FruitTips 14 apr 2015

16 april 2015
Aardbeien - Grootfruit - Houtig kleinfruit
Biologische keverbestrijding met nematoden
In de fruitteelt vormen kevers een toenemend probleem. Of het nu komt door het opwarmen van het
klimaat of door andere oorzaken, feit is dat we in gewassen zoals appel, aardbei en blauwe bessen
steeds meer schade zien. De schade van kevers wordt vooral veroorzaakt door de larven van kevers.
De larven moeten namelijk nog sterk in gewicht toenemen en vreten daarom erg veel in korte tijd.
Rozenkever
De rozenkever is een tamelijk groot beest dat in veel gewassen
voorkomt en schade aanricht. Hij komt voor in gras, appel, peer, kers,
aardbei, braam, framboos, blauwe bes, roos, hazelaar etc. De kever
heeft een bruin glanzend dekschild en een donkergroen glanzend
halsschild. Hij is ongeveer zo groot als een pinknagel (foto).
De rozenkever komt soms massaal voor in een perceel. In bepaalde
weken in mei en juni kan hij in groten getale verschijnen. In korte tijd
stikt het dan ineens van de kevers. De kevers vliegen laag over de
grond en landen dan op gewassen waar ze aan vreten. Ook appel wordt
dan niet gespaard. Kenmerkend is de grove vraat die ze achterlaten.
Happen uit de nog kleine appeltjes en gaten in het blad (foto). Na de
vraat en de paring zetten ze eieren af in de grond. Uit die eieren komen
dan weer de larven (engerlingen) die aan de wortels vreten tot ze groot
genoeg zijn. Dan verpoppen ze en het jaar erop komen er dan weer
kevers uit. Deze hele cyclus duurt één jaar.
Taxuskever of lapsnuitkever
Bij de taxuskever moeten we onderscheid maken tussen de ‘gewone
taxuskever’ en de ‘kleine taxuskever’. Taxuskevers veroorzaken
vooral schade doordat de larven aan de wortels van gewassen
knagen. De kevers vreten wat aan het blad en de kleine taxuskever
soms ook aan steeltjes van vruchten, maar de schade daarvan is
meestal te overzien. Erger is het als de larven het wortelstelsel van
planten compleet opvreten. De aanplant kan volledig stil gaan staan
in groei, waardoor de oogst verloren gaat. Vooral bij blauwe bes,
kers, framboos, braam, kers én aardbeien.
Er zit een groot verschil in levenscyclus tussen de grote en de kleine taxuskever. De grote verschijnt
normaal ongeveer half mei. Hij blijft dan rondlopen tot circa eind augustus. In die periode legt hij eitjes
die vanaf half juli uitkomen. De larfjes groeien gedurende het jaar uit tot er het jaar erop weer een
nieuwe generatie kevers is. Eén generatie per jaar dus.
De kleine taxuskever daarentegen heeft meerdere generaties per jaar en
verschijnt ook veel vroeger. In maart zie je hem al in de planten zitten en dat
gaat door tot het einde van de zomer. Alle stadia komen voor gedurende het
jaar. De larven van de gewone en kleine taxuskever zien er identiek uit,
hoewel de tweede natuurlijk kleiner zijn. De kleine taxuskever neemt soms
toe in aanplanten omdat hij sneller vermeerdert dan zijn grote broer en
omdat de bestrijding is afgestemd op de gewone taxuskever. De kleine
taxuskever vergt een ander bestrijdingstijdstip dan de gewone taxuskever.
Meikever
De meikever is een vrij grote kever van ongeveer 3 centimeter, die voorkomt in
appel, peer, aardbei, braam, framboos, rode bes, blauwe bes etc. De schade lijkt
op die van de rozenkever. Het grote verschil tussen de meikever en de
rozenkever is de levenscyclus. De rozenkever heeft één generatie per jaar, de
meikever doet over één generatie 3 jaar. Meikeverlarven worden ook engerlingen
genoemd, net als rozenkeverlarven. De meikeverlarven zijn echter een stuk
groter in hun laatste jaar (foto).
Hoe weet ik waar wat zit … ?
Het waarnemen of monitoren van kevers is een vak apart. Om te beginnen met
de rozenkever. Die is niet zo moeilijk waar te nemen, aangezien er uitstekende
lokstoffen voor bestaan. In combinatie met de juiste val kunt u ze prima
waarnemen (en tegelijk vangen, zie foto). De vallen werken zelfs zo goed dat
het mogelijk is grote aantallen rozenkevers te vangen. De beestjes vliegen vaak
met zijn allen ergens tussen 10.00 en 12.00 uur in de ochtend en de rest van de
dag zie je ze niet. Bestel op tijd uw vallen en lokstoffen.
Taxuskevers: De gewone taxuskever kan worden waargenomen door planken
op de grond te leggen. De kever verstopt zich namelijk graag overdag. Hij gaat
dan onder de planken zitten.
Kleine taxuskevers: Die zijn de hele dag ook hoger in de struik of boom te vinden. Met een omgekeerde
paraplu kunt u ze dan uit de plant schudden en opvangen. Tevens geldt voor de gewone en de kleine
taxuskever dat ze typische vraatschade veroorzaken aan de bladranden van de planten.
Meikevers: Deze vliegen in het voorjaar massaal rond in de schemering. Dat duurt een paar dagen en
dan zijn ze weer verdwenen. Met een sterke lamp en een bak water zijn er veel weg te vangen.
Hoe raak ik van mijn kevers af … ?
Kevers zijn gevoelig voor nematoden (aaltjes). Nematoden zijn microscopisch
kleine ‘wormpjes’ die insecten kunnen binnendringen. Ze vermeerderen zich in
het insect en het insect legt daarbij het loodje. Vooral larven zijn gevoelig voor
nematoden. Dat komt enerzijds omdat nematoden zich in de grond veel beter
voelen en de larven ook in de grond zitten en anderzijds omdat larven een dunne
huid hebben waar ze beter doorheen kunnen knagen. Voor een groot deel komen
de nematoden ook door ademhalingsopeningen van het insect naar binnen.
Om een goede bestrijding te krijgen moeten nematoden op het juiste moment worden toegepast. Voor
dat juiste tijdstip kunt u het beste overleggen met uw Vlamings-adviseur. Er moet namelijk een gevoelig
stadium van de insecten aanwezig zijn en de grond moet warm en vochtig genoeg zijn. Nematoden
kunnen prima via een druppelsysteem worden toegepast. Vlamings heeft een aantal jaren geleden
diverse fertigatiesystemen getest en het bleek dat de nematoden er ongeschonden uitkwamen.
Nematoden zijn er in alle soorten en maten. Vaak gebruiken we een uitgekiende mix van 2 of 3 soorten
om een brede bestrijding te krijgen. Twee soorten bij elkaar in de juiste verhouding kunnen namelijk het
bestrijdingseffect vergroten. Ook zijn er nematoden die beter tegen koude kunnen en nematoden die
beter onder warme omstandigheden kunnen worden toegepast.
Voor de bestrijding van volwassen insecten (kevers dus) heeft Vlamings een speciale gel die er voor
zorgt dat de nematoden niet te snel opdrogen, onwerkzaam worden en dus voortijdig doodgaan. Die
formulering kan gewoon op het gewas worden gespoten.
Meikeverengerlingen zijn erg taai. Ze zijn bijna niet gevoelig voor chemische
middelen. Bij deze beesten zijn er extra veel nematoden nodig die precies op
de goede plaats worden gedoseerd. Dat kan door middel van het injecteren
van de nematoden met een speciale injectielans. Het eerste en tweede
larvenstadium is goed te parasiteren. Het is dus erg belangrijk dat u weet
met welke engerling u te maken heeft. Daarom doet Vlamings altijd een
determinatie van de soort, alvorens tot bestrijding over te gaan.
Milieuvriendelijk & toekomstbestendig
Het inzetten van nematoden om insecten te bestrijden is 100% milieuvriendelijk. Het brengt geen
werkzame stoffen in het milieu en zorgt niet voor residu. Het is volledig veilig voor mens en dier. En -als
klap op de vuurpijl- het is niet resistentiegevoelig. Vlamings heeft vele jaren ervaring met het gebruik van
nematoden. Elk jaar worden honderden hectaren behandeld met nematoden. Het zijn levende beestjes
die zorgvuldig moeten worden toegepast. Bij het naleven van de spelregels kunt u een uitstekend effect
krijgen van de toepassing. We hebben bewezen dat we aanplanten vrij kunnen houden met een
preventieve behandeling tegen kevers. Onze teeltadviseurs helpen u graag op weg.
Tip: Raadpleeg op onze site de brochure: ‘hulpmiddelen voor signalering & monitoring in de fruitteelt’!

Download Report