Hoe werkt dat? - OnderwijsAdvies

leren & inspireren
2015 #1
In dit nummer:
Teamcultuur
& leiderschap
Soms heb je iemand
nodig die je ogen opent
Verkeersonderwijs
door leraar en
ouders samen
In Amsterdam
ziet De Toekomst
er zonnig uit
t
e
o
d
Wat bleta
t
n
e
e ach?
co
Werken in
een PLG
Hoe werkt dat?
Ik heb een droom…
Ik droom van een wereld waarin het leren van kinderen centraal staat. Waarin gekeken
wordt naar ieder kind en diens mogelijkheden. Waarin gezocht wordt welke talenten
elk kind heeft en hoe het deze kan ontwikkelen. Ik droom van een wereld waarin
netwerken bestaan tussen leraren, die met elkaar verbonden zijn rond thema’s en zo
elkaar inspireren en van elkaar leren. Om zo nog beter in te kunnen spelen op wat de
kinderen nodig hebben om zich te ontwikkelen.
En deze wereld is niet eens zo ver weg. Binnen veel besturen bestaan al netwerken
en zijn scholen steeds meer bezig met hoe kinderen optimaal kunnen leren; welke
interventies effectief zijn en welke niet. Het onderzoek van John Hattie, onderwijswetenschapper uit Nieuw-Zeeland, kan hierbij helpen. In deze Groei& leest u hierover
meer op pagina 4.
Steeds meer scholen zoeken nieuwe onderwijsvormen of -middelen om kinderen
op hun eigen manier te laten leren. OBS De Toekomst in Amsterdam doet zijn naam
eer aan en bereidt zich voor om een nieuw onderwijsconcept in te voeren; Onderwijs
Voor een Nieuwe Tijd (Steve JobsSchool). Op pagina 8 leest u over de keuzes die de
school gemaakt heeft en de weg die ze hebben afgelegd.
Natuurlijk gaan wij ook mee met de tijd en proberen u uit te dagen om te bedenken
wat bij u op school nog kan bijdragen aan het leren van kinderen. Of u zich oriënteert
op tablets of op andere vormen van leerlingbegeleiding in het kader van passend
onderwijs, wij kunnen u helpen. In deze Groei& leest u inspirerende voorbeelden van
scholen die u voorgingen.
En wat betreft mijn droom van verbonden leraren? Die droom komt steeds dichterbij.
Wij zijn bezig met het ontwikkelen van een manier om u laagdrempelig en wanneer
het u uitkomt te verbinden met uw collega’s van andere scholen, andere besturen
en andere regio’s. Digitaal, via uw telefoon of tablet, makkelijk en snel. Hierover
vertellen we u graag meer in de volgende Groei&. Deze kunt in het begin van het
nieuwe schooljaar verwachten.
dvies
a ndia ,
Arie Gr er O nderwijsA
d
Bestu ur
[email protected]
www.onderwijsadvies.nl
Volg ons op:
OnderwijsAdvies
2
OnderwijsAdvies LEREN & INSPIREREN
GROEI&
‘Het gedrag van Raphael
verandert. Hij werkt
geconcentreerder en
zelfstandiger. Hij blijkt
uitdagender werk aan
te kunnen’
Passend
Onderwijs
Soms heb je
iemand nodig die
je de ogen opent
Raphael zit in groep twee op de
Bernardusschool in Zoeterwoude.
Het is een jongetje dat veel aandacht vraagt van de juf, omdat hij
moeite heeft zich te concentreren
en een korte spanningsboog heeft.
De juf en de intern begeleider
maken zich zorgen over de werkhouding en het gedrag van
Raphael. Ook de ouders zien dat
er wat moet gebeuren, maar
willen hun kind niet laten labelen
en laten liever geen psychologisch
onderzoek doen.
B
esloten wordt eerst in
de klas acties in te zetten om ander gedrag te
stimuleren. De onderwijsassistent gaat met
Raphael aan de slag en
voert een beloningskaartensysteem
in. Er verandert echter te weinig in het
gedrag en de klas heeft er steeds meer
last van. Raphael praat bijvoorbeeld
vaak voor zijn beurt of blijft niet zitten
tijdens een kringgesprek of zelfstandig
werken. Marja Oudshoorn, intern be-
geleider op de Bernardusschool: ‘Het
ging niet goed met Raphael in de klas.
Samen met de ouders is daarom besloten Raphael anoniem in te brengen
in het ondersteuningsteam.’ Caroline
Hoos, werkzaam bij OnderwijsAdvies,
maakt deel uit van het ondersteuningsteam en wil Raphael graag helpen.
Samenwerking werpt
vruchten af
Samen starten ze een intensief
traject. Caroline ziet Raphael regelmatig individueel buiten de klas en
stelt drie doelen met hem. De doelen
beschrijven het gewenste gedrag:
• stil luisteren in de kring
•g
oed samen spelen met andere
kinderen
• zelfstandig werken
Wat Caroline opstart met Raphael,
pakt de onderwijsassistent op in de
klas. Zo zijn er drie momenten in de
week dat met Raphael gewerkt wordt
aan zijn doelen die in het handelingsplan zijn opgeschreven. Daarnaast
coacht Caroline de onderwijsassistent
via telefoon en/ of mail en stemt ze af
met de juf. Deze samenwerking
werpt zijn vruchten af. Het gedrag
van Raphael verandert. Hij werkt geconcentreerder en zelfstandiger. Hij
blijkt uitdagender werk aan te kunnen.
Dát is de basis
van passend
onderwijs
Marja: ‘Caroline heeft ons heel goed
geholpen. Zij heeft ons eigenlijk
bij de basis teruggebracht en ons
laten zien wat Raphael nodig heeft.
Door anders naar hem te kijken,
zijn we hem beter gaan begrijpen
en hebben we meer op zijn behoefte
kunnen inspelen.
Het was eigenlijk heel simpel, maar
zelf kwamen we er niet op. Dan is
het goed dat iemand als Caroline
je de ogen opent. Ik heb er veel
van geleerd. Dit kan ik zeker ook
bij andere kinderen gebruiken. Ik
denk dat dat de basis van passend
onderwijs is.’
3
‘Als je kinderen
verantwoordelijkheid
voor leren bijbrengt,
dan vergemakkelijkt
dat hun leerproces’
Leren zichtbaar maken
‘Op de Westerschool
gaan wij de leerlingen
meer bij het leerproces
betrekken’
™
Janneke Meijers is directeur van de Westerschool (po) in Gouda en volgt met haar team bij OnderwijsAdvies
de tweedaagse training Leren zichtbaar maken voor leraren. Wat is Leren zichtbaar maken? Wat is de impact
die je op het leren van je leerlingen hebt? Hoe kun je als leraar effectieve feedback geven? Hoe maak je leren
zichtbaar? Vragen als deze vormen de basis van de filosofie van John Hattie: visible learning.
W
e vroegen janneke wat voor haar de
aanleiding was ‘Vorig jaar hebben we
een herijking gedaan op de visie en
missie van ons onderwijs. Wat is goed
onderwijs en hoe bereiden we de
kinderen voor op de toekomst? We
wilden meer coachend lesgeven en leerlingen helpen inzicht
te geven in hun eigen leren. Halverwege 2014 heb ik de informatiebijeenkomst over Leren zichtbaar maken bijgewoond
en het boek gelezen. Dit boek inspireerde mij enorm en heeft
ertoe geleid dat wij (het team) ons nader in de aanpak van
John Hattie wilden verdiepen.’ Janneke heeft met haar team
de 1 daagse training de Grondslag gevolgd en nu de meer
4
OnderwijsAdvies LEREN & INSPIREREN
GROEI&
praktische 2 daagse training “Leren zichtbaar maken voor
leraren”.’ Hoe heb je de trainingen ervaren?
‘Heel goed. De vele onderzoeken die John Hattie heeft
uitgevoerd hebben geresulteerd in veel wetenschappelijk
onderbouwde kennis. We hebben met het team gekeken
naar de onderzoeksuitkomsten. Welke handelingen hebben
nu het meest effect op het leren van kinderen en leraren;
wat werkt en wat werkt niet? Je kiest voor de dingen die
werken. Wat niet effectief is, kun je beter achterwege laten.
Zo blijkt onder meer dat zittenblijven over het algemeen
zinloos zinloos is.’
Download de preview of bestel het boek Leren zichtbaar maken
Het boek Leren zichtbaar
maken geeft richtlijnen voor
goed onderwijs, zoals:
investeer in een positieve
relatie met de leerling, plak
liever geen label op de leerling
zoals ADHD of dyslexie, maar
vindt uit welke aanpak werkt.
Kijk samen vooruit, waar willen
we heen? En bespreek dan wat
al bereikt is en hoe verder.
Beschouw de reacties van
de leerling als waardevolle
feedback op je eigen handelen.
Wat doe ik al goed en wat
kan beter?
U vindt het boek Leren
zichtbaar maken in de webshop van OnderwijsAdvies.
U kunt daar ook gratis de preview van het boek downloaden. Leren zichtbaar maken is een gezamenlijk project van de Bazalt, HCO, RPCZ en OnderwijsAdvies.
John Hattie:
‘Zorg dat leerlingen
de liefde ontwikkelen
voor het leren, en
leer hen hun eigen
leraar te zijn’
Jo h n Hatti e ti
jdens het co
ngres
Visible Learn
ing 2014
Wat heeft de training jou en je collega’s opgeleverd?
‘Onze focus ligt nu op de wijze waarop wij het kind meer
actief gaan betrekken bij het leerproces onder andere door
het voeren van kindgesprekken. ‘Wat wil het kind nog meer
leren en wat heeft hij (of zij) nodig om die stap te zetten?
En hoe kunnen wij daarbij helpen, zodat hij die volgende
stap bereikt? Tijdens het 2e deel van de training zal
OnderwijsAdvies ons begeleiden bij het voeren van deze
kindgesprekken. Leren zichtbaar maken zien wij als een
bewustwordingsproces; hoe kunnen wij kinderen het best
begeleiden bij het leren? Wij zijn van mening dat het
gedachtegoed van John Hattie een prima basis vormt om
te kijken naar het effect van onze lessen. Wat gebeurt er bij
het kind en wat is er nodig om hem verder te brengen?
Als je kinderen verantwoordelijkheid voor leren bijbrengt,
dan vergemakkelijkt dat hun leerproces. Tijdens de training,
maar ook in het boek van Hattie, wordt ons bijgebracht
hoe we daaraan kunnen werken.’
Wilt u verder met Leren
zichtbaar maken?
Neem deel aan:
• Een introductiesessie Leren zichtbaar maken:
in 2 uur laat de Leren zichtbaar maken-expert
u en uw collega’s kennismaken met Hattie’s
bevindingen en wat dit zou kunnen betekenen
voor uw school.
• Basistraining de Grondslag. In 1 dag worden
de denkkaders die een invloed hebben op de
leerprestaties van leerlingen toegelicht en
leert u de effectgroottes van de verschillende
strategieën interpreteren.
• Het congres Visible Learning op 4 en 5
november 2015.
• Doe online kennis op via de e-module Leren
zichtbaar maken, deze komt dit voorjaar
beschikbaar.
• Alle actuele informatie vindt u op www.lerenzichtbaarmaken.nl. Via de nieuwsbrief ontvangt
u automatisch de meest actuele informatie
over trainingen, boeken en het congres.
5
&
‘Geef leraren de
verantwoordelijkheid
terug en laat ze
weloverwogen
keuzes maken’
In 20 bekende kleuterthema’s eindelijk
een hanteerbare én structurele aanpak
voor slimme kleuters
Surplus, het expertisecentrum voor begaafden van
OnderwijsAdvies, vindt goed onderwijs aan kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong belangrijk.
Immers, jong geleerd is oud gedaan. Pienter! biedt
per thema volop uitgewerkte ideeën en inspiratie om
deze groep leerlingen uitdaging op maat te geven,
op een manier die voor de leraar haalbaar is.
Pienter! 1-2 biedt een
structurele aanpak voor
verrijkingsonderwijs aan kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong. Een compleet
verrijkingsaanbod rond 20
thema’s, voor 2 leerjaren in
de kleuterbouw. Pienter! 1-2
is een volledig verrijkingspakket dat flexibel ingezet
kan worden! Pienter! 1-2 in
vogelvlucht:
• Pienter! sluit aan bij thematisch werken
• Praktisch voor de leraar,
met een vierwekenschema
per project en begeleidingsaanpak
• Uitgebreide verantwoording
in handleiding
• Stimuleren van betrokkenheid medeleerlingen (grote
kring) en ouders: afsluiting
project en ‘thuis verder’!
• Uitdagend voor de pientere
leerling
• Pienter! biedt inspiratie
voor de kleine kring met
opdrachten onderzoekend
en ontdekkend leren
• Bij het zelfstandig (ver-)
werken kunnen speelwerkbladen en denkspel worden
ingezet
• Extra: plus-suggesties bij
ontwikkelingsmateriaal per
project
• Inrichten van eigen herkenbaar plekje: het dolfinarium
6
met een infohoek
• Wilt u het pakket eerst
uitproberen? Bestel dan
het proefpakket. Gerda Klink, specialist
hoog begaafdheid
binnen PCBO
Trivia: ‘Ik ben heel enthousiast over de breedte van het
aanbod en de tips over het
stellen van vragen. Het is ook
overdraagbaar naar andere
thema’s’.
Andere gebruikers:
‘Ik ben onder de indruk van
de methode Pienter! Goed
opgebouwd; praktisch.
En dat geldt zeker ook voor
de koPak- “aanpak”.’
‘Wat heerlijk, een compleet
aanbod voor onze slimme
kleuters! Mijn collega’s van
groep 1-2 zijn enthousiast
en kijken uit naar de andere
thema’s.’
Pienter! thuis
Pienter! thuis sluit aan bij
de behoefte van het kind
om het op school geleerde,
thuis voort te zetten. Het zijn
aanvullende opdrachten om
het leren lezen en rekenen
speels onder de knie te
krijgen. De kern van Pienter!
thuis wordt gevormd door
een eigen open leeslijn, met
Pien in de hoofdrol.
OnderwijsAdvies LEREN & INSPIREREN
GROEI&
Jane Hartog is teacher leader
Professionele Leergemeenschap
(PLG) op De Regenboogschool
in Zoetermeer. Welke stappen
heeft de school gezet en wat
heeft de PLG het team opgeleverd?
Wij vroegen het Jane.
D
e eerste vraag aan Jane
was, wat haar motivatie
was om met de Professionele Leergemeenschap
(PLG) aan de slag te gaan.
Jane: ‘Vorig schooljaar ben ik benaderd
door de directeur van de Regenboogschool. De school wilde de opbrengsten
verhogen en het team was op zoek naar
een middel om dit te bereiken. De PLG
bood uitkomst! Er werd nog gezocht
naar een PLG “teacher leader” die het
PLG project zou gaan aansturen en
coachen. Omdat het mij een mooi proces leek om leraren nog professioneler
en bewuster met hun vak om te leren
gaan, ben ik deze uitdaging aangegaan.
Het coachen sprak mij al erg aan en dit
kon ik nu in de praktijk brengen.’
Professionele Leergemeenschap
‘Leraren in hun
kracht zetten om het
maximale eruit te halen’
Wat zijn de belangrijkste
stappen die je hebt gezet?
‘De leraren hebben geleerd steeds
meer – op professionele wijze – met
elkaar in gesprek te gaan over hun
vak en resultaten. Het vertrouwen
in elkaar is gegroeid. Er zijn meer “critical friends” ontstaan
en de “eilandencultuur” wordt minder.
Er wordt meer kennis gedeeld over
wat er in de school gebeurt en waar
de collega’s mee bezig zijn in hun klas. De opbrengsten worden met elkaar
bekeken en besproken en elkaars kwaliteiten worden meer in kaart gebracht,
gedeeld en gewaardeerd. We zitten
nog midden in de cultuurverandering
maar we zijn op de goede weg.’
Waar ben je tijdens het proces
tegenaan gelopen?
‘Ik – als procescoach – en mijn
collega’s binnen de PLG stuurgroep
hadden een voorsprong op het
proces. Wij moesten onszelf regelmatig terugfluiten om stil te kunnen
staan bij wat er op de werkvloer
gebeurde. Door regelmatig bij een
PLG overleg aanwezig te zijn, kreeg
ik een vollediger beeld van de wijze
waarop de overlegmomenten verliepen
en wat voor professioneel klimaat aanwezig was. De zelfreflectie blijft nog
een aandachtspunt. Je kwetsbaar
op durven stellen is voor sommige
collega’s nog lastig.’
Wat is het grootste succes
tot nu?
‘Leraren lijken zich bewuster te zijn
van de invloed die ze hebben op
het leren en de opbrengsten. De
professionele ontwikkeling wordt
gestimuleerd en leraren zien elkaars
kwaliteiten beter.’
Wat was jouw rol en hoe
heeft dat bijgedragen in het
succes van de PLG?
‘Afgelopen schooljaar was ik
procescoach/ teacher leader (ik heb
de opleiding Schoolcoach gevolgd).
Door veel met het team in gesprek te
gaan, veel individuele gesprekken
aan te gaan en te bouwen aan het
vertrouwen, konden we stappen maken. Tijdens de PLG overlegmomenten
heb ik de kritische vragen gesteld
en daardoor een taboe doorbroken.
Het team en de directie heeft mij het
vertrouwen gegeven en daardoor
kwam ik ook in mijn kracht.’
Waarom zou een school hiermee
aan de slag moeten gaan?
‘Leraren zijn professionals die je in hun
kracht moet zetten om het maximale
eruit te halen. Wanneer een leraar
zich professioneel ontwikkelt, heeft dat
effect op het leren bij de leerlingen. De
kennis delen met andere leraren en de
kwaliteiten van elkaar zien stimuleert
het professionele klimaat.’
Wilt u meer weten over PLG
en wat het voor uw school
kan opleveren? Lees meer op
de website.
7
Joke Middelbeek is bestuurder van de Stichting Ondernemend Openbaar Onderwijs
Westelijke Tuinsteden in Amsterdam. Onder
de stichting vallen 15 scholen. Eén van de
scholen is OBS De Toekomst. Een school met
een nieuwe naam in een nieuw gebouw die op
het punt staat een nieuw onderwijsconcept
door te voeren. Een school waar hard gewerkt
is door het team en waar deze inzet beloond
is met een basisarrangement van de inspectie,
waar de school vorig jaar nog als zwak werd
beoordeeld.
Geen zwakke
school meer
In Amsterdam
ziet De Toekomst
er zonnig uit
Aan de slag met tablets?
Dan is een tabletcoach onmisbaar!
Gaat uw school met tablets werken of overweegt u dat? Volg dan de opleiding tabletcoach. In vier dagdelen wordt u tabletcoach
en krijgt u handvatten om als aanspreekpunt
te fungeren binnen de school met betrekking
tot de organisatie van het tabletproject, de
pedagogisch didactische toepassing en de
techniek die nodig is om de tablets goed te
laten functioneren.
8
OnderwijsAdvies LEREN & INSPIREREN
GROEI&
Waarom een tabletcoach?
De essentie van deze opleiding is dat u leert om
tablets goed toe te passen in het onderwijs, vanuit
de visie van uw eigen school.
Resultaat
Na deze opleiding bent u de tabletcoach die collega’s
en het management kan begeleiden en ondersteunen
bij de educatieve inzet van tablets in het onderwijs.
J
oke: ‘Ik ben nu drie jaar bestuurder. Bij mijn
aantreden trof ik een school aan waar veel
zaken op zijn beloop waren gelaten. Het
ontbrak aan visie, er was geen gezamenlijk
doel en de financiën waren niet op orde. Dat
uitte zich bijvoorbeeld in een verouderde
website en een teruglopend aantal leerlingen. Ik heb
het even aangekeken, maar duidelijk was dat er wat
moest gebeuren. Toen de school zou verhuizen naar
een nieuw gebouw, leek me dat het juiste moment
om te breken met het verleden en aan de toekomt te
werken. Ik heb Gijsbert Buijs (OnderwijsAdvies) aangetrokken als interim directeur en samen met de interim
adjunct directeur Lars Berkhout heeft hij een plan van
aanpak gemaakt.
Belangrijk was dat we terug naar het basisarrangement
van de inspectie wilden. Maar we wilden ook kijken wat
wij als school kunnen toevoegen aan de omgeving.’
Afscheid nemen van de oude cultuur
‘We hebben allereerst gezamenlijk bepaald wat voor
school we willen zijn. Duidelijk was dat iedereen voor
de kinderen een nieuwe start wilde maken. En zo konden we plannen maken en met elkaar bouwen. Eén
van de eerste dingen die moest gebeuren, was het huis
op orde brengen en breken met de oude cultuur. Dat
was een lastige klus, omdat het betekende dat voor
medewerkers die niet wilden of konden omschakelen
naar de nieuwe cultuur, geen plek meer was. Zij zijn
binnen het bestuur op andere scholen gaan werken.’
In deze wijk is het extra belangrijk te laten
merken dat elk kind er mag zijn
‘Eigenlijk is het na de zomer weer bergopwaarts gegaan met de school. Vanaf het moment dat de erfenis
van de oude cultuur achtergelaten kon worden en we
met enthousiaste mensen de juiste gingen doen, is de
school letterlijk een school van de toekomst geworden.
Ik ben dan ook heel trots op Gijsbert, Lars en het team
dat de inspectie weer het basisarrangement heeft toegekend.
En natuurlijk is het fijn dat de resultaten omhoog gaan,
maar belangrijker vind ik nog dat in díe wijk gekeken
wordt naar het kind. Hoe zorgen we ervoor dat ieder
kind gezien wordt en er mag zijn. Daar is de school nu
veel meer mee bezig.’
Vertrouwen in de toekomst
‘In de directe toekomst is er nog veel te doen. De
school werkt hard aan haar marketing en PR. We zien
dat het leerlingenaantal stabiliseert en we gaan uit van
groei in de komende jaren. De school doet weer de
juiste dingen, de ouders zijn betrokken en de kinderen
gaan met plezier naar school. De volgende stap is de
invoering van het onderwijsconcept O4NT, Onderwijs
Voor een Nieuwe Tijd (Steve JobsSchool). Gijsbert en
Lars blijven om dit te begeleiden. We zien de toekomst
met vertrouwen tegemoet.’
Investering van tijd en middelen
Vier bijeenkomsten van 3 uur (van 16.3020.00 uur) met een half uur pauze. Voor
eten wordt gezorgd. € 450 per deelnemer.
Meer informatie/ contact
Voor meer informatie kunt u contact opnemen
met Bert Boshoven of kijk op de website.
[email protected]
9
De training ‘Snel leren = leuk leren’ leert leerlingen op het
voortgezet onderwijs meer grip op hun huiswerk te krijgen door
dit beter te plannen en organiseren. Bovendien leren ze op welke
manieren je kunt leren en krijgen ze inzicht in hún manier van leren.
De trainers Gerardine Honig en Saskia Wittekoek blikten met de
leerlingen terug op de training die in het najaar van 2014 startte.
Zo start de brugklas goed
Snel leren =
leuk leren
D
e groep bestond uit
leerlingen van verschillende scholen. Ook verschilden de leerlingen
in opleidingsniveau en
leeftijd. Toch werd het al
snel een echte groep. Naast verschillen ‘oh, bij ons op school gaat dat heel
anders!’, ontdekten de leerlingen ook
veel overeenkomsten. ‘Hoe krijg ik dat
huiswerk gedaan?, ik snap de leraar
niet, het is zoveel lees- en leerwerk
en hoe doe ik dat handig?’
Intensief contact
Contact was er tijdens de bijeenkomsten, maar ook via de groepsapp
konden de leerlingen elkaar vinden. Ze
werden via What’s app door de trainers
gestimuleerd om de huiswerkopdrachten te doen, of ze ontvingen van hen
en van elkaar motiverende appjes voor
het oefenen van het snel-lezen. Ook
konden zij hun resultaten, zoals een
mooie mindmap, laten zien aan elkaar.
Trots en tijdswinst
Aan het einde van de cursus was een
leerling vooral trots op het twee keer
zo snel kunnen lezen van een stuk
tekst met behoud van het onthouden
van informatie. Pure tijdswinst en zo
houdt zij meer tijd over om leuke dingen te doen.
Een andere leerling gaf aan dat hij
heeft geleerd dat het voorbereiden van
een proefwerk meer is dan het hoofdstuk doorlezen en dat hij daar veel
meer tijd voor moest inplannen. Hij had
10
OnderwijsAdvies LEREN & INSPIREREN
GROEI&
veel gehad aan het leren inplannen
van al die voorbereidingen. Ook het
doen van je “gewone” huiswerk bleek
daarvoor zinnig te zijn, omdat dat eigenlijk een stuk van de voorbereiding
van je toets is. Wat een ontdekking!
Creatief en betrokken
Iemand anders gaf aan vooral te hebben genoten van de meer creatieve
aspecten. Zij weet nu veel beter hoe je
een samenvatting in de vorm van een
mindmap kunt maken. En dat ze die
ook moet bewaren, zodat ze er later
weer profijt van heeft bij de herhaling
van de lesstof voor een proefwerk.
Ook heeft een leerling zijn mindmap
laten zien aan een leraar, waardoor de
betrokkenheid bij de les voor de leraar
zichtbaar werd.
Weer iemand anders gaf vooral aan
de kleinere praktische zaken als een
goede huiswerkplek, de inzet van leerkaartjes en de grappige geheugentechniek Loci route te kunnen waarderen.
Voor iedereen bleek er dus iets in te
zitten en elke leerling neemt verschillende vaardigheden mee in zijn/haar
rugzak naar de toekomst.
Klaar voor de nieuwe groep
En wat de trainers betreft: die kijken terug op een aantal bewogen en dynamische avonden waarbij plezier ook een
plek innam. Naast dat de trainers hier
veel energie in staken, leverde het ook
nieuwe energie op. Dus zeggen zij:
‘Kom maar op met een nieuwe groep!’
Bart zit in 2 MAVO van een middelbare school in Gouda en heeft in
het najaar van 2014 de training “Snel leren = leuk leren” gevolgd.
Aan zijn moeder Daniëlle vragen we hoe de training bevallen is.
Waarom is Bart “Snel leren
= leuk leren”gaan doen?
‘De mentor in de brugklas
gaf aan dat Bart eigenlijk niet
goed wist hoe hij moest leren.
Omdat we huiswerkbegeleiding niet zagen als de juiste
oplossing zijn we op zoek
gegaan naar een gerichte
training. Zes bijeenkomsten
met een klein groepje waarin
gefocust wordt op leren en
leertechnieken.’
Heeft ‘Snel leren = leuk leren’
het gewenste resultaat gehad?
‘Ja, dat denk ik wel. Nog
steeds maakt Bart zijn huiswerk liever niet, maar dat is
pubers eigen. Hij heeft tijdens
de training geleerd hoe hij zijn
huiswerk aan moet pakken.
Hij heeft daarover thuis en op
school veel verteld en ook zijn
mentor ziet dat hij in staat is
om taken nu beter op te pakken’.
Zou u de training aan andere
ouders aanbevelen?
‘Absoluut. En daar zijn meerdere redenen voor. Zo helpt
het als iemand anders je kind
op weg helpt, want je kan als
ouders honderd keer iets
zeggen tegen je kind, maar ze
nemen het niet vaak voor
waar aan. Tijdens de training
werden ook leertechnieken
geoefend die ik niet kende.
De trainers kennen natuurlijk
de nieuwste inzichten.
Daarnaast vind ik het goed
dat de training verschillende
manieren van leren aanbiedt.
Voor de één werken strakke
schema’s en voor andere beeldende mindmaps. Bart heeft
de verschillende aanpakken
gezien en kan kiezen wat bij
hem past.’
11
‘De resultaten
zijn ook
merkbaar in
de klas en
bij ouders’
Coaching directeur
Jan heeft zelf een vijftal coachinggesprekken gevoerd. ‘Mijn doel was om
een omslag te maken van denken naar
meer handelen. Vroeger spaarde ik de
kool en de geit. Nu durf ik stappen te
zetten en schep ik meer duidelijkheid!’
Cultuurverandering
‘Ons team heeft een
enorme positieve
groei doorgemaakt!’
Jan van Rheenen is directeur van Dik Trom, een openbare
basisschool voor Daltononderwijs in Hoofddorp. Onder leiding
van OnderwijsAdvies heeft Jan met zijn team afgelopen jaar een
traject gevolgd om de visie, veiligheid en professionaliteit op school
te versterken.
J
an: ‘Ik ben nu vier jaar
werkzaam op deze school.
Bij de start van mijn loopbaan heerste er hier een
familiecultuur. Bovendien
was men nog erg “bezig”
met de vorige directeur, zaken werden
niet uitgesproken en dit resulteerde zo
nu en dan in misverstanden en irritaties. Ik wilde toe naar een meer professionele cultuur. Een organisatie die
wordt geleid vanuit een heldere visie,
vertrouwen en duidelijkheid over verantwoordelijkheden. Met onderwijsadviseur
Peter Helmantel van OnderwijsAdvies
heb ik toen afspraken gemaakt over de
wijze waarop wij onze professionaliteit
op onze school zouden versterken.’
Welke acties hebben zoal plaatsgevonden om de professionaliteit van je team te vergroten?
Werkgroep en teamstudiedagen
‘We hebben ingezet op zowel de leraren als het management in de organisatie. We zijn begonnen met de oprich-
12
OnderwijsAdvies LEREN & INSPIREREN
ting van een Werkgroep. Hierin zaten
3 leraren, ikzelf en Peter Helmantel,
die het traject vanuit OnderwijsAdvies
begeleidde. De Werkgroep bereidde
de teamstudiedagen met elkaar voor,
evalueerde de opbrengsten en fungeerde daarnaast als klankbordgroep
voor het gehele team.’
Interview teamleden
‘Ook heeft een interviewronde plaatsgevonden waarin de behoeften van
het team zijn geïnventariseerd. Hoe
functioneert het team? Wat zijn
belemmerende en stimulerende
factoren en wat heeft het team nodig?
Naast vele positieve punten kwam uit
deze ronde ook een aantal concrete
verbeterpunten naar voren, zoals de
behoefte aan open communicatie, het
geven van feedback en professioneel
vergaderen. Op het gebied van leiderschap gaf men aan dat behoefte bestond aan een daadkrachtige leider,
met de juiste balans tussen nabijheid
en distantie.’
GROEI&
Over het coachingstraject voegt Jan
toe: ‘Peter stelt goede vragen en is
niet snel tevreden met een antwoord of
inzicht. Hij vraagt door en confronteert.
Door zijn coaching ben ik niet alleen
daadkrachtiger geworden, maar ik blijf
ook dichter bij mijzelf. Dat hoor ik terug
in reacties van collega’s en ouders die
vinden dat ik geloofwaardig en congruent over kom. Ik zie het leiderschap
nu meer als een spel. Daarmee bedoel
ik dat ik er luchtiger mee om kan gaan.’
Wat is er zichtbaar veranderd
binnen en buiten de school?
‘Het resultaat van de teambijeenkomsten en mijn ontwikkeling als schoolleider zijn duidelijk zichtbaar en voelbaar
geworden. Het team durft zich nu meer
open te stellen en ziet hier de noodzaak van in.
De meer professionele cultuur en
openheid in het team, heeft ook zijn
weerslag op het lesgeven. Ouders zijn
merkbaar tevreden. Zij uiten dit rechtstreeks, maar hebben dit ook aangegeven via het oudertevredenheidsonderzoek. Ouders spreken over een
prettig, rustig klimaat in de klas en een
positieve uitstraling in de school. De
schoolleider is zichtbaar aanwezig en
aanspreekbaar. Het is fijn om geregeld
van ouders te horen wat er goed gaat.’
En nu, wat is de volgende stap?
‘Het proces van “teamontwikkeling
naar een professionele organisatie”
is goed uitgepakt! Peter Helmantel
was zeer onder de indruk van hetgeen
wij als team hebben bereikt! Er is
vertrouwen binnen het team, we
kennen elkaars kwaliteiten, de som
is meer dan de som der delen. In de
toekomst zullen we met OnderwijsAdvies ons verder laten professionaliseren, onder meer in het geven van
feedback.’
Meer lezen over de visie van Dik
Trom? Lees meer over de kernwaarden van Dik Trom op hun
website www.obsdiktrom.nl.
Monique Reyngoud (links) en Thayla de Weerd
Rondom onze school is de verkeersveiligheid de afgelopen jaren verbeterd. De school is begeleid in haar
verkeerslessen, de ouders zijn actiever
betrokken en ook de gemeente heeft
haar steentje bijgedragen. De omgeving is nu duidelijk gemarkeerd als
schoolgebied. Dat helpt allemaal.
In Leiderdorp heb ik inmiddels ook
contact met verkeersouders van
andere scholen. Waar mogelijk organiseren we activiteiten samen. Dan is
de impact het grootst. Ik ben blij dat
verkeerseducatie een belangrijke plek
inneemt op ’t Bolwerk.’
Verkeersleerkracht
Verkeersonderwijs
door leraar
en ouders samen
Op basisschool ’t Bolwerk in
Leiderdorp werken ouders en
de school actief samen aan verkeersonderwijs. Thayla de Weerd,
moeder van twee kinderen op de
school en lid van de ouderraad,
vertelt over de verkeerslessen.
T
hayla: ‘Als lid van de
ouderraad heb ik verkeerslessen als aandachtspunt. Dat betekent
dat ik samen met de
verkeerscoördinator aan
het begin van het jaar een plan maak
welke activiteiten we gaan doen. Vanaf
groep één krijgen alle leerlingen drie
praktische verkeerslessen per jaar.
Deze worden gegeven door de leraar
en ouders samen. Tijdens de lessen,
die de kinderen heel erg leuk vinden,
leren ze fietsen, maar wordt bijvoorbeeld ook de verlichting in het najaar
gecheckt.
Mijn rol is om verkeer op de school-
agenda te houden en andere ouders
enthousiast te maken mee te helpen
bij de praktische lessen. Wat zo leuk
is aan de lessen is dat het ook voor
ons ouders eye-openers zijn. Ineens
blijkt een fiets bijvoorbeeld toch niet
zo veilig, omdat de remmen niet goed
zijn afgesteld of het licht kapot is. Vaak
wordt gevraagd wiens verantwoordelijkheid verkeersonderwijs eigenlijk is.
Ik vind dat de school het samen met
de ouders moet organiseren. Het is
een gedeelde verantwoordelijkheid.
Monique Reyngoud (leraar groep
zes) is verkeerscoördinator op
’t Bolwerk. Zij geeft aan hoe de
afgelopen jaren verkeersonderwijs
een belangrijke plek heeft ingenomen in het programma van de
school.
‘Vijf jaar geleden hebben we een verkeersleerkracht van OnderwijsAdvies
in de arm genomen. Zij heeft met ons
per groep doorgenomen welke praktische verkeerslessen je kunt geven
en hoe je dat kunt doen. In het begin
was de verkeersleerkracht alle lessen
aanwezig om te helpen en te ondersteunen. In een periode van drie jaar
heeft ze ons hele team geleerd om
zelf, samen met de ouders, de lessen
vorm te geven. Nu komt ze niet meer
op school. We kunnen haar nog wel
bellen of mailen als er vragen zijn.
Het grote verschil dat de verkeersleerkracht heeft gemaakt is dat verkeer
nu écht op de agenda staat. Het wordt
meegenomen in de jaarplanning en
alle collega’s weten waar ze aan toe
zijn. Verkeer is niet langer een ondergeschoven kindje.
Ik vind de combinatie van de theoretische en de praktische verkeerslessen
heel belangrijk. Het doen, het in de
praktijk brengen, dat is niet alleen heel
erg leuk, maar ook noodzakelijk. Lang
niet alle kinderen fietsen dagelijks.
Door de lessen met de ouders te geven, worden ouders zich ook bewuster
van het belang van samen oefenen
en veilig fietsen. Zo is het verkeersonderwijs bij ons op school echt een
gedeelde verantwoordelijkheid van
ouders én de school.’
13
Dyslexie
‘Kinderen gaan
door onze dyslexiebehandelmethode
écht vooruit’
OnderwijsAdvies levert dyslexiezorg aan kinderen tussen de
7 en 13 jaar. Sinds 1 januari valt dyslexiezorg onder de jeugdwet
en is de gemeente verantwoordelijk voor de uitvoering en
financiering van de dyslexiezorg. Constance Vink praat ons bij
over de veranderingen in de dyslexiezorg.
C
onstance geeft aan
wat haar taken zijn als
manager zorgunit bij
OnderwijsAdvies. ‘Ik
ben in de eerste plaats
verantwoordelijk voor
het leveren van optimale zorg in de
regio waarvan ik manager ben. De
zorg richt zich met name op ernstige
enkelvoudige dyslexie (EED). Met
een team van (hoofd-) behandelaren,
coördinatoren en secretariaat streven
wij ernaar elk kind met EED, kwalitatief
hoogstaande dyslexiezorg te geven.
Daarnaast is het mijn taak onze klanten – ouders, scholen en zorgverleners
– goed te informeren. Dat kan via de
website, folders, maar natuurlijk ook
via persoonlijke voorlichting door één
van onze experts.’
De gemeente is sinds 1 januari
verantwoordelijk voor de dyslexiezorg. Wat betekent dit voor
ouders van kinderen met EED?
‘De zorg is overgeheveld van zorgverzekeraar naar de gemeente. Dat
betekent dat OnderwijsAdvies met alle
gemeenten in onze regio, maar ook
daarbuiten, contracten heeft afgesloten
om de vergoede zorg te kunnen blijven
leveren.’
Voor ouders verandert er weinig.
‘Ouders blijven verantwoordelijk voor
de zorg voor hun kind. Zij blijven dus
ook de partij die het kind aanmeldt
voor (dyslexie)zorg. Uiteraard trekken
zij samen op met de school.’
14
OnderwijsAdvies LEREN & INSPIREREN
Nieuw is dat de gemeente verantwoordelijk is voor de zorg en niet meer de
zorgverzekeraars. De gemeente
heeft contracten met zorgaanbieders
en ouders kunnen zelf hun aanbieder
blijven kiezen mits zij een contract hebben met de gemeente. Voor het kind
dat in behandeling is of komt verandert
er niets, hij of zij blijft wekelijks de
behandeling krijgen bij een van onze
vertrouwde behandelaars.’
En wat verandert er voor de
scholen die als poortwachter
functioneren?
‘Scholen zijn en blijven de vindplaats
van dyslexie. Zij zijn als eerste in staat
om het vermoeden van ernstige enkelvoudige dyslexie te constateren en een
dossier op te stellen.
Nieuw voor scholen is dat zij – in een
aantal gemeenten – samen met de
ouders, bij een wijk-, buurt- of sociaal
team moeten melden dat een vermoeden bestaat van ernstige enkelvoudige
dyslexie. Van daaruit wordt de vraag
verder opgepakt en gezocht naar een
aanbieder. In andere gemeenten is het
zo dat scholen het dossier direct naar
ons, OnderwijsAdvies, kunnen sturen.
Wij melden het kind dan aan bij de
gemeente.’
Waarom kiezen ouders voor
OnderwijsAdvies?
‘Daar zijn meerdere redenen voor,
een opsomming:
•D
e ONL methode is bewezen
effectief, kinderen gaan door deze
GROEI&
methode echt vooruit en maken een
zichtbare ontwikkeling door die we
nauwlettend in de gaten houden.
• Wij leveren de zorg zo dichtbij
mogelijk, in vrijwel alle gemeenten
hebben wij een behandellocatie.
• Wij hechten veel waarde aan
ouderbetrokkenheid. Ouders worden
uitgenodigd om bij elke behandeling
aanwezig te zijn, al is het maar 5
minuten. Wij bespreken het huiswerk
waardoor zij hun kind ook thuis goed
kunnen begeleiden.
• Daarnaast werken we uitsluitend
met gekwalificeerde behandelaars
die een speciale dyslexie opleiding
hebben gedaan. Onze behandelaars
kunnen bovendien uitermate goed
met kinderen overweg; we zien dan
ook heel veel kinderen huppelend bij
de dyslexiebehandelaar naar binnen
stappen.’
Hoe beoordelen ouders de dyslexiezorg van OnderwijsAdvies?
‘Ouders geven aan bijzonder tevreden te zijn over de dienstverlening
van OnderwijsAdvies. Bij het laatste
tevredenheidsonderzoek gaven zij ons
gemiddeld een 8,2! Dat is iets waar
we met elkaar heel trots op zijn en wat
we natuurlijk graag zo willen houden.
We werken daarom voortdurend aan
de ontwikkeling van onze kwaliteit en
dienstverlening.’
Hoe ziet dyslexiezorg eruit in de
(nabije) toekomst?
‘Wat ons betreft blijven we innoveren
en worden de behandelingen, voor zover dat kan, nog effectiever en richten
we trajecten nog slimmer in. Gemeenten hebben vanuit de rijksoverheid de
opdracht meegekregen om te bezuinigen. We hopen dat we samen met
Colofon
Cursusbureau
Wilma van der Leek
en Rianne Zwiers
[email protected]
079 329 56 00
Redactie
Afdeling Marketing &
Communicatie
Fotografie
Ruud Slagmolen
m.u.v. pag. 2 en 8 t/m 13
Vormgeving en productie
Vadding / Len Blonk
‘Wij leveren de
zorg zo dichtbij
mogelijk, in vrijwel
alle gemeenten
hebben wij een
behandellocatie’
het veld een manier vinden om de dyslexiezorg betaalbaar te houden. Misschien door korter te behandelen met
een terugkomtraject aan het einde van
de basisschool. Wij zijn ervan overtuigd dat we kinderen met EED moeten
helpen om hiermee om te gaan en ze
zo betere kansen te geven tijdens hun
schoolse en naschoolse leven.’
Heb je nog een goed advies
of tip die je de scholen wilt
meegeven?
‘Scholen zijn onze partner bij het vaststellen van en hulp bieden aan kinderen met EED. Laten we met elkaar
blijven optrekken om de zorg te kunnen
blijven leveren die zo hard nodig is.
Als deze kinderen niet op tijd gezien
en behandeld worden, zullen ze als
bijzonder slechte lezer de basisschool
verlaten met alle gevolgen van dien.
Train daarom de leraren in het signaleren en begeleiden van kinderen met
EED. Heeft u twijfel over de aanpak
of begeleiding? Bel of mail ons, wij
adviseren u graag!’
Meer weten over de dyslexiezorg van OnderwijsAdvies/
ONL? Kijk op www.onderwijsadvies.nl en zoek op ‘dyslexie
voor scholen’.
Oplage
2.400 exemplaren
© april 2015, OnderwijsAdvies
Tot slot
Het samenstellen van Groei&
is voor ons een leerproces.
We zijn altijd op zoek naar de
beste manier om ons aanbod
te presenteren, zodat het voor
u helder, makkelijk en inspirerend
is. We zijn dan ook benieuwd
naar uw reacties. Laat het ons
horen als u iets mist of juist
waardeert.
[email protected]
15
Kijk op de poster voor het actuele cursusaanbod
2015-2016
Cursusaanbod
Nieuw!
Wegens succes
geprolongeerd!
Spelend rekenen
Hoofddorp 26 aug 2015 + 2*
Opleiding Specialist Het Jonge Kind
Gouda 9 sep 2015 + 11*
13.15-17.15 uur
Hoofddorp 16 sep 2015 + 11*
16.00-20.30 uur
13.30-16.00 uur
Opleiding Specialist Taal
Zoetermeer 9 sep 2015 + 12*
14.30-17.30 uur
Reﬂectieve leraar
De startende leraar
Taakspel
Leiden 9 sep 2015 +2*
13.30-16.00 uur
ONL dyslexiebehandeling en nu?
Leiden 15 sep 2015
19.00-21.00 uur
Zoetermeer 22 sep 2015
19.00-21.00 uur
Hoofddorp 19 apr 2016
19.00-21.00 uur
Gouda 10 mei 2016
19.00-21.00 uur
Leren zichtbaar maken, de grondslag
Zoetermeer 21 sep 2015
09.00-16.00 uur
Zoetermeer 15 sep 2015 + 4*
9.00-16.30 uur
Hoofddorp 8 sep 2015 + 4*
9.00-16.30 uur
Van excellente leraar naar teacher leader
Hoofddorp 3 feb 2016 + 2*
13.30-16.30 uur
John Hattie, Een actieve
kennismaking
Zoetermeer 23 sep 2015 + 11*
14.00-18.00 uur
Vaardigheden 21e eeuw
Hoofddorp 16 dec 2015 + 11*
14.00-18.00 uur
Hoofddorp 11 nov 2015
Opleiding Specialist Gedrag
Hoofddorp 28 sep 2015 + 6*
13.30-16.30 uur
Gouda 5 okt 2015 + 6*
13.30-16.30 uur
Handelingsgerichte gesprekken
met kinderen
Gouda 30 sep 2015 +1*
Zoetermeer 30 sep 2015 +1*
Zoetermeer 30 sep 2015
Kanjertraining A
Zoetermeer 13 okt 2015 + 2*
9.00-15.30 uur
Leiden 7 mrt 2016 + 2*
9.00-15.30 uur
13.30-16.30 uur
Kanjertraining BC
9.00-15.30 uur
Kleuters met een
ontwikkelingsvoorsprong
Beeckstraat
62
Van
Gouda 13 jan 2016 + 2*
2722 BC Zoetermeer
Begaafden
en gedrag
T 079 329 56 00 Zoetermeer 10 feb 2016 + 2*
Locatie Amsterdam
* Nieuw *
Gouda 7 okt 2015 +1*
Zoetermeer 8 okt 2015 + 3*
16.30-20.00 uur
Zoetermeer 11 feb 2015 + 3*
16.30-20.00 uur
Innovatief automatiseren in de rekenles
Locatie
Lisse
Zoetermeer
14 okt 2015
14.00-16.30 uur
Zoetermeer 29 okt 2015
9.00-17.00 uur
Zoetermeer 11 nov 2015
14.00-16.00 uur
Wassenaarseweg
499
2333Werkgeheugen
AL Leiden en executieve functies
nov 2015
13.30-16.00 uur
T 071Zoetermeer
516 482500
[email protected]
Locatie Hoofddorp
Opleiding Specialist Rekenen
Zoetermeer 2 dec 2015 + 7*
14.00-17.00 uur
Effectief rekenonderwijs aan
l
zwakke rekenaars
advies.n
rwijs +1* s.nl 13.30-16.00 uur
@onde13 jans2016
infoHoofddorp
ij advie
rw
w.onde opdrachten maken
wwInteractieve
voor rekenen met het digibord
op:
Zoetermeer 27 jan 2016
s
Volg on
Leiden 3 feb 2016
Meertaligheid
14.00-16.00 uur
13.30-16.00 uur
Oplossingsgericht coachen voor IB-ers
Zoetermeer 8 mrt 2016 + 2*
13.30-16.00 uur
sAdvies
* Bij de cursussen staan de data vermeld en eventueel het aantal vervolgbijeenkomsten (bijv +4).
Lorentzkade 15a
2313 GB Leiden
T 071 516 47 00 13.30-16.30 uur
Tablet coach
taal met het digibord
Kijk voor meer informatie,
Locatie Leiden
14.00-16.00 uur
Interactieve opdrachten
maken voor
Pedologisch
Instituut
Antwerpseweg
2 data, tijden en prijzen
exacte
2803 PB Gouda
op www.onderwijsadvies.nl
T 0182 55 65of56
bel met het cursusbureau:
Al onze trainingen zijn
Planetenweg 115
ook incompany te boeken
2132 HL Hoofddorp voor uw hele team of uw
T 023 510 00bestuursacademie.
00 14.00-16.00 uur
Begaafden T-OPP
Grachtweg
24
Hoofddorp
14 okt 2015
14.30-16.30 uur
2161Het
HN,
Lisse
jonge
kind (voor directies)
T 0252
41 912917
Hoofddorp
okt 2015
9.00-17.00 uur
13.30-16.30 uur
079 329 56 00 of
14.00-15.30 uur
13.00-16.00 uur
13.30-16.00 uur
Meer
informatie
Locatie Gouda
Gouda 9 dec 2015
13.30-15.30 uur
14.00-16.30 uur
Preventie van stemproblemen
Weerdestein 97
1083 GG Amsterdam
14.00-16.00 uur
Interactieve opdrachten maken voor
kleuters met het digibord
12 en 13 okt 2015
Twee hele dagen met overnachting
Hotel Nassau Bergen aan Zee
Zoetermeer 17 nov 2015
Hoofdlocatie
Gouda 7 okt 2015
13.30-16.30 uur
Opleiding Specialist Begaafdheid
& Excellentie
Flitsbezoeken
Locaties
Hoofddorp 27 okt 2015 + 2*
Leiden 30 sep 2015
Energizer in de klas
Zoetermeer 23 sep 2015 + 2*
Anti-pestcoördinator
Bouwcoördinatoren - De Basis
Inspiratie
workshops
ij
Onderw
Webinar
kalender
Referentieniveaus en passende
perspectieven
leren & inspireren
16 apr 2015
16.00 uur
Excellentie
17 sep 2015
16.00 uur
Pesten voorkomen, gedrag verbeteren
19 nov 2015
16.00 uur
John Hattie, De zichtbaar lerende
leerling
20 jan 2016
14.30 uur
Geïntere
sseerd in
een curs
us? Maar
is de cu
rsus nie
t
gepland
in uw re
g io
Laat het
ons weten ?
Bij vo ld
oende in !
teresse pla
nnen we
d
cursus o
ok elder e
s.

Download Report