Project met een

Project met een
grote impact
Begin februari 2015 is het overgrote deel van
de herziene kwalificatiedossiers mbo vastgesteld. Hiermee is een belangrijke stap gezet in
het proces van de herziening, waarbij onderwijs
en bedrijfsleven intensief samenwerken. De
volgende stap is het voorbereiden van de opleidingen gebaseerd op de nieuwe dossiers. Mboinstellingen mogen deze vrijwillig aanbieden
vanaf 1 augustus 2015, vanaf 1 augustus 2016
geldt een verplichting.
als volgt: ‘Het beroepsonderwijs moet sneller en beter kunnen
inspelen op de zich ontwikkelende vraag van het bedrijfsleven.
Tegelijk moet er ruimte zijn voor individuele keuzes waarmee
de student zich kan onderscheiden.’
Liesbeth van den Berg, projectleider bij de directie MBO van
het ministerie van OCW licht het toe: ‘Wat de minister betreft
De kern is te komen tot onderwijs
dat zowel stabiel als flexibel is
Ben Claessens
De herziene kwalificatiedossiers zijn opgebouwd uit een basisen profieldeel en worden aangevuld met keuzedelen. Dat laat-
levert de beoogde opbrengst van de herziening een belangrijke
ste is nieuw. De minister zet met de dossiers in op beroepson-
bijdrage aan de gewenste permanente innovatie van het on-
derwijs dat inspeelt op de toekomst waarin het tempo waarin
derwijs en een betere aansluiting op de arbeidsmarkt. We heb-
beroepen veranderen, verdwijnen en ontstaan, zal toenemen.
ben voor het proces van deze belangrijke verandering vanaf
De kern is te komen tot onderwijs dat zowel stabiel alsook
eind 2013 een strak schema. Meer dan 30 procent van de instel-
flexibel is. Ze omschrijft het in een brief aan de mbo-scholen
lingen heeft aangegeven in augustus 2015 al met één of meerdere opleidingen op basis van de nieuwe dossiers te starten.
Andere instellingen gebruiken het schooljaar 2015-2016 als
voorbereidingsjaar voor de start in augustus 2016, als de invoering officieel ingaat. Dan is de opdracht voor mbo-scholen
op basis van de nieuwe structuur een uitdagend curriculum,
zorgvuldige examinering, goede beroepspraktijkvorming en
een optimaal onderwijsrendement te realiseren.’
Keuzedeel
De regie van de herzieningsopgave in het mbo rust sinds begin 2014 bij Eric Jongepier. Hij schetst: ‘Het is zonder meer een
uniek project met een grote impact. De herziening is belangrijk, voor de korte en voor de lange termijn. Het geeft handen
en voeten aan het streven op te leiden tot een vakman of vakvrouw, aan een leven lang leren en het vermogen in te spelen op
20
Panel kwalificaties mbo
een arbeidsmarkt waar beroepen komen en ook weer verdwij-
SBB kent een ‘Panel kwalificaties mbo’. Dit panel bestaat
nen. Daarom zijn de kwalificatiedossiers herzien en in aantal
uit mbo-docenten en praktijkopleiders die hun mening over
verminderd. Ze zijn hierdoor onderling beter te onderscheiden.
de kwalificatiestructuur willen geven. De deelnemers aan dit
Geheel nieuw is het keuzedeel als onderdeel van de kwalifica-
panel ontvangen enkele malen per jaar een digitale en-
tiestructuur. Scholen kunnen een keuze maken uit een groot
quête met vragen over de inhoud en toepasbaarheid van de
aantal keuzedelen die elk aan een of meer opleidingen ver-
kwalificatied ossiers voor het mbo-onderwijs.
bonden zijn. Een actueel overzicht van keuzedelen die gereed
VAKBLAD PROFIEL NUMMER 2
Kwalificatiestructuur
Mbo werkt toe naar
onderwijs op basis van
nieuwe dossiers
nl. Met de keuzedelen werken we toe naar flexibilisering van
Doelmatiger: minder kwalificatie
dossiers en kwalificaties
het onderwijs met als doel om beter aan te sluiten op de ver-
Door het verbreden van kwalificaties en het clusteren van
anderende actualiteit van de arbeidsmarkt. Elke drie maanden
verwante kwalificaties komt het aantal kwalificatiedossiers
kunnen keuzedelen toegevoegd of gewijzigd worden. Dit sti-
naar verwachting uit op 176 en de kwalificaties op 487 (t.o.v.
muleert regelmatige interactie en afstemming tussen en een
237 kwalificatiedossiers en 613 kwalificaties in 2014).
zijn of in ontwikkeling is te vinden op www.kwalificatiesmbo.
betere vervlechting van onderwijs en bedrijfsleven.’
verdiepen of beter doorstromen naar vervolgonderwijs. Een
Transparanter: dunner en
overzichtelijker
keuzedeel kan een regionale inkleuring krijgen, zodat een
Kwalificatiedossiers zijn teruggebracht tot de kern van het
mbo-student zijn arbeidsmarktpositie versterkt voor sectoren
beroep (kwalificatie-eisen). Ze zijn transparanter, dunner
die in de regio sterk vertegenwoordigd zijn. Bijvoorbeeld voor
en duidelijker. Kennis en vaardigheden staan voorop en zijn
de havens in Rotterdam of de watersportindustrie in zuidwest
goed te herkennen. Zo wordt houvast geboden bij het onder-
Friesland. Een keuzedeel kan ook gericht zijn op doorstroom
wijs en de examinering.
Met het keuzedeel kan de mbo-student zich verbreden of
naar een hoger niveau binnen het mbo, of naar het hbo.
Wet
Flexibeler: mogelijkheid om sneller
te actualiseren
Dit voorjaar gaat het voorstel voor de wijziging van de WEB
De keuzedelen kunnen snel worden aangepast aan de ont-
naar de Tweede Kamer. Het wetsvoorstel regelt met name de
wikkelingen in het beroepenveld en de regio. De cyclus van
invoering van de keuzedelen in het mbo. Het wetsvoorstel
aanpassen via SBB is kort (slechts drie maanden).
wordt naar verwachting 1 januari 2016 aangenomen door het
Parlement met inwerkingtreding per 1 augustus 2016. De mi-
de herziene kwalificatiedossiers en heeft de herziene kwali-
nister van OCW stemde op 20 november 2013 in met het nieu-
ficatiedossiers per 1 februari 2015 vastgesteld. Mbo-scholen
we model kwalificatiedossiers mbo. Tevens ging ze akkoord
konden zich de afgelopen maanden al voorbereiden op de
met het toetsingskader voor de herziene kwalificatiestructuur.
nieuwe dossiers. Sommige mbo-scholen kiezen er voor om één
Met dit toetsingskader beoordeelde de Toetsingskamer SBB of
of meerdere nieuwe opleidingen aan te bieden per 1 augustus
de kwalificatiedossiers van voldoende kwaliteit zijn.
2015. Andere mbo-scholen gaan met alle nieuwe opleidingen
De minister van OCW heeft per 1 juli 2014 al ingestemd met
vanaf 1 augustus 2016 van start.
MAART 2015
>>
21
Kwalificatiestructuur
ICT
Liesbeth van den Berg: ‘Onderwijsteams gaan zich voorbereiden op een nieuw curriculum. Ook voor de ict-afdelingen, leveranciers van ict-systemen en DUO brengt de invoering veel
werk met zich mee. We schenken veel aandacht aan een stapsgewijze invoering en een goede afstemming tussen alle partijen. Zo zijn in overleg tussen gebruikersgroepen en ict-leveranciers eind 2014 heldere programma’s van eisen vastgesteld.
Dat PvE beschrijft de functionele eisen die aan de systemen van
onderwijsinstellingen gesteld worden om de invoering van de
herziene kwalificatiestructuur mogelijk te maken. Deze kunnen
door scholen nu verder worden uitgewerkt en uitgevoerd.’
Informatie en ondersteuning onderwijs
Er zijn verschillende informatiebronnen en ondersteuningskomt steeds meer. Eric Jongepier: ‘Een school kan zich aan-
De nieuwe opbouw: basis-, profielen keuzedeel
melden voor tweedaagse Werkateliers ‘Van structuur naar
De kwalificatiedossiers zijn op basis van het nieuwe model
onderwijs’ die wij organiseren op locatie bij scholen. Met on-
geactualiseerd en gerationaliseerd. De nieuwe opbouw
derwijsmedewerkers en hun collega’s van ondersteunende
maakt de samenhang binnen kwalificatiedossiers duidelijker.
producten en –diensten voor de scholen beschikbaar. En er
afdelingen wordt gezamenlijk gewerkt
Dezelfde bouwstenen krijgen een betere, eenduidige naam-
aan de voorbereiding van de nieuwe
geving en zijn logischer gegroepeerd.
opleidingen.
In het herziene model is sprake van drie delen: basis-, pro-
Naast inhoudelijke en actuele infor-
fiel- en keuzedeel. Een kwalificatiedossier bestaat uit één
matie over de herziening, voortgang
gemeenschappelijk basisdeel en één of meer profieldelen.
en samenhang kun je op de informatieve website www.herzieningmbo.nl
BASISDEEL
beknopte publicaties downloaden zo-
Het basisdeel bestaat uit twee onderdelen: het generieke en
als ‘De Herziening in 12 illustraties’
het beroepspecifieke onderdeel. In het generieke onderdeel
en ‘Facts & Figures Keuzedelen’.
staan de eisen voor taal, rekenen, loopbaan en burgerschap.
De MBO Raad heeft onlangs
het
Servicepunt
IHKS
(Invoering
Herziening
De overheid stelt deze eisen vast. Ze zijn voor alle mbostudenten gelijk.
Kwalificatiestructuur) en de site www.ihks.nl gelanceerd. Via
Het beroepspecifieke onderdeel bevat de kerntaken en werk-
deze site komen specifieke handreikingen en servicedocu-
processen die hetzelfde zijn voor alle beroepen die in het
menten beschikbaar voor scholen en worden best practices
kwalificatiedossier zijn opgenomen.
gedeeld.’
Eric Jongepier sluit af: ‘We doen er alles aan om samen met
PROFIELDEEL
de scholen de implementatie van de herziene kwalificatie-
Naast de gemeenschappelijke elementen uit het basisdeel
structuur tot een succes te maken.’
zijn er ook verschillen tussen de beroepen (kwalificaties) in
het dossier. Die specifieke kenmerken van de kwalificaties
zijn beschreven in het profieldeel. Het profiel bestaat uit
kerntaken en werkprocessen.
KEUZEDEEL
Het nieuwe keuzedeel is een verrijking die bovenop de
kwalificatie komt. Ofwel, keuzedelen zijn gekoppeld aan
kwalificaties. Keuzedelen bieden als het ware een ‘plus’ voor
de student. Je versterkt als student je positie als je op zoek
gaat naar een baan. Zo kun je je opleiding verbreden met het
keuzedeel ‘Ondernemerschap’ of ‘Duits’. Of juist je kennis
verdiepen door bijvoorbeeld het keuzedeel ‘Security’ aan je
opleiding ‘ICT-beheer’ te koppelen. Een keuzedeel kan ook
gericht zijn op doorstroming binnen het mbo of naar het
Ben Claessens is hoofdredacteur van Vakblad Profiel, m.m.v. de directie
hbo. Een school kan alleen keuzedelen uit het register van
MBO, ministerie van OCW, Hutspot en Multividuals
keuzedelen kiezen.
MAART 2015
23

Download Report