in beeld ‘Eerherstel voor ontheemde grootheid’, kopte de pers naar aanleiding van de overzichtstentoonstelling Obsessions in de Hamburger Kunsthalle over het leven en werk van Ron Brooks Kitaj (1932-2007). Want ondanks het feit dat de Amerikaanse in Londen werkzame kunstschilder en graficus Kitaj tot de grote kunstenaars van de twintigste eeuw wordt gerekend, is hij minder bekend bij een groot publiek. R.B. Kitaj: Unpacking My Library, vanaf 19 maart 2015 in het Prentenkabinet van het JHM, is de eerste tentoonstelling van zijn werk in Nederland sinds 1970. tekst Mirjam Knotter R.B. Kitaj: Unpacking My Library G eboren in Ohio, als zoon van een Hongaarse vader en een moeder die afstamde van Russischjoodse vluchtelingen, vestigde Kitaj zich in 1959 in Londen waar hij dertig jaar leefde en werkte. Lange tijd had hij een centrale rol in de kunstscene, te midden van zijn meer bekende tijdgenoten en vrienden David Hockney, Leon Kossoff, Frank Auerbach en Lucian Freud. Deze bevriende kunstenaars, door Kitaj ook wel aangeduid als ‘The London School’, hadden een voorkeur voor figuratieve kunst, in een tijd waarin abstracte kunst ‘heerste’. De titel van de tentoonstelling is ontleend aan het gelijk namige schilderij uit 1990-1991 waarin Kitaj zichzelf afbeeldt in zijn meest geliefde setting: te midden van zijn dozen met boeken. Met de titel van het schilderij refereert Kitaj aan een veelgeroemd essay over de liefde voor het verzamelen van boeken van de Duitse cultuurfilosoof Walter Benjamin (1892-1940). Kitaj voelde zich sterk verbonden met diens leven en werk. Net als Benjamin was Kitaj een fervent boekverzamelaar en bibliofiel. Kitaj zegt daar zelf over dat boeken voor hem zijn, wat bomen voor een landschapsschilder zijn. Zijn onderscheidende, zeer persoonlijke en vaak uitda gende composities zijn kleurige puzzels met vele literaire, 18 jhmmagazine wereldse en filosofische verwijzingen. Kitaj citeerde vrij en op persoonlijke wijze uit zowel de ‘hoge’ cultuur als de populaire cultuur en voorzag zijn werk vaak van een geschreven toelichting. Vanaf de jaren zestig speelde ook Kitajs groeiende kennis over de Sjoa en de Oost-Europese joodse achtergrond van zijn familie een steeds grotere rol in zijn werk. Hij ontwikkelde een visie op joodse kunst, die hij zag als ‘diasporakunst’: kunst waarin de ontheem ding van de maker een rol speelt. Kitaj schreef twee mani festen over dit onderwerp. R. B. Kitaj, Unpacking my Library, 1990-1991. Coll. Joseph Kitaj. © R.B. Kitaj Estate Soms waren boeken ook heel letterlijk het onderwerp van zijn kunst, zoals in het portfolio van vijftig zeefdruk ken van uitvergrote boekkaften uit zijn bibliotheek onder de titel In Our Time: Covers for a Small Library After the Life for the Most Part. Hij bracht In Our Time uit in 19691970, in samenwerking met meester-drukker Chris Prater. De serie biedt een fascinerende inkijk in de boekenkast en fascinaties van de kunstenaar en bevat zowel boeken die van betekenis voor hem waren, zoals How to Read van Ezra Pound of Gorki’s verzamelde artikelen, als schijnbaar willekeurige boeken of folders als de jaarbegroting van Burbank voor 1968-1969. Als geheel weerspiegelt In Our Time het eigenzinnige karakter van Kitajs bibliotheek, evenals zijn liefde voor het boek als gebruikt object: op de prenten zijn ook heel goed gebruikssporen te zien, zoals gescheurde omslagen en versleten banden. Kitajs nadrukkelijke verbinding tussen beeldende kunst en literatuur leverden hem zowel grote waarde ring als felle kritiek op van met name de Britse kunst pers. De negatieve besprekingen droegen bij aan Kitajs gevoel van ontheemding, als Amerikaan, als jood en als kunstenaar in Engeland. Toen tijdens een hevige pen nenstrijd met enkele Britse kunstcritici rond zijn retro spectief in de Tate Gallery in 1994 zijn vrouw en muze, de kunstenares Sandra Fisher plotseling overleed, achtte Kitaj hen hiervoor verantwoordelijk. Hij verbeeldde dat let terlijk in The Killer-Critic Assassinated by his Widower, Even (1997), waarvoor Kitaj de Charles Wollaston Award kreeg voor het beste schilderij van de zomerexpositie in de Royal Academy. Na deze expositie van zijn pijn en verdriet verliet Kitaj Engeland definitief en keerde terug naar de VS. De laatste jaren van zijn leven bracht Kitaj door in zijn atelier in Los Angeles, waar hij tussen stapels boeken schilderde aan werken waarop hij en Sandra als engelen verenigd zijn. jhmmagazine 19 R. B. Kitaj, The Killer-Critic Assassinated by his Widower, Even, 1997. Astrup Fearnley Collection, Oslo. Foto Thomas Widerberg R. B. Kitaj, Cecil Court, London WC2 (The Refugees), 1983-1984. © Tate, Londen, 2014 Kitaj was een fervent boekverzamelaar en bibliofiel. Kitaj zegt daar zelf over dat boeken voor hem zijn, wat bomen voor een landschapsschilder zijn. Drie zeefdrukken uit de serie In Our Time: Covers for a Small Library, 1969-1970. Marlborough Fine Art, London advertentiepagina R. B. Kitaj, The Jewish Rider, 1984-1985. Astrup Fearnley Collection, Oslo 22 jhmmagazine
© Copyright 2024 ExpyDoc
