loopbaanambities te laten aansluiten bij
de ambities en doelstellingen van de organisatie.
Na een geslaagde introductie vorig jaar van de
modules ‘Induction’, ‘Performance and Personal
Development’ en ‘Recruitment and Selection’ werd
het belang van ‘Partnership for Growth’ in 2013
bevestigd. Ter verdere ondersteuning van haar groeistrategie heeft Fugro een begin gemaakt met plannen
om de bestaande programma’s te verbeteren.
■
Fugro Academy
Aan het eind van 2013 was Fugro Academy sinds
haar ontstaan zeven jaar actief. In die periode zijn de
voor de medewerkers in de organisatie beschikbare
cursussen in reikwijdte en diepgang blijven groeien,
met een gemengd aanbod van klassikale training en
e-learning-cursussen, afhankelijk van het te behandelden onderwerp.
Fugro moet alle medewerkers, nieuwe en bestaande,
specifieke technische en HSSE-training geven voordat
zij daadwerkelijk het veld worden ingestuurd. Veel
daarvan gebeurt via de Fugro Academy. Zorgen dat alle
medewerkers vertrouwd zijn met de werkomgeving en
met de systemen en processen van Fugro is essentieel
voor hun geslaagde integratie in veldteams en
veldoperaties.
Fugro Academy was van meet af aan bedoeld als een
virtueel beheerde opleidingsorganisatie en blijft met
succes volgens dit model opereren. Volgens deze
benadering geeft ervaren opleidingspersoneel training
bij werkmaatschappijen overal ter wereld.
Geslaagden
Fugro Academy blijft e-learning-cursussen voor de
medewerkers in de hele organisatie ontwikkelen en
aanbieden, zodat alle medewerkers, ongeacht tijd en
locatie, van training kunnen profiteren. Veel van de
klassikale cursussen worden aangevuld met eraan
voorafgaande of erop volgende e-learning om de in
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
71
Fugro-afgevaardigden geven training aan
boord van een survey-schip bij Fugro’s
nieuwe trainingscentrum in Cornwall,
in het Verenigd Koninkrijk.
het klaslokaal benodigde tijd te bekorten. Het meeste
e-learning-materiaal wordt intern gecreëerd door een
combinatie van in e-learning gespecialiseerde beroepsauteurs en ervaren technisch personeel. Met gespecialiseerde 2D- en 3D-modelleringssoftware kunnen interactieve cursussen voor complexe apparatuur en processen
worden gemaakt, zodat de medewerkers in systemen
worden opgeleid en daarmee vertrouwd kunnen raken
voordat zij daar in de praktijk mee te maken krijgen.
De belangrijkste ontwikkelingen in 2013 wat betreft
Fugro Academy waren:
■
Met de renovatie van een bestaande Fugro-faciliteit
in Gweek, in Cornwall, wordt een permanente
trainingsfaciliteit in een realistische kustomgeving
gecreëerd. Er is een investering gedaan in twee
schepen en apparatuur, en in renovatie van de
faciliteit. De faciliteit is eind 2013 met haar operaties
begonnen, in eerste instantie met een groepsbreed
gestandaardiseerde cursus Offshore Survey.
Dit bekort de trainingsduur aanzienlijk, zodat de
medewerkers sneller dan voorheen functioneel
capabel in het veld zijn
■
Binnen het werkgebied van Fugro Academy bestaat
de noodzaak om talent te identificeren en de toekomstige leiders van Fugro te ontwikkelen. Dit gebeurt
niet alleen in de managementgelederen maar ook op
andere terreinen, zoals projectbeheer. Daardoor
profiteren onze opdrachtgevers en Fugro beiden van
gedegen en consistente werkpraktijken. In 2013
hernieuwde Fugro Academy haar streven om niet
alleen technische en HSSE-gerelateerde training te
verschaffen, maar om ook managementscholen,
projectbeheer en andere disciplines te ontwikkelen.
In partnerschap met externe leveranciers en met
training die op de behoeften van Fugro is toegesneden, is het Talent Centre binnen de Fugro
Academy in 2013 als proef begonnen met trainingsprogramma’s in toegepast projectbeheer. Deze
programma’s kunnen als eenmalige cursus worden
aangeboden of bij bredere loopbaanontwikkelingsladders worden ingevoegd. Het Talent Centre blijft in
2014 haar structuur verder ontwikkelen en nieuwe
programma’s lanceren
72
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
MILIEU
Bijdragen aan de markten voor duurzame
energie en duurzame infrastructuur
De groeiende vraag naar energie wordt in toenemende
mate opgevangen door het gebruik van alternatieve
vormen zoals zonne-, wind-, biomassa- en getijdenenergie. Bij nieuwe omvangrijke infrastructuur- en
bouwprojecten moet de milieuproblematiek in
toenemende mate in aanmerking worden genomen.
Vermindering van het verbruik van fossiele brandstoffen
en de CO2-uitstoot wordt dus steeds belangrijker bij het
bepalen van de aard van de projecten die wereldwijd
worden uitgevoerd. Met haar technologie, kennis en
expertise van haar medewerkers kan Fugro in dit opzicht
een belangrijke rol spelen. De vraag naar duurzame
energie en duurzame infrastructuur en bouw creëert
uiteenlopende nieuwe kansen in nieuwe markten.
Projecten met betrekking tot duurzame energie en
duurzame infrastructuur:
■
Fugro is betrokken geweest bij alle ontwikkelingsstadia van het duurzame-energieproject London
Array. Dit project in de Theemsmonding heeft een
nieuw record gevestigd als ‘s-werelds grootste
windmolenpark op zee. De ontwikkeling heeft
175 windturbines en twee substations op zee, die 630 MW aan elektriciteit genereren. Fugro heeft
de afgelopen tien jaar talrijke diensten verleend:
installatie van een 70 meter hoge weermast,
kartering van het milieu en niet-ontploft oorlogsmateriaal (UXO), plaatsbepalingsondersteuning,
geofysische en geotechnische locatiekartering
voor turbinefunderingen en onderdelen van het
kabeltracé, metoceanografische metingen om
veilige en effectieve werkomstandigheden te
waarborgen, en onderhoudsdiensten voor
metoceanografische boeien
■
In het kader van de voorbereiding voor de aanleg van
het eerste Amerikaanse windmolenpark op zee was
Fugro betrokken bij een van de meest uitgebreide
geofysische opnames in de geschiedenis van het
Amerikaans buitenste continentaal plat in de NoordAtlantische Oceaan. Het windmolenpark wordt
aangelegd op Horseshoe Shoal, in Nantucket Sound.
Fugro, die de hoofdaannemer is, heeft een
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Fugro’s specialistische kennis van voorschriften
en eisen op zee draagt bij aan de voortdurende
ontwikkeling van de natuurlijke hulpbronnen van
de wereld.
■
■
geofysische opname gemaakt en geotechnisch
bodemonderzoek verricht als richtsnoer voor de
opdrachtgevers bij de ontwerp-, de technische en de
installatieplanning. Door samenvoeging van beide
datatypen werd een definitie van hoge kwaliteit
ontwikkeld van de omstandigheden op zeebodem en
in de ondergrond, en de variabiliteit daarvan. Bij het
offshore-programma waren tot vijftig wetenschapsmensen, technici, archeologen en geologen en
diverse
gespecialiseerde schepen betrokken
Er komt steeds meer bewijs dat klimaatverandering
en een stijgende zeespiegel vaker natuurrampen
zullen veroorzaken, die ook nog verwoestender zijn.
Wallen, dijken en ophogingen spelen een vitale rol
bij het management van het overstromingsrisico.
Fugro’s waterbeheerexpertise verschaft de nieuwste
inzichten in dijkonderzoek en het in kaart brengen
van overstromingsrisico’s. Integratie van die
expertise met ‘traditionele’ Fugro-expertise zoals
bodemonderzoek en technische consultancy stelt
Fugro in staat een sleutelrol te spelen. In 2013 werd
het International Levee Handbook gelanceerd. Dit is
een gids voor goede werkwijzen die is gebaseerd op
vijf jaar samenwerking tussen overheidsinstanties,
instellingen en bedrijven in zes landen. Fugro heeft
actief bijgedragen aan het project, dat een internationaal netwerk van vooraanstaande dijkexperts
in Europa en de Verenigde Staten heeft gerealiseerd
In 2013 sloot Fugro zich aan bij Norstec, een netwerk
dat belangrijke spelers in de offshore-sector voor
duurzame energie bijeenbrengt en dat de kansen
onderkent die het offshore-potentieel aan wind- en
bijvoorbeeld golfslagenergie van de noordelijke
zeeën biedt. Het doel van dit netwerk is maximalisering van het potentieel aan duurzame energiebronnen in de noordelijke zeeën van Europa
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Milieuonderzoek op zee
Dankzij haar uitgebreide ervaring in alle fasen
van ontwikkelingsprojecten op zee, inclusief
locatiekeuze, milieueffectbeoordeling en ondersteuning na toestemmingsverlening, kan Fugro
een uitgebreid pakket zeemilieuadviezen bieden.
Organisaties die in zee- en kustomgevingen
opereren, zoals consortiums die de bouw van
windmolenparken of andere duurzame vormen
van offshore-energie overwegen, de olie- en
gasindustrie, de mijnbouw, de visserij en
overheidsinstanties, kunnen voor praktische
en innovatieve oplossingen rekenen op een
gevestigd team van multidisciplinaire specialisten. Bij het werken in uiteenlopende locaties,
zoals de Noordzee, Groenland, Australië en
West-Afrika, verleent het gespecialiseerde
zeezoogdier- en zeevogelteam van Fugro
observatie- en volgdiensten; haar specialistische
kennis van maritieme wet- en regelgeving
wordt ingezet bij de verdergaande ontwikkeling
van de natuurlijke hulpbronnen van de wereld.
In 2013 omvatte een project in de Golf van
Guinee onder meer het verlenen van effectieve
24-7 akoestische milieueffectbeperkings- en
volgdiensten, waarbij de nieuwste blootstellingsbeperkingsprocedures voor zeezoogdieren bij
seismische projecten werden ingezet. Het Fugroteam houdt zich op de hoogte van de nieuwste
ontwikkelingen op het gebied van open-source
software en hardware en van de relevante richtlijnen om de effecten voor zeezoogdieren van
seismische en bouwprojecten wereldwijd
doeltreffend te beperken.
Elders vormde de Golf van Mexico een nieuwe
uitdaging, met strenge richtlijnen en rapportageeisen voor beperking van blootstellingsrisico’s
voor zeezoogdieren. De Fugro-waarnemers
beschikken over de meest actuele training als
Protected Species Observer en over de relevante
vaardigheden om alle grote zeediersoorten te
kunnen herkennen, van zeeschildpadden en
dolfijnen tot walvissen of zelfs lamantijnen
(zeekoeien).
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
73
Bemanning aan dek van de Fugro Synergy
bij een gashydraatproject voor Korea National
Oil Corporation, Zuid-Korea.
makingscampagne gewezen op het belang van
energie-efficiëntie. De campagne omvatte posters,
brochures en presentaties aan boord. Deze aanpak
blijkt succesvol, want de eerste resultaten beginnen
bij de hele vloot zichtbaar te worden. Om alle
scheepsbemanningen te bereiken, wordt de bewustzijnscampagne ook in 2014 voortgezet. Het beleidskader moet verbeterde meting en monitoring van het
brandstofgebruik mogelijk maken. Nauwkeurige
meting en bewaking zijn essentieel voor eventuele
toekomstige verbetermaatregelen. Per 1 januari 2014
is een verbeterd monitoringsysteem gelanceerd en in
2014 worden verbeterde brandstofmeetsystemen aan
boord van de schepen aangebracht. Daarnaast zijn
op afzonderlijke schepen initiatieven ontplooid
waarvan de effectiviteit en de geschiktheid worden
geëvalueerd voor een mogelijke invoering in de
gehele vloot. Deze initiatieven betreffen onder meer
het gebruik van LED-schijnwerpers aan dek en
experimenten met de schroefspoed in combinatie
met verschillende motortoerentallen om het brandstofverbruik te verlagen.
Het milieueffect van onze operaties
verminderen
Fugro heeft zich ten doel gesteld om bij haar activiteiten
energiebesparing te bevorderen en het gebruik van
duurzame materialen te verhogen. Dit zal niet alleen ons
milieueffect verlagen maar ook omvangrijke kostenbesparingen opleveren. Fugro werkt als dienstverlener
en heeft of exploiteert geen eigen productiefaciliteiten.
Onze eigen operaties hebben daardoor een betrekkelijk
gering milieueffect. Het grootste milieueffect van onze
operaties betreft het brandstofverbruik van onze
schepen, voertuigen en vliegtuigen en het energieverbruik en materiaalgebruik op onze kantoorlocaties.
Dit zijn dan ook de terreinen waarop wij ons concentreren.
Fugro heeft zich ten doel gesteld om voor al haar belangrijke werkmaatschappijen een gecertificeerd milieumanagementsysteem (ISO 14001 of gelijkwaardig) te
hebben. Per 31 december 2013 was 72% van de belangrijke werkmaatschappijen gecertificeerd of daar dicht bij.
De daling ten opzichte van de 90% naleving van een jaar
geleden houdt verband met de verkoop van het grootste
deel van de divisie Geoscience, waar bij de activiteiten
sprake was van bijna 100% compliance. Complianceaudits worden zowel door interne als door externe
instanties verricht.
Voorbeelden van projecten die zijn gericht op verlaging
van energie- en materiaalverbruik:
■
Vooruitgang bij het Ship Energy Efficiency
Management Plan
In 2012 kreeg de afdeling die Fugro’s werkmaatschappijen bij het beheer van hun schepen ondersteunt, haar ISO14001-certificaat. Dit heeft talrijke
verbeteringen aan boord van de betreffende schepen
opgeleverd. Hoewel aan het energie-efficiëntieprogramma een wettelijke verplichting ten grondslag
ligt, overtreft Fugro de nalevingseisen zodat zij
schoner en groener kan opereren en al doende de
brandstofkosten kan verlagen. Het interne beleidskader voor het energie-efficiëntieverbeteringsprogramma, dat eind 2012 in gang is gezet, is begin
2013 afgerond en ingevoerd. In 2013 is ruim 60%
van de scheepsbemanningen via een bewust-
74
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
■
CO2-prestatieladder, Fugro GeoServices,
Nederland
Fugro GeoServices is dit jaar gecertificeerd voor
het hoogste niveau van de CO2-prestatieladder.
Dit is een inkoopinstrument dat eigendom is van
de Independent Foundation for Climate Friendly
Procurement and Business in Nederland en dat
door de publieke sector wordt gebruikt bij aanbestedingen. Om aan de eisen van het certificeringsprogramma te voldoen, heeft Fugro GeoServices
een grondige beoordeling gemaakt van de
CO2-uitstoot van haar eigen activiteiten en die van
haar belangrijkste leveranciers, ook wat betreft
woon-werkverkeer, vliegreizen, brandstofgebruik
van haar wagenpark en energieverbruik van haar
eigen kantoren. Bovendien zet zij zich in voor een
CO2-reductieprogramma, dat in 2013 heeft geresulteerd in een verlaging van 16% (= 404 ton CO2)
ten opzichte van het referentiejaar 2010.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Visualisatie van het nieuwe kantoor van
Fugro’s geotechnische divisie in Nootdorp.
■
LEED-certificering van Fugro’s nieuwe kantoor in
Nootdorp
In 2013 is de bouw ter hand genomen van het nieuwe
kantoor van de divisie Geotechniek in Nederland.
Het gebouw biedt onderdak aan een magazijn,
werkplaatsen, laboratoria en kantoren en wordt
ontworpen, ontwikkeld, gebouwd, onderhouden en
geëxploiteerd volgens het programma Leadership in
Energy and Environmental Design (LEED) van de
Amerikaanse Green Building Council. Het nieuwe
pand wordt in 2014 opgeleverd en is ontwikkeld om
aan de LEED-eisen te voldoen. LEED-certificering
wordt overal ter wereld erkend als het hoogste
prestatiekenmerk in groen bouwen.
DE SAMENLEVING
Fugro-werkmaatschappijen streven naar betrokken
ondernemerschap (‘corporate citizenship’) door de wijze
waarop zij direct of indirect bijdragen aan het algemeen
welzijn van de gemeenschappen waarin zij werken.
Managers en hun medewerkers worden gestimuleerd
om, waar en wanneer van passend, betrokken te zijn
bij de lokale gemeenschap, liefdadigheids- en culturele
evenementen te steunen en ook handels- en academische
instanties te steunen die ten doel hebben de effectiviteit
van de bedrijfstakken waarin Fugro opereert, te
verbeteren.
Steun aan maatschappelijke initiatieven
De onderneming stimuleert haar medewerkers tot actieve
betrokkenheid bij MVO. De meeste door Fugro ondersteunde projecten zijn door lokale werkmaatschappijen
geïnitieerd en lopen uiteen van vrijwilligerswerk
(bijvoorbeeld deelname aan een internationale
kustopruimactie in de Verenigde Staten, deelname aan
een jaarlijks boomplantevenement in Australië),
sponsoring in natura (bijvoorbeeld deelname aan
charitatieve sportevenementen, gebruik van een van onze
vliegtuigen voor een zoek- en reddingsactie in Australië,
stageplaatsen voor studenten in bijvoorbeeld Italië) tot
schenkingen aan lokale ziekenhuizen en goede doelen
(bijvoorbeeld kankerfondsen). In Zuid-Afrika steunt
Fugro het Homestead-project, dat straatkinderen helpt.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Fugro wil waardevol lokaal erfgoed behouden en toegankelijker maken en steunt daarom veel verschillende initiatieven overal ter wereld, met name op het terrein van
kunst en cultuur. Door haar sponsoring draagt Fugro bij
aan de missie van het Amsterdams Concertgebouw om
zoveel mogelijk mensen te verrijken met muziek. Fugro
geeft ook financiële steun aan de Stichting Hermitage
in Amsterdam, Nationaal Park De Hoge Veluwe en de
zeesleepboot ‘Holland’.
Behalve kunst en cultureel erfgoed steunt Fugro ook
verschillende lokale en grootschaliger sportevenementen. Zij sponsort de MS150, een wielerronde in Texas
van Houston naar Austin die door de American Multiple
Sclerosis Society wordt georganiseerd, en ook onder
meer het rugbyteam Western Force uit Western Australia,
en in Indonesië een jaarlijks fietsevenement in Jakarta.
Sectorvertegenwoordiging
Fugro streeft actief naar samenwerking met universiteiten, onderzoeksinitiatieven en normeringsinstituten
om innovatieve oplossingen te vinden die ‘best practices’
stimuleren en die onze medewerkers ontwikkelingskansen bieden. Fugro is betrokken bij veel aspecten van
de energieketen en steunt en ontwikkelt normen en
methoden die niet alleen efficiënt zijn maar ook goed
voor mens en milieu. Daartoe neemt Fugro deel aan
diverse organisaties die actief streven naar verbetering
van richtlijnen, normen, overeenkomsten, samenwerkingsprojecten enzovoort, in de bedrijfstakken waarin
wij werken. De belangrijkste instanties waarin wij vertegenwoordigd zijn, staan vermeld op de volgende pagina’s.
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
75
SECTORVERTEGENWOORDIGING/-DEELNAME
1.0 Commissies/adviserende instanties
Fugro-bijdrage
International Standards Organisation (ISO)
Lid van werkgroepen voor het ontwikkelen van nieuwe standaarden
voor:
■
Offshore-structuren voor de aardolie- en de aardgasindustrie
■
Zeebodemonderzoek
■
Geofysisch onderzoek op zee
■
Europese normen voor bodemproeven in het laboratorium
International Society for Soil Mechanics and
Geotechnical Engineering (ISSMGE)
Secretaris en lid van het Offshore Geotechnics Committee;
Lid van het In situ-testing Committee
Society for Underwater Technology (SUT)
Lid van:
■
Offshore Site Investigation and Geotechnics Committee (OSIF)
■
Eresecretaris van de Houston Branch
■
Working Group on Developing Guidance Notes on Site
Investigations for Off shore Renewable Energy Projects
■
Working Group on Guidance Notes for Reducing Risks of
‘Top Hole Drilling’
■
Eresecretaris van de Houston branch
International Association of Oil and Gas Producers (OGP)
Lid van de Committee for Guidelines and Technical Memoranda,
die de risico’s van boren op zee beoordeelt
OSPAR (Commissie voor bescherming en behoud van
de Noordoostelijke Atlantische oceaan en haar ecosystemen
en biodiversiteit)
Onderzoek van en inzicht in het milieurisico van boorgruis
International Marine Contractors Association (IMCA
Lid van de Off shore Survey Management Committee
Lid van de Sustainable Energy Working Group
Lid van de Sustainable Energy Working Group
76
Hydrographic Society
Lid van de afdelingen Benelux, Verenigd Koninkrijk en Australië
Gulf of Mexico Coastal Observing System
Voorzitter
Weather Museum Houston
Directielid
Alliance for Coastal Technology
Directielid
2.0 Joint Industry Projects (JIP)
en onderzoeksprogramma’s
Fugro-bijdrage
Lateraal fundatiepaalgedrag in kalksteen
Actieve deelname en fi nanciële bijdrage aan het bepalen van
paalbelasting en gedrag in mergel- en kalksteenbodems voor
informatieverzameling ten behoeve van de windenergiesector
SAFEBUCK
Actieve deelname aan het ontwerp van onderwaterpijpleidingen
om potentieel knikken daarvan te voorkomen
Paalvoetfunderingen van hefeilanden
Actieve deelname aan onderzoek van de effecten van bestaande
zeebodemdepressies op de stabiliteit van funderingen van off shoreplatforms
EU-gesponsord Marie Curie-project
Industrieel partner in het TRANSMIT-programma. Vermindering
van bedreigingen uit de ionosfeer. Exacte plaatsbepaling
Britse Engineering and Physical Sciences Research Council (ESPRC)
Industrieel partner bij POLARIS over het onderwerp ionosfere
glinstering
MUMOLADE
Geassocieerd partner bij meerschalige modellering van
aardverschuivingen en puinstromen
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
3.0 Training/cursussen
Fugro-bijdrage
Society for Underwater Technology (SUT)
Cursus Inleiding geofysica en geotechnical engineering op zee
Organisatie(ondersteuning)
Fugro-cursus over inzicht in de uitdagingen bij het verwerven
en interpreteren van geologische, geotechnische en ruimtelijke
data ten behoeve van windenergie op zee
Organisatie
4.0 Samenwerking met universiteiten
Fugro-bijdrage
Georgia Institute of Technology, Verenigde Staten
Financiële ondersteuning
Technische Universiteit Delft
Financiële ondersteuning
Heriot-Watt University, Verenigd Koninkrijk
Bijdrage aan MSc-programma
IHE UNESCO Delft
Gastcolleges Geotechnische kartering op zee voor MSc-studenten
Deltares, Delft
Gastcolleges voor de internationale cursus ‘Opzetten van een geotechnisch
onderzoeksprogramma’
Imperial College London, Verenigd Koninkrijk
Financiering van MSc-studiebeurs Grondmechanica en Technische
geologie
Universiteit van Portsmouth, Verenigd Koninkrijk
Financiering van BEng-studiebeurs Technische geologie en Geotechniek
École Nationale Supérieure de Techniques Avancées (ENSTA)
in Brest, Frankrijk
Gastcolleges op MSc-niveau over plaatsbepaling op de zeebodem
Universiteit van Plymouth, Verenigd Koninkrijk
Studiecursussen hydrografie bij Oceanology International in London.
Fugro en Plymouth werken al ruim drie jaar samen bij het inrichten en
ontwikkelen van deze modulaire opleiding hydrografische kartering.
Universiteit van Newcastle, Verenigd Koninkrijk
Gasthoogleraar Geïntegreerde plaatsbepaling; fi nanciële steun aan
PhD-studenten
Technische Universiteit van Catalonië, Barcelona, Spanje
Financiële steun aan PhD-student
Memorial University, Canada
Financiële ondersteuning en deelname aan ontwikkelingsinitiatieven voor
geavanceerde AUV's
Wuhan University, China
Industrieel partner, Financiële steun aan PhD-studenten
University of Life Sciences, Ås, Noorwegen
Financiële steun aan PhD-student
Universiteit van Calgary en York University, Toronto, Canada
Financiële steun aan PhD-student, samenwerking op het gebied van exacte
plaatsbepaling met diverse partijen
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
77
Van links naar rechts:
J.A. Colligan, J.C.M. Schönfeld,
M. Helmes, Th. Smith,
H.L.J. Noy, G-J. Kramer
RAAD VAN COMMISSARISSEN
naam
Dhr. ir. H.L.J. Noy (1951)
naam
Dhr. ir. G-J. Kramer (1942)
functie
Voorzitter
Voorzitter nominatiecommissie;
lid remuneratiecommissie
Nederlandse
2012
tot en met AVA 2016
Management van beursgenoteerde consultancy/
ingenieursbureau, strategie, interne risicobeheersings- en controlesystemen, aandeelhouders- en werknemersrelaties
Voorzitter Raad van Bestuur en CEO ARCADIS
N.V. tot 16 mei 2012
Lid Raad van Commissarissen Royal BAM N.V.;
bestuurslid Vereniging Effecten Uitgevende
Ondernemingen (VEUO); buitengewoon raadslid
Onderzoeksraad voor Veiligheid; bestuurslid
Stichting ING Aandelen en Stichting Administratiekantoor van Aandelen TKH Group
commissie
Voorzitter remuneratiecommissie;
lid nominatiecommissie
Nederlandse
2006
Tot en met AVA 2014
Managementselectie, aanbeveling en selectie,
bestuursstrategie en risicoprofiel van de
onderneming, compliance, olie- en gassector
Vicevoorzitter Raad van Commissarissen Damen
Shipyards Group; lid Raad van Commissarissen
N.V. Bronwaterleiding Doorn en van Energie
Beheer Nederland B.V.; Voorzitter Dienstenorganisatie Protestantse Kerken in Nederland;
Voorzitter bestuur Amsterdam Sinfonietta en
Voorzitter bestuur Haags Residentie Orkest;
Stichting Museum Beelden aan Zee; lid Raad
van Advies De Nieuwe Kerk en Frans Hals
Museum
naam
Dhr. J.A. Colligan (1942)
naam
Dhr. Drs. J.C.M. Schönfeld (1949)
functie
Vice-Voorzitter
Lid auditcommissie
Britse
2003
Tot en met AVA 2015
commissie
Voorzitter auditcommissie
Nederlandse
2013
Tot en met AVA 2017
Financiële administratie en verslaglegging;
planning en controle; fi nanciering; risicomanagement; corporate governance en
compliance; olie- en gassector
Lid Raad van Commissarissen ARCADIS N.V.;
S&B Industrial Minerals S.A. (Athens);
TU Delft (Nederland); AFM; De Koninklijke
Kunstacademie en Conservatorium (Den Haag)
en Stichting Continuïteit ICT
commissie
nationaliteit
eerste benoeming
lopende termijn
expertise
vorige functie
andere functies
commissie
nationaliteit
eerste benoeming
lopende & laatste
nationaliteit
eerste benoeming
lopende termijn
expertise
andere functies
nationaliteit
eerste benoeming
lopende termijn
expertise
termijn
expertise
andere functies
Bestuursstrategie en risico’s verbonden aan de
onderneming, managementselectie, aanbeveling
en selectie, olie- en gassector, innovatie- en
technologieontwikkeling
Director Society of Petroleum Engineers
Foundation
andere functies
naam
Mevr. Dr. M. Helmes (1965)
naam
Dhr. Th. Smith (1942)
commissie
Lid auditcommissie
Duitse
2009
tot en met AVA 2017
Financiële administratie en verslaggeving,
interne risicobeheersings- en controlesystemen,
fi nanciering en algemeen fi nancieel management
Woordvoerder van de Management Board en
Chief Financial Officer Celesio AG, Stuttgart
(Duitsland); Lid Raad van Commissarissen
Brocacef Holding N.V. en NXP Semiconductors
N.V.
commissie
Lid remuneratiecommissie;
lid nominatiecommissie
Amerikaanse
2002
Tot en met AVA 2014
nationaliteit
eerste benoeming
lopende termijn
expertise
andere functies
nationaliteit
eerste benoeming
lopende & laatste
termijn
expertise
andere functies
Secretaris van
Bestuursstrategie en risicoprofiel van de
onderneming; managementselectie, aanbeveling
en selectie, innovatie en technologieontwikkeling, olie- en gassector
Voorzitter bestuur Smith Global Services, Inc.;
bestuurslid Houston Advanced Research Center;
Director WWW United, Inc. en Chief Operations
Officer (COO) Satterfield & Pontikes, Inc.
Dhr. Mr. W.G.M. Mulders (1955)
de Raad van
78
Raad van Commissarissen
Commissarissen
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN
Het jaar 2013 werd gekenmerkt door de afronding, in het
begin van het jaar, van de verkoop van het grootste deel
van de divisie Geoscience en het aangaan van de joint
venture Seabed Geosolutions. Dit heeft tot een
verschuiving in de portfolio van Fugro geleid waardoor
de onderneming minder gevoelig is voor de cyclische
markt voor seismische gegevensverwerving. Sinds de
verkoop zijn de activiteiten van Fugro in vier divisies
ondergebracht. Ondanks de aanhoudend moeilijke economische omstandigheden in veel delen van de wereld
hebben de divisies Geotechniek en Survey redelijk goed
gepresteerd. De subsea-activiteiten vormen nu een afzonderlijke divisie en de eerste resultaten van de herstructurering van deze divisie zijn zichtbaar. De Seabed Geosolutions-activiteiten, die de kern vormen van de vierde
divisie van Fugro, kenden een tragere start dan verwacht,
maar op basis van de recent ontvangen orders zijn de
vooruitzichten veelbelovend.
Eind september heeft Fugro haar herziene strategie
gepresenteerd: ‘Growth through Leadership’. Wij zijn
ervan overtuigd dat de strategische keuzes die zijn
gemaakt, aan de toekomstige groei van de onderneming
zullen bijdragen. De implementatie van deze strategie
zal in 2014 een belangrijke taak van het Executive
Committee zijn.
JAARREKENING 2013 EN DIVIDEND
Dit jaarverslag bevat de jaarrekening 2013, die van een
goedkeurende controleverklaring van de onafhankelijke
accountant, KPMG Accountants N.V. (KPMG), is voorzien.
Deze jaarrekening is opgemaakt in overeenstemming met
International Financial Reporting Standards (IFRS),
zoals goedgekeurd door de Europese Unie, en met Titel 9
Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek.
Op 25 februari 2014 heeft de auditcommissie de
jaarrekening met de Chief Executive Officer (CEO),
de Chief Financial Officer (CFO) en KPMG besproken.
Verder heeft de auditcommissie de accountantsverklaring
en de kwaliteit van de interne risicobeheersings- en
controlesystemen beoordeeld, en in afwezigheid van het
management van Fugro met KPMG gesproken.
Op 6 maart hebben wij het jaarverslag inclusief de
jaarrekening 2013 met de Raad van Bestuur besproken
in aanwezigheid van KPMG. Verder hebben wij kennis
genomen van de rapportages van de auditcommissie en
hebben wij de accountantsverklaring en de kwaliteit
van de interne risicobeheersings- en controlesystemen
beoordeeld. Wij zijn van oordeel dat de jaarrekening en
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
het verslag van de Raad van Bestuur een getrouw beeld
geven van de gang van zaken bij Fugro en van het
gevoerde beleid.
Wij stellen de aandeelhouders voor om de jaarrekening
2013 vast te stellen en de leden van de Raad van Bestuur
die in dat jaar in functie waren, decharge te verlenen voor
het gevoerde beleid in 2013 en de leden van de Raad van
Commissarissen die in dat jaar in functie waren voor het
gehouden toezicht op dat beleid. Wij stemmen in met het
voorstel van de Raad van Bestuur om over 2013 een
dividend uit te keren van EUR 1,50 per aandeel, naar
keuze van de aandeelhouder uit te keren in contanten
of in aandelen. Het voorgestelde dividend komt overeen
met een uitkeringspercentage van 54% van de nettowinst
exclusief de eenmalige bate in verband met de verkoop
van het grootste deel van de divisie Geoscience.
De vennootschap is voornemens de aandelen die als
dividend worden uitgegeven weer in te kopen teneinde
verwatering tegen te gaan.
HERZIENE STRATEGIE ‘GROWTH
THROUGH LEADERSHIP’
De sterke groei van Fugro gedurende de laatste tien jaar
en de recente verkoop van het grootste deel van de divisie
Geoscience waren de belangrijkste redenen voor een
diepgaande herbeoordeling van de strategie. Wij hebben
veel tijd besteed aan besprekingen met het Executive
Committee over marktontwikkelingen en mogelijkheden,
zaken die aandacht vereisten, strategische alternatieven
en de financiële en organisatorische gevolgen. Specifieke
aandacht ging uit naar de noodzaak om het rendement
op het vermogen te verhogen dat wordt gebruikt om de
bedrijfsactiviteiten uit te voeren en uit te breiden. In onze
vergadering in september hebben wij het strategische
plan goedgekeurd alsmede de ambitieuze financiële
doelen die door het Executive Committee zijn gesteld.
Wij zien het strategische plan als een solide basis voor de
volgende stap in de ontwikkeling van Fugro, waaronder
voortgezette sterke groei van de kernactiviteiten van
Fugro, op basis van versterkte interne samenwerking en
synergieën die inspelen op de veranderende behoeften
van de opdrachtgever. Versterking van de regionale
organisatie en van de centrale ondersteunende functies
zijn belangrijke randvoorwaarden om de strategische
doelen te behalen. Deze processen zijn reeds in 2013
ingezet.
Verslag van de Raad van Commissarissen
79
VERBETERING VAN FINANCIËLE
PROCESSEN
Zoals reeds in het jaarverslag 2012 uiteengezet, heeft de
vennootschap medio december 2012 een klokkenluidersbrief ontvangen met aantijgingen ten aanzien van onderdelen van de financiële verslaglegging van de vennootschap. Dit heeft tot een uitgebreid onafhankelijk
onderzoek geleid, onder toezicht van de Raad van
Commissarissen, dat begin maart 2013 is afgerond.
Uit het onderzoek kwamen geen materiële negatieve
bevindingen naar voren en de aangescherpte procedures
voor de financiële jaarafsluiting hadden geen materiële
negatieve gevolgen voor de jaarrekening 2012.
De uitkomsten van het onderzoek hebben de noodzaak
van een versterking van de financiële organisatie en de
processen van Fugro bevestigd. De omvang, geografische
spreiding en groeiambities van Fugro maken het
noodzakelijk om de finance-functie van de onderneming
te versterken. In nauw overleg met de auditcommissie is
passende actie ondernomen. Hiertoe behoorden onder
meer de continuering van de inzet van externe capaciteit
en expertise in 2013 om de financiële processen op
centraal niveau te ondersteunen, de benoeming van de
heer Paul Verhagen tot lid van de Raad van Bestuur met
ingang van 1 januari 2014 en als nieuwe CFO met ingang
van 6 mei 2014 en de aanstelling van een nieuwe group
controller met ingang van 1 februari 2014. Tevens
worden het consolidatiesysteem en de consolidatieprocessen verbeterd, wordt de control-functie versterkt, met
name op regionaal niveau, en worden de interne audit en
corporate treasury functies versterkt. Deze maatregelen
zijn ook belangrijk om de groeiambities van Fugro in
overeenstemming met haar strategisch plan te ondersteunen.
ACTIVITEITEN EN VERGADERINGEN VAN
DE RAAD VAN COMMISSARISSEN
De Raad van Commissarissen had een intensief jaar
met negen vergaderingen. Zes reguliere vergaderingen
werden samen met het Executive Committee gehouden,
waarvan vijf door ‘besloten vergaderingen’ werden
voorafgegaan. Daarnaast werden drie extra vergaderingen via conference calls gehouden. In de regel woont
het Executive Committee al die vergaderingen bij maar
incidenteel vonden (delen van) de vergaderingen plaats
zonder dat (alle) leden van het Executive Committee
aanwezig waren. Geen van de commissarissen was regelmatig afwezig. De totale presentie was 96%. Leden die
afwezig waren, informeerden de Voorzitter van tevoren
over hun opvattingen ten aanzien van de agendapunten.
Buiten de vergaderingen had de Voorzitter regelmatig
contact met zijn collega’s, de CEO en, indien nodig of
80
Verslag van de Raad van Commissarissen
nuttig, de overige leden van het Executive Commitee.
De Voorzitter fungeert als eerste aanspreekpunt voor de
CEO binnen de Raad van Commissarissen. Bij wijze van
voorbereiding worden veel onderwerpen van tevoren
in een vergadering van een van de commissies van de
Raad besproken.
Een aantal commissarissen heeft een deel van Fugro’s
jaarlijkse ‘May Managers meeting’ bijgewoond, waarin
het topmanagement van Fugro onder meer de strategie
heeft besproken. In september werd onze vergadering
gecombineerd met bezoeken aan werkmaatschappijen in
Nederland. Behalve het management van de Nederlandse
werkmaatschappijen gaf ook het management van andere
Europese werkmaatschappijen presentaties over marktontwikkelingen, de concurrentiepositie, de resultaten en
belangrijkste uitdagingen voor de toekomst. Jaarlijks
vinden dergelijke bedrijfsbezoeken en vergaderingen met
het topmanagement plaats om ons additioneel inzicht in
de kwaliteit van lokale activiteiten en het management te
geven. De Raad van Commissarissen is voornemens om
in 2014 bezoeken af te leggen aan werkmaatschappijen
in de Verenigde Staten.
Aan het begin van iedere vergadering met het Executive
Committee kwam gezondheid en veiligheid aan de orde.
Alhoewel de gezondheids- en veiligheidsindicatoren
verbeteringen lieten zien, had Fugro in 2013 helaas een
dodelijk ongeval te betreuren. Wij hebben deze tragische
gebeurtenis met het Executive Committee besproken
en ondersteunen nadrukkelijk het management in zijn
streven om de cultuur en de prestaties van Fugro op
het gebied van veiligheid verder te verbeteren.
Tot de terugkerende agendaonderwerpen in vergaderingen met het Executive Committee behoorden onder
meer marktontwikkelingen; de financiële resultaten en
verwachtingen per divisie en voor Fugro als geheel;
ontwikkelingen bij werkmaatschappijen; organisatieontwikkelingen; werkkapitaal en kasstroom; overnames,
investeringen en desinvesteringen; interne controle en
risicobeheersing; compliance; de ontwikkeling van de
aandelenkoers; investor relations; de afronding van de
verkoop van het grootste deel van de divisie Geoscience
en de oprichting en de resultaten van de joint venture
Seabed Geosolutions. De rapportages van de auditcommissie en van de remuneratie- en nominatiecommissie werden eveneens besproken.
Naast deze gebruikelijke agendapunten werden de
volgende onderwerpen besproken:
In januari hebben wij het jaarbudget voor 2013
goedgekeurd. Daarnaast bespraken wij het onderzoek
(zoals hierboven genoemd); het verkoopproces voor het
grootste deel van de divisie Geoscience; het functioneren
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Een CPT-truck van Fugro verzamelt gegevens voor bodemmodelanalyse en -ontwerp in verband met aardbevings-engineering,
Christchurch, Nieuw-Zeeland.
van de leden van het Executive Committee en hun
remuneratie; een overzicht van de overnames gedurende
de afgelopen vijf jaar; en ontwikkelingen op het gebied
van corporate governance. In een besloten voorbespreking werden het onderzoek en daarmee verband
houdende zaken uitvoerig besproken.
In een conference call in februari is, buiten aanwezigheid
van de leden van het Executive Committee, het
onderzoek besproken alsmede het besluit van de heer
Frans Cremers om uit de Raad van Commissarissen terug
te treden. Kort daarna is besloten de heer John Colligan
tot vice-voorzitter van de Raad van Commissarissen en
tot voorzitter a.i. van de auditcommissie te benoemen.
In maart is als onderdeel van een tweedaagse vergadering één hele dag gewijd aan de bespreking van de
bevindingen van het onderzoek. Er is geconcludeerd dat
er geen materiële negatieve bevindingen uit het
onderzoek naar voren kwamen. De jaarresultaten voor
2012 werden besproken en het Jaarverslag over 2012
werd goedgekeurd. Tevens hebben wij met het dividendvoorstel ingestemd. De voordracht van de heer Maarten
Schönfeld om toe te treden tot de Raad van Commissarissen en om voorzitter van de auditcommissie te worden,
is besproken en de Raad van Commissarissen werd
geïnformeerd over de voortgang van de herbeoordeling
van de strategie.
In mei is veel tijd besteed aan de herbeoordeling van de
strategie. De Raad van Commissarissen heeft ingestemd
met de voorlopige bevindingen en conclusies van het
Executive Committee. De Raad van Commissarissen
bereikte overeenstemming over het profiel voor een
nieuwe CFO en werd geïnformeerd over de voortgang
van de selectieprocedure. De heer Harrie Noy is benoemd
tot voorzitter van de Raad van Commissarissen,
met ingang van de sluiting van de aandeelhoudersvergadering in mei, op het moment dat de heer Frank
Schreve volgens de planning zou aftreden. Daarnaast is
besloten de destijds nog ‘gecombineerde’ remuneratie- en
nominatiecommissie in twee afzonderlijke commissies te
splitsen, beide met een eigen voorzitter. De heer Harrie
Noy is benoemd tot voorzitter van de nominatiecommissie en de heer Gert-Jan Kramer tot voorzitter van de
remuneratiecommissie.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
In augustus werd het halfjaarverslag over 2013
goedgekeurd, en de Raad van Commissarissen stond
wederom uitvoerig stil bij de herbeoordeling van de
strategie. In een besloten voorbespreking die alleen
door de CEO werd bijgewoond, besprak de Raad van
Commissarissen onder meer het proces ter versterking
van de finance-functie en de voortgang bij de werving
van een nieuwe CFO.
In september heeft de Raad van Commissarissen het door
het Executive Committee geformuleerde strategische
plan besproken, inclusief de financiële doelstellingen,
en ingestemd met de herziene strategie, alsmede met de
concept-presentatie voor de Capital Markets Day. Er werd
besloten om het dividendbeleid te wijzigen teneinde
verwatering tegen te gaan. De Raad van Commissarissen
woonde tevens een presentatie bij over de activiteiten en
resultaten van Seabed Geosolutions. Na informatie te
hebben ontvangen over de belangrijkste elementen van
de overeenkomst van opdracht, besloot de Raad van
Commissarissen om de heer de heer Paul Verhagen voor
te dragen voor benoeming tot lid van de Raad van
Bestuur met ingang van 1 januari 2014, met de bedoeling
dat hij bij de sluiting van de aandeelhoudersvergadering
in mei 2014 de huidige CFO opvolgt.
In november begon de Raad van Commissarissen met
een besloten voorbespreking waarin de Raad zijn eigen
samenstelling, het profiel voor een nieuw lid van de Raad
van Commissarissen, het zelfbeoordelingsproces, het
remuneratiebeleid voor het Executive Committee en de
externe communicatie door commissarissen besprak.
In zijn reguliere vergadering werd de Raad van Commissarissen geïnformeerd over reacties naar aanleiding
van de Capital Markets Day en de roadshows die in de
laatste week van september werden gehouden, over de
voortgang bij het versterken van de finance-functie en
over het implementatieproces voor de herziene strategie.
Ook woonde het een presentatie bij van de Global HR
Directeur over diens plannen om de HR-functie te
versterken, met name op het gebied van managementontwikkeling en opvolgingsplanning. De Raad van
Commissarissen stemde tevens in met het voorstel om
verwatering tegen te gaan door inkoop en intrekking van
hetzelfde aantal aandelen dat als stockdividend wordt
uitgegeven.
Verslag van de Raad van Commissarissen
81
In een besloten vergadering in december besprak de Raad
van Commissarissen het zelfbeoordelingsproces en de
beoordeling van het Executive Committee en zijn leden.
Tevens werd de Raad van Commissarissen geïnformeerd
over de voortgang bij het selectieproces voor een opvolger
van de heer Bo Smith, die bij de sluiting van de aandeelhoudersvergadering in mei 2014 zal aftreden, omdat dan
zijn derde termijn van vier jaar afloopt.
SAMENSTELLING EN PROFIEL VAN DE
RAAD VAN COMMISSARISSEN
De Raad van Commissarissen bestaat thans uit zes leden
met de Amerikaanse, Britse, Nederlandse en Duitse
nationaliteit (zie blz. 78 voor nadere informatie). De Raad
van Commissarissen heeft een profiel opgesteld waarin
zijn omvang en samenstelling zijn gedefinieerd, met
inachtneming van de aard van de onderneming en haar
activiteiten. In 2013 is dit profiel geactualiseerd toen de
samenstelling van de Raad van Commissarissen werd
besproken. De samenstelling van de Raad van Commissarissen en de gecombineerde kennis, competenties,
ervaring en expertise dienen in overeenstemming te
zijn met het profiel en de strategie van de onderneming.
Diversiteit, onder meer met betrekking tot geslacht, is
een belangrijk criterium in de selectieprocedure voor
de benoeming en herbenoeming van commissarissen.
De eerste prioriteit bij het vervullen van vacatures is
echter kwaliteit, expertise, ervaring, onafhankelijkheid
en nationaliteit. Geslacht is belangrijk maar is slechts
één aspect van diversiteit. Hoewel de Raad van Commissarissen naar een samenstelling streeft van ten minste
30% van beide geslachten in 2016, is het niet zeker of
dit haalbaar is.
De Raad van Commissarissen hecht groot belang aan
de onafhankelijkheid van haar leden.
Alle commissarissen zijn onafhankelijk als bedoeld in
de Nederlandse corporate governance code (‘Code’).
Commissarissen hebben geen andere functies waardoor
hun onafhankelijkheid in het geding kan komen.
Aan hen zijn geen opties of aandelen in Fugro toegekend,
noch houden zij dergelijke opties of aandelen, met
uitzondering van de heer Gert-Jan Kramer die, direct
en indirect, een belang van 5,4% in Fugro houdt. Zowel
de samenstelling van de Raad van Commissarissen als de
expertise en ervaring van haar individuele leden voldoen
aan alle regels en eisen wat betreft corporate governance.
Het functioneren van de Raad van Commissarissen is
beschreven in een reglement, dat op de website van
Fugro te vinden is.
82
Verslag van de Raad van Commissarissen
FUNCTIONEREN VAN HET EXECUTIVE
COMMITTEE EN VAN DE RAAD VAN
COMMISSARISSEN
De Raad van Commissarissen heeft het functioneren van
het Executive Committee en zijn individuele leden beoordeeld, mede op basis van de inbreng van de CEO over het
functioneren van de leden van het Executive Committee.
Hierna hield de nominatiecommissie besprekingen met
elk lid van het Executive Committee waarin een terugkoppeling werd gegeven over het functioneren en waarin
persoonlijke doelstellingen voor 2014 werden geformuleerd. De resultaten zijn in een besloten vergadering van
de voltallige Raad van Commissarissen besproken.
In december 2013 en aan het begin van 2014 heeft de
Raad van Commissarissen ook zijn eigen samenstelling
en functioneren en dat van zijn drie commissies beoordeeld. Besloten werd tot een stringentere aanpak van het
interne beoordelingsproces door een externe en onafhankelijke consultant aan te stellen. De zelfbeoordeling van
de Raad van Commissarissen richtte zich voornamelijk op
de omvang, het profiel, de onafhankelijkheid, de mix van
professionaliteit en ervaring, training en kennis,
de vergaderfrequentie, de effectiviteit en verantwoordelijkheid van de Raad, effectiviteit in teamverband,
het voorzitterschap en de relatie met het Executive
Committee. Deze zelfbeoordeling was gebaseerd op
vragenlijsten, die door elk lid van de Raad van Commissarissen en door de CEO zijn ingevuld. Hierop volgden
individuele gesprekken van de externe consultant met
iedere commissaris, de CEO en ook de secretaris van de
vennootschap.
Op basis van deze gesprekken en de antwoorden in de
vragenlijsten is een geanonimiseerd rapport opgesteld
dat in een besloten vergadering is besproken.
De uitkomsten van de zelfbeoordeling hebben tot een
aantal voorstellen voor verdere verbetering geleid.
De voorstellen hebben onder meer betrekking op:
uitvoerige besprekingen van strategische onderwerpen;
de opvolgingsplanning; het risicomanagement; de periodieke beoordeling van investeringsbeslissingen; en de rol
en verantwoordelijkheden van de Raad van Commissarissen ten opzichte van het Executive Committee.
COMMISSIES VAN DE RAAD VAN
COMMISSARISSEN
De Raad van Commissarissen heeft drie permanente
commissies: de auditcommissie, de nominatiecommissie
en de remuneratiecommissie. Aan deze commissies zijn
specifieke taken toegewezen. De voorzitter van elke
commissie rapporteert de belangrijkste overwegingen,
bevindingen en aanbevelingen aan de voltallige Raad van
Commissarissen. In mei 2013 is besloten de destijds nog
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
‘gecombineerde’ remuneratie- en nominatiecommissie in
twee afzonderlijke commissies te splitsen, beide met een
eigen voorzitter.
AUDITCOMMISSIE
De huidige leden van de auditcommissie zijn de heer
Maarten Schönfeld (voorzitter), mevrouw Marion Helmes
en de heer John Colligan. De samenstelling van de auditcommissie is in overeenstemming met de vereisten van de
Code. Gezamenlijk beschikken de leden over de vereiste
ervaring en financiële expertise. De heer Schönfeld en
mevrouw Helmes fungeren als financieel deskundigen
zoals bedoeld in de Code. De auditcommissie kwam
in 2013 vier maal bijeen. Alle vergaderingen werden
bijgewoond door de CFO, de externe accountant (KPMG)
en de Voorzitter van de Raad van Commissarissen,
de heer Noy. De CEO was regelmatig aanwezig.
Na zijn benoeming tot lid van de Raad van Commissarissen en voorzitter van de auditcommissie in mei 2013,
heeft de heer Schönfeld besloten het aantal reguliere
vergaderingen te verhogen tot vijf vergaderingen per jaar
om de resultaten van elk kwartaal en de begroting voor
het volgende jaar te bespreken.
Terugkerende onderwerpen op de agenda waren onder
meer de jaarrekening en de kwartaal- en de halfjaarresultaten; het groepsbrede auditplan voor 2013;
de management letter en het verslag van KPMG aan
de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen;
pensioenen; belastingen; verzekeringen; claims en
geschillen; compliance; de gewogen gemiddelde kapitaalkosten (WACC); de interne audit werkzaamheden voor
het volgende jaar en het werkplan; en de bespreking
van de gehouden interne audits. Risicogebieden, zoals
hedging, valutakoersschommelingen, de waardering
van de multi-client bibliotheek, toetsing op bijzondere
waardeverminderingen en overeenkomsten met agenten
werden eveneens besproken, alsmede de werking van
het systeem van interne risicobeheersing en controle.
Er is veel tijd besteed aan het bespreken van verbeteringen
van de financiële processen en het versterken van de
finance-organisatie. Dit was mede gebaseerd op de
management letter van KPMG, waarin aanbevelingen
werden gedaan ter verbetering van de financiële en
administratieve organisatie. Een aantal van deze aanbevelingen, zoals intensivering van de betrokkenheid van het
hoofdkantoor bij belangrijke zaken zoals het beheer van
de vloot en de multi-client bibliotheek zijn als onderdeel
van de 2013 jaarafsluiting ingevoerd. Ook de implementatie van andere aanbevelingen, zoals een bepaalde mate
van standaardisering en personele bezetting voor belangrijke finance-processen, is onderhanden.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Beoordeling en herbenoeming van de externe
accountant
Op basis van de nieuwe Accountantswet in Nederland,
die op 1 januari 2016 van kracht wordt en die iedere acht
jaar een verplichte rotatie van de externe accountant
voorschrijft, zal een selectieprocedure worden gestart om
met ingang van 2016 de benoeming van een nieuwe
externe accountant voor te stellen.
In de op 6 mei 2010 gehouden aandeelhoudersvergadering werd KPMG voor een periode van vier jaar
als externe accountant herbenoemd. In overeenstemming
met best practice-bepaling V.2.3 van de Code hebben de
Executive Committee en de auditcommissie een grondige
beoordeling van het functioneren van KPMG uitgevoerd.
De uitkomst van de beoordeling was positief en, in
overeenstemming met de aanbeveling van de auditcommissie, zal de Raad van Commissarissen op 6 mei
2014 aan de aandeelhoudersvergadering voorstellen om
KPMG voor de jaarlijkse accountantscontrole voor de
jaren 2014 en 2015 te herbenoemen.
NOMINATIECOMMISSIE
De huidige leden van de nominatiecommissie zijn de
heren Harrie Noy (voorzitter), Gert-Jan Kramer en
Bo Smith. In 2013 kwam de commissie driemaal bijeen,
meestal in aanwezigheid van de CEO. De Global HR
Director woonde een deel van de vergaderingen bij.
De commissie is daarnaast ook verschillende malen
informeel bijeengeweest. De terugkerende onderwerpen
die werden besproken, waren onder meer de
HR-strategie, opvolgingsplanning,
(her)benoemingen, de jaarlijkse evaluatie van het
Executive Committee en zijn individuele leden en het
zelfbeoordelingsproces van de Raad van Commissarissen. Met het oog op de aanstaande vacatures in de
Raad van Commissarissen heeft de commissie tevens
het profiel en de samenstelling van de Raad van Commissarissen beoordeeld en een aangepast profiel opgesteld
als basis voor de selectie van nieuwe leden van de Raad
van Commissarissen.
Er is veel tijd besteed aan de opvolging van de CFO.
De commissie heeft een executive search-bureau
ingeschakeld om ondersteuning te verlenen bij de
opvolging van de CFO. Er is een grondige selectieprocedure gevolgd door eerst de vereiste specifieke
leiderschapskwaliteiten en competenties te definiëren en
deze in het voorkeursprofiel op te nemen. De voorzitter
van de auditcommissie en de CEO waren eveneens bij de
selectieprocedure betrokken.
Verslag van de Raad van Commissarissen
83
Lancering van onbemand onderwatervoertuig,
Golf van Mexico.
REMUNERATIECOMMISSIE
De huidige leden van de remuneratiecommissie zijn de
heren Gert-Jan Kramer (voorzitter), Harrie Noy en
Bo Smith. De remuneratiecommissie adviseert de Raad
van Commissarissen over het remuneratiebeleid voor
het Executive Committee en over de toepassing van
het remuneratiebeleid voor individuele leden van het
Executive Committee. In 2013 kwam commissie vier
maal bijeen, meestal in aanwezigheid van de CEO.
De Global HR Director woonde een deel van vergaderingen bij. De commissie is daarnaast ook verschillende
malen informeel bijeengeweest. De terugkerende onderwerpen die werden besproken, waren onder meer het
remuneratiebeleid voor de leden van het Executive
Committee en hun remuneratie; de jaarlijkse bonus met
betrekking tot het voorgaande jaar; de doelstellingen
voor de bonus voor het volgende jaar; de toekenning van
opties aan het Executive Committee en aan de andere
deelnemers in het aandelenoptieplan van Fugro; en de
remuneratie van de Raad van Commissarissen.
Wijziging van het remuneratiebeleid
In 2013 en aan het begin van 2014 heeft de commissie
veel tijd besteed aan de evaluatie van het remuneratiebeleid voor de Raad van Bestuur. De commissie heeft
besloten dat het huidige remuneratiebeleid in lijn moest
worden gebracht met de herziene strategie en met de van
toepassing zijnde best practices, met inachtneming van
de specifieke situatie bij Fugro. Er is een extern adviseur
ingeschakeld om het huidige remuneratiebeleid te
evalueren, inclusief het aandelenoptieplan, voor
de Raad van Bestuur/het Executive Committee.
De volgende onderwerpen zijn specifiek beoordeeld:
■
Marktvergelijking van de hoogte van remuneratie
met een Nederlandse en een internationale
vergelijkingsgroep in de arbeidsmarkt
■
Regelingen met betrekking tot het vaste salaris
en pensioen
■
Regeling voor kortetermijnprestatiebeloning
(jaarlijkse bonus) en prestatiecriteria
■
Regeling voor langetermijnprestatiebeloning
en prestatiecriteria
Naar aanleiding van deze evaluatie heeft de commissie de
voltallige Raad van Commissarissen over de voorgestelde
aanpassingen geadviseerd. Aan de aanstaande aandeelhoudersvergadering op 6 mei 2014 zal een voorstel
84
Verslag van de Raad van Commissarissen
worden voorgelegd om het remuneratiebeleid voor de
Raad van Bestuur aan te passen en het huidige aandelenoptieplan voor de Raad van Bestuur te vervangen door
een nieuw aandelenoptie- en aandelenplan dat de Raad
van Bestuur stimuleert om de strategische doelen van de
onderneming te behalen. Nadere informatie over de
voorstellen wordt gegeven in de toelichting op de agenda
voor de aandeelhoudersvergadering.
Het remuneratierapport over 2013 is opgesteld in
overeenstemming met best practice-bepaling II.2.12 van
de Code en goedgekeurd door de Raad van Commissarissen.
In dat rapport staat op welke wijze het belonings- en
benoemingsbeleid in 2013 in praktijk is gebracht.
Het rapport is beschikbaar op de website van Fugro.
SAMENSTELLING VAN DE RAAD
VAN BESTUUR EN DE RAAD VAN
COMMISSARISSEN
Raad van Bestuur
In de op 8 mei 2013 gehouden aandeelhoudersvergadering is de heer Steve Thomson benoemd tot lid
van de Raad van Bestuur. Hij is sinds 2000 werkzaam bij
Fugro en sinds 2006 lid van het Executive Committee.
De heer Thomson draagt specifieke verantwoordelijkheid
voor de nieuw opgerichte divisie Subsea Services.
In de aandeelhoudersvergadering van 8 mei 2013 is de
heer Kobi Rüegg afgetreden als lid van de Raad van
Bestuur, na sinds 1994 bij Fugro werkzaam te zijn
geweest. Met zijn diepgaand inzicht in Fugro heeft hij een
grote bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van Fugro en
in het bijzonder aan de uitbreiding van de divisie Survey.
De heer Mark Heine, die sinds 2000 bij Fugro werkzaam
is en in november 2012 is benoemd tot lid van het
Executive Committee, heeft de specifieke verantwoordelijkheid voor de divisie Survey overgenomen.
Begin 2013 heeft de heer André Jonkman te kennen
gegeven bij de sluiting van de aandeelhoudersvergadering in 2014 uit de Raad van Bestuur te zullen
treden. In de buitengewone aandeelhoudersvergadering
die op 27 november 2013 werd gehouden, is de heer Paul
Verhagen met ingang van 1 januari 2014 benoemd tot lid
van de Raad van Bestuur. Als voormalig CFO van de
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
divisie Lighting van Philips heeft hij uitgebreide kennis
van finance-management en internationale ervaring.
Hij zal direct na de aandeelhoudersvergadering van 6 mei
2014 de heer Jonkman opvolgen als CFO van Fugro.
Aan het eind van de aanstaande aandeelhoudersvergadering loopt de termijn van vier jaar van de
heer Paul van Riel af. De heer Paul van Riel is voor
herbenoeming voorgedragen. De Raad van Commissarissen stelt voor hem als lid van de Raad van Bestuur
te herbenoemen.
De omvang en samenstelling van de Raad van Bestuur en
de gecombineerde kennis en ervaring dienen zoveel
mogelijk in overeenstemming te zijn met het profiel en de
strategie van de onderneming. Dit streven naar de grootst
mogelijke overeenstemming heeft in combinatie met de
beschikbaarheid van geschikte kandidaten tot een Raad
van Bestuur geleid waarin thans alle vier leden man zijn.
In de profielen voor nieuwe leden van de Raad van
Bestuur wordt aandacht gegeven aan diversiteit qua
geslacht. Helaas worden in de uitermate technische
omgeving waarin Fugro actief is niet veel topposities door
vrouwen bezet. Desondanks stimuleert Fugro de ontwikkeling van vrouwelijk talent en dit heeft reeds tot een
aantal benoemingen in belangrijke managementposities
geleid.
Raad van Commissarissen
In de aandeelhoudersvergadering op 8 mei 2013 werd
mevrouw Marion Helmes voor een tweede termijn van
vier jaar herbenoemd in de Raad van Commissarissen.
In diezelfde vergadering is de heer Maarten Schönfeld
benoemd tot lid van de Raad van Commissarissen om
de vacature te vervullen die door het aftreden van de
heer Frans Cremers was ontstaan. Na zijn benoeming
heeft de heer Schönfeld het voorzitterschap van de auditcommissie overgenomen.
Bij de sluiting van de op 8 mei 2013 gehouden
aandeelhoudersvergadering heeft de heer Harrie Noy het voorzitterschap van de Raad van Commissarissen
overgenomen van de heer Frank Schreve, die aftrad na
in december 2011 tijdelijk als Voorzitter te zijn teruggekeerd.
Na twaalf jaar lid van de Raad van Commissarissen te
zijn geweest zal de heer Bo Smith bij de sluiting van de
aanstaande aandeelhoudersvergadering terugtreden uit
de Raad aangezien hij niet langer voor herbenoeming in
aanmerking komt. Wij zijn hem zeer erkentelijk voor zijn
bijdrage en wijze adviezen gebaseerd op zijn grote
ervaring. De Raad van Commissarissen stelt voor om de
heer Douglas Wall voor te dragen als lid van de Raad van
Commissarissen, als opvolger van de heer Smith. De heer
Wall (61) is Amerikaans/Canadees staatsburger en heeft
uitgebreide ervaring in senior executive-functies in de
dienst verlenende sector voor de olie- en gasindustrie,
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
waarin hij zijn gehele leven werkzaam is geweest. Tot aan
zijn pensionering heeft hij vijf jaar lang gewerkt als
President en Chief Executive Officer van Patterson-UTI
Energy, een beursgenoteerde onderneming die diensten
levert op het gebied van onshore-contractboringen en
‘pressure pumping’ ter ondersteuning van de exploratie
en productie door olie- en aardgasondernemingen in de
Verenigde Staten en Canada. Voordat hij in dienst trad
bij Patterson-UTI Energy, werkte de heer Wall tien jaar bij
Baker Hughes, een gediversifieerde onderneming op het
gebied van olievelddiensten, waar hij Group President of
Completions and Production was en brede internationale
ervaring opdeed. Daarvoor vervulde hij een aantal
leidinggevende posities bij ondernemingen op het gebied
van olievelddiensten in Canada.
De heer Wall is geselecteerd vanwege zijn achtergrond,
zijn professionele loopbaan en zijn ervaring bij dienstverlenende bedrijven voor de wereldwijde olie- en
gasindustrie. Hij is thans lid van de Board of Directors
van Select Energy Services, een private onderneming
die operators van olievelden in de Verenigde Staten en
Canada oplossingen met betrekking tot water en
putlocatiediensten biedt.
Bij de sluiting van de aanstaande aandeelhoudersvergadering loopt de tweede termijn van de heer
Gert-Jan Kramer af, en bij de sluiting van de
aandeelhoudersvergadering van het volgende jaar zal de
derde termijn van vier jaar van de heer John Colligan
aflopen. Teneinde gedurende de overgangsperiode
voldoende kennis en ervaring met betrekking tot Fugro in
de Raad van Commissarissen te waarborgen, stelt de
Raad van Commissarissen voor om de heer Gert-Jan
Kramer voor een periode van twee jaar te herbenoemen
als lid van de Raad van Commissarissen.
TOT SLOT
Het zijn uiteindelijk de inzet en toewijding van de mensen
van Fugro waarvan het succes van onze onderneming
afhangt. Wij willen daarom graag alle medewerkers en
het Executive Committee danken voor hun harde werk en
hun bijdrage aan de resultaten van het bedrijf in 2013.
Het jaar 2014 zal ons ongetwijfeld voor nieuwe uitdagingen stellen, maar wij vertrouwen erop dat met de
richting die door de herziene strategie voor de toekomst
is aangegeven, Fugro in staat is deze uitdagingen met
succes aan te gaan.
Leidschendam, 6 maart 2014
H.L.J. Noy, Voorzitter
J.A. Colligan
M. Helmes
G-J. Kramer
J.C.M. Schönfeld
Th. Smith
Verslag van de Raad van Commissarissen
85
INFORMATIE VOOR AANDEELHOUDERS
Financiële agenda
7 maart 2014
25 maart 2014
8 april 2014
6 mei 2014
6 mei 2014
8 mei 2014
12 mei 2014
15 – 28 mei 2014
2 juni 2014
6 juni 2014
11 augustus 2014
12 november 2014
27 februari 2015
30 april 2015
Publicatie jaarresultaten 2013 (7.00 CET)
Oproep Algemene Vergadering van Aandeelhouders, gepubliceerd op www.fugro.com
Record date voor Algemene Vergadering van Aandeelhouders
Trading update eerste kwartaal 2014 (7.00 CET)
Algemene Vergadering van Aandeelhouders, in het Crowne Plaza hotel te Den Haag
(14.00 CET)
Notering ex-dividend
‘Record date’ dividendgerechtigde aandelen (nabeurs)
Keuzetermijn dividend (in contanten of in aandelen)
Vaststelling en publicatie (7.00 CET) van de ruilverhouding op basis van de naar volume
gewogen gemiddelde koers van het aandeel op 28, 29 en 30 mei
Betaalbaarstelling dividend
Publicatie van de halfjaarresultaten (7.00 CET)
Trading update derde kwartaal 2014 (7.00 CET)
Publicatie jaarresultaten 2014 (7.00 CET)
Algemene Vergadering van Aandeelhouders
Het Investor Relations-beleid van Fugro is gericht op het
tijdig verschaffen van volledige, consistente informatie
aan bestaande en potentiële aandeelhouders, andere
kapitaalverschaffers en tussenpersonen. Fugro wil die
groepen in staat stellen om zich een helder begrip van
haar strategie, activiteiten, historische resultaten en
vooruitzichten te vormen.
Fugro biedt uitgebreide informatie over de onderneming,
op haar website en via analisten-, beleggers- en mediapresentaties en bijeenkomsten, en door middel van
persberichten. Aandeelhouders en certificaathouders
kunnen door middel van webcasts aandeelhoudersvergaderingen en presentaties voor analisten volgen.
De presentaties worden op de website geplaatst en
worden vooral in de perioden maart/april en augustus/
september gehouden. Op deze presentaties worden de
strategie en de activiteiten van Fugro nader toegelicht
door leden van de Raad van Bestuur.
86
Informatie voor aandeelhouders
In september 2013 heeft Fugro zogeheten kapitaalmarktdagen met betrekking tot de strategieherziening georganiseerd. Twee maal per jaar worden roadshows in Londen
en Houston gehouden, onder meer in de Verenigde
Staten, het Verenigd Koninkrijk, Nederland en Duitsland.
Opgeteld bij verdere contacten met beleggers en analisten
resulteert dit jaarlijks in circa 250 ‘een-op-een’-bijeenkomsten, presentaties en videoconferenties.
Deze activiteiten vinden strikt volgens de eisen van NYSE
Euronext en de Autoriteit Financiële Markten plaats.
Fugro voldoet aan alle best practice-bepalingen in de
Nederlandse corporate governance code inzake de
relaties van een onderneming met haar aandeelhouders.
Fugro heeft een helder beleid geformuleerd, waarin in
detail wordt uiteengezet hoe informatie wordt verschaft
aan beleggers, analisten, financiële instellingen, de pers
en andere belanghebbenden. Zie www.fugro.com voor
meer informatie, inclusief persberichten, presentaties en
het beleid inzake bilaterale contacten.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Beursnotering
Fugro is sinds 1992 genoteerd aan de NYSE Euronextbeurs in Amsterdam. De certificaten van aandeel zijn
per september 2008 opgenomen in de AEX-index
(symbool: FUR/ISIN, code: NL0000352565). Opties op
aandelen Fugro worden verhandeld aan de Europese
Optiebeurs in Amsterdam (Euronext Life).
Aan NYSE Euronext Amsterdam zijn uitsluitend certificaten van aandeel Fugro genoteerd. Deze certificaten
worden uitgegeven door de Stichting Administratiekantoor Fugro, die de administratie voert van de onderliggende aandelen waarvoor zij certificaten heeft uitgegeven. Op 31 december 2013 beheerde de Stichting
Administratiekantoor Fugro 98,6% van de geplaatste
onderliggende aandelen.
Koersontwikkeling
(x €)
60
50
40
30
20
10
2009
2010
2011
2012
2013
Fugro
AEX
AEX gekalibreerd voor de koers van het aandeel Fugro op 2 januari 2009.
Handelsinformatie
Marktkapitalisatie (x EUR 1 miljoen)
Hoogste slotkoers op NYSE Euronext
Laagste slotkoers op NYSE Euronext
Slotkoers 31 december op NYSE Euronext
Gemiddelde daghandel op NYSE Euronext (aandelen)
Gemiddelde koers/winstverhouding
Dividendrendement (%)
2013
2012
2011
2010
2009
3,663
3,688
3,655
4,937
3,171
48,81
57,88
63,53
62,06
41,85
35,24
37,65
34,47
37,10
19,09
43,32
44,52
44,90
61,5
40,26
475.733
482.637
517.252
421.570
539.557
7,9
13,0
13,5
14,3
8,8
3,6
4,2
3,1
3,0
4,9
(x EUR 1,–)
2013
2012 *
2011*
2010 *
2009 *
Kasstroom
(Gewone) winst per aandeel
Verwaterde winst per aandeel
Uitgekeerd dividend in het verslagjaar
Voorgesteld dividend over het verslagjaar
Extra dividend over het verslagjaar met betrekking
tot de verkoop van het grootste deel van de
Geoscience-activiteiten
Pay-out ratio (%) over het verslagjaar
5,00
4,99
5,45
6,25
5,99
5,29
3,61
3,63
3,47
3,46
Informatie per aandeel
*
5,26
3,58
3,74
3,42
3,42
2,00
1,50
1,50
1,50
1,50
1,50
1,50
1,50
1,50
1,50
41
43
44
0,50
54
56
Voortgezette en beëindigde activiteiten.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Informatie voor aandeelhouders
87
Aandeelhouders met een belang van 3% of meer in het aandelenkapitaal van Fugro (openbaar register AFM)
G-J. Kramer (direct en indirect)
Sprucegrove Investment Management Limited
ING Groep NV
Franklin Resources, Inc
Harris Associates L.P.
Columbia Wanger
Fidelity Management and Research
Capital Group International Inc.
Aandeelhouders
Ingevolge de Wet op het financieel toezicht moeten
belangen van 3% of meer worden gemeld aan de
Autoriteit Financiële Markten (AFM). Op 31 december
2013 had Fugro 4,5% van haar eigen aandelen in bezit
in verband met aan medewerkers toegekende opties.
Voor zover bekend, wordt ongeveer 74% van de
uitstaande aandelen door buitenlandse beleggers
gehouden.
Spreiding van aandeelhouders
(x 1.000 aandelen)
75
60
45
30
15
0
eind 2009
eind 2010
eind 2011
eind 2012
Verenigd Koninkrijk
Frankrijk
Verenigde Staten
Duitsland
Nederland
Zwitserland
Luxemburg
Overige
eind 2013
Belang
Meldingsdatum
5,36%
5,18%
5,05%
5,01%
5,00%
4,97%
4,80%
4,60%
6 januari 2014
14 maart 2013
22 november 2013
13 december 2013
27 september 2013
28 oktober 2011
5 mei 2008
27 februari 2013
Personeelsopties
Op 31 december 2013 werd circa 1% van Fugro’s
aandelenkapitaal gehouden door leden van de Raad
van Bestuur en andere Fugro-medewerkers.
Van het totale aantal vorig jaar toegekende personeelsopties (inclusief de per 31 december 2013 toegekende opties) stonden op 31 december 2013 5.491.865
opties uit. Op 31 december 2013 zijn in totaal 956.925
nieuwe opties, met een uitoefenkoers van EUR 43,315,
toegekend aan in totaal 621 medewerkers. Van deze
opties is 26,60% toegekend aan de zes leden van het
Executive Committee.
Opties worden jaarlijks op 31 december toegekend tegen
een uitoefenkoers die gelijk is aan de slotkoers van de
certificaten van aandeel op NSYE Euronext Amsterdam
op de laatste handelsdag van het jaar. De periode waarna
de toegekende opties onvoorwaardelijk worden, is drie
jaar en gaat in op 1 januari van het jaar volgend op de
toekenningsdatum. De looptijd van de opties is zes jaar.
De opties worden onvoorwaardelijk toegekend en er
gelden verder geen uitoefeningsbeperkingen, behalve dat
de optiehouder nog in dienst moet zijn van Fugro of een
van haar werkmaatschappijen. Bij deze laatste
voorwaarde gelden de gebruikelijke uitzonderingen in
verband met pensioen, langdurige arbeidsongeschiktheid
en overlijden. In geval van een vijandig openbaar bod dat
gestand wordt gedaan, zijn alle uitstaande personeelsopties onmiddellijk uitoefenbaar.
België
88
Informatie voor aandeelhouders
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Aantal uitstaande aandelen
Uitstaand per 1/1
Stockdividend
2013
2012
82.844.371
81.392.981
1.728.154
1.451.390
84.572.525
82.844.371
3.798.736
1.202.566
80.773.789
81.641.805
2013
2012
1.202.566
2.162.746
■
Uitstaand per 31/12
Restant, gehouden voor optieprogramma (31/12)
■
Dividendgerechtigd per 31/12
Mutatie in het aantal voor personeelsopties gehouden aandelen
Stand per 1/1
Ingekocht
Verkocht in verband met uitoefening van opties
3.000.000
(403.830)
0
(960.180)
■
Stand per 31/12
3.798.736
1.202.566
Toegekende, niet uitgeoefende opties per 31/12
5.491.865
6.534.920
Opties worden op zodanige wijze toegekend dat het
maximum aantal uitstaande opties ter verkrijging van
gewone aandelen in Fugro op enig moment niet meer
bedraagt dan 7,5% van het geplaatste gewone aandelenkapitaal (inclusief ingekochte eigen aandelen), rekening
houdend met het aantal voor het optieplan ingekochte
aandelen. Om verwatering tegen te gaan, is het Fugrobeleid om voor de toegekende opties eigen aandelen in te
kopen, zodat geen nieuwe aandelen worden uitgegeven
wanneer opties worden uitgeoefend.
In 2013 heeft Fugro 3.000.000 aandelen (2012: nul
aandelen) ingekocht tegen een gemiddelde koers van
EUR 44,39 per aandeel. Op 31 december 2013 werden
in totaal 3.798.736 eigen aandelen gehouden. Deze
aandelen zijn niet dividendgerechtigd en er kan geen
stem op worden uitgebracht. Uitoefening van alle per
31 december 2013 uitstaande opties, inclusief de per
die datum toegekende, kan – na aanwending van de
ingekochte aandelen – leiden tot een uitbreiding van
het geplaatste aandelenkapitaal met maximaal 2%.
Zoals hierboven vermeld, hanteert Fugro het beleid om
voor de toegekende opties eigen aandelen in te kopen,
zodat geen nieuwe aandelen worden uitgegeven wanneer
opties worden uitgeoefend. Sinds 1 januari 2014 zijn in
totaal 27.700 opties uitgeoefend.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Dividendbeleid
Fugro streeft naar een pay-out ratio van 35-55% van het
nettoresultaat. Aandeelhouders hebben de keuze tussen
contanten of (certificaten van) aandelen. Wordt geen
keuze gemaakt, dan wordt het dividend in aandelen
uitgekeerd.
In 2013 gaf ongeveer 50% van de aandeelhouders er
de voorkeur aan om het dividend over 2012 in aandelen
te ontvangen (2012: 55%). In 2013 werden hiertoe
1.728.154 nieuwe aandelen uitgegeven.
In september 2013 heeft Fugro haar dividendbeleid
aangepast. Met ingang van het dividend over 2013
compenseert Fugro verwatering als gevolg van het
keuzedividend (in contanten of in aandelen). Fugro zal
voortaan hetzelfde aantal als stockdividend uitgekeerde
aandelen inkopen, die na goedkeuring door de aandeelhouders worden ingetrokken. Op die manier blijft het
belastingvoordeel met betrekking tot dividend in
aandelen voor een aanzienlijk deel van de aandeelhouders behouden.
Informatie voor aandeelhouders
89
Dividend over 2013
Voor 2013 wordt een dividend van EUR 1,50 per aandeel
voorgesteld (2012: EUR 2,00, bestaande uit een regulier
dividend van EUR 1,50 en een eenmalig extra dividend
van EUR 0,50 in verband met de verkoop van het grootste
deel van de Geoscience-activiteiten). Het voor 2013
voorgestelde dividend is gelijk aan een pay-out ratio
van 54% van de nettowinst uit voortgezette bedrijfsactiviteiten. Dit is conform het dividendbeleid van een
pay-out ratio van 35-55%.
Algemene Vergadering van Aandeelhouders
De agenda, met toelichting, van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders wordt ten minste 42 dagen
voorafgaand aan de vergadering op www.fugro.com
geplaatst.
Fugro biedt de mogelijkheid om via elektronische
communicatiemiddelen volmachten, al dan niet met
steminstructies, te verlenen. Fugro biedt certificaathouders tevens de mogelijkheid om via een elektronisch
stemsysteem op internet steminstructies te geven:
www.abnamro.com/evoting. Naarmate de technologie
zich ontwikkelt en betrouwbaarder wordt, zal Fugro
beoordelen of zij het gebruik van elektronische middelen
zal faciliteren om op een vergadering stemmen uit te
brengen zonder persoonlijk aanwezig te zijn of die door
een gevolmachtigde te laten bijwonen.
Voorkoming van misbruik van voorwetenschap
Fugro beschouwt voorkoming van misbruik van
voor wetenschap bij het handelen in effecten als essentieel
in de verhouding met de buitenwereld. Voor de leden van
de Raad van Commissarissen, de Raad van Bestuur en
overige daartoe aangewezen personen heeft Fugro
interne richtlijnen opgesteld voor het bezit van Fugroeffecten en het verrichten van transacties daarin.
Er wordt een register aangehouden van alle zogeheten
‘insiders’. Fugro heeft een Compliance Officer aangesteld.
Transacties in effecten door leden van de Raad van
Commissarissen, de Raad van Bestuur en een aantal
managers die worden aangemerkt als insiders zoals
bedoeld in artikel 5:60 Wet financieel toezicht worden
gemeld aan de AFM (www.afm.nl).
Contact
Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met
Catrien van Buttingha Wichers
Director Investor Relations
+31(0)70 3115335
[email protected]
[email protected]
Percentage van (certificaten van) aandelen vertegenwoordigd op vorige aandeelhoudersvergaderingen
BAVA 2013
AVA 2013
AVA 2012
BAVA 2011
AVA 2011
*
**
90
Certificaten en aandelen
(excl. Stichting
Administratiekantoor
Fugro)
Aandelen gehouden door
Stichting Administratiekantoor Fugro*
% van geplaatst kapitaal**
69
62
61
57
57
30
37
38
42
42
99
99
99
99
99
Stichting Administratiekantoor Fugro stemt op de aandelen waarvoor certificaten zijn uitgegeven en op welke aandelen de certificaathouders niet zelf stemmen
als gevolmachtigde van het administratiekantoor.
Exclusief door Fugro gehouden eigen aandelen.
Informatie voor aandeelhouders
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Deze pagina is opzettelijk blanco gelaten.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Informatie voor aandeelhouders
91
GECONSOLIDEERD OVERZICHT VAN GEREALISEERDE
EN NIET-GEREALISEERDE RESULTATEN
Voor het jaar geëindigd op 31 december
(EUR x 1.000)
Voortgezette activiteiten
Omzet
Externe kosten
Netto-omzet eigen diensten (omzet minus externe kosten)
Overige bedrijfsopbrengsten
Personeelskosten
Afschrijvingen
Amortisatie immateriële activa
Overige bedrijfskosten
Resultaat uit bedrijfsactiviteiten (EBIT)
Financieringsbaten
Financieringslasten
Netto financieringslasten
Aandeel in resultaat deelnemingen verwerkt volgens ‘equity’-methode
(na winstbelastingen)
Winst vóór belastingen
Winstbelastingen
2012*
2.423.971
2.164.996
(1.003.441)
(793.250)
1.420.530
1.371.746
54.112
14.806
(743.143)
(694.537)
(179.036)
(155.619)
(11.382)
(3.125)
(274.061)
(226.647)
267.020
306.624
20.142
13.972
(27.126)
(29.039)
(6.984)
(15.067)
4.937
(1.068)
264.973
290.489
(51.120)
(49.085)
Winst over het boekjaar van de voortgezette activiteiten
Winst over het boekjaar van de beëindigde activiteiten
213.853
241.404
204.073
58.210
Winst over het boekjaar
417.926
299.614
Winst toe te rekenen aan:
Aandeelhouders van de Vennootschap
Minderheidsbelang
428.303
289.745
Winst over het boekjaar
417.926
299.614
(10.377)
9.869
Gewone winst per aandeel van voortgezette en beëindigde activiteiten (toe te
rekenen aan de aandeelhouders van de Vennootschap gedurende het boekjaar)
Van voortgezette activiteiten (EUR)
Van beëindigde activiteiten (EUR)
2,77
2,89
2,52
0,72
Van winst over het boekjaar
5,29
3,61
Verwaterde winst per aandeel van voortgezette en beëindigde activiteiten
(toe te rekenen aan de aandeelhouders van de Vennootschap gedurende het
boekjaar)
Van voortgezette activiteiten (EUR)
Van beëindigde activiteiten (EUR)
2,76
2,86
2,51
0,72
Van winst over het boekjaar
5,27
3,58
*
92
2013
Aangepast ten opzichte van in Annual Report 2012 gerapporteerde cijfers, zie pagina’s 117 tot en met 119 van het Annual Report 2013.
Jaarrekening 2013
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
GECONSOLIDEERD OVERZICHT VAN GEREALISEERDE
EN NIET-GEREALISEERDE RESULTATEN (VERVOLG)
Voor het jaar geëindigd op 31 december
(EUR x 1.000)
Winst over het boekjaar
2013
2012*
417.926
299.614
Niet-gerealiseerde resultaten
Items die niet zullen worden gereclassificeerd naar het resultaat
Actuariële winsten (verliezen) op toegezegd-pensioenregelingen
(5.163)
3.800
Totaal items die niet zullen worden gereclassificeerd naar het resultaat
(5.163)
3.800
(207.271)
3.861
(333)
36
Items die mogelijk zullen worden gereclassificeerd naar het resultaat
Valutaomrekenverschillen voor buitenlandse activiteiten
Valutaomrekenverschillen voor investeringen verwerkt volgens de ‘equity’-methode
Nettoveranderingen in de reële waarde van afdekkingen van netto-investeringen
in buitenlandse activiteiten
Nettoveranderingen in de reële waarde van kasstroomafdekkingen die zijn
overgeboekt naar de gerealiseerde resultaten
Nettoveranderingen in de reële waarde van voor verkoop beschikbare financiële
activa
Nettoveranderingen in de valutaomrekenverschillen die zijn overgeboekt naar
de gerealiseerde resultaten als gevolg van beëindigde activiteiten
26.805
6.235
626
773
(95)
353
10.839
–
Totaal items die mogelijk zullen worden gereclassificeerd naar het resultaat
(169.429)
11.258
Totaal niet-gerealiseerde resultaten over het boekjaar, na winstbelastingen
(174.592)
15.058
Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten over het boekjaar
243.334
314.672
Toe te rekenen aan:
Aandeelhouders van de Vennootschap
Minderheidsbelang
259.789
305.451
■
(16.455)
9.221
■
Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten over het boekjaar
243.334
314.672
Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten toe te rekenen aan:
Aandeelhouders van de Vennootschap, ontstaan door:
Van voortgezette activiteiten
Van beëindigde activiteiten
45.377
244.998
214.412
60.453
259.789
305.451
■
*
Aangepast ten opzichte van in Annual Report 2012 gerapporteerde cijfers, zie pagina’s 117 tot en met 119 van het Annual Report 2013.
De niet gerealiseerde winsten bevatten een bedrag van EUR 500 duizend (2012: EUR 1.602 duizend winst) aan actuariële
winsten op toegezegd-pensioenregelingen en een bedrag van EUR 1.000 duizend verlies (2012: EUR 641 duizend winst)
aan valutaomrekenverschillen voor buitenlandse activiteiten die betrekking hebben op de beëindigde activiteiten.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Jaarrekening 2013
93
GECONSOLIDEERDE BALANS
Per 31 december
1 januari
2013
2012*
2012*
Materiële vaste activa
Immateriële activa
Deelnemingen verwerkt volgens ‘equity’-methode
Overige beleggingen
Uitgestelde belastingvorderingen
1.129.920
1.065.873
1.482.981
1.137.210
1.014.201
1.116.192
52.659
34.707
1.632
150.604
19.337
59.247
49.561
45.221
55.262
Vaste activa
2.519.954
2.179.339
2.715.314
(EUR x 1.000)
Activa
Voorraden
Handelsvorderingen en overige vorderingen
Actuele belastingvorderingen
Liquide middelen
Activa geclassificeerd als voor verkoop aangehouden
Vlottende activa
27.583
21.343
31.069
867.535
837.645
884.550
51.345
27.500
60.278
164.185
92.019
170.384
-
1.011.870
-
1.110.648
1.990.377
1.146.281
3.630.602
4.169.716
3.861.595
■
Totaal activa
*
94
Aangepast ten opzichte van in Annual Report 2012 gerapporteerde cijfers, zie pagina’s 117 tot en met 119 van het Annual Report 2013.
Jaarrekening 2013
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
GECONSOLIDEERDE BALANS (VERVOLG)
Per 31 december
1 januari
(EUR x 1.000)
2013
2012*
2012*
Eigen vermogen
Aandelenkapitaal
Agio
Reserves
Geaccumuleerde winsten
Onverdeeld resultaat
4.228
4.143
4.070
431.227
431.312
431.385
(447.888)
(164.565)
(210.809)
1.609.101
1.396.094
1.143.544
428.303
289.745
287.595
2.024.971
1.956.729
1.655.785
85.947
21.640
18.349
2.110.918
1.978.369
1.674.134
Leningen en overige financieringsverplichtingen
Personeelsbeloningen
Voorzieningen
Uitgestelde belastingverplichtingen
689.023
1.166.734
1.215.173
95.003
89.757
98.320
225
1.165
4.215
38.231
18.130
13.683
Totaal langlopende verplichtingen
822.482
1.275.786
1.331.391
92.085
221.923
167.810
Totaal eigen vermogen toe te rekenen aan de aandeelhouders
van de Vennootschap
Minderheidsbelang
Totaal eigen vermogen
Verplichtingen
Rekening-courantkredieten banken
Leningen en overige financieringsverplichtingen
Handelsschulden en overige schulden
Belastingen en premies sociale verzekeringen
Actuele belastingverplichtingen
Passiva geclassificeerd als voor verkoop aangehouden
31.595
10.814
79.776
483.690
389.553
512.692
41.499
37.501
46.279
48.333
54.239
49.513
-
201.531
-
697.202
915.561
856.070
Totaal verplichtingen
1.519.684
2.191.347
2.187.461
Totaal eigen vermogen en verplichtingen
3.630.602
4.169.716
3.861.595
Totaal kortlopende verplichtingen
*
Aangepast ten opzichte van in Annual Report 2012 gerapporteerde cijfers, zie pagina’s 117 tot en met 119 van het Annual Report 2013.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Jaarrekening 2013
95
GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT
Voor het jaar geëindigd op 31 december
(EUR x 1.000)
2013
2012*
213.853
241.404
179.037
155.619
11.382
3.125
Kasstroom uit voortgezette activiteiten
Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten
Winst over het boekjaar
Aanpassingen voor:
Afschrijvingen
Amortisatie immateriële activa
Amortisatie transactiekosten in verband met fi nancieringsverplichtingen
Voorraden verantwoord als kosten
Amortisatie multi-client bibliotheek
Terugneming van bijzondere waardeverminderingsverliezen
Nettoveranderingen in bijzondere waardeverminderingsverliezen van
handelsvorderingen
Netto financieringslasten (exclusief wisselkoersresultaat en nettoverandering in reële
waarde van financiële activa tegen reële waarde door de gerealiseerde resultaten)
Aandeel in resultaat investeringen verwerkt volgens ‘equity’-methode
Netto veranderingen in reële waarde van financiële activa tegen reële waarde door
de gerealiseerde resultaten
Boekwinst op verkoop van materiële vaste activa
Op aandelen gebaseerde betalingen die in eigenvermogensinstrumenten worden
afgewikkeld
Winstbelastingen
Kasstroom voor mutaties in werkkapitaal en voorzieningen
Mutaties in voorraden
Mutaties in handelsvorderingen en overige vorderingen
Mutaties in handelsschulden en overige schulden
Mutaties in voorzieningen en personeelsbeloningen
1.331
1.048
32.488
25.263
88.029
142.945
-
990
7.266
3.659
15.623
17.733
(4.937)
(1.068)
(506)
(7.968)
(2.213)
(3.324)
8.858
13.833
51.120
49.085
601.331
642.344
(36.569)
(48.097)
(185.403)
32.256
84.339
(20.146)
2.223
5.223
Betaalde rente
Betaalde winstbelastingen
(30.848)
(18.646)
(69.692)
(54.016)
Nettokasstroom uit bedrijfsactiviteiten
365.381
538.918
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
Ontvangsten uit verkoop merendeel van Geoscience divisie
Ontvangsten uit verkoop materiele vaste activa
Ontvangsten uit verkoop overige beleggingen
Ontvangen rente
Ontvangen dividenden
Investeringen in overige beleggingen
Verwerving dochterondernemingen, na aftrek verworven geldmiddelen
Investeringen in materiële vaste activa
Uitgaven voor activa in aanbouw
Investeringen in immateriële activa
Investeringen in multi-client bibliotheek
Intern ontwikkelde immateriële activa
Investeringen verwerkt volgens ‘equity’-methode
Nettokasstroom uit investeringsactiviteiten
96
Jaarrekening 2013
792.762
-
3.832
7.149
971
61.527
6.583
992
2.939
173
(170)
–
(23.147)
(27.837)
(111.475)
(89.317)
(141.865)
(168.999)
(6.732)
(6.293)
(48.327)
(259.648)
(3.904)
(9.848)
(158)
(32.358)
471.309
(524.459)
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT (VERVOLG)
Voor het jaar geëindigd op 31 december
(EUR x 1.000)
2013
2012*
3.093
503
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
Uitgifte langlopende leningen
Inkoop van eigen aandelen
Betalingen uit de uitoefening van aandelenopties
Ontvangsten uit de verkoop van eigen aandelen
Aflossingen van leningen
Betaalde dividenden
(133.173)
13.106
-
Nettokasstroom uit financieringsactiviteiten
Nettoverandering kasstroom van voortgezette activiteiten
Kasstromen van beëindigde activiteiten
Kasstroom uit operationele activiteiten
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
(111.902)
(82.599)
(61.814)
(635.187)
(138.522)
201.503
(124.063)
(1.011)
Nettotoename/(-afname) van liquide middelen in het jaar
Liquide middelen per 1 januari
Liquide middelen overgedragen (als voor verkoop aangehouden)
Rekening-courantkredieten banken overgedragen (als voor verkoop aangehouden)
Valutakoers- en omrekeningsverschillen op liquide middelen
51.775
(435.614)
(1.011)
Nettoverandering kasstroom van beëindigde activiteiten
–
(17.084)
200.492
(161.038)
38.423
(78.839)
21
(40.395)
(164.458)
2.574
(13.857)
44.991
1.512
Liquide middelen per 31 december
72.100
Presentatie in balans
Liquide middelen
Rekening-courantkredieten banken
Liquide middelen (als voor verkoop aangehouden)
Rekening-courant kredieten banken (als voor verkoop aangehouden)
846
(161.038)
164.185
92.019
(92.085)
(221.923)
-
13.857
-
(44.991)
72.100
(161.038)
■
*
Aangepast ten opzichte van in Annual Report 2012 gerapporteerde cijfers, zie pagina’s 117 tot en met 119 van het Annual Report 2013.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Jaarrekening 2013
97
BEGRIPPENLIJST
Technische begrippen
EM (Elektromagnetisch) met zowel magnetische als
elektrische onderdelen.
2D (tweedimensionaal) een vorm met slechts twee
dimensies (zoals hoogte en breedte) en geen dikte.
FLI-MAP ® Fugro-laserscanningsysteem voor
2D-seismiek akoestische meettechnologie waarbij
vliegtuigen, waarmee zeer nauwkeurige topografische
gegevens worden verkregen.
gebruik wordt gemaakt van door één schip gesleepte,
buigzame hydrofoonkabels (‘streamers’). Deze techniek
genereert een tweedimensionaal beeld van de diepe
zeebodem en wordt primair gebruikt bij de eerste
speurtocht naar olie- of gasreservoirs.
Footprint maatstaf voor de omvang of het effect van iets.
Gashydraten mengsel van semi-vast methaangas en
watermoleculen dat ontstaat door de diep in de oceaan
heersende waterdruk en lage temperaturen.
3D (driedimensionaal) een voorwerp dat lengte,
breedte en hoogte heeft.
Geofysica het in kaart brengen van ondergrondse
3D-seismiek akoestische meettechnologie waarbij
bodemkenmerken met behulp van niet-invasieve
(niet bodemverstorende) technieken zoals geluid.
gebruik wordt gemaakt van door meerdere schepen
gesleepte, lange hydrofoonstreamers. Deze techniek
genereert een 3D-model van de diepe zeebodem en wordt
gebruikt voor het lokaliseren en analyseren van olie- en
gasreservoirs.
Geotechniek het vaststellen van ondergrondse
bodemkenmerken met behulp van invasieve
(bodemverstorende) technieken zoals sonderen,
boren en monsters steken.
AUV (autonomous underwater vehicle) onbemand
onderwatervaartuig dat vanaf een ‘moederschip’ te water
wordt gelaten maar daar niet via een kabel mee is
verbonden. Voortstuwing en bediening geschieden
zelfstandig, op basis van tevoren gedefinieerde missieprotocollen.
Geowetenschappen verschillende wetenschappelijke
disciplines (geologie, geofysica, petroleum engineering,
biostratigrafie, geochemie, enz.) met betrekking tot de
bestudering van gesteenten, fossielen en vloeistoffen.
Bathymetrie de studie naar de diepte van meer-
GPS (global positioning system) systeem van
of oceaanbodems. Het onderwaterequivalent van
topografie.
satellieten, computers en ontvangers dat de lengte- en
breedtegraad van een ontvanger op aarde kan bepalen
door het tijdsverschil te berekenen tussen signalen van
verschillende satellieten die de ontvanger bereiken.
Brent Crude een belangrijke handelsclassificering van
niet-zwavelhoudende lichte ruwe olie, die dient als
belangrijke benchmark-prijs voor olieaankopen
wereldwijd. Brent-olie wordt in de Noordzee gewonnen.
Glonass global navigation satellite system.
Gravity precisiezwaartekrachtmetingen voor het
detecteren van geologische en andere afwijkingen.
Constructieondersteuning offshore-diensten bij
Hefeiland zichzelf verheffend platform. De drijvende
de installatie en constructie van structuren zoals pijpleidingen, boorplatforms en andere olie- en gasgerelateerde
infrastructuur; gewoonlijk worden hierbij ROV’s
gebruikt.
romp heeft een aantal beweegbare poten, die de romp
boven het zeeoppervlak kunnen verheffen.
CPT (cone penetration test(ing)) sondering.
HSSE gezondheid, arbeidsveiligheid, beveiliging en
HSE gezondheid, arbeidsveiligheid en milieu.
milieu.
DGPS (differential global positioning system)
plaatsbepalingssysteem op basis van GPS waarbij gebruik
wordt gemaakt van referentiepunten in het terrein om
de nauwkeurigheid te verhogen.
98
Jaarrekening 2013
In situ in de oorspronkelijke situatie, op de oorspron-
kelijke plaats.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
IRM (inspectie, herstel, onderhoud) IRM-diensten
vormen een van de kerndiensten van Fugro’s subseadienstenportfolio.
JIP (joint industry project) gezamenlijk project
ROV (Remotely Operated Vehicle) onbemand
onderwatervoertuig dat vanaf een schip te water wordt
gelaten en dat is uitgerust met meet- en manipulatieapparatuur. Een kabel naar het moederschip voorziet
in vermogen, video- en datacommunicatie.
binnen een bedrijfssector.
Saturation diving een methode van langdurig duiken
LiDAR op lasertechnologie gebaseerd meetsysteem dat
vanuit vliegtuigen uiterst nauwkeurige opnames kan
maken.
LNG (liquefi ed natural gas) vloeibaar gemaakt
aardgas.
M&A (fusies en overnames) de activiteit van het
samengaan met of het overnemen van een andere
onderneming, of een andere onderneming adviseren
hoe dit te doen.
Metoceanografi sch meteorologisch en oceanografisch.
Multi-client-data data die voor eigen rekening en risico
worden verworven en aan meerdere klanten worden
verkocht.
NOC (national oil company) nationale oliemaat-
schappij.
Node autonoom, op accu’s werkend opname-instrument
waarbij gebruik wordt gemaakt van een onderwaterverblijf waarin duikers lang genoeg in de hogedrukomgeving van de oceaandiepte kunnen blijven om hun
lichaamsweefsel te verzadigen met de inerte
componenten van het onder druk staande gasmengsel dat
zij inademen zodra die toestand is bereikt, blijft de voor
decompressie benodigde tijd hetzelfde, ongeacht of de
duikexercitie een dag, een week of een maand duurt.
Sondeertruck een truck die kan worden gebruikt om
bodemtype en bodemeigenschappen te bepalen.
Starfi x Dit DGPS-systeem is bedoeld voor de professionele gebruiker en voorziet naast een hoge nauwkeurigheid in een uitgebreid pakket aan data-analyseen kwaliteitscontrolemogelijkheden.
Work class ROV groot, op afstand bestuurbaar
onderwatervaartuig dat meerdere gereedschappen en
sensoren kan bedienen. Met hun vermogen om over het
hele, door de opdrachtgever verlangde dieptebereik te
opereren, worden deze systemen bedrijfsbreed ingezet.
dat door ROV’s wordt geïnstalleerd.
WTI (West Texas Intermediate) benchmark voor
OBC (ocean bottom cable) meetkabel op de
ruwe olie.
oceaanbodem.
OBN (ocean bottom node) node (meetpunt) op de
Financiële begrippen
oceaanbodem.
Geïnvesteerd vermogen totale activa verminderd met
OHSAS Britse norm voor managementsystemen voor
beroepsgezondheid en -veiligheid. Wordt algemeen
beschouwd als ’s-werelds meest erkende norm voor
managementsystemen in deze categorie.
kortlopende verplichtingen, gemiddeld over het gehele
jaar (exclusief activa en verplichtingen die zijn geclassificeerd als voor verkoop aangehouden).
Kasstroom de aan aandeelhouders toe te rekenen winst
PRM (permanent reservoir monitoring) permanente
reservoirbewaking.
over het boekjaar, vermeerderd met afschrijvingen,
amortisatie van immateriële activa en minderheidsbelangen.
QHSSE kwaliteit, gezondheid, arbeidsveiligheid,
beveiliging en milieu.
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Dividendrendement dividend als percentage van de
(gemiddelde) aandelenkoers.
Jaarrekening 2013
99
EBIT resultaat uit bedrijfsactiviteiten.
EBITDA resultaat uit bedrijfsactiviteiten vóór afschrij-
vingen en amortisatie.
Gearing leningen en schulden plus rekeningcourant-
kredieten banken, verminderd met geldmiddelen en
kasequivalenten, gedeeld door eigen vermogen.
Rentedekking resultaat uit bedrijfsactiviteiten (EBIT)
ten opzichte van netto rentelasten.
KPI (Key Performance Indicator) een indicator die
laat zien hoe een situatie is of hoe die verandert.
Nettoschuld omvat leningen en schulden, rekeningcourantkredieten banken, bankgaranties, verminderd
met geldmiddelen en kasequivalenten.
Nettowinstmarge winst als percentage van de omzet.
NOPAT nettobedrijfswinst na belastingen.
Pay-out ratio van de nettowinst het uitkeringspercentage van de nettowinst wordt gedefinieerd als het
voorgestelde dividend, vermenigvuldigd met het aantal
dividendgerechtigde aandelen, gedeeld door duizend,
gedeeld door het nettoresultaat.
Private placement langetermijnfinanciering
(7-15 jaar), aangegaan in mei 2002 en in augustus 2011
door middel van onderhandse plaatsingen bij
Amerikaanse en Britse institutionele beleggers.
Rendement op geïnvesteerd vermogen NOPAT/
gemiddeld geïnvesteerd vermogen over het gehele jaar.
Solvabiliteit eigen vermogen als percentage van het
balanstotaal.
100
Jaarrekening 2013
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Jaarrekening 2013
101
102
Jaarrekening 2013
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2013
Fugro N.V.
Veurse Achterweg 10
2264 SG Leidschendam
Postbus 41
2260 AA Leidschendam
Nederland
T +31 (0)70 3111422
F +31 (0)70 3202703
E [email protected]
www.fugro.com
Handelsregister Den Haag
Handelsregisternummer 27120091
BTW-nummer 00 56 21 409 B01
Colofon
Fugro N.V.
Veurse Achterweg 10
2264 SG Leidschendam
T +31 (0)70 3111422
F +31 (0)70 3202703
E [email protected]
Realisatie:
Domani B.V. Weesp
Fotografie en illustraties:
Fugro N.V.
Karen Kaper
Fugro heeft ernaar gestreefd de auteursrechten voor de foto’s
en afbeeldingen volgens de wettelijke bepalingen te regelen.
Diegenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen
doen gelden, kunnen zich alsnog tot Fugro wenden.
Het volledige en officiële jaarverslag 2013 (Annual Report
2013) is in de Engelse taal. In geval van strijdigheid
tussen de volledige Engelstalige versie en deze verkorte
Nederlandstalige versie is het Annual Report 2013 leidend.
Waarschuwing met betrekking tot toekomstgerichte uitspraken
Dit verkorte jaarverslag bevat mogelijk toekomstgerichte uitspraken. Toekomstgerichte uitspraken zijn uitspraken die geen historische feiten zijn,
zoals, niet limitatief, mededelingen die overtuigingen, verwachtingen, bedoelingen, prognoses, schattingen of voorspellingen (en de aannames die
daar aan ten grondslag liggen) van Fugro uitdrukken of inhouden. Aan toekomstgerichte uitspraken zijn noodzakelijkerwijs risico’s en onzekerheden
verbonden. De werkelijke toekomstige resultaten of omstandigheden kunnen dan ook wezenlijk verschillen van die uitgedrukt of bedoeld in toekomstgerichte uitspraken. De oorzaak van een zodanig verschil kan zijn gelegen in diverse factoren (zoals, niet limitatief, de ontwikkelingen in de
olie- en gassector en aanverwante markten, valutarisico’s en onverwachte operationele tegenslagen). Eventuele toekomstgerichte uitspraken in dit
verkorte jaarverslag zijn gebaseerd op informatie die Fugro’s management op dit moment ter beschikking staat. Fugro neemt geen verplichting op
zich om steeds een publieke aankondiging te doen indien zich wijzigingen voordoen in die informatie of indien er anderszins wijzigingen of ontwikkelingen zijn met betrekking tot toekomstgerichte uitspraken in dit verkorte jaarverslag.
Het begrip ‘aandelen’ dat in dit verkorte jaarverslag wordt gebruikt voor gewone aandelen uitgegeven door Fugro N.V. omvat tevens de certificaten
van gewone aandelen uitgegeven door Stichting Administratiekantoor Fugro, tenzij de context iets anders vereist of uit de context blijkt dat dit niet
het geval is. In dit verkorte jaarverslag wordt Fugro N.V. ook aangeduid als ‘de vennootschap’ of ‘Fugro’. Fugro N.V. en haar dochterondernemingen
worden tezamen ook aangeduid als ‘de groep’.
FUGRO N.V. SUMMARY ANNUAL REPORT 2013
VERKORT JAARVERSLAG 2013
FUGRO N.V.

Deelnemerslijst Platformbijeenkomst Binnenstedelijke Kademuren

FUGRO INFO

07-11-2014 - Boskalis neemt belang in Fugro122 kB

Tarieven Koude Warmte Opslag Veld F

Transacties Vrijdag stuurden we een BW Alertmail met een

Tarieven - Autorijschool Fred Weber

Palmer Capital Emerging Europe Property Fund Q3

PRESS RELEASE

Klik hier

ALGEMENE WEDSTRIJDGEGEVENS DATUM Zaterdag 22 en

ontdek meer