Pensioenhervormingen ambtenaren:

Pensioenhervormingen ambtenaren:
langer werken voor minder pensioen
Michaël Verbauwhede | Kim De Witte
Studiedienst PVDA
1
Diplomabonificatie....................................................................................................2
1.1
2.2
2
Afschaffing van de pensioenbonus...........................................................................2
2.1
2.2
3
83,16 euro minder pensioen per jaar......................................................................................3
Terugwerkende kracht.............................................................................................................3
Deze hervorming is onrechtvaardig, onlogisch en onnodig.......................................3
3.1
3.2
3.3
4
Principe....................................................................................................................................2
Voorbeeld.................................................................................................................................2
Onrechtvaardig........................................................................................................................3
Onlogisch.................................................................................................................................3
Onnodig...................................................................................................................................4
Besluit...................................................................................................................... 4
Samenvatting
Op woensdag 11 maart 2015, het moment dat op het Muntplein in Brussel een
militantenconcentratie van de vakbonden plaatsvindt, buigt de Commissie Sociale zaken van het
federaal parlement zich over een wetsontwerp "houdende bepalingen betreffende de pensioenen
van de publieke sector"1.
Het wetsontwerp van de regering houdt een achteruitgang in van het recht op pensioen van de
ambtenaren op twee domeinen: de diplomabonificatie en de pensioenbonus worden afgeschaft.
De wet zal een directe impact hebben vanaf 1 januari 2015 (en dus met terugwerkende kracht).
Alle ambtenaren met een diploma hoger onderwijs zullen door deze maatregel langer moeten
werken. Bovendien zullen zij tot 187 euro pensioen per maand verliezen (brutobedrag). Naast de
afschaffing van de pensioenbonus en de diplomabonificaties plant de regering nog andere
maatregelen: de wijziging van de tantièmes, het niet meer laten meetellen van de contractuele
tewerkstelling in de berekening van het pensioen en de wijziging van het referteloon voor de
berekening van het pensioen.
Deze hervorming is onrechtvaardig, onlogisch en onnodig. Ze is onrechtvaardig omdat de
ambtenarenpensioenen de enige correcte pensioenen zijn in België. Gemiddeld bedragen de
ambtenarenpensioenen 1.599 euro (nettobedrag). In vergelijking met onze buurlanden is dat niet
1
Zie http://www.dekamer.be/FLWB/PDF/54/0922/54K0922001.pdf.
1
overdreven. De ambtenarenpensioenen zijn de enige correcte pensioenen in België. In plaats van
die af te breken, moeten we de pensioenen van werknemers en zelfstandigen omhoog trekken.
De hervorming is ook onlogisch, omdat België nog altijd 600.000 werklozen telt. Het is niet door
de ouderen langer te doen werken dat er meer werkgelegenheid komt. Deze hervorming is ten
slotte onnodig. Volgens cijfers van de Studiecommissie over de vergrijzing zijn onze pensioenen
wel betaalbaar. In 2060 zullen we voor onze pensioenen proportioneel evenveel betalen als
Oostenrijk en Frankrijk nu voor hun pensioenen betalen, ongeveer 15 % van het bnp. Is dat
onbetaalbaar? Natuurlijk niet. Het is een kwestie van keuzes.
1
1.1
Diplomabonificatie
Principe
De diplomabonificatie houdt in dat ambtenaren bij de berekening van hun pensioenrechten hun
studiejaren kunnen laten meetellen als loopbaanjaren. Dat afschaffen betekent een vermindering
van het aantal dienstjaren. Als een ambtenaar bijvoorbeeld 40 dienstjaren heeft, waarvan vier
jaar diplomabonificatie voor hogere studies, dan brengt de afschaffing van de bonificatiejaren zijn
dienstjaren terug tot 36.
Er komt een overgangsregeling voor pensioenen die ingaan tussen 1 januari 2016 en 31
december 2029: “De studieduur die in aanmerking kan worden genomen voor de opening van het
recht wordt vanaf 1 januari 2016 voor een diploma van 4 jaar of meer jaarlijks progressief met 6
maanden verminderd.”2
Het principe dat de regering invoert komt hierop neer: de ambtenaren zullen vanaf 2016 elk jaar
zes maanden langer moeten werken om van vervroegd pensioen te kunnen genieten. Alle
ambtenaren met een hoger diploma (onderwijzend personeel inbegrepen) zullen vanaf volgend
jaar al langer moeten werken.
2.2
Voorbeeld
Stel een ambtenaar met een loopbaan van 34 jaar en recht op een diplomabonificatie van 48
maand (4 jaar studie). Met het huidige systeem kan hij op vervroegd pensioen gaan tegen 2020
(456 maanden loopbaan en 48 maanden diplomabonificatie). Met de afschaffing van de
diplomabonificatie verliest hij dertig maanden bonificatie (6 maanden per jaar tussen 2016 en
2020). Bijgevolg zijn de voorwaarden om van vervroegd pensioen te genieten niet meer vervuld.
Hij kan pas op 1 maart 2023 vertrekken. Hij moet 3 jaar langer werken.
2
2.1
2
Afschaffing van de pensioenbonus
Tot 187 euro minder pensioen per jaar
Zie http://www.dekamer.be/FLWB/PDF/54/0922/54K0922001.pdf.
2
De wet van 23 december 2005 betreffende het Generatiepact voerde een pensioenbonus in.
Deze bonus verhoogt het wettelijk pensioen van mensen die actief blijven na de leeftijd van het
vervroegd pensioen. Hij was bedoeld om de bittere pil van de ontmanteling van het brugpensioen
te doen slikken.
Het eerste jaar dat men actief blijft na het vervroegd pensioen, bouwt men geen bonus op. Het
tweede jaar krijgt men een bonus op van 1,5 euro per effectief gewerkte dag (of 468 euro per
jaar), het derde jaar van 1,7 euro per effectief gewerkte dag (of 998 euro per jaar), enzovoorts,
zoals beschreven in de tabel hieronder (brutobedragen).
Jaren actief na het vervroegd
pensioen
1
2
3
4
5
Bonus per effectief gewerkte dag
0
1,5 €
1,7 €
1,9 €
2,1 €
Gecumuleerd totaal per
bijkomend gewerkt jaar
0
468 €
998 €
1.591 €
2.246 €
De regering-Michel-De Wever wil nu de pensioenbonus afschaffen vanaf 1 januari 2015.
Ambtenaren die actief blijven tot hun 65ste verliezen 83,16 euro (bruto) per maand. Ambtenaren
die actief blijven tot de leeftijd van 67ste levensjaar verliezen 187,16 euro (bruto) pensioen per
maand. De wortel om langer te werken is niet meer. Rest nu alleen nog de stok.
2.2
Terugwerkende kracht
Het wetsontwerp van de regering heeft terugwerkende kracht. Het treedt in werking vanaf 1
januari 2015. Artikel 23 bepaalt dat artikel 22 in voege treedt op 1 januari 2015. Artikel 22 legt de
afschaffing van de pensioenbonus vast.
3
3.1
Deze hervorming is onrechtvaardig, onlogisch en onnodig
Onrechtvaardig
Ambtenarenpensioenen zijn de enige pensioenen in België die correct zijn. In vergelijking met de
buurlanden zijn onze ambtenarenpensioenen allesbehalve extra voordelig. In plaats van deze
pensioenen te verlagen, zou men de pensioenen van de werknemers en de zelfstandigen moeten
verhogen. Dat is perfect mogelijk, indien we de welvaart beter verdelen: door een
vermogensbelasting en een betere strijd tegen de fiscale fraude, door de invoering van een
vermogenskadaster, de opheffing van het bankgeheim en een nultolerantie tegenover grote
fraudeurs.
3.2
Onlogisch
In België is er nog altijd een groot probleem van werkloosheid, zowel voor jongeren als ouderen.
Een jongere zonder ervaring vindt moeilijk werk. Een oudere en versleten werknemer kan moeilijk
nog langer blijven werken. In 2014 trok het humanresourcesbedrijf Securex aan de alarmbel: het
3
aantal langdurig zieken neemt spectaculair toe, het verdubbelde tussen 2001 en 2013. Het is niet
toevallig dat in diezelfde periode het aantal werknemers van boven de 50 op de arbeidsmarkt
eveneens verdubbelde. Volgens Securex ligt het verband voor de hand: het hoger aantal zieken
is het gevolg van de verplichting om langer te werken.
De verplichting om langer te werken houdt geen enkele verplichting in voor de werkgevers. Er zijn
nochtans verschillende maatregelen mogelijk. Zweden experimenteert met
arbeidsduurvermindering (dagen van 6 uur met behoud van loon voor alle 50plussers).
Denemarken voerde het recht op een aangepast werk in. Nederland heeft
beschermingsmechanismen tegen afdanking. Die maatregelen scheppen jobs, zowel voor de
jongeren als voor de ouderen.
3.3
Onnodig
Volgens de cijfers van de Studiecommissie over de vergrijzing zijn onze pensioenen betaalbaar.
In 2060 zullen we voor onze pensioenen proportioneel evenveel betalen als Oostenrijk en
Frankrijk vandaag betalen voor hun pensioenen: ongeveer 15 % van het bnp 3. Is dat zo
exorbitant? Natuurlijk niet? Het is een kwestie van sociaal en fiscaal beleid. 4
Besluit
De ambtenaren zullen twee tot vier jaar langer moeten werken voor minder pensioen (als snel
83,16 tot 187,16 euro per maand minder). Deze hervorming is onrechtvaardig, onlogisch en
onnodig. Ze is onrechtvaardig, omdat de ambtenarenpensioenen de enige correcte pensioenen
zijn in België. Gemiddeld bedraagt het pensioen van een ambtenaar 1.599 euro (netto). Dat is
niet overdreven in vergelijking met onze buurlanden. Deze hervorming is onlogisch, want België
telt nog altijd meer dan 600.0000 werklozen. Het is niet door de ouderen te verplichten langer te
werken dat er meer werkgelegenheid komt. Deze hervorming is onnodig. Volgens de cijfers van
de Studiecommissie over de vergrijzing zijn onze pensioenen perfect betaalbaar. In 2060 zullen
we voor onze pensioenen proportioneel evenveel betalen als Oostenrijk en Frankrijk nu reeds
voor hun pensioenen betalen: ongeveer 15 % van het bnp. Is dat zo exorbitant? Natuurlijk niet.
Het is een kwestie van keuzes in ons sociaal en fiscaal beleid.
3
Studiecommissie over de vergrijzing, Jaarlijks verslag, juli 2014, blz. 6.
4

Download Report