Cover Page The handle http://hdl.handle.net/23294 holds

Cover Page
The handle http://hdl.handle.net/1887/23294 holds various files of this Leiden University
dissertation.
Author: Knevel, Rachel
Title: Unraveling joint destruction in rheumatoid arthritis
Issue Date: 2014-01-30
Curriculum Vitae
List of publications
1.
Krabben A, Wilson AG, de Rooy DP, Zhernakova A, Brouwer E, Lindqvist E, Saxne T, Stoeken G, van
Nies JA, Knevel R, Huizinga TW, Toes R, Gregersen PK, van der Helm-van Mil AH. Genetic variants in
the IL-4 and IL-4 receptor genes in association with the severity of joint damage in rheumatoid
arthritis: a study in seven cohorts. Arthritis Rheum. 2013 Aug 27. doi: 10.1002/art.38141
2.
Knevel R, de Rooy DP, Zhernakova A, Gröndal G, Krabben A, Steinsson K, Wijmenga C, Cavet G, Toes
RE, Huizinga TW, Gregersen PK, van der Helm-van Mil AH. Association of variants in IL2RA with
progression of joint destruction in rheumatoid arthritis. Arthritis Rheum. 2013 Jul;65(7):1684-93. doi:
10.1002/art.37938.
3.
Knevel R, Klein K, Somers K, Ospelt C, Houwing-Duistermaat JJ, van Nies JA, de Rooy DP, de Bock L,
Kurreeman FA, Schonkeren J, Stoeken-Rijsbergen G, Helmer Q, van der Linden MP, Kern M,
Manjarrez-Orduno N, Rodriguez-Rodriquez L, Stinissen P, Huizinga TW, Toes RE, Gay S, Gregersen PK,
Somers V, van der Helm-van Mil AH. Identification of a genetic variant for joint damage progression
in
autoantibody-positive
rheumatoid
arthritis.
Ann
Rheum
Dis.
2013
Aug
16.
doi:
10.1136/annrheumdis-2013-204050
4.
de Rooy DP, Yeremenko NG, Wilson AG, Knevel R, Lindqvist E, Saxne T, Krabben A, Leijsma MK, Daha
NA, Tsonaka S, Zhernakova A, Houwing-Duistermaat JJ, Huizinga TW, Toes RE, Baeten DL, Brouwer E,
van der Helm-van Mil AH. Genetic studies on components of the Wnt signalling pathway and the
severity of joint destruction in rheumatoid arthritis. Ann Rheum Dis. 2013 May;72(5):769-75. doi:
10.1136/annrheumdis-2012-202184.
5.
van der Helm-van Mil AH, Knevel R, Cavet G, Huizinga TW, Haney DJ. An evaluation of molecular and
clinical remission in rheumatoid arthritis by assessing radiographic progression. Rheumatology
(Oxford). 2013 May;52(5):839-46. doi: 10.1093/rheumatology/kes378
6.
Teare MD, Knevel R, Morgan MD, Kleszcz A, Emery P, Moore DJ, Conaghan P, Huizinga TW, Morgan
AW, van der Helm-van Mil AH, Wilson AG. Allele dose association of the C5orf30 rs26232 variant
with joint damage in Rheumatoid Arthritis. Arthritis Rheum. 2013 Jul 1. doi: 10.1002/art.38064.
7.
Huidekoper AL, van der Woude D, Knevel R, van der Helm-van Mil AH, Cannegieter SC, Rosendaal FR,
Kloppenburg M, Huizinga TW. Patients with early arthritis consume less alcohol than controls,
regardless of the type of arthritis. Rheumatology (Oxford). 2013 Jun 20.
8.
Krabben A, Knevel R, Huizinga TW, Cavet G, van der Helm-van Mil AH. Serum Pyridinoline Levels and
Prediction of Severity of Joint Destruction in RheumatoidArthritis. J Rheumatol. 2013 Jun 1.
9.
de Rooy DP, Yeremenko NG, Wilson AG, Knevel R, Lindqvist E, Saxne T, Krabben A, Leijsma MK, Daha
NA, Tsonaka S, Zhernakova A, Houwing-Duistermaat JJ, Huizinga TW, Toes RE, Baeten DL, Brouwer E,
van der Helm-van Mil AH. Genetic studies on components of the Wnt signalling pathway and the
severity of joint destruction in Rheumatoid Arthritis. Ann Rheum Dis. 2013 May;72(5):769-75. doi:
10.1136/annrheumdis-2012-202184
10. Plantinga TS, Fransen J, Knevel R, Netea MG, Zwerina J, Helsen MM, van der Meer JW, van Riel PL,
Schett G, van der Helm-van Mil AH, van den Berg WB, Joosten LA. Role of NOD1 polymorphism in
susceptibility and clinical progression of Rheumatoid Arthritis. Rheumatology (Oxford). 2013
May;52(5):806-14. doi: 10.1093/rheumatology/kes404.
328
Unraveling joint destruction in RA
11. Knevel R, Lukas C, van der Heijde D, Rincheval N, Combe B, van der Helm-van Mil AH. Defining erosive
disease typical of RA in the light of the ACR/EULAR 2010 criteria for Rheumatoid Arthritis; results of
the data driven phase. Ann Rheum Dis. 2013 Apr;72(4):590-5. doi: 10.1136/annrheumdis-2012202778.
12. van der Heijde D, van der Helm-van Mil AH, Aletaha D, Bingham CO, Burmester GR, Dougados M,
Emery P, Felson D, Knevel R, Kvien TK, Landewé RB, Lukas C, McInnes I, Silman AJ, Smolen JS,
Stanislawska-Biernat E, Zink A, Combe B. EULAR definition of erosive disease in light of the 2010
ACR/EULAR Rheumatoid Arthritis classification criteria. Ann Rheum Dis. 2013 Apr;72(4):479-81. doi:
10.1136/annrheumdis-2012-202779.
13. Suwannalai P, Britsemmer K, Knevel R, Scherer HU, Levarht EW, van der Helm-van Mil AH, van
Schaardenburg D, Huizinga TW, Toes RE, Trouw LA. Low-avidity anticitrullinated protein antibodies
(ACPA) are associated with a higher rate of joint destruction in Rheumatoid Arthritis. Ann Rheum
Dis. 2013 Mar 5. [
14. Knevel R, Kwok KY, de Rooy DP, Posthumus MD, Huizinga TW, Brouwer E, van der Helm-van Mil AH.
Evaluating joint destruction in Rheumatoid Arthritis: is it necessary to radiograph both hands and
feet? Ann Rheum Dis. 2013 Mar;72(3):345-9. doi: 10.1136/annrheumdis-2012-201391.
15. Knevel R, Krabben A, Wilson AG, Brouwer E, Leijsma MK, Lindqvist E, de Rooy DP, Daha NA, van der
Linden MP, Tsonaka S, Zhernakova A, Westra HJ, Franke L, Houwing-Duistermaat JJ, Toes RE, Huizinga
TW, Saxne T, van der Helm-van Mil AH. A genetic variant in granzyme B is associated with
progression of joint destruction in Rheumatoid Arthritis. Arthritis Rheum. 2013 Mar;65(3):582-9. doi:
10.1002/art.37808.
16. Knevel R, van Nies JA, le Cessie S, Huizinga TW, Brouwer E, van der Helm-van Mil AH. Evaluation of
the contribution of cumulative levels of inflammation to the variance in joint destruction in
Rheumatoid Arthritis. Ann Rheum Dis. 2013 Feb;72(2):307-8. doi: 10.1136/annrheumdis-2012201931. Epub 2012 Aug 17.
17. Knevel R, Tsonaka R, le Cessie S, van der Linden MP, Huizinga TW, van der Heijde DM, HouwingDuistermaat JJ, van der Helm-van Mil AH. Comparison of methodologies for analyzing the
progression of joint destruction in Rheumatoid Arthritis. Scand J Rheumatol. 2013;42(3):182-9. doi:
10.3109/03009742.2012.728618.
18. de Rooy DP, Andersson ML, Knevel R, Huizinga TW, Svensson B, van der Helm-van Mil AH. Does the
season at symptom onset influence the long-term severity of radiographic joint destruction in
Rheumatoid Arthritis? Ann Rheum Dis. 2012 Dec;71(12):2055-6. doi: 10.1136/annrheumdis-2012201565.
19. Curtis JR, van der Helm-van Mil AH, Knevel R, Huizinga TW, Haney DJ, Shen Y, Ramanujan S, Cavet G,
Centola M, Hesterberg LK, Chernoff D, Ford K, Shadick NA,Hamburger M, Fleischmann R, Keystone E,
Weinblatt ME. Validation of a novel multibiomarker test to assess Rheumatoid Arthritis disease
activity. Arthritis Care Res (Hoboken). 2012 Dec;64(12):1794-803. doi: 10.1002/acr.21767.
20. Knevel R, de Rooy DP, Gregersen PK, Lindqvist E, Wilson AG, Gröndal G, Zhernakova A, van Nies JA,
Toes RE, Tsonaka R, Houwing-Duistermaat JJ, Steinsson K, Huizinga TW, Saxne T, van der Helm-van Mil
AH. Studying associations between variants in TRAF1-C5 and TNFAIP3-OLIG3 and the progression of
joint destruction in Rheumatoid Arthritis in multiple cohorts. Ann Rheum Dis. 2012 Oct;71(10):17535. doi: 10.1136/annrheumdis-2012-201289.
21. Knevel R, Krabben A, Brouwer E, Posthumus MD, Wilson AG, Lindqvist E, Saxne T, de Rooy D, Daha N,
van der Linden MP, Stoeken G, van Toorn L, Koeleman B, Tsonaka R, Zhernakoza A, HouwingDuistermaat JJ, Toes R, Huizinga TW, van der Helm-van Mil A. Genetic variants in IL15 associate with
Curriculum Vitae
progression of joint destruction in Rheumatoid Arthritis: a multicohort study. Ann Rheum Dis. 2012
Oct;71(10):1651-7. doi: 10.1136/annrheumdis-2011-200724.
22. Gaujoux-Viala C, Knevel R, Mandl P, Nagy G, Frank M, Machado P, Hatemi G, Buch MH, Aletaha D,
Gossec L; EMEUNET working group. Who are the Young professionals working in the field of
rheumatology in Europe and what are their needs? An EMEUNET (EMerging EUlar NETwork) survey.
Ann Rheum Dis. 2012 Aug;71(8):1432-3. doi: 10.1136/annrheumdis-2011-201266.
23. Luczak A, Knevel R, Huizinga TW, van Nies JA, van der Helm-van Mil A, De Vries-Bouwstra JK. No
impact of serum uric acid on the outcome of recent-onset arthritis. Ann Rheum Dis. 2012
Aug;71(8):1424-5. doi: 10.1136/annrheumdis-2011-201027.
24. Knevel R, Gröndal G, Huizinga TW, Visser AW, Jónsson H, Víkingsson A, Geirsson AJ, Steinsson K, van
der Helm-van Mil AH. Genetic predisposition of the severity of joint destruction in Rheumatoid
Arthritis:
a
population-based
study.
Ann
Rheum
Dis.
2012
May;71(5):707-9.
doi:
10.1136/annrheumdis-2011-200627.
25. Willemze A, Böhringer S, Knevel R, Levarht EW, Stoeken-Rijsbergen G, Houwing-Duistermaat JJ, van
der Helm-van Mil AH, Huizinga TW, Toes RE, Trouw LA. The ACPA recognition profile and
subgrouping of ACPA-positive RA-patients. Ann Rheum Dis. 2012 Feb;71(2):268-74. doi:
10.1136/annrheumdis-2011-200421.
26. Shi J, Knevel R, Suwannalai P, van der Linden MP, Janssen GM, van Veelen PA, Levarht NE, van der
Helm-van Mil AH, Cerami A, Huizinga TW, Toes RE, Trouw LA. Autoantibodies recognizing
carbamylated proteins are present in sera of patients with Rheumatoid Arthritis and predict joint
damage. Proc Natl Acad Sci U S A.2011 Oct 18;108(42):17372-7. doi: 10.1073/pnas.1114465108.
27. Klein-Wieringa IR, van der Linden MP, Knevel R, Kwekkeboom JC, van Beelen E, Huizinga TW, van der
Helm-van Mil A, Kloppenburg M, Toes RE, Ioan-Facsinay A. Baseline serum adipokine levels predict
radiographic progression in early Rheumatoid Arthritis. Arthritis Rheum. 2011 Sep;63(9):2567-74.
doi: 10.1002/art.30449.
28. Scherer HU, van der Woude D, Willemze A, Trouw LA, Knevel R, Syversen SW, van der Linden MP, Lie
B, Huizinga TW, van der Heijde DM, van der Helm-van Mil AH, Kvien TK, Toes RE. Distinct ACPA fine
specificities, formed under the influence of HLA shared epitope alleles, have no effect on
radiographic joint damage in Rheumatoid Arthritis. Ann Rheum Dis. 2011 Aug;70(8):1461-4. doi:
10.1136/ard.2010.146506.
29. van der Linden MP, Knevel R, Huizinga TW, van der Helm-van Mil AH. Classification of Rheumatoid
Arthritis: comparison of the 1987 American College of Rheumatology criteria and the 2010
American College of Rheumatology/European League Against Rheumatism criteria. Arthritis Rheum.
2011 Jan;63(1):37-42. doi: 10.1002/art.30100.
30. de Rooy DP, van der Linden MP, Knevel R, Huizinga TW, van der Helm-van Mil AH. Predicting arthritis
outcomes--what can be learned from the Leiden Early Arthritis Clinic? Rheumatology (Oxford). 2011
Jan;50(1):93-100. doi: 10.1093/rheumatology/keq230.
31. van der Linden MP, le Cessie S, Raza K, van der Woude D, Knevel R, Huizinga TW, van der Helm-van
Mil AH. Long-term impact of delay in assessment of patients with early arthritis. Arthritis Rheum.
2010 Dec;62(12):3537-46. doi: 10.1002/art.27692.
32. van Nies JA, de Jong Z, van der Helm-van Mil AH, Knevel R, Le Cessie S, Huizinga TW. Improved
treatment strategies reduce the increased mortality risk in early RA-patients. Rheumatology
(Oxford). 2010 Nov;49(11):2210-6. doi: 10.1093/rheumatology/keq250.
33. van Nies JA, Knevel R, Daha N, van der Linden MP, Gregersen PK, Kern M, le Cessie S, HouwingDuistermaat JJ, Huizinga TW, Toes RE, van der Helm-van Mil AH. The PTPN22 susceptibility risk
variant is not associated with the rate of joint destruction in anti-citrullinated protein antibody-
330
Unraveling joint destruction in RA
positive
Rheumatoid
Arthritis.
Ann
Rheum
Dis.
2010
Sep;69(9):1730-1.
doi:
10.1136/ard.2009.117952.
34. van der Helm-van Mil AH, Knevel R, van der Heijde D, Huizinga TW. How to avoid phenotypic
misclassification in using joint destruction as an outcome measure for Rheumatoid Arthritis?
Rheumatology (Oxford). 2010 Aug;49(8):1429-35. doi: 10.1093/rheumatology/keq013.
35. Knevel R, Schoels M, Huizinga TW, Aletaha D, Burmester GR, Combe B, Landewé RB, Smolen JS, Sokka
T, van der Heijde DM. Current evidence for a strategic approach to the management of Rheumatoid
Arthritis with disease-modifying antirheumatic drugs: a systematic literature review informing the
EULAR recommendations for the management of Rheumatoid Arthritis. Ann Rheum Dis. 2010
Jun;69(6):987-94. doi: 10.1136/ard.2009.126748.
36. Smolen JS, Landewé R, Breedveld FC, Dougados M, Emery P, Gaujoux-Viala C, Gorter S, Knevel R, Nam
J, Schoels M, Aletaha D, Buch M, Gossec L, Huizinga T, Bijlsma JW, Burmester G, Combe B, Cutolo M,
Gabay C, Gomez-Reino J, Kouloumas M, Kvien TK, Martin-Mola E, McInnes I, Pavelka K, van Riel P,
Scholte M, Scott DL, Sokka T, Valesini G, van Vollenhoven R, Winthrop KL, Wong J, Zink A, van der
Heijde D. EULAR recommendations for the management of Rheumatoid Arthritis with synthetic and
biological disease-modifying antirheumatic drugs. Ann Rheum Dis. 2010 Jun;69(6):964-75. doi:
10.1136/ard.2009.126532.
37. Schoels M, Knevel R, Aletaha D, Bijlsma JW, Breedveld FC, Boumpas DT, Burmester G, Combe B,
Cutolo M, Dougados M, Emery P, van der Heijde D, Huizinga TW, Kalden J, Keystone EC, Kvien TK,
Martin-Mola E, Montecucco C, de Wit M, Smolen JS. Evidence for treating Rheumatoid Arthritis to
target: results of a systematic literature search. Ann Rheum Dis. 2010 Apr;69(4):638-43. doi:
10.1136/ard.2009.123976..
Curriculum Vitae
332
Unraveling joint destruction in RA
Curriculum Vitae
Curriculum Vitae
Rachel Knevel werd geboren in 1982 in Naarden. Het basis- en middelbaaronderwijs
genoot zij op verscheidene plekken in Nederland. In 2001 behaalde zij haar Gymnasium
diploma (beta profiel met Grieks en Geschiedenis als extra vakken). Zij werd middels
decentrale selectie aangenomen tot de opleiding Geneeskunde aan de Rijksuniversiteit
Leiden. Tijdens haar opleiding tot arts heeft zij verscheidene neventaken op zich genomen,
waaronder een jaar full-time het questoraat van de stundentenverening SSR te Leiden. In
2009 haalde zij cum laude haar arts examen. Zij was toen al begonnen met
wetenschappelijk onderzoek bij de afdeling reumatologie in Leiden onder begeleiding van
dr. A.H.M. van der Helm-van Mil en prof. dr. T.W.J. Huizinga. Zowel in 2008 als in 2012 was
zij fellow in internationale taskforces van de EUropean League Against Rheumatism
(EULAR), die de aanbevelingen schreven voor de behandeling en de diagnose van
reumatoïde arthritis.
TIjdens haar onderzoek heeft zij enkele maanden in IJsland de erfelijkheid van
gewrichtsschade bestudeerd in samenwerking met de afdeling reumatologie van het
Landspítali ziekenhuis en DeCode Genetics (beide in Reykjavik). Dit onderzoek werd
gesteund door een Bontius fellowship. Daarnaast werd haar onderzoek verschillende
malen beloond met reisbeurzen als ook de EULAR best abstract award in 2012 voor haar
publicatie over de associatie tussen IL-2RA en gewrichtsschade.
Naast verscheidene internationale samenwerkingen op onderzoeksgebied heeft zij zich
ingezet voor sociale samenwerking zowel lokaal op de afdeling reumatologie als ook bij de
Europese gemeenschap voor jonge reumatologen (EMEUNET).
In 2012 is Rachel begonnen aan haar opleiding tot reumatoloog, waarvan zij de eerste
drie jaren interne vooropleiding in het MCHaaglanden in Den Haag volgt. Ook hier hoopt
zij zich nuttig te maken op sociaal en wetenschappelijk vlak door lidmaatschap van het
assistentenbestuur en betrokkenheid bij onderzoek. Naar verwachting zal haar opleiding
tot reumatoloog worden afgerond in 2018 in het LUMC.
.
334
Unraveling joint destruction in RA
Dankwoord
Dankwoord
Het ‘boekje’ is af. Het ligt gebundeld voor u. De artikelen hadden nooit door mij alleen
gemaakt kunnen worden, ze zijn het resultaat van uitgebreide samenwerkingen. Ik heb
dan ook het genoegen om veel mensen dank verschuldigd te zijn.
Allereerst, Annette van der Helm-van Mil, jij bent de stuwende kracht achter dit hele
onderzoek geweest. Ik ben erg blij dat ik samen met jou onderzoek heb mogen doen.
Naast de grondige hypotheses die je vormde over het onderzoek naar gewrichtsschade
heb ik veel geleerd van jouw onderzoekskwaliteiten. Het belang van vaart in het werk
houden, altijd de “puntjes op de i” zetten en het aangaan van samenwerkingverbanden
om het werk naar een hoger niveau te tillen, zijn vaardigheden die ik de rest van mijn
leven mee zal nemen. Je doorzettingsvermogen en je enorme tijdsinvestering hebben tot
bijzondere resultaten geleid.
Wetenschappelijk onderzoek kan niet worden uitgevoerd op een eiland. De kwaliteit
en productiviteit van onderzoek is afhankelijk van de groep waarin je functioneert. Tom
Huizinga, jij bent de eerste die me dit duidelijk maakte, niet alleen in theorie, maar ook in
de praktijk. De wetenschappelijke groep die jij, samen met René Toes, hebt gecreëerd is
indrukwekkend en ik ben heel dankbaar dat ik in die groep heb mogen functioneren. Met
de combinatie van klinische onderzoekers en laboratorium onderzoekers hebben jullie een
wereld gecreëerd waar wetenschappelijke bevindingen vanuit diverse facetten kunnen
worden uitgewerkt.
Mijn persoonlijke interesse groeide steeds meer richting de statitische aspecten van
onderzoek. Hiervoor moet ik allereerst René Toes bedanken. Jouw kritische houding
tegenover de statistische grondslag van mijn onderzoek heeft het fundament gelegd voor
mijn interesse in statistiek. De discussies over de ‘waarheid’ van onze bevindingen en de
correctheid van de analyses prikkelden mij om meer te leren en te begrijpen van statistiek.
Ik kijk met veel plezier terug op deze gesprekken. Vervolgens hebben Saskia le Cessie,
Jeanine Houwing-Duistermaat en Roula Tsonaka mij geholpen om de interesse in de
statistiek ook om te kunnen zetten naar kennis. Jullie beschikbaarheid, geduld en uitleg
waren voor mij een grote verrijking. Ik vind het bijzonder hoeveel tijd jullie wilden
spenderen om de statistiek voor mij te verduidelijken.
Annette en Tom, naast de kennismaking met jullie eigen kwaliteiten hebben jullie mij
gestimuleerd en de ruimte gegeven om ook veel samen te werken met andere
onderzoeksgroepen. For all those researchers I have collaborated with, I am very grateful
336
Unraveling joint destruction in RA
that you were willing to participate in our research and that you allowed me to participate
in yours. First of all, I wish to thank the people from Iceland for the collaboration on the
heritability project: Gerδur Gronsdäl, Kristjan Steinsson, Ari Kárason and Stacey Steinberg.
Thank you for sharing your knowledge, data and time. Mijn dank gaat ook uit naar
Willemien Visser voor het werk en de gezelligheid samen in IJsland. Especially thanks to
Gerδur. You did not only share your and Kristjan Steinsson’s fantastic data collection of
Icelandic RA patients with me, you also showed me that research was more than being
serious. You showed me the fun and excitement of collaboration abroad as well as how to
combine being a rheumatologist, a scientist and an important member of the social
community at once. Thank you so much for your example, for your hospitality and your
friendship.
Much of the genetic research in this thesis is the result of combining several datasets.
Gerry Wilson, Elizabeth Brouwer, Tore Saxne, Elizabeth Linqvist and Peter Gregerson,
thank you all for sharing your data and for your help in shaping the research design. Also
to all other authors who have worked in the genetic projects; thank you for sharing your
expertise and data.
With regard to the SPAG16 project I would like to give special thanks to Kirsten Klein,
Caroline Ospelt, Klaartje Somers, Veerle Somers, Peter Gregerson, Quinta Helmer, Jeanine
Houwing-Duistermaat and Annette van der Helm-van Mil. For me, this was the most
extensive project I have been working on so far. It could never have led to the current
results without this large collaboration, all your involvement and expertise, and the
fantastic guidance of Annette. Thank you all for this.
I also like to thank all the collaborators in the EULAR treatment taskforce as well as the
EULAR erosion taskforce. I am very grateful that I could participate in these large
international working groups. These experiences have been invaluable for me. In
aanvulling hierop, wil ik graag mijn persoonlijke dank aan Désirée van der Heijde uiten. Ik
ben dankbaar dat ik met je heb mogen samenwerken in beide EULAR-projecten. Jouw
hulp was voor mij onmisbaar. Daarnaast was het onderzoek uit dit proefschrift zonder
jouw initiële werk naar het scoren van gewrichtsschade een stuk moeilijker geweest. Als
laatste mijn dank voor de kritische en strakke methodologische blik die je herhaaldelijk
over ons werk hebt laten gaan.
Alle collega-promovendi op het onderzoek van Annette (Michael van der Linden,
Jessica van Nies, Diederik de Rooy en Annemarie Krabben), heel veel dank voor de
samenwerking. Het werk had vele handen en hoofden nodig. Ik ben blij dat wij dit samen
als groep hebben mogen doen. Ik heb vele plezierige, grappige en leerzame herinneringen
aan onze gezamenlijke werkzaamheden.
De afdeling is te groot om iedereen persoonlijk te bedanken. Ik wil graag alle stafleden,
mede-promovendi, arts-assistenten, post-docs en secretaresses bedanken. Jullie variatie
Dankwoord
aan kwaliteiten, jullie gezelligheid, vriendelijkheid en begrip maken dat op de afdeling een
mooie onderzoeksgemeenschap bestaat, waar het een plezier is om te werken. Dank aan
degenen die hebben meegewerkt aan de dataverzameling, -verwerking en -opslag.
Speciale dank aan allen die hun kennis met mij hebben gedeeld en uitleg hebben gegeven
over wetenschappelijke beginselen, vaardigheiden en interpretaties van de resultaten.
Dank ook aan hen die hebben meegeschreven aan de artikelen en met wie ik heb mogen
samenwerken op hun projecten.
Hoe enerverend de resultaten van onderzoek mogen zijn, de dagelijkse praktijk van
onderzoek kan soms taai zijn. Ik wil speciale dank betuigen aan Annemiek Willemze en
Jessica van Nies. Jullie waren voor mij een grote steun zowel op sociaal als op
wetenschappelijk gebied. We hebben samen verscheidene wetenschappelijke theorieën
gedeeld en uitgewerkt. Jullie nauwkeurigheid en wetenschappelijke kennis hebben mij
veel geleerd en geïnspireerd. Ik ben blij dat jullie mij bijstaan bij de verdediging van dit
proefschrift. Ik hoop uit te kijken op een lange professionele samenwerking en
persoonlijke vriendschap, in het Westeinde ziekenhuis, in het LUMC en in de verre
toekomst.
Hoewel zij bij het specifieke onderzoek niet nauw betrokken zijn geweest, wil ik ook
graag mijn ouders bedanken. Jullie hebben mij gevormd en met regelmaat ben ik
dankbaar voor de lessen en vaardigheden die jullie mij hebben meegegeven. Mama
bedankt voor het altijd benadrukken van het belang om aandacht voor de omgeving te
hebben, het optimale uit jezelf te halen en te leren door kritisch naar de omgeving te
kijken. Papa, bedankt voor alle tijd en gesprekken die wij over legio van onderwerpen
hebben gevoerd. Ik denk dat zij de basis zijn geweest voor mijn huidige analytische
vermogen. Jij hebt mij geleerd hoe je zaken logisch benadert, maar ook dat geen enkel
idee vreemd of te simpel is.
Mijn laatste dank gaat uit naar mijn man, Coen Maas. Jij bent mijn belangrijkste
inspiratiebron geweest om te starten met wetenschappelijk onderzoek. Tevens zorgde je
voor verbreding van mijn horizon door telkens de basale aannames van mijn
wetenschappelijk theorieën te toetsen. Ik kijk terug op vele interessante avonden van
discussies over de grondslag en het verschil tussen kwantitatieve en kwalitatieve
wetenschap. Ik zie het als een uitzonderlijk genoegen om mijn leven te mogen delen met
iemand met zoveel kennis, kritisch vermogen, vriendelijkheid, levensplezier en steunende
kracht.