Vertaalwedstrijd Nederland Vertaalt 2015 Juryrapport vertaalopgave

Vertaalwedstrijd Nederland Vertaalt 2015
Juryrapport
vertaalopgave Russisch Nederlands
Over vader van Sofja Tolstaja
Voor een trefzekere vertaling van Tolstaja’s tekst is enige kennis van textiele terminologie vereist; wie
deze niet in huis heeft, moet bij voorbeeld grasduinen op het internet – zowel tekst als beeld – of een
naaister raadplegen. Opvallend was het niveauverschil tussen de vertaling van de eerste en die van de
tweede teksthelft. In de eerste zin zorgden взять манеру (Odessitisch slang voor ‘zich een gewoonte
aanmeten’) en драповый (‘van keperstof’) voor lexicale obstakels; de tweede en derde zin werden vaak
fout gelezen (‘het was geen das’ in plaats van ‘er was geen das’ respectievelijk ‘dan was het dus een
hemd’ in plaats van ‘wél droeg hij een hemd’). Het tweede deel van de tekst, met name de slotzin, bood
ruimschoots mogelijkheden voor creatieve oplossingen.
De samenstelling van de shortlist en met name de keuze van de winnende tekst stelden de jury voor
een lastige opgave. Uiteindelijk zijn wij tot de keuze voor de volgende vijf inzendingen gekomen (in
alfabetische volgorde):
Wanda Bruining (673)
De vertaalster heeft de meest natuurlijke oplossing van iedereen gevonden voor het lastigste probleem,
namelijk dat van de tweede en derde zin: ‘Maar misschien was die sjaal er wel helemaal niet. Wel een
zijden hemd’. Genoeg reden voor een nominatie. Overigens waren er ook verder mooie oplossingen
(‘rommelen’, ‘geklots’).
Jaap Engelsman (536)
Ook in deze vertaling staan een paar mooie vondsten (‘hazenvel’, ‘met een wit streepje’, ‘ijl’). Daarnaast
geeft de vertaler blijk van durf en humor (‘Lelijk? Heb ik schijt aan!’, ‘Kleur? Je zou zeggen grijs,’ ‘Uit
het buitenland? Reken maar’). De tekst krijgt daardoor een zeer - misschien té - persoonlijke toon, wat
de doorslag gaf voor een nominatie.
Paul Janse (438)
Deze vertaling biedt een aantal uitgesproken fraaie oplossingen, die in de overige vertalingen niet of
slechts een enkele keer werden aangetroffen: ‘nog van voor de oorlog’ (in plaats van ‘vooroorlogs’),
‘slank afkleedde’, ‘bespeurt’ (bij het opsommen van de zintuigelijke waarnemingen in de slotzin). Zij
compenseerden de enkele minder fraaie oplossing (‘iets zanderigs’, ‘plonsgeluid’) ruimschoots.
Miriam Kies (450)
De vertaalster geeft blijk van een zintuig voor de precieze keuze voor bepaalde woorden: ‘rommelen’,
‘pantalon’, ‘makelij’, ‘stippeltje’, ‘stroperig’. Zij geven de tekst als geheel net iets extra’s. De vertaling
maakt al met al een zeer correcte indruk, van een stilistisch neutrale maar toch sprekende, heldere
tekst.
Eva van Santen (411)
De vertaalster heeft de spreektaalstijl van het origineel opvallend goed getroffen, en daarnaast een
aantal creatieve, mooie oplossingen aangedragen (‘sjofel’, ‘niet te tillen’, ‘verstevigingen’, ‘een groene
draad’). Een misser is de nadruk op het ‘te voet’ komen: het gaat expliciet over de kleding waarin de
vader langskomt, de manier van verplaatsen speelt geen rol.
De winnaar
Het is altijd weer jammer dat er maar één winnaar kan zijn; zelfs de twee winnaars van de Martinus
Nijhoff Prijs van vandaag zijn winnaars op verschillende terreinen: vanuit het Nederlands en naar het
Nederlands. Zoals gezegd had de jury van de Russische inzendingen voor Nederland Vertaalt een hele
kluif aan haar uiteindelijke keuze. De winnende tekst was de enige inzending die volgens alle drie de
juryleden in de hoogste categorie viel; daar stond tegenover dat geen van de juryleden de winnende
vertaling ook uitgesproken de beste vond. De uiteindelijke doorslag werd gegeven door de
evenwichtige kwaliteit van juist deze tekst: we troffen er geen aperte missers in aan en door de hele
tekst heen werden mooie oplossingen op lexicaal niveau gepresenteerd. De winnaar is: Miriam Kies.

Download Report