Ronald Booij, radiodiagnostisch laborant Erasmus MC Right Dose Image Contest 2013 Haarscherpe CT-scans met lage stralingsdosis Met een zo laag mogelijke stralingsdosis haarscherpe CT-scans maken. Dat is het doel van de internationale Right Dose Image Contest van Siemens. Radiologisch laborant Ronald Booij, winnaar in 2013 in de categorie ‘Trauma’, vertelt over de uitdagingen bij het bepalen van de juiste stralingsdosis. InnovationMatters najaar 2014 Bijna 200 radiologen en laboranten van over de hele wereld stuurden in 2013 beelden in voor de Right Dose Image Contest. Stuk voor stuk bijzondere exemplaren van gedetailleerde scans die met een zo laag mogelijke dosis straling zijn gemaakt. Ronald Booij, radiodiagnostisch laborant in het Erasmus MC in Rotterdam, won in de categorie ‘Trauma’ en deed dat met een scan van een schedel, met daarin een puntig metalen voorwerp dat via het oog binnen is gedrongen. Zelf is Ronald echter trotser op een aantal scans van jonge kinderen die hij instuurde, zoals die van het hart van een jongetje van drie maanden of de thorax van een Siemens Healthcare1 4 maanden oude baby. “Kinderen brengen een extra uitdaging met zich mee, omdat ze veel bewegen. Kinderen blijven niet altijd stil liggen en zijn soms lastig tot niet te instrueren. Maar ook de hartslagfrequentie is veel hoger dan die van een volwassene. Het hart in ruststand vastleggen – om een ‘bewogen’ beeld uit te sluiten – komt dus aan op milliseconden.” ik als coördinator Research en Innovatie erg voor: proactief kennis delen. Juist omdat het in ons vak gaat om maatwerk, is het belangrijk om ervaringen met bepaalde technieken te delen en elkaar te ondersteunen met advies. En daar is een contest als die van Siemens uitermate geschikt voor.” Betere temporele resolutie De scans die Booij instuurde, zijn gemaakt met de Dual Source CT SOMATOM Definition Flash. “Het bijzondere aan dit systeem is dat het twee röntgenbuizen heeft in plaats van één. Om een volledige beeldopname te maken is altijd een rotatiebeweging van 180° nodig, wat nu verdeeld kan worden over twee buizen. Zo wordt de temporele resolutie twee keer beter dan bij een single source CT. Dat vergroot de kans op een scherpere afbeelding én de patiënt wordt minder lang blootgesteld aan de straling. Ideaal voor het scannen van jonge kinderen.” De juiste balans Het bepalen van de juiste stralingsdosis gebeurt aan de hand van een aantal basisvariabelen. Booij legt uit: “Het gewicht van de patiënt, het deel van het lichaam dat gescand gaat worden en de vraagstelling of het interessegebied van de artsen. Hoe kleiner iemand is, hoe lager de dosis die je nodig hebt. Deze variabelen, en nog tientallen andere nevenfactoren, zijn tegenwoordig grotendeels verwerkt in innovatieve software. Deze bepaalt, na het ingeven van verschillende waardes, een stralingsdosis.” Het hart van een baby Het blijft maatwerk Maar, benadrukt Booij, geen enkele patiënt is in een ‘protocol’ te vangen. “Iedere situatie is uniek, dus het blijft maatwerk. Neem het ijzeren voorwerp in de schedel als voorbeeld. Hierbij hebben we bepaalde scan- en reconstructieparameters moeten aanpassen, vanwege het metaal. Dat materiaal geeft namelijk dusdanige ‘streak artefacten’, witte en zwarte strepen in beeld, dat het de beoordeling nadelig beïnvloedt. We hebben de stralingsbundel wat harder moeten maken, maar ook weer niet té hard want dat is weer nadelig voor het contrast van het beeld. Met als gevolg dat je niet duidelijk kunt zien wat de schade is om het voorwerp heen, wat je juist wilt weten. Dat verschijnsel zie je ook als je een scan maakt van patiënten met protheses. Het is dus altijd een kwestie van de juiste balans zoeken, iets wat toch mensenwerk blijft.” Proactief kennis delen Op zijn winnende foto is hij uiteraard ook trots. “Het is een scan die erg tot de verbeelding spreekt, en ik denk dat hij mede daarom gewonnen heeft. Het was mooi om hem te kunnen tonen aan collega’s wereldwijd. Zo laten we ook de mogelijkheden van onze apparatuur zien. En daar ben InnovationMatters najaar 2014 Deze scan toont het hart van een 3 maanden oude baby met een zeldzame hartafwijking. Het 3D-beeld is tot stand gekomen met een effectieve dosis van 0,98 millisievert. “Door het gebruik van iteratieve reconstructie (SAFIRE) kon de dosis al met 30 procent verlaagd worden. Daarnaast hebben we met het CARE kV-systeem in de scanner de dosis nog meer kunnen verlagen zonder beeldkwaliteit te verliezen.” Siemens Healthcare2