EPSON STYLUS DX3800 Series

De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Nederlands Instituut voor Lastechniek
De nieuwe "CE - EN1090" markering
voor stalen en aluminium
constructies in de bouw
Marchel Kaspers
Lastechnisch adviseur
EN 1090 hoofdzaken
Wat moet CE gemarkeerd worden?
Markeer ik al mijn producten en
constructies met CE?
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
2
1
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Programma!
CE markering voor staalconstructies
 Introductie EN 1090 serie; CE-markering
 De kern van EN 1090-2
 Details: EN-ISO 3834
 Lassers en lasmethodekwalificaties
 Kwalificatie van personeel (Lascoördinator)
 Kwaliteitsniveaus, B, C, D en B+
 Aanbevelingen
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
3
“Bouwproductenrichtlijn” (CPD)
In het kader van Europese wetgeving en de richtlijn
bouwproducten Construction Products Directive
(CPD) is er een Europees geharmoniseerde productnorm opgesteld
EN 1090-1.
De co-existentieperiode zou oorspronkelijk 31 juni 2012 aflopen.
De co-existentieperiode is nu verlengd tot 1 juli 2014.
Wanneer kan een bedrijf zelf een CE-markering aanbrengen?
Een bedrijf mag in eigen beheer een CE-markering aanbrengen,
indien het bedrijf door een extern aangemelde instelling
is gecertificeerd voor de EN 1090-1.
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
4
2
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
CE-markering
De CE-markering geldt voor staalconstructies voor:
 Gebouwen
 Bruggen
 Torens
 Masten
 Silo’s met inbegrip van gordingen, bordesvloeren, beplating en
alle vormen van liggers.
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
5
CE-markering EN 1090
Met een CE-markering
Verklaart de fabrikant dat aan alle constructieve eisen is
voldaan. Dit geldt niet alleen voor de staalconstructie als
geheel maar ook voor alle constructieve onderdelen.
In Jinan in de provincie Shandong viel een reusachtig
reclamebord om en op het parkeerterrein van een autodealer.
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
CE-Markering
6
3
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
CE-markering
EN 1090-1: Gaat alleen over de CE-markering
EN 1090-2/3: Gaat over hoe we constructies moeten maken
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
7
Spelregels of onderlinge afspraken
EN 1090-2: Eisen, spelregels of onderlinge afspraken
(opdrachtgever – uitvoerder)
EN 1090-3: Eisen, spelregels – of onderlinge afspraken
(opdrachtgever – uitvoerder)
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
8
4
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
EN 1090 hoofdzaken
De fabrikant moet een “fabrieksproductiebeheersingssysteem”
(FPC)
opzetten, documenteren en onderhouden om er voor te zorgen dat de op de
markt gebrachte producten voldoen aan de verklaarde prestatiekenmerken.
Het FPC-systeem moet bestaan uit:
FPC
Opzetten
Documenteren
Onderhouden
 Schriftelijke procedures;
 Regelmatige keuringen en beproevingen;
 De resultaten voor de basisproducten van het onderdeel;
 De machines en gereedschappen, het productieproces en het
gefabriceerde onderdeel te beheersen.
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
9
Wat moet je doen om tot certificering van FPC te komen:
CE-markering van staalconstructies mogelijk door:
 Kwaliteitssysteem conform EN-ISO 9001;
 Aangevuld met kwaliteitsbeheersingssysteem voor
lassen op basis van EN-ISO 3834 (deel 2, 3 of 4);
 Verantwoordelijke lascoördinator aanstellen, intern - extern.
 Benoeming van lascoördinator volgens EN-ISO 14732
(niveau B, S, of C).
 ISO 9001 en EN-ISO 3834 hoeven niet gecertificeerd te zijn!
 FPC laten certificeren door aangemelde instantie (NoBo).
Alles gebaseerd op EXC = Uitvoeringsklassen
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
10
5
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
CE-Markering
CE-markering
 Het is geen “CE-certificaat”
 Ook geen “CE-keurmerk”
Maar een “CE-verklaring”
De FPC verklaring wordt afgegeven door de
NoBo, de fabrikant mag dan een CE
markering op zijn producten afgeven.
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
11
CE-Markering
Hoe ziet een CE-Verklaring volgens EN 1090-1 er uit?
Wat is een CE-markering
De CE-markering is een soort
productlabel.
Het label geeft aan dat een
bouwproduct volgens Europese
technische specificaties en de
daarin omschreven testmethoden
is getest.
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
12
6
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
CE-Markering
Hoe ziet een CE-Verklaring volgens EN 1090-1 er uit?
Wat is een CE-markering
De CE-markering is een soort productlabel.
Het label geeft aan dat een bouwproduct volgens Europese technische
specificaties en de daarin omschreven testmethoden is getest.
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
13
Wat zijn de consequenties?
CE-Markering
Niet gecertificeerd en tóch dit soort
bouwproducten maken, betekent dat
u een economisch delict pleegt,
maar misschien nog wel gevaarlijker,
uw verzekering dekt een eventuele
schade niet meer, met alle risico’s
van dien!
Wanneer er een ongeluk gebeurt heb je tenminste gedaan
wat je kon doen en ben je juridisch veel beter ingedekt.
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
14
7
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
FPC gaat voornamelijk over
Het kwaliteitssysteem conform EN 1090 wordt o.a. aan de hand van de
Fabrieksproductiebeheersingssysteem (FPC) gecontroleerd.
Bedoeling is dat een bedrijf op een beheersbare wijze zijn product produceert.,
De wijze waarop hij dat product fabriceert moet achteraf naspeurbaar zijn,
zodat de fabrikant kan aantonen dat het product op de juiste wijze is
gefabriceerd.
Natuurlijk moet de fabrikant aan de hand van procedures kunnen aantonen dat dit
op juiste wijze is uitgevoerd.
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
15
FPC gaat voornamelijk over
Fabrieksproductiebeheersingssysteem (FPC) gaat voornamelijk over:
 Regelmatig onderhoud en kalibraties machines
 Frequente controles om de conformiteit van producten te waarborgen
 Het managen van non-conforme producten
FPC systeemvereisten:
A. Personeel
B. Equipment
C. Proces van constructief ontwerp en berekenen
D. Basisproducten gebruikt in de fabricage
E. De onderdeel specificatie (werkplaatstekening)
F.
Productbeoordeling
G. Non-conforme producten
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
16
8
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Fabrieksproductiebeheersingssysteem (FPC)
Bijlage B van de EN 1090-1 geeft de minimum inhoud van het
fabrieksproductiebeheersingssysteem (FPC):
FPC kan eveneens behelzen (via optie) :





Kwaliteitsplan
Managementdocument
Beoordeling van eisen van de specificatie
Organisatieschema + leidinggevend personeel
Keuring : wie doet wat en wanneer
Rapporten :
 Uitgevoerde keuringen
 Wachtpunten
Checklist : Zie EN 1090-2 bijlage C
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
17
Productieplanning
Zodra er ontworpen wordt met NEN-EN
1993
zijn de voorschriften van de EN 1090-2 dus
(automatisch) van toepassing.
Eurocode
Evaluatie Offerte/
Contractbespreking
UITBESTEDING
Materiaalbestelling
Ingangscontrole
Lasplan
Opdracht:
20x portaaldrager
Controle / Afname / Transport
Kwaliteitshandboek
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
18
9
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Fabrieksproductiebeheersing 1090-1, 6.3 (3)
In de praktijk is het fabrieksproductiebeheersingssysteem (FPC)
een lange lijst met vele tientallen controlepunten!
Hulpbrug bij Jutphasebrug
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
19
Voorbeeld
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
20
10
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Fabrieksproductiebeheersing 1090-1, 6.3 (3)
Voorbeeld
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
21
Fabrieksproductiebeheersing 1090-1, 6.3 (3)
Voorbeeld
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
22
11
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Fabrieksproductiebeheersing 1090-1, 6.3 (3)
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
23
Fabrieksproductiebeheersing 1090-1, 6.3 (3)
Maandagochtend 19 mei rond 6 uur is de hulpbrug bij de Jutphasebrug
opengesteld voor het verkeer. Afgelopen weekend heeft Rijkswaterstaat de
Jutphasebrug letterlijk opzij geschoven en een hulpbrug geplaatst.
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
24
12
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Essentieel:
Indeling in “uitvoeringsklassen”
EXC1 t/m EXC4 (eenvoudig ►kritisch)
Uitvoeringsklassen wordt bepaald door:
 Gevolgklassen (Consequence Class, CC)
 Productiecategorieën (Production Category, PC)
 Gebruikscategorieën (Service Category, SC)
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
25
Keuze van ‘Uitvoeringsklasse’ naar EN 1090-2
EXC1 t/m EXC4 (eenvoudig ►kritisch)
Gevolgklasse
Gebruikscategorieën
Productiecategorieën
CC1
CC2
SC1
SC2
CC3
SC1
SC2
SC1
SC2
PC1
EXC1
EXC2
EXC2 EXC3 EXC3 EXC3
PC2
EXC2
EXC2
EXC2 EXC3 EXC3 EXC4
Noot: in EN 1090-2 worden 4 uitvoeringsklassen (EXC’s)
onderscheiden, van 1 naar 4 steeds strengere eisen
Indien niets voorgeschreven dan EXC2
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
26
13
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Gevolgklasse (“Consequence Class”)
volgens EN 1090
CC1:
Geringe consequenties.
CC2:
Gemiddelde consequenties.
CC3:
Ernstige consequenties voor verlies van mensenlevens,
Zeer grote: verlies van mensenlevens of zeer grote
economische, sociale of milieu consequenties.
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
27
Gevolgklasse (“Consequence Class”)
volgens EN 1090
CC1:
Geringe consequenties.
Zwakke gevolgen in termen van verlies van mensenlevens, of
verwaarloosbare gevolgen op economisch, sociaal of milieuvlak.
Voorbeelden
Agrarische gebouwen, waartoe de mensen normaal geen
toegang hebben (bv. opslagruimten),serres
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
28
14
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Gevolgklasse (“Consequence Class”)
volgens EN 1090
CC2:
Middelmatige gevolgen in termen van verlies van mensenlevens,
of aanzienlijke gevolgen op economisch, sociaal of milieu vlak.
Voorbeelden
Residentiële of openbare gebouwen en kantoorgebouwen,waar
gebreken middelmatige gevolgen kunnen hebben (bv.
kantoorgebouwen)
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
29
Gebruikscategorieën (naar EN 1090-2)
SC1:
 Constructies en componenten gedimensioneerd voor
overwegend statische belastingen.
SC2:
 Constructies en componenten geschikt voor
vermoeiingsbelasting volgens EN 1993;
 Kritische onderdelen in constructie…. (zware corrosieve
belasting, zware santitaire eisen,…)
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
30
15
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Gevolgklasse (Consequence Class)
volgens EN 1090
CC3:
Zware gevolgen in termen van verlies van mensenlevens,
of erg zware gevolgen op economisch, sociaal of milieu
vlak.
Voorbeelden
Tribunes, openbare gebouwen, waar gebreken zware
gevolgen kunnen hebben (bv. concertzalen).
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
31
Productiecategorieën (naar EN 1090-2)
PC1:
 Niet gelaste constructiedelen van alle soorten staal;
 Gelaste constructiedelen van de staalkwaliteit lager dan S355.
Voorbeeld: S235 JR G2
 S: staal;
 235: rek of vloeigrens in N/mm²;
 JR: kerfslagwaarde = 27J bij 20°C;
 G2: leveringstoestand = onrustig staal.
aanduiding minimale
beproevingskerfslagwaarde (J) temperatuur °C
JR
27
J0
27
0
J2
27
-20
K2
40
-20
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
20
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
32
16
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Productiecategorieën (naar EN 1090-2)
PC2:
– Gelaste onderdelen van ≥
S355;
– Hoofdcomponenten die samengevoegd worden op bouwplaats;
– Onderdelen die essentieel zijn voor de constructieve samenhang;
– Componenten waaraan bijzondere eisen worden gesteld.
Warmgewalste constructiestaal volgens EN 10025-6
EN 10025-6
materiaal
nummer
EU 137
(1980)
Duitsland
Frankrijk
S550QL1
1.8986
–
EStE 550 V
–
S690QL
1.8928
FeE 690 V KT
TStE 690 V
E 690 T
Volgens
CR ISO/TR 15608
groep 3.1
Afgeschrikt en ontlaten staal en precipitatie hardend
staal (behalve roestvast
staal) met een minimale rekgrens van
360 N/mm² < ReH  690 N/mm²
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
33
Relatie uitvoeringsklasse - draagconstructie
 EXC1: Hallen
 EXC2: Gebouwen
 EXC3: Bruggen
 EXC4: Speciale draagconstructies
Keuze EXC wordt in EN 1090-2 bijlage B bepaald door:
 Productiecategorie (lassen of bouten, materiaalsoort)
 Gebruikscategorie (statisch of vermoeiing)
 in relatie tot de gevolgklasse (gevolgen van instorten)
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
34
17
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Deze factoren bepalen dus de kwaliteitsmaatregelen voor
een gelaste constructie
Gevolg
Laag
Gebruik
Gemiddeld
Hoog
Stat.
Dyn.
Stat.
Dyn.
Stat.
Dyn.
Eenvoudig
EXC1
EXC2
EXC2
EXC3
EXC3
EXC3
Moeilijk
EXC2
EXC2
EXC2
EXC3
EXC3
EXC4
Productie
Indien niets voorgeschreven dan EXC2
Hierop moeten we onze kwaliteitseisen baseren!
EN-1090-2 specificeert ze in vier niveaus en sluit aan op
EN-ISO 3834!
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
35
Effecten in uw organisatie
Directie
• Aanwijzen (of inhuren) lascoördinator
• Toewijzen taken en bevoegdheden van project
Verkoop
• Beoordelen of werkzaamheden mogen worden uitgevoerd i.v.m.
uitvoeringsklassen
• Rekening houden met aanwezige kwalificaties, apparatuur e.d.
Ontwerp/engineering
• Ontwerp volgens geharmoniseerde normen
• Rekening houden met inzetgebied
• Uitvoeringsklassen bepalen.
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
36
18
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Effecten in uw organisatie
Inkoop/magazijn
 Bestellen op basis van geharmoniseerde normen
 Conformiteit verklaringen basismaterialen, ook lastoevoegmaterialen
en bevestigingsmaterialen.
Magazijn
 Geen materialen meer “on stock” zonder naspeurbaarheid
 Juiste opslag van materialen
Productie/kwaliteit
 Lasmethode kwalifiacties (LMK);
 Lasmethode beschrijvingen (WPS);
 Lassers kwalificaties (LK’s);
 Kwalificeren bedieners/operators lasmachines
 NDO onderzoeken;
 Inspectie, testplan en montageplan.
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
37
EN 1090-2 par. 7.1 “Algemeen”
Toepassen van
EN ISO 3834:
 Deel 1 + 4 voor uitvoeringsklasse 1 (EXC1),
Elementaire kwaliteitseisen
 Deel 1 + 3 voor uitvoeringsklasse 2 (EXC2)
Standaard kwaliteitseisen
 Deel 1 + 2 voor uitvoeringsklasse 3 (EXC3)
Uitgebreide kwaliteitseisen
 Deel 1 + 2 voor uitvoeringsklasse 4 (EXC4)
Uitgebreide kwaliteitseisen
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
38
19
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
EN-ISO 3834 1 – 5 (6)
Drie niveaus van kwaliteitseisen: beschreven in deel 2, 3 en 4
EN-ISO 3834 geeft maatregelen voor verschillende situaties.
Zij kunnen in de volgende situaties worden toegepast:
 Bij contracten: het vastleggen van laskwaliteitseisen;
 Door fabrikanten: het invoeren en handhaven van laskwaliteitseisen;
 Door organisaties die de laskwaliteit beoordelen, zoals afnemers, fabrikanten of
derden.
Deel 5 overzicht van documenten; mogelijkheden voor equivalenten
Deel 6 “Richtlijnen voor de invoering van EN-ISO 3834”!
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
39
Beheersing van het bedrijfsproces lassen
Eisen en voorwaarden uit de EN-ISO 3834 serie:
 EN-ISO 3834-2
 EN-ISO 3834-3
 EN-ISO 3834-4
Aan de hand van de EN-ISO 3834-1 bepaalt het bedrijf zelf
welk deel van toepassing is.
Dit wordt mede bepaald door de opdrachtgever(s) en het soort werk:
 Complexiteit van de fabricage
 Verscheidenheid van de te vervaardigen producten
 Verscheidenheid van de te gebruiken materialen.
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
40
20
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
(Las)normen wereldwijd
Feitelijk certificeren van het bedrijfsproces lassen;
procescertificatie conform de EN-ISO 3834
Regeltjes….?
Normen
Specificaties (Klant)
Andere eisen (Nobo)?
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
41
Lassen van staal volgens EN 1090-2
De “impact" van EN 1090-2 op het kwalificeren
van lasmethoden, lassers en de lascoördinatie
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
42
21
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Laskwaliteit! EN-ISO 3834 / EN 1090-2
Factoren die de laskwaliteit besturen en bewaken:
 Beschrijven en goedkeuren van lasmethoden EN-ISO 15607- serie
 Lasmethodekwalificatie conform de EN-ISO 15614-1
 Lasser certificeren volgens NEN-EN-ISO 9606-1
 Kwalificeren bedieners / operators lasmachines EN-ISO 14732
 Lascoördinator (EN-ISO 14732)
 Het (las-)kwaliteitssysteem (EN-ISO 3834)
Lastoevoegmaterialen, keuring en opslag
Moedermaterialen, opslag, doorstempel bevoegdheid
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
43
7.1: EN-ISO 3834
EXC 4+3
EXC 2
EXC 4+3
EXC 1
EXC 2
EXC 1
Lasvereisten gebaseerd
op EN-ISO 3834
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
44
22
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
EN-ISO 3834 inhoudelijk
4
Toepassing van dit deel van ISO 3834
5
Beoordeling van eisen en technische beoordeling
6
Uitbesteding
7
Laspersoneel: algemeen, lassers en bedieners, personeel voor lastoezicht
8
Personeel voor inspectie en beproeving: algemeen, personeel voor niet-destructief
onderzoek
9
Uitrusting voor fabricage en beproeving: beschrijving van uitrusting, geschiktheid van
uitrusting, nieuwe uitrusting, onderhoud van uitrusting
10
Productieplanning, lasmethodebeschrijvingen, goedkeuring van lasmethoden,
werkinstructies
11
Lastoevoegmaterialen: Algemeen, partijkeuring, opslag en behandeling
12
Opslag van moedermaterialen
13
Warmtebehandeling na het lassen
14
Inspectie en beproeving: Inspectie en beproeving voor het lassen, Inspectie en beproeving
tijdens het lassen, Inspectie en beproeving na het lassen. stand van zaken bij inspectie en
beproeving
15
Niet-overeenstemming en corrigerende maatregelen
16
Kalibratie en geldigverklaring van meet-, inspectie- en beproevingsapparatuur
17
Identificatie en naspeurbaarheid
18
Kwaliteitsrapporten
8-9-2014
Belangrijk; kan erg veel ellende voorkomen!
Werk voor de lascoördinator!
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
45
Technische beoordeling (EN-ISO 3834 par. 5.3)

Moedermateriaal specificatie(s) en eigenschappen gelaste verbinding;

Kwaliteits- en afname-eisen voor lasverbindingen;

Het vastleggen van methoden voor lassen, NDO en warmtebehandeling;

De kwalificatie van lasmethoden;

De kwalificatie van personeel;

Keuze, identificatie en/of naspeurbaarheid (bv. materialen, lasverbindingen);

Afspraken voor de kwaliteitsbewaking, (event. onafhankelijke keuringsinstantie);

Inspectie en beproeving;

Uitbesteding;

Warmtebehandeling na lassen;

Afmetingen en details van lasnaadvoorbereiding en voltooide lasverbinding;

Lasverbindingen die in werkplaats of elders moeten worden gemaakt;

Omgevingsomstandigheden van invloed zijn op toepassing van proces.
Belangrijk; kan erg veel ellende voorkomen!
Werk voor de lascoördinator!
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
46
23
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
EN 1090-2 par. 7.2 “Lasplan”
Lasplan moet omvatten, voor zover van toepassing:
 Lasmethodebeschrijvingen (WPS);
 Maatregelen om vervorming tijdens en na lassen te voorkomen;
 Lasvolgorde;
 Eisen voor tussentijdse controle;
 Draaien van onderdelen tijdens lasproces, in relatie tot de lasvolgorde;
 Details toe te passen positioneringmiddelen;
 Speciaal gereedschap voor lastoevoegmaterialen (laagwaterstof, conditionering etc.);
 Lasnaadvorm en nabewerking voor roestvast staal;
 Eisen voor acceptatiecriteria van lassen;
 Verwijzing naar keurings- en beproevingsplan;
 Eisen voor oppervlaktebehandeling volgens Hoofdstuk 10.
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
47
Het opstellen en goedkeuren van een
lasmethodebeschrijving / (WPS)
In de EN-ISO 15607 staat een schema met een aantal mogelijkheden om te
komen tot een goedgekeurde lasmethodebeschrijving (WPS).
De keuze wordt bepaald via het contract en / of bestek of door de belasting /
toepassing van de lasverbinding.
Vanaf EXC 2
vereist
NEN-EN-ISO 15607
Beschrijven en goedkeuren
van lasmethoden voor metalen –
Algemene regels
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
48
24
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Plaats van de WPS; het Systeem
Kwalificeren door
proeflassen
Beproevingsresultaten
+’p’
Procesbeheersing
Lasserskwalificatieproef
via WPS
Reproduceerbaar
&
Representatief !
-’p’
Toepassen in
productie
8-9-2014
Product
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
49
”Nieuwe” mogelijkheden NIL-WP Select
NIL-WP Select
WP Select is een programma waarmee u eenvoudig lasmethode
beschrijvingen opstelt.
De NIL Database met meer dan 1500 WPS’en.
Aan elke ingevoerde WPS binnen de NIL Database ligt
een goedgekeurde lasmethodekwalificatie
(LMK=WPQR) ter grondslag.
50 M.K.
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
50
25
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Lasmethode beschrijving (LMB/WPS)
volgens EN-ISO 15609
In de lasmethode beschrijving (LMB/WPS) staan de belangrijkste instructies om tot een
goede lasverbinding te komen.
Een lasmethode beschrijving moet altijd op de werkvloer
aanwezig zijn voor de
lasser en de inspecteur, ter controle voor en tijdens het lassen.
De voorlopige lasmethode beschrijving, (pWPS) dient voor aanvang van het proeflassen
overhandigd te worden aan de Beoordelaar / keurmeester of Notified Body
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
51
Goedkeuring WPS
Een WPS behoeft in principe slechts de goedkeuring van de in het bedrijf werkzame
keurmeester of lascoördinator te krijgen.
Acceptatie van een lasmethodekwalificatie voor een bepaal doel, wordt gedaan door
keurmeester of lascoördinator.
In de norm wordt regelmatig de term ‘keurmeester’ gebruikt volgens EN-ISO 15607.
Het begrip keurmeester is een aangewezen persoon om de overeenstemming van de
toepassing zijnde norm te bevestigen.
In bepaalde gevallen kan een externe onafhankelijke keuringsinstantie worden vereist.
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
52
26
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
EN 1090-2 par. 7.4.1 “Kwalificatie van de lasmethode”
Artikelen
EXC1
EXC2
EXC3
EXC4
EN ISO 3834-4
EN ISO 3834-3
EN ISO 3834-2
EN ISO 3834-2
7 - Lassen
7.1 Algemeen
7.4 Kwalificeren van lasmethoden en laspersoneel
7.4.1 Kwalificeren
van lasmethoden
Nr
Zie tabel 12 en tabel
13
Zie tabel 12 en tabel
13
Zie tabel 12 en tabel
13
7.4.2 Kwalificeren
van lassers en
bedieners van
lasmachines
Lassers EN 287-1
Lassers EN 287-1
Lassers EN 287-1
Lassers EN 287-1
Bedieners EN 1418
Bedieners EN 1418
Bedieners EN 1418
Bedieners EN 1418
7.4.3 Lascoördinatie
Nr
Technische kennis
volgens tabellen 14 of
15
Technische kennis
volgens tabellen 14 of
15
Technische kennis
volgens tabellen 14 of
15
7.5.1 Lasnaadvoorbewerking
Nr
Nr
Voor het bewerken
aangebrachte
grondverven niet
toegestaan
Voor het bewerken
aangebrachte
grondverven niet
toegestaan
7.5.6 Tijdelijke
voorzieningen
Nr
Nr
Gebruik moet worden
gespecificeerd
Gebruik moet worden
gespecificeerd
Snijden of hakken is
niet toegestaan
Snijden of hakken is
niet toegestaan
7.5.7 Hechtlassen
Nr
Gekwalificeerde
lasmethode
Gekwalificeerde
lasmethode
Gekwalificeerde
lasmethode
7.5.9 Stompe lassen
7.5.9.1 Algemeen
Nr
Aan- en uitloop-platen
indien gespecificeerd
Aan- en uitloop-platen
Aan- en uitloop-platen
Achterblijvend
onderleg-materiaal
doorgaand
Achterblijvend
onderleg-materiaal
doorgaand
Verwijderen van
lasspetters
Verwijderen van
lasspetters
EN ISO 5817
Kwaliteitsniveau B
EN ISO 5817
Kwaliteitsniveau B+
7.5.9.2 Enkelzijdige
lassen
7.5.17 Het uitvoeren
van lassen
7.6 Acceptatiecriteria
8-9-2014
EN ISO 5817
Kwaliteitsniveau D
indien gespecificeerd
EN ISO 5817
Kwaliteitsniveau C in
het algemeen
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
53
Is een
Toepassing
nee
geschikte
WPS
WPS
vereist
beschikbaar?
Stroomschema voor het
opstellen en goedkeuren van
een lasmethode / (WPS)
Goedkeuring van de
lasmethode / (WPS) volgens
de volgende mogelijkheden!
Advies
EN-ISO
15610
EN-ISO
15611
EN-ISO
15612
EN-ISO
15613
EN-ISO
15614 serie
Goedkeuring op
basis van beproefde
lastoevoeg
materialen
Goedkeuring op
basis van opgedane
laser ervaring
Goedkeuring op
basis van een
standaard
lasmethode
Goedkeuring op
basis van een
lasproef voor
aanvang van de
productie
Lasmethode
beproevingen
De keuze wordt bepaald via het contract en / of bestek of door de belasting /
toepassing van de lasverbinding.
2014
(C) Marchel Kaspers
(C) Marchel Kaspers
54
27
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Kwalificeren van de lasmethode
voor processen 111, 12, 13 en 14
a
b
Opmerking: Let op wat er in het contract vermeld wordt, betreft de
minimale eisen van de methodekwalificatie (WPQR). Contract is bindend
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
55 M.K.
55
EN-ISO 15610
Goedkeuring van de lasmethode op basis van beproefde lastoevoegmaterialen.
Deze Norm heeft een beperkte toepassingsgebied:
Mag niet worden toegepast indien er eisen gesteld aan hardheiden,
EN-ISO 15610 (nl)
kerftaaiheden, voorwarmen, beheerste warmte inbreng, tussenlaag temperatuur
en warmte behandeling na het lassen.
Beschrijven en goedkeuren van
lasmethoden voor metalen Goedkeuring op basis van
beproefde lastoevoegmaterialen
 De goedkeuring is beperkt met enkelvoudige draad.
 De WPQR moet bestaan uit kopieën van de literatuur van de fabrikant ter
ondersteuning van in de pWPS vermelde lasomstandigheden.
Voor EN 1090: enkel executieklasse 1 & 2 (EXC2)
De WPQR moet worden
ondertekent en gedateerd
Materiaalgroep 1.1 (dus wel voor S235 en ≤ S375,
door de keurmeester
of keuringsinstansie
2014
(C) Marchel Kaspers
NIET te gebruiken voor ≤ S355
(C) Marchel Kaspers
56
28
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
EN-ISO 15610
TECHNISCHE DOCUMENTATIE/ DATASHEET
Voor EN 1090: enkel
executieklasse 2
(EXC2)
S235 en ≤ S375, Materiaalgroep 1.1
NIET te gebruiken voor S355.
2014
(C) Marchel Kaspers
57
EN-ISO 15610
Prestatieverklaring toevoegmateriaal of
Declaration of Performance (DoP)
Voor EN 1090: enkel
executieklasse 1 & 2
(EXC1 en EXC2)
S235 en ≤ S375, Materiaalgroep 1.1
NIET te gebruiken voor S355.
2014
(C) Marchel Kaspers
(C) Marchel Kaspers
58
29
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
EN-ISO 15610
Prestatieverklaring toevoegmateriaal of
Declaration of Performance (DoP)
Voor EN 1090: enkel
executieklasse 2
(EXC2)
S235 en ≤ S375, Materiaalgroep 1.1
NIET te gebruiken voor S355.
2014
(C) Marchel Kaspers
59
EN-ISO 15610
TOEVOEGMATERIALEN GOEDKEURINGSCERTIFICATEN
2014
(C) Marchel Kaspers
(C) Marchel Kaspers
60
30
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Lasmethodekwalificatie (LMK-WPQR)
Volgens EN-ISO 15612
EN-ISO 15612
Beschrijven en goedkeuren van
lasmethoden voor metalen Goedkeuring op basis van een
standaardlasmethode
Deze norm verschaft de fabrikant de mogelijkheid om
lasmethoden te gebruiken die zijn gebaseerd op
lasmethodebeproevingen die door andere organisaties zijn
uitgevoerd.
2014
(C) Marchel Kaspers
61
Lasmethodekwalificatie (LMK-WPQR)
Volgens EN-ISO 15612
EN-ISO 15612
Beschrijven en goedkeuren van
lasmethoden voor metalen Goedkeuring op basis van een
standaardlasmethode
In relatie tot de lasapparatuur
De standaardlasmethode wordt goedgekeurd voor toepassing in de productie
met gebruikmaking van lasstroombronnen en lasapparatuur met elektrische
en mechanische eigenschappen die overeenkomen met die van de
lasstroombronnen en lasapparatuur die zijn gebruikt bij de voorbereiding van
de proeflas voor goedkeuring van de standaardlasmethode en zoals die zijn
vastgelegd in de lasmethodebeschrijving WPS.
2014
(C) Marchel Kaspers
(C) Marchel Kaspers
62
31
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Lasmethodekwalificatie (LMK-WPQR)
Volgens EN-ISO 15612
Goedkeuring van de lasmethode op basis van een standaard
methode volgens NEN-EN-ISO 15612
EN-ISO 15612
Goedkeuring van de lasmethode door middel van een standaard lasmethode.
Beschrijven en goedkeuren van
lasmethoden voor metalen Goedkeuring op basis van een
Deze norm geeft de fabrikant de mogelijkheid om de lasmethode te gebruiken die
gebaseerd zijn lasmethodebeproevingen volgens EN-ISO 15614-1
standaardlasmethode

Geld alleen voor materiaal groepen,1, 8, 21, 22, 31, 41 volgens CR ISO 15608
 Er moeten DO en NDO rapporten aanwezig zijn.
Goedkeuring van de
lasmethodekwalificatie wordt
verricht door fabrikant en,
De goedkeuring van de lasmethode moet worden verricht door een
keurmeester of een keuringsinstantie volgens EN-ISO 15607.
indien van toepassing
Er zal moeten worden aangetoond dat het onderzoek en de beproeving
is uitgevoerd volgens het van toepassing zijnde deel van
worden gecontroleerd door
keurmeester , lascoördinator
EN-ISO 15614.|
of keuringsinstansie
2014
(C) Marchel Kaspers
63
Lasmethodekwalificatie (LMK-WPQR)
Volgens EN-ISO 15612
EN-ISO 15612
Beschrijven en goedkeuren van
lasmethoden voor metalen Goedkeuring op basis van een
standaardlasmethode
2014
(C) Marchel Kaspers
(C) Marchel Kaspers
64
32
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Lasmethodekwalificatie (LMK-WPQR)
Volgens EN-ISO 15612
EN-ISO 15612
Beschrijven en goedkeuren van
lasmethoden voor metalen Goedkeuring op basis van een
standaardlasmethode
2014
(C) Marchel Kaspers
65
Lasmethodekwalificatie (LMK-WPQR) Volgens EN-ISO 15612
EN-ISO 15612
Beschrijven en goedkeuren van
lasmethoden voor metalen Goedkeuring op basis van een
standaardlasmethode
2014
(C) Marchel Kaspers
(C) Marchel Kaspers
66
33
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Lasmethodekwalificatie (LMK-WPQR) Volgens EN-ISO 15614-1
Goed
Is een
gekeur
geschikte
de WPS
WPS
vereist
beschikbaar?
Schema voor het
Nee
opstellen
pWPS en
proeflass
en
De keuze wordt
Goedkeuring van de lasmethode
opstellen en goedkeuren
bepaald via het
van een lasmethode /
contract en / of bestek
EN-ISO
15613 / 15614-1
lasmethode beschrijving
(WPS)
toepassing van de
lasverbinding.
Voor EN 1090
Goedgekeurde
WPQR / WPS
Executieklasse 2, 3 en 4
8-9-2014
of door de belasting /
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
67
Lasmethode beproeving
3.3.1. Proefstukken
Kwalificeren van een of meerdere las proefstukken moeten representatief, voor
de in de productie toe te passen lasmethode, voldoende afmetingen hebben om
een redelijke warmteverdeling te garanderen.
De proefstukken moeten worden gelast volgens de pWPS, onder voorwaarden
die tijdens de productie zullen gelden bijvoorbeeld:
 Proefstuk voor stompe verbinding in plaat
 Proefstuk voor stompe verbinding in pijp
 Proefstuk voor T-verbinding
 Proefstuk voor een aftakking
Het lassen en beproeven van de proefstukken moet worden bijgewoond
door de Beoordelaar / keurmeester of door een van de Notified Body’s
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
68
34
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Praktijkvoorbeelden
Materialen: S355 J2G3
Materiaal dikte: t 100 – 40 mm
Lasproces: 111
Voorverwarmen: 100 gr.
40mm
100mm
2014
(C) Marchel Kaspers
69
Het lassen van proefstukken
Het lassen van proefstukken
Het voorbereiden en lassen van proefstukken
moet in overeenstemming met de voorlopige
lasmethode beschrijving
(pWPS) worden
uitgevoerd en onder de algemene
omstandigheden van de laswerkzaamheden, in
de productie waar zij representatief voor zijn.
Het lassen en beproeven van de proefstukken
moet worden bijgewoond door een keurmeester
of een keuringsinstantie.
EN-ISO 15614-1
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
70
35
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Goedgekeurde methodekwalificatie
De lasmethodekwalificatie worden goedgekeurd door te voldoen aan een of
meer goedkeuringsrapporten van de lasmethoden (WPQR).
Een goedgekeurde lasmethodebeschrijving (WPS) moet alle noodzakelijke
informatie verschaffen om een lasverbinding te produceren.
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
71
WPQR bestaat uit de volgende documenten
Een goed gekeurde methode kwalificatie (WPQR) bestaat uit de
volgende documenten:
 Materiaalcertificaten.
 Certificaten van het lastoevoegmateriaal.
 Beschermgas informatieblad.
 Radiografisch of ultrasoon onderzoek rapporten.
 NDO rapportage, magneet, penetrant onderzoek.
 Destructief rapporten, dwarstrekproef in de las, buigproeven op het
lasmetaal.
 Goedgekeurde lasmethodebeschrijving (WPS)
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
117
36
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
EN 1090-2 par. 7.5.7 “Hechtlassen”
Artikelen
EXC1
EXC2
EXC3
EXC4
EN ISO 3834-4
EN ISO 3834-3
EN ISO 3834-2
EN ISO 3834-2
Zie tabel 12 en tabel
13
Zie tabel 12 en tabel
13
Zie tabel 12 en tabel
13
7 - Lassen
7.1 Algemeen
7.4 Kwalificeren van lasmethoden en laspersoneel
7.4.1 Kwalificeren
van lasmethoden
Nr
7.4.2 Kwalificeren
van lassers en
bedieners van
lasmachines
Lassers EN 287-1
Lassers EN 287-1
Lassers EN 287-1
Lassers EN 287-1
Bedieners EN 1418
Bedieners EN 1418
Bedieners EN 1418
Bedieners EN 1418
7.4.3 Lascoördinatie
Nr
Technische kennis
volgens tabellen 14 of
15
Technische kennis
volgens tabellen 14 of
15
Technische kennis
volgens tabellen 14 of
15
7.5.1 Lasnaadvoorbewerking
Nr
Nr
Voor het bewerken
aangebrachte
grondverven niet
toegestaan
Voor het bewerken
aangebrachte
grondverven niet
toegestaan
7.5.6 Tijdelijke
voorzieningen
Nr
Nr
Gebruik moet worden
gespecificeerd
Gebruik moet worden
gespecificeerd
Snijden of hakken is
niet toegestaan
Snijden of hakken is
niet toegestaan
7.5.7 Hechtlassen
Nr
Gekwalificeerde
lasmethode
Gekwalificeerde
lasmethode
Gekwalificeerde
lasmethode
7.5.9 Stompe lassen
7.5.9.1 Algemeen
Nr
Aan- en uitloop-platen
indien gespecificeerd
Aan- en uitloop-platen
Aan- en uitloop-platen
Achterblijvend
onderleg-materiaal
doorgaand
Achterblijvend
onderleg-materiaal
doorgaand
Verwijderen van
lasspetters
Verwijderen van
lasspetters
EN ISO 5817
Kwaliteitsniveau B
EN ISO 5817
Kwaliteitsniveau B+
Verplicht voor
EXC 2, 3 en 4!
7.5.9.2 Enkelzijdige
lassen
7.5.17 Het uitvoeren
van lassen
7.6 Acceptatiecriteria
8-9-2014
EN ISO 5817
Kwaliteitsniveau D
indien gespecificeerd
EN ISO 5817
Kwaliteitsniveau C in
het algemeen
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
73
EN 1090-2 par. 7.5.7 “Hechtlassen”
EXC2, EXC3 en EXC4: is een
gekwalificeerde lasmethode verplicht.
 Bij EXC2, EXC3 en EXC4: is een gekwalificeerde lasmethode verplicht.
 Alle hechtlassen die niet worden opgenomen in de uiteindelijke las moeten
verwijderd worden.
 Hechtlassen die in de uiteindelijke las zullen worden opgenomen, dienen een
geschikte vorm te hebben en worden gelegd door gekwalificeerde lassers.
 Hechtlassen moeten vrij zijn van lasfouten en dienen vóór het uiteindelijke
lassen zorgvuldig te worden gereinigd. Gescheurde hechtlassen moeten
worden verwijderd.
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
74
37
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
EN 1090-2 par. 7.5.7 “Hechtlassen”
Voor EXC2, EXC3 en EXC4.
Lengte hechtlas min. 4 x t dikste plaat of 50 mm lengte
[email protected]
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
75
Lasmethodekwalificaties
 Microstructuuronderzoek ( EN 10025-6)
 Cruciform trekproef (vanaf S 420 N/L)
 Lasprimers (dikste laagdikte)
 Indien op shopprimers wordt gelast moeten beproevingen worden
uitgevoerd op de maximaal toegestane (nominaal + tolerantie) laagdikte.
 Productietesten (na 1 ~3 jaar)
[email protected]
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
76
38
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
EN 1090-2 par. 7.4.1 “Kwalificeren van lasmethoden” (2)
Standaard is lasmethodekwalificatie onbeperkt geldig, maarrrrr…..
Beperkingen in de EN 1090!
Deze eist extra beproevingen voor lasprocessen die NIET in “gebruik” zijn:
a) Van één tot drie jaar:
productie lasproef voor staalsoorten > S355.
Onderzoek: visuele keuring, radiografische of ultrasone keuring
(behalve hoeklassen), magnetisch of penetrant onderzoek, macro
beoordeling en hardheidsmeting.
a)
voor een periode meer dan drie jaar:
1) macro, van productieproef moet worden gekeurd voor
staalsoorten ≤ S355,
of
2) moeten nieuwe methodebeproevingen worden uitgevoerd
voor staalsoorten > S355.
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
77
EN 1090-2 par. 7.4.2 Lassers en bedieners van lasmachines
Artikelen
EXC1
EXC2
EXC3
EXC4
EN ISO 3834-4
EN ISO 3834-3
EN ISO 3834-2
EN ISO 3834-2
7 - Lassen
7.1 Algemeen
7.4 Kwalificeren van lasmethoden en laspersoneel
7.4.1 Kwalificeren
van lasmethoden
Nr
Zie tabel 12 en tabel
13
Zie tabel 12 en tabel
13
Zie tabel 12 en tabel
13
7.4.2 Kwalificeren
van lassers en
bedieners van
lasmachines
Lassers EN 287-1
Lassers EN 287-1
Lassers EN 287-1
Lassers EN 287-1
Bedieners EN 1418
Bedieners EN 1418
Bedieners EN 1418
Bedieners EN 1418
7.4.3 Lascoördinatie
Nr
Technische kennis
volgens tabellen 14 of
15
Technische kennis
volgens tabellen 14 of
15
Technische kennis
volgens tabellen 14 of
15
7.5.1 Lasnaadvoorbewerking
Nr
Nr
Voor het bewerken
aangebrachte
grondverven niet
toegestaan
Voor het bewerken
aangebrachte
grondverven niet
toegestaan
7.5.6 Tijdelijke
voorzieningen
Nr
Nr
Gebruik moet worden
gespecificeerd
Gebruik moet worden
gespecificeerd
Snijden of hakken is
niet toegestaan
Snijden of hakken is
niet toegestaan
7.5.7 Hechtlassen
Nr
Gekwalificeerde
lasmethode
Gekwalificeerde
lasmethode
Gekwalificeerde
lasmethode
7.5.9 Stompe lassen
7.5.9.1 Algemeen
Nr
Aan- en uitloop-platen
indien gespecificeerd
Aan- en uitloop-platen
Aan- en uitloop-platen
Achterblijvend
onderleg-materiaal
doorgaand
Achterblijvend
onderleg-materiaal
doorgaand
Verwijderen van
lasspetters
Verwijderen van
lasspetters
EN ISO 5817
Kwaliteitsniveau B
EN ISO 5817
Kwaliteitsniveau B+
Verplicht voor
EXC 1, 2, 3 en 4!
7.5.9.2 Enkelzijdige
lassen
7.5.17 Het uitvoeren
van lassen
7.6 Acceptatiecriteria
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
EN ISO 5817
Kwaliteitsniveau D
indien gespecificeerd
EN ISO 5817
Kwaliteitsniveau C in
het algemeen
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
78
39
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
EN 1090-2 par. 7.4.2 Lassers en bedieners van lasmachines
Lassers moeten worden gekwalificeerd in overeenstemming met
NEN-EN-ISO 9606 en bedieners van lasmachines in
overeenstemming met den EN-ISO 14732.
Het lassen van een vertakkende buisverbinding met hoeken
kleiner dan 60o moet worden gekwalificeerd met een specifieke
test.
Er dienen registraties beschikbaar te zijn van alle
kwalificatiebeproevingen van lassers en bedieners van
lasmachines.
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
79
Het
certificaat!
Garandeert het ACTUELE kunnen!
Het certificaat heeft een bepaalde
geldigheidsduur, waarna het zijn
kwalificerende status verliest.
De certificaathouder is verplicht zijn
vakbekwaamheid te onderhouden
gedurende de certificatie periode.
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
80
40
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Het kwalificeren van operateurs
EN-ISO 14732 Kwalificatie van
bedieners van lasmachines
(lasoperator)
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
81
Verlengen van het lasserskwalificatie certificaat.
82 M.K.
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
82
41
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
EN 1090 / EN-ISO 4834 / Lascoördinator
Artikelen
EXC1
EXC2
EXC3
EXC4
EN ISO 3834-4
EN ISO 3834-3
EN ISO 3834-2
EN ISO 3834-2
7 - Lassen
7.1 Algemeen
7.4 Kwalificeren van lasmethoden en laspersoneel
7.4.1 Kwalificeren
van lasmethoden
Nr
Zie tabel 12 en tabel
13
Zie tabel 12 en tabel
13
Zie tabel 12 en tabel
13
7.4.2 Kwalificeren
van lassers en
bedieners van
lasmachines
Lassers EN 287-1
Lassers EN 287-1
Lassers EN 287-1
Lassers EN 287-1
Bedieners EN 1418
Bedieners EN 1418
Bedieners EN 1418
Bedieners EN 1418
7.4.3 Lascoördinatie
Nr
Technische kennis
volgens tabellen 14 of
15
Technische kennis
volgens tabellen 14 of
15
Technische kennis
volgens tabellen 14 of
15
7.5.1 Lasnaadvoorbewerking
Nr
Nr
Voor het bewerken
aangebrachte
grondverven niet
toegestaan
Voor het bewerken
aangebrachte
grondverven niet
toegestaan
Gebruik moet worden
gespecificeerd
Gebruik moet worden
gespecificeerd
7.5.6 Tijdelijke
voorzieningen
Verplicht voor
EXC 2, 3 en 4!
Nr
Nr
Snijden of hakken is
niet toegestaan
Snijden of hakken is
niet toegestaan
7.5.7 Hechtlassen
Nr
Gekwalificeerde
lasmethode
Gekwalificeerde
lasmethode
Gekwalificeerde
lasmethode
7.5.9 Stompe lassen
7.5.9.1 Algemeen
Nr
Aan- en uitloop-platen
indien gespecificeerd
Aan- en uitloop-platen
Aan- en uitloop-platen
Achterblijvend
onderleg-materiaal
doorgaand
Achterblijvend
onderleg-materiaal
doorgaand
Verwijderen van
lasspetters
Verwijderen van
lasspetters
EN ISO 5817
Kwaliteitsniveau B
EN ISO 5817
Kwaliteitsniveau B+
7.5.9.2 Enkelzijdige
lassen
7.5.17 Het uitvoeren
van lassen
7.6 Acceptatiecriteria
8-9-2014
EN ISO 5817
Kwaliteitsniveau D
indien gespecificeerd
EN ISO 5817
Kwaliteitsniveau C in
het algemeen
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
83
De lascoördinator,
Definities uit EN-ISO 14732
3.2 Lascoördinatie
Coördinatie van fabricageprocessen voor alle lastechnische en
daaraan verbonden werkzaamheden
3.3 Lascoördinator (WC)
Persoon die verantwoordelijk is voor en in staat is tot het
uitoefenen van lascoördinatie
Verantwoordelijk lascoördinator (RWC)
Persoon die competent is om toezicht uit te oefenen op de lasactiviteiten van de
fabrikant, aangetoond aan de hand van zijn technische kennis en ervaring voor de
producten die worden gefabriceerd (aan de hand van LK’s, LMK’s en WPS-en).
OPMERKING:
Het kan noodzakelijk zijn om verschillende lascoördinatoren voor verschillende taken te benoemen.
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
84
42
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
De lascoördinator
Lascoördinator
Kaderopleidingen:
 Aangewezen
International Welding Engineer (IWE)
International Welding Technologist (IWT)
 Intern
International Welding Specialist (IWS)
 Extern
International Welding Practitioner (IWP)
Responsible Welding Coordinator (RWC)
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
85
EN 1090-2 par. 7.4.3 “Lascoördinatoren” (1)
Voor EXC2, EXC3 en EXC4: lascoördinatie tijdens lassen door
lascoördinatie-personeel, gekwalificeerd voor en ervaren met
laswerkzaamheden waar ze toezicht op houden, zoals
gespecificeerd in EN-ISO 14732.
Lascoördinatie-personeel (EN 1090-2) moet technische kennis
hebben zoals gespecificeerd in tabellen 14 en 15 (volgende sheets).
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
86
43
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
EN 1090-2 par. 7.4.3 Lascoördinatoren” (tabel 14)
Staal
(Staalgroep)
Referentienorm
S235 t/m S355
(1.1, 1.2, 1.4)
EN 10025-2 EN 10025-3 EN 10025-4
EN 10025-5, EN 10149-2, EN 10149-3
EN10210-1, EN 10219-1
S420 t/m S700
(1.3, 2, 3)
EN 10025-3 EN 10025-4 EN 10025-6
EN 10149-2, EN 10149-3
EN10210-1, EN 10219-1
S235 t/m S355
(1.1, 1.2, 1.4)
EN 10025-2 EN 10025-3 EN 10025-4
EN 10025-5, EN 10149-2, EN 10149-3
EN10210-1, EN 10219-1
S420 t/m S700
(1.3, 2, 3)
EN 10025-3 EN 10025-4 EN 10025-6
EN 10149-2, EN 10149-3
EN10210-1, EN 10219-1
Alle
Alle
EXC
EXC2
EXC3
EXC4
Dikte (mm)
t≤25
a
25 < t ≤ 50
b
t>50
S
S
CC /S
B
B
c
S
S
C
CC /S C
d
S
S
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
a
Kolomvoetplaten en kopplaten ≤ 50mm
b
Kolomvoetplaten en kopplaten ≤ 75mm
c
Voor staal tot en met S275 is niveau S voldoende
d
Voor staal N, NL, M en ML is niveau S voldoende
Technische basiskennis (~IWS)
B:
(Basic)
S:
(Specific)
C:
(Comprehensive)
Specifieke technische kennis (~IWT)
8-9-2014
Uitgebreide technische kennis (~IWE)
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
87
EN 1090-2 par. 7.4.3 “Lascoördinatoren” (tabel 15)
EXC
Staal
(Staalgroep)
Referentienorm
25 < t ≤ 50
t>50
Austenitisch
(8)
EN 10088-2:2005, Tabel 3
EN 10088-3:2005, Tabel 4
EN 10296-2:2005, Tabel 1
EN 10297-2:2005, Tabel 2
B
S
C
Austenitischferritisch
(10)
EN 10088-2:2005, Tabel 4
EN 10088-3:2005, Tabel 5
EN 10296-2:2005, Tabel 1
EN 10297-2:2005, Tabel 3
S
S
C C
Austenitisch
(8)
EN 10088-2:2005, Tabel 3
EN 10088-3:2005, Tabel 4
EN 10296-2:2005, Tabel 1
EN 10297-2:2005, Tabel 2
S
S
C C
Austenitischferritisch
(10)
EN 10088-2:2005, Tabel 4
EN 10088-3:2005, Tabel 5
EN 10296-2:2005, Tabel 1
EN 10297-2:2005, Tabel 3
Alle
Alle
C
C
C C
C C
EXC2
EXC3
EXC4
(C) Marchel Kaspers
B
C
C
S
C
C
C
C
C
C
C
C
C
Technische basiskennis (~IWS)
B:
(Basic)
S:
(Specific) Specifieke
C:
(Comprehensive)
8-9-2014
Dikte (mm)
t≤25
technische kennis (~IWT)
Uitgebreide technische kennis (~IWE)
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
88
44
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
EN 1090-3 par. 7.4.4 “Lascoördinatoren” (tabel 7)
Uitvoeringsklasse
Moedermateriaal
3xxx, 5xxx
EXC2
Overige
3xxx, 5xxx
EXC3
Overige
EXC4
a
Type lastoevoeg- material
Type 3, Type 4
Nominale dikte van het
materiaal in mm
t ≤ 12a
t > 12
B
B
SS
S
S
SS
C
C
alle
C
C
Type 5
Nominale dikte van het
materiaal in mm
t ≤ 12a
t > 12
B
B
S
S
S
S
C
C
S
S
C
C
Kop- en voetplaten tot 25 mm.
Technische basiskennis (~IWS)
B:
(Basic)
S:
(Specific) Specifieke
C:
(Comprehensive)
8-9-2014
technische kennis (~IWT)
Uitgebreide technische kennis (~IWE)
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
89
Lascoördinator EN 1090
EWF 652-11
90
(C) Marchel Kaspers
45
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Lascoördinator EN 1090 (B)
EWF 652-11
91
Lascoördinator EN 1090 (B)
EWF 652-11
Ervaring:
- Minimaal vier (4) jaar ervaring, binnen de afgelopen zes (6) jaar.
- Deze werkervaring moet overeenkomstig zijn met het werk- en
denkniveau van een lascoördinator.
- De werkzaamheden moeten op een hoger niveau liggen dan die van
een lasser.
- Bijvoorbeeld; beoordelen van kwaliteitsdocumenten en
werktekeningen, beoordelen van laswerk, beoordelen van klant- en
kwaliteitseisen, geven en opstellen van werkinstructies, maken van
afspraken met onderaannemers, vaststellen van invloeden omtrent
laskwaliteit en nemen van preventieve acties.
92
(C) Marchel Kaspers
46
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Lascoördinator EN 1090 (S)
EWF 652-11
93
Lascoördinator EN 1090 (S)
EWF 652-11
Ervaring:
-
Minimaal drie (3) jaar ervaring, binnen de afgelopen vijf (5) jaar,
-
Als lascoördinator of vergelijkbare functie, met werkzaamheden beschreven onder punt 4
-
Binnen een van de 4 materiaalgroepen, zoals beschreven onder punt 3
-
uit de cv moet de relevante werkervaring, training en opleidingen blijken.
-
Dit cv dient door de werkgever schriftelijk te worden bevestigd.
-
Dit cv moet ter goedkeuring aangeboden worden aan de opleidingsinstituut.
-
Het NIL zal bij de aanmelding voor het examen het cv toetsen.
94
(C) Marchel Kaspers
47
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Lascoördinator EN 1090 (S)
EWF 652-11
De theorie onderwerpen
Lesuren
RWC-S
RWC-B
Lasprocessen en apparatuur
20
14
Materiaal en materiaalgedrag tijdens het lassen
19
10
Constructie en ontwerp
12
3
Fabricatie en toegepaste Engineering
44
24
Seminar EN 1090
21
13
Sub totaal
116
64
Dagen
14.5
8
3.45 uur
2.30 uur
120
65
Examen (tussentijdse- en eindexamen)
Totaal:
Een lesuur bevat minimaal 50 minuten aan contacturen.
95
96
(C) Marchel Kaspers
48
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
De lascoördinator; taken
en verantwoordelijkheden
1. Specificatie van taken en verantwoordelijkheden (EN ISO 14732)
•
Selectie taken gebaseerd op bedrijf / product (zie bijlage B).
Activiteiten koppelen aan taken en verantwoordelijkheden, zoals:
– specificatie en voorbereiding;
– toezicht;
– inspectie, controle of observatie.
•
Verantwoordelijkheid voor lascoördinatie uitsluitend bij fabrikant.
•
Verantwoordelijkheden die moeten worden beschreven:
– positie in fabricerende organisatie en zijn verantwoordelijkheden
(taakomschrijving);
– omvang van toegekende bevoegdheid, noodzakelijk voor uitvoering van
toegewezen taken, bijv. voor lasmethodebeschrijving en rapportages;
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
97
Overzicht van taken lascoördinator
(EN ISO 14732 Bijlage B)
B.1
B.2
B.3
B.4
B.5
B.6
B.7
B.8
B.9
B.10
B.11
B.12
B.13
B.14
B.15
B.16
B.17
B.18
B.19
Beoordeling van eisen
Technische beoordeling
Uitbesteding
Laspersoneel
Uitrusting
Productieplanning
Goedkeuring van de lasmethoden
Lasmethodebeschrijvingen
Werkinstructies
Lastoevoegmaterialen
Materialen
Inspectie en beproeving voor het lassen
Inspectie en beproeving tijdens het lassen
Inspectie en beproeving na het lassen
Warmtebehandeling na het lassen
Niet-overeenstemming en corrigerende maatregelen
Kalibratie en geldigverklaring van meet-, inspectie- en beproevingsapparatuur
Identificatie en naspeurbaarheid
Kwaliteitsrapporten
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
98
49
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Materiaalcertificaten
Certificaten, materiaal, lastoevoegmateriaal, enz.
 EXC 1: minimaal
2.1 materiaal certificaat
 EXC 2 ~ 4: minimaal
3.1 materiaal certificaat
Traceerbaarheid
 Materiaaltype
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
99
Materiaalsoorten
 EN 10025-2
 S235JR, S355J2
 28 opties
 EN 10025-3
 S355N(L), S460N(L)
 32 opties
 EN 10025-4
 S355M(L), S460M(L)
 32 opties
 EN 10025-6
 S690Q(L), S 960 Q(L)
 31 opties
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
100
50
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
VERSCHIL CE-VERKLARINGEN
EN 10025 - EN 1090-1
EN 10025
EN 1090-1
1. Toleranties op vorm en
afmetingen
1. Toleranties op vorm en afmetingen
2. Lasbaarheid (CEV)
2. Breukrek
3. Breuktaaiheid (CVN)
3. Treksterkte
4. Weerstand tegen stootbelasting
4. Vloeigrens
4. Draagvermogen
5. Sterkte tegen stootbelasting
6. Lasbaarheid
7. Duurzaamheid
6. Vermoeiingsterkte
7. Brandwerendheid
8. Reactie op brand
9. Vrijkomen van cadmium en zijn
verbindingen
10. Radioactieve straling
11. Duurzaamheid
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
101
EN 1090-2 paraaf: 5.5 Lastoevoegmaterialen
Alle lastoevoegmaterialen moeten voldoen
aan de eisen van EN 13479
Lastoevoegmaterialen
Productnorm
Draadelektroden en lasmetaal voor booglassen onder gasbescherming van ongelegeerde en
fijnkorrelige staalsoorten
EN ISO 14341
Draadelektroden, draad-poeder elektroden en gevulde draadelektroden, en elektrode-poedercombinaties voor het onderpoederlassen van ongelegeerde en fijnkorrelige staalsoorten
EN 756
Beklede elektroden voor booglassen met de hand van staal met hoge sterkte
EN 757
Poeders voor onderpoederlassen
EN 760
Beklede elektroden voor booglassen met de hand van corrosievaste en hittevaste staalsoorten
EN 1600
Staven, draad, lasmetaal voor het TIG-lassen van ongelegeerd staal en fijnkorrelig staal
EN ISO 636
Beklede elektroden voor booglassen met de hand van ongelegeerde en fijnkorrelige
staalsoorten
EN ISO 2560
Draadelektroden,stripelektroden, draden en staven voor booglassen van corrosie- en hittevaste
staalsoorten
EN ISO 14343
Draadelektroden, draden, staven, en lasmetaal voor booglassen onder gasbescherming van
staalsoorten met een hoge treksterkte
EN ISO 16834
Draad- en gevulde draadelektroden, en elektrode-poedercombinaties voor het
onderpoederlassen van staalsoorten met een hoge treksterkte
Elektroden met gevulde draad voor booglassen onder gasbescherming en zonder
gasbescherming van staalsoorten met een hoge treksterkte
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
EN 14295
EN ISO 18276
102
51
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Certificaten lastoevoegmateriaal
Moet voldoen aan 13479 -> CE-markering
Moet voldoen aan de van toepassing zijn de
productnorm
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
103
Certificaten lastoevoegmateriaal
Voor constructie staalsoort
S235 minimaal 2.2 certificaat
volgens EN 10204
Voor constructie staalsoort S355 JR
of J0-type is voor EXC2, EXC3 en EXC4
een keuringsdocument 3.1 verplicht.
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
104
52
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Certificaten lastoevoegmateriaal
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
105
Kalibreren, validatie lasapparatuur
Validatie lasapparatuur volgens:
 NEN 3140 veiligheidstest;
 Kalibreren, valideren machines
volgens ISO 17662;
Vanaf EN-ISO 3834-2
en EXC 2 vereist
 Onderhoud machines;
 Reparaties machines.
Gekalibreerde apparatuur?
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
106
53
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Kalibreren, validatie lasapparatuur
EN-ISO 17662 op de markt gebracht met als titel
Welding - Calibration, verification and validation of equipment used for welding,
including ancillary activities.
Per onderdeel wordt aangegeven of er sprake is van kalibratie,
verificatie of validatie met daarbij een aangegeven tolerantie.
Parameters die gecontroleerd dienen te worden, zijn:
Stroomsterkte;
Boogspanning;
Voortloopsnelheid;
Draadaanvoersnelheid;
Enz.
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
107
EN 1090-2 paraaf: 7.5.2 opslag lastoevoegmaterialen
De lastoevoegmaterialen moeten worden opgeslagen, getransporteerd en
gebruikt in overeenstemming met de aanbevelingen van de fabrikant.
Indien elektroden en lasdraden moeten worden gedroogd en opgeslagen
dienen geschikte temperatuurniveaus en tijden worden aangehouden in
overeenstemming met de aanbevelingen van de fabrikant.
Opslag lastoevoegmaterialen?
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
108
54
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Herinnering materialen (CR ISO/TR 15608)
Groep
Staaltype
1
Staal met een minimaal gespecificeerde rekgrens ReH  460 N/mm² en een
gelimiteerde analyse
2
Thermomechanisch behandeld fijnkorrel staal en gietstaal met een
gespecificeerde minimale rekgrens van ReH > 360 N/mm²
3
Afgeschrikt en ontlaten staal en precipitatie hardend staal (behalve roestvast
staal) met een minimale rekgrens van ReH > 360 N/mm²
4
Laag vanadium gelegeerd Cr-Mo-(Ni) staal met Mo  0,7 % en V  0,1 %
5
Cr-Mo staal vrij van vanadium met C  0,35 % c
6
Hoog vanadium gelegeerd Cr-Mo-(Ni) staal
7
Ferritisch, martensitisch of precipitatie hardend roestvast staal met C  0,35 %
en 10,5 %  Cr  30%
8
Austenitisch staal
9
Nikkel gelegeerd staal met Ni  10,0 %
10
Austenitisch ferritisch roestvast staal (duplex)
11
Staal gedekt in groep 1 maar dan met: 0,25 % < C  0,5 %
Geldigheidsgebieden vlgens EN-ISO 15614-1
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
109
Basismateriaal groep(en)
CR ISO/TR 15608
Groep
Sub-groep
1.1
Staal met een gespecificeerde rekgrens ReH  275 N/mm²
1.2
Staal met een gespecificeerde rekgrens 275 N/mm²  ReH  360 N/mm²
1.3
Genormaliseerd fijnkorrel staal met een gespecificeerde rekgrens ReH > 360 N/mm²
1.4
Weerbestendige staalsoorten waarvan de chemische samenstelling voor de enkelvoudige
elementen de onder 1 gespecificeerde waarden te boven gaat
2
Thermo mechanisch behandeld fijnkorrel staal en gietstaal met een gespecificeerde
minimale rekgrens van ReH > 360 N/mm²
2.1
Thermomechanisch behandeld fijnkorrel staal en gietstaal met een gespecificeerde
minimale
rekgrens van 360 N/mm² < ReH  460 N/mm²
2.2
Thermomechanisch behandeld fijnkorrel staal en gietstaal met een gespecificeerde
minimale rekgrens van > 460 N/mm²
3
Afgeschrikt en ontlaten staal en precepitatie hardend staal (behalve roestvast staal) met
een minimale rekgrens van ReH > 360 N/mm²
3.1
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
Staaltype
Staal met gespecificeerde minimale rekgrens ReH  460 N/mm² a en analyse in % :
C  0,25 ; Si  0,60 ; Mn  1,80 ; Mo  0,70b; S  0,045; P  0,045 ; Cu  0,40b; Ni  0,5b;
Cr  0,3 (0,4 voor gietwerk)b; Nb  0,06; V  0,12b; Ti  0,05
1
Afgeschrikt en ontlaten staal en precipitatie hardend staal (behalve roestvast staal) met
een minimale rekgrens van 360 N/mm² < ReH  690 N/mm²
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
110
55
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Afwijken geldigheidsgebieden
Afwijken geldigheidsgebieden van lasposities
Willekeurige laspositie = goedkeuring voor alle posities behalve voor de PG en J-L045
PG
Indien er geen kerftaaiheidseisen en hardheidseisen zijn.
Dit geldt voor materiaal groep 1.1 volgens CR ISO 15608.
Voorbeeld: S235J0
Productiecategorieën volgens
EN 1090-2: PC1
De goedkeuring geldt voor willekeurige positie
(in pijp of plaat) ook voor alle andere posities (in pijp of plaat).
Geldigheidsgebieden volgens EN-ISO 15614-1
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
111
Afwijken geldigheidsgebieden voor materiaal
Group
Reference
Name
15608
Number
standard
Geen kerftaaiheidseisen
en hardheidseisen
voorgeschreven volgens
EN–ISO 15614-1
Hardheidseisen niet vereist
voor moedermaterialen in
sub groep 1.1 en groep 8, 41
t/m groep 48 volgens
NEN-EN-ISO 15614-1
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
112
56
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Basismateriaal groep(en) volgens
CR ISO/TR 15608
Group
Reference
Name
Number
standard
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
113
Afwijken geldigheidsgebieden
Geldigheidsgebieden
lasposities indien
geen
kerftaaiheidseisen en
hardheidseisen.
Goedkeuring voor alle
posities behalve voor PG
en J-L045
Geldigheidsgebieden volgens EN-ISO 15614-1
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
114
57
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Afwijken geldigheidsgebieden
Geldigheidsgebieden
lasposities indien geen
kerftaaiheidseisen en
hardheidseisen zijn.
Nieuw
Lasposities volgens
EN ISO 6947
Geldigheidsgebieden volgens EN-ISO 15614-1
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
115
Afwijken geldigheidsgebieden
Lasposities volgens
EN-ISO 6947
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
116
58
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Afwijken geldigheidsgebieden
Indien kerftaaiheidseisen en/of hardheidseisen
kerfslagwaarden bepalen uit de positie met de hoogste warmte-inbreng
de hardheidmetingen verrichten in de positie met de laagste warmte-inbreng
(Warmte-inbreng bepaalt de microstructuur en mechanische eigenschappen)
Geldigheidsgebieden volgens EN-ISO 15614-1
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
117
Geldigheidsgebieden volgens EN ISO 15614-1
Geldigheidsgebied
EN ISO 15614-1
Dikte
proefstuk
[t]
Een laag
Meer lagen
t≤ 3
0,7 – 1,3 t
0,7 – 2 t
3 < t ≤ 12
0,5 – 1,3 t
(3 min.)
3–2t
12 < t ≤ 100
0,5 - 1,1 t
0,5 – 2 t
t > 100
n.v.t.
50 – 2 t
Geldigheidsgebied voor stompe verbindingen,
T-verbindingen en pijpaftakkingen.
Geldigheidsgebieden volgens EN-ISO 15614-1
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
118
59
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Geldigheidsgebieden meer lagen techniek
Dikte
proefstuk
[t]
Proefplaat 2 mm plaat
Geldigheidsgebied
EN-ISO 15614-1
Geldigheidsgebied (t) 1.4 tot 2.0 mm
Meer lagen techniek
t≤ 3
0,7 – 2 t
3 < t ≤ 12
3–2t
12 < t ≤ 100
0,5 – 2 t
t > 100
50 – 2 t
Proefplaat 3 mm plaat
Geldigheidsgebied (t) 2.1 tot 6 mm
Proefplaat 10 mm plaat
Geldigheidsgebied (t) 3 tot 20 mm
Proefplaat 12 mm plaat
Geldigheidsgebied (t) 3 tot 24 mm
Proefplaat 15 mm plaat
Geldigheidsgebied (t) 7.5 tot 30 mm
meer lagen techniek
Dikte proefstuk
Geldigheidsgebieden volgens EN-ISO 15614-1
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
119
Geldigheidsgebied keelhoogte / A-hoogte
Geldigheidsgebied hoeklassen
Dikte
proefstuk
[t]
)a
Materiaal
dikte
Keelhoogte / A-hoogte
Een laag
techniek
Meer lagen
techniek
t≤ 3
0,7 – 2 t
0,75 – 1,5 a
Onbeperkt
3 < t ≤ 30
0,5 – 1,2 t
(3 min.)
0,75 – 1,5 a
Onbeperkt
t ≥ 30
≥ 5
)a
Onbeperkt
Alleen voor speciale toepassingen.
Binnenhoeklas meer lagen
techniek
Binnenhoeklas een laag
techniek
Geldigheidsgebieden volgens EN-ISO 15614-1
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
120
60
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Geldigheidsgebied pijp diameters
(D) Diameter pijp (mm)
10,3
5,15
tot
20,6
25,4
25.0
tot
50,8
60,3
30,15
tot
≥
30,15
36,5
tot
≥
36,5
88,9
44,45
tot
≥
44,45
101,6
50,8
tot
≥
50,8
114,3
57,15
tot
≥
57,15
168,3
84,15
tot
≥
84,15
219
109,5
tot
≥
109,5
323
161,5
tot
≥
161,5
73
Geldigheidsgebieden volgens EN-ISO 15614-1
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
121
Geldigheidsgebied voor stompe lasnaden
Goedkeuring lasmethode pijp d.m.v. goedkeuring van plaat
Goedkeuring van de lasmethode voor plaat geldt ook voor pijp met een D > 500 mm.
Goedkeuring plaat gelaste posities PA en in de PC geldt ook voor pijp met een diameter > 150 mm
Pijp 60,3 x 6 mm
Pijp 168 x 6 mm
Geldigheidsgebieden volgens EN-ISO 15614-1
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
122
61
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Afwijken geldigheidsgebieden hoeklassen
Hoeklassen geldigheidsgebieden
 Kwalificeren uitsluitend hoeklassen.
Meer laag techniek
Eenlaags lastechniek (sl)
Meerlaags
lastechniek (ml)
 Eenlaags techniek is alleen geldig voor eenlaags lastechniek
Geldigheidsgebieden volgens EN-ISO 15614-1
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
123
Afwijken geldigheidsgebieden hoeklassen
Hoeklassen geldigheidsgebieden
 Kwalificeren uitsluitend hoeklassen.
Eenlaags techniek
Meerlaag techniek
Meerlaags (ml) lastechniek
 meerlaags techniek is alleen geldig voor meerlaags lastechniek
Geldigheidsgebieden volgens EN-ISO 15614-1
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
124
62
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Specifieke beperkingen boogtypen.
Geldigheidsgebieden boogtypen bij lasprocessen: 135 en 138
Massieve en metaalpoeder gevulde draad in het kortsluitboog gelast
is uitsluitend geldig voor lassen in het kortsluitboog gebied.
Eigenshapen
Kortsluitingboog lassen
Stroomsterkte
Boogspanning
Booggeluid
Warmte inbreng
Druppelgrootte
Aantal kortsluitingen
Aantal druppels per
sec.
Inbranding
110 – 150 Ampere
14 – 18 Volt
Sterk knetterend
Gering
Gem. 1 –2 x draad diameter
60 – 160
Gering
Smal
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
125
Specifieke beperkingen voor de geldigheidsgebieden.
Geldigheidsgebieden boogtypen bij lasprocessen: 135, 136 en 138
Kwalificatieproef uitgevoerd in een sproeiboog of met globulair metaaltransport
is geldig voor sproeiboog of met globulair metaaltransport.
Eigenshapen
Sproeiboog
Stroomsterkte
Boogspanning
Booggeluid
Warmte inbreng
Druppelgrootte
Aantal druppels per
sec.
Inbranding
Naadvorm
200 – 360 Ampere
26 – 32 Volt
Zoemend
Hoog
Kleiner dan draad diameter
Groot
Breed
3,5 - 6
Geldigheidsgebieden volgens EN-ISO 15614-1
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
126
63
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Specifieke beperkingen voor de geldigheidsgebieden WPQR
WPQR (Bedrijfs) levenslang geldig
 Lasproces niet meer gebruikt:
 Tussen 1 en 3 jaar voor staal > S355
 VT, RT, UT, MT, PT, macro, hardheid onderzoeken
Meer dan 3 jaar
= S355 macro uit productieproef
> S355 nieuwe procedure
> S355 nieuwe procedure
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
127
Praktijkvoorbeeld, niet voorwarmen
Voorbeeld afkeur,
Materialen: S355J2
Materiaal dikte: 30
aan 40 mm
Lasproces: 135, lasdraad SG2
Voorverwarmen: 18 gr.
Geen voorverwarming.
Metallografische doorsnede en
hardheidsmetingen
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
128
64
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
Voorbeeld afkeur,
2014
Praktijkvoorbeelden
Materialen: S355J2+N
Materiaal dikte: 25 mm
Lasproces: 135
Voorverwarmen: 18 gr.
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
129
Praktijkvoorbeelden
Voorbeeld afkeur, Scheurvorming in wbz in de root
Materiaal: S235J2G3
Materiaal dikte: 50 mm
Naadvorm: ½ v-naad, zonder doorlassing
Totaalbaar ? volgens NEN-EN-ISO 15614-1, maximaal 380 HV
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
130
65
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
EN 1090-2 - Tabel A3 (alléén lassen)
Artikelen
EXC1
EXC2
EXC3
EXC4
EN ISO 3834-4
EN ISO 3834-3
EN ISO 3834-2
EN ISO 3834-2
7 - Lassen
7.1 Algemeen
7.4 Kwalificeren van lasmethoden en laspersoneel
7.4.1 Kwalificeren
van lasmethoden
Nr
Zie tabel 12 en tabel
13
Zie tabel 12 en tabel
13
Zie tabel 12 en tabel
13
7.4.2 Kwalificeren
van lassers en
bedieners van
lasmachines
Lassers EN 287-1
Lassers EN 287-1
Lassers EN 287-1
Lassers EN 287-1
Bedieners EN 1418
Bedieners EN 1418
Bedieners EN 1418
Bedieners EN 1418
7.4.3 Lascoördinatie
Nr
Technische kennis
volgens tabellen 14 of
15
Technische kennis
volgens tabellen 14 of
15
Technische kennis
volgens tabellen 14 of
15
7.5.1 Lasnaadvoorbewerking
Nr
Nr
Voor het bewerken
aangebrachte
grondverven niet
toegestaan
Voor het bewerken
aangebrachte
grondverven niet
toegestaan
7.5.6 Tijdelijke
voorzieningen
Nr
Nr
Gebruik moet worden
gespecificeerd
Gebruik moet worden
gespecificeerd
Snijden of hakken is
niet toegestaan
Snijden of hakken is
niet toegestaan
7.5.7 Hechtlassen
Nr
Gekwalificeerde
lasmethode
Gekwalificeerde
lasmethode
Gekwalificeerde
lasmethode
7.5.9 Stompe lassen
7.5.9.1 Algemeen
Nr
Aan- en uitloop-platen
indien gespecificeerd
Aan- en uitloop-platen
Aan- en uitloop-platen
Achterblijvend
onderleg-materiaal
doorgaand
Achterblijvend
onderleg-materiaal
doorgaand
Verwijderen van
lasspetters
Verwijderen van
lasspetters
EN ISO 5817
Kwaliteitsniveau B
EN ISO 5817
Kwaliteitsniveau B+
Verplicht voor
EXC 1, 2, 3 en 4!
7.5.9.2 Enkelzijdige
lassen
7.5.17 Het uitvoeren
van lassen
7.6 Acceptatiecriteria
8-9-2014
EN ISO 5817
Kwaliteitsniveau D
indien gespecificeerd
EN ISO 5817
Kwaliteitsniveau C in
het algemeen
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
131
Onvolkomenheden
EN-ISO 5817
Kwaliteitsniveaus van onvolkomenheden
Per lasonvolkomenheid
 ingedeeld met volgnummer en nummer volgens ISO 6520
 een onderverdeling van de grenswaarden
Grenswaarden van afwijkingen
Drie kwaliteitsniveaus
 Niveau B voor streng
 Niveau C voor gemiddeld
 Niveau D staat voor matig
(C) Marchel Kaspers
66
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
EN 1090-2 par. 7.6 “Acceptatiecriteria”
Gelaste proefplaten worden geïnspecteerd op de volgende punten
volgens EN-ISO 5817:
 Oppervlakte scheuren
 Poreusheid op het oppervlak
 Inkarteling
 Bindingsfouten
 Aanvloeiingsfouten
 Kraterscheuren
 Onvoldoende doorlassing
 Zware doorlassing
 Uitgezakte hoeklas
 Spetters
EN-ISO 5817 Niveau?
133
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
133
Voorbeeld van EN-ISO 5817: niveau D, C en B
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
134
67
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
EN 1090-2 par. 7.6 “Acceptatiecriteria”
EN-ISO 5817
EXC1: Kwaliteitsniveau D
EXC2: Kwaliteitsniveau C, enkele uitzonderingen
EXC3: Kwaliteitsniveau B
EXC4: Kwaliteitsniveau B+ (zie tabel volgende sheet)
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
135
EN 1090-2 par. 7.6 “Acceptatiecriteria”
EN-ISO 5817
EXC1: Kwaliteitsniveau D
EXC2: Kwaliteitsniveau C, enkele uitzonderingen
EXC3: Kwaliteitsniveau B
EXC4: Kwaliteitsniveau B+ (zie tabel volgende sheet)
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
136
68
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
EN 1090-2 paraaf: 7.6 “Acceptatiecriteria”:
Kwaliteitsniveau B+
Onvolkomenheid aanduiding
Grenswaarden voor onvolkomenheden a
doorlopende inkarteling, onderbroken
inkarteling (5011, 5012)
poreusheid
(2011 t/m
2014)
EXC4:
vast insluitsel
(300)
niet toegestaan
Stompe lassen
d ≤ 0,1 s, maar max. 2 mm
Hoeklassen
d ≤ 0,1 a, maar max. 2 mm
Stompe lassen
h ≤ 0,1 s, maar max. 1 mm
l ≤ s, maar max. 10 mm
Hoeklassen
h ≤ 0,1 a, maar max. 1 mm
l ≤ a, maar max. 10 mm
h ≤ 0,05 t, maar max. 2 mm
uitlijnigheid (507)
Kwaliteits
niveau B+
holle doorlassing (515)
niet toegestaan
Aanvullende eisen voor brugdekken
ab
Poreusheid en gasporiën (2011, 2012 en
2014)
Alleen enkele kleine poriën toegestaan
Nestvormige poreusheid (2013)
Maximum som van poriën: 2%
Gaskanaal, wormvormige gaskanalen
(2015 en 2016)
Geen lange poriën
Onjuiste vooropening bij hoeklassen (617)
Lassen die loodrecht op hun lengterichting belast
worden moeten in hun geheel gekeurd worden, kleine
afwijkingen van de vooropening alleen plaatselijk
acceptabel
h ≤ 0,3 mm + 0,1 a, maar max. 1 mm
Doorlopende inkarteling (5011)
a)
stompe lassen: alleen plaatselijk acceptabel
b)
hoeklassen: niet acceptabel wanneer
loodrecht op richting van de belasting,
doorlopende inkarteling moet door slijpen
worden verwijderd
h ≤ 0,5 mm
Meerdere onregelmatigheden in een
dwarsdoorsnede (no 4.1)
Niet toegestaan
Vaste insluitsels (300)
Niet toegestaan
a
b
8-9-2014
Symbolen zijn gedefinieerd in EN ISO 5817
Deze eisen zijn aanvullend op B+
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
137
Inspectie en controle tijdens het lassen
Verplicht voor
EXC 2, 3 en 4!
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
138
69
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Inspectie voor het lassen
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
139
EN 1090-1, CE Controle van de Productie in de Fabriek
Basismaterialen voor de fabricage:
 Overeenkomstigheid met voorschriften
 Naspeurbaarheid
 Volgens uitvoeringsklassen en EN 1090-2 (tabel A3)
 EXC1: geen
 EXC2: gedeeltelijk
 EXC3: totaal
 EXC4: totaal
140
(C) Marchel Kaspers
70
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Inspectie en controle tijdens het lassen
De controle op het naleven van de lasmethode beschrijving (WPS)
Er zijn systemen in de handel die de lasparameters controleren tijdens
het lassen. Deze lasgegevens worden opgeslagen, bijvoorbeeld het
ArcQ systeem.
Tijdens het lassen vergelijkt het systeem de gebruikte data met de WPS
gegevens. Een rapportage server rapporteert non-conformance
gegevens als de stroomsterkte en de spanning afwijken van de WPS
gegevens.
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
141
Keuren, beproeven en corrigeren (EN 1090-2 par. 12)
Keuring en inspectie voorafgaand aan en tijdens het lassen
Opnemen in keuringsplan.
Algemeen:

US of Radiografie voor stompe lassen;

PT of MT voor hoeklassen.
NDO moet door gekwalificeerd personeel (“level
3”) worden gekozen.
NDO moet door gekwalificeerd personeel (“level
2”) worden uitgevoerd.
Speciale aandacht voor knooppunten.
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
142
71
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Omvang van aanvullende NDO
EN 1090-2 tabel 24
Werkplaatslassen en
montagelassen
Soort las
EXC2
EXC3
EXC4
U ≥ 0,5
10 %
20 %
100 %
U < 0,5
0%
10 %
50 %
in kruisverbindingen
10 %
20 %
100 %
in T verbindingen
5%
10 %
50 %
Met a > 12 mm of t > 20 mm
5%
10 %
20 %
Met a ≤ 12 mm of t ≤ 20 mm
0%
5%
10 %
0%
5%
10 %
Stompe lassen en gedeeltelijke doorgelaste stompe lassen in dwarsrichting
onderworpen aan trekspanning:
Stompe lassen en gedeeltelijke doorgelaste stompe lassen in dwarsrichting:
Hoeklassen in dwarsrichting onder trek- of schuifspanning:
Langslassen en lassen aan verstijvingen
NOOT 1 Langslassen zijn lassen parallel aan de lengteas van het onderdeel. Alle andere lassen worden als lassen in dwarsrichting
beschouwd.
NOOT 2 U = benuttingsgraad van de las voor quasistatische belasting. U = Ed/Rd waarin Ed is de grootste belasting op de las en Rd is de
sterkte van de las in de uiterste grenstoestand.
NOOT 3 De waarden a en t staan respectievelijk voor de keeldoorsnede en het dikste materiaal dat wordt verbonden.
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
143
EN 1090-2 paraaf 12.4.2.1.
Keuze van tijdstippen
Lasafmeting (mm) a
a of s ≤ 6
6 < a of s ≤ 12
a of s ≥12
Warmte inbreng Q
(kJ/mm) b
Alle
Wachttijd (uren) c
S235 t/m S420
S460 en hoger
Alleen
afkoelingsperiode
24
≤3
8
24
>3
16
40
≤3
16
40
>3
40
48
a De maat heeft betrekking op de nominale keeldoorsnede a van een hoeklas of de nominale dikte s
van een volledige doorlassing. Voor gedeeltelijk doorgelaste stompe lassen is het geldende criterium
de nominale lasdiepte a, maar voor paren van gedeeltelijk doorgelaste simultaan gelaste stompe
lassen is het de som van de keeldoorsneden a.
b
c De
De warmte inbreng Q moet in overeenstemming met hoofdstuk 19 van EN 1011-1: 1998 worden
berekend.
tijd tussen het gereedkomen van de las en het beginnen met het NDO moet worden vastgelegd in
het NDO rapport. In het geval van “alleen afkoelingsperiode “ moet deze duren totdat de las
voldoende is afgekoeld om met het NDO te beginnen.
Het aanvullende NDO van een las mag in het algemeen niet voor verstrijken van de wachttijden
na het lassen, als getoond in tabel 23, worden afgerond.
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
144
72
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Wat zijn de eisen voor thermisch verzinken?
Het constructiebedrijf moet volgens EN 1090
 Voor ontluchting en uitloop-openingen (paragraaf 10.5) zorgen;
 Overlappende oppervlakken (paragraaf 10.6) goed uitvoeren;
 Oppervlaktevoorbehandeling uitvoeren volgens EN ISO 1461, niet EN ISO 8501
(voor verven);
 Traceerbaarheid regelen;
 Koudvervormende operaties uitvoeren vóór het thermisch
verzinken (verwijzing naar EN 10025);
 Inspecteren na het thermisch verzinken;
 Laagdikte inspecteren bij aflevering;
 Mogelijk toleranties checken.
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
145
Wat zijn de eisen voor thermisch verzinken?
Desgevraagd kan de verzinkerij voorzien in:
 Certificaat waarop staat dat aan EN ISO 1461 is voldaan;
 Extra controle op de laagdikte;
 Inspectie na het thermisch verzinken;
 Certificaat dat bevestigt dat het werk werd uitgevoerd in onder aanneming en
volgens de procedures van het FPC van het constructiebedrijf.
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
146
73
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Fabricage-dossier
1.
Bestek
9.
2.
Overzicht van Eisen en
10. Certificaten NDO-personeel en
technische beoordeling
(checklist)
Test- en Inspectieplan
NDO Procedures
11. NDO-rapportage
3.
Materiaalcertificaten
4.
Lastoevoegmateriaal certificaat
5.
WPS
13. Maatrapporten
6.
WPQR
14. Rapporten over reparaties en
7.
Lasserskwalificaties
8.
Fabricageplan
12. Voorschriften + rapporten
warmtebehandeling
non conformity
15. As-built tekeningen
16. Andere documenten
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
147
Richtlijnen Ontwerp Kunstwerken
http://www.rijkswaterstaat.nl/images/ROK%20versie%201%200%20definitief_tcm174-315864.pdf
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
148
74
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Aanbevelingen
Aanpassen inkoopbeleid
Alléén inkoop van producten met een CE-markering.
Aanpassen communicatietraject
In verband met specificaties in voortraject opdrachtgever, etc.
Leg zaken in een vroegtijdig stadium vast.
Aanpassen voorraad materialen
In verband met garanderen traceerbaarheid.
Opstellen FPC
Stel een FPC op waar je als organisatie een goed gevoel hebt.
Extra aandacht met uitbestedingen m.b.t.
staalonderdelen bij onderaannemers
In verband met CE verklaring.
en certificeren van een lastechnisch kwaliteitssysteem volgens EN ISO 3834
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
149
Te volgen stappen voor CE-markering
volgens EN 1090-1
 FPC opzetten
 FPC laten certificeren door een aangemelde instelling;
 CE-verklaring verstrekken bij iedere opdracht;
 FPC laten “herkeuren door een aangemelde instelling”
 (1-2-3-3 jaar), Schema voor EXC1 en EXC2
 (1-1-2-3-3 jaar), Schema voor EXC3 en EXC4
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
150
75
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Te volgen stappen voor CE-markering
volgens EN 1090-1
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
151
Link Certificatie EN-ISO 3834:
Website: http://www.ewf.be/certifiedResults.aspx?pesqIdPais=31&pesqIdPaisAnbcc=0&pesqProcesso=
&pesqMaterial=
Overzicht aangemelde instellingen:
http://ec.europa.eu/enterprise/newapproach/nando/index.cfm?fuseaction=country.notifiedbody&cou_id=528
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
152
76
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Meer weten
CE-MARKERING VOOR
STAALCONSTRUCTIES
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
153
De Samenwerkende Nederlandse Staalbouw
Website: http://www.staalbouw.net
Nederlands Instituut voor Lastechniek
Website: www.nil.nl
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
154
77
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Voorbeeld nr. 1.
Ik las brugdelen voor een aannemer EN 1090?
JA, is een constructief dragend bouwproduct
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
155
Voorbeeld nr. 2.
Ik las onderdelen voor kranen voor opdrachtgever
EN 1090?
NIET MOBIEL; JA, is een constructief dragend
bouwproduct.
MOBIEL; NEE valt onder machine richtlijn
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
156
78
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Voorbeeld nr. 3.
Ik maak aardappel sorteer/verwerkingsmachines
en daar zitten bordessen aan en trappen EN 1090?
NIET MOBIEL; JA, is een constructief dragend
bouwproduct.
MOBIEL; NEE valt onder machine richtlijn
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
157
Voorbeeld nr. 4.
Ik maak trappen voor zeeschepen (in het ruim) EN 1090?
NEE, voor zeeschepen gelden hele andere normen
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
158
79
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Voorbeeld nr 5.
Ik maak trapleuningen voor aannemer EN 1090,
JA wanneer ze verbonden zijn aan een
constructief dragende constructie
(maakt deel uit van en kan bij falen dragende
constructie aantasten).
Wanneer ze op beton vastzitten,
Dan niet.
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
159
Voorbeeld nr 6.
Ik repareer en maak onderdelen voor
graafmachines EN 1090 ?
NEE, valt onder machine richtlijn
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
160
80
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Voorbeeld nr 7.
Ik maak voor beurzen stands (bijv. container met
klapwanden) EN 1090 ?
NEE, alleen stationair geplaatste constructief dragende
bouwproducten.
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
161
Voorbeeld nr. 8.
Ik maak onderdelen voor vuilniswagens
EN 1090?
NEE, valt onder machinerichtlijn
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
162
81
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Praktijk voorbeelden
Onder voorbehoud van de beslissingen/aanbevelingen van de
commissie die nog kunnen volgen, komen onderdelen van
volgende constructies in aanmerking.
 Fundatietorens voor offshore windmolens
 Geprofileerde platen
 Masten
 Hoedprofielen
 Stations
 Langsverstijvers
 Dakconstructies
 Draagconstructies
 Stadia
 Ondersteuningen
 Bruggen
 Trappen en leuningen
 Fabrieks- en opslaghallen
Serres
 Spoorwegbruggen
 Overspanningen
 Gebintes in woningen
 Kraanbanen
 Appartementen
 Schoorstenen
 Wolkenkrabbers
 Sluisdeuren
 Torens
 Kraanbanen in kerncentrales
 (indien geen andere strengere
voorschriften)
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
163
Zijn er nog vragen?
In ieder geval bedankt voor uw aandacht.
Marchel Kaspers
Mobile : +31 (0)6-83522458
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
164
82
De nieuwe "CE - EN 1090" markering
2014
Workshops 2013 - 2014
Voor meer informatie: www.nil.nl
8-9-2014
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
165
Voor nadere lastechnische informatie:
Nederlands Instituut voor Lastechniek
Boerhaavelaan 40
2713 HX Zoetermeer / the Netherlands
Tel
: +31 (0)88-4008560
Mobile : +31 (0)6-83522458
Website: www.nil.nl
E-mail
: [email protected]
Presentatie te downloaden op:
8-9-2014
(C) Marchel Kaspers
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
166
83

Download Report