Internationaal ondernemen en intellectueel eigendom

Internationaal ondernemen
en intellectueel eigendom
In opdracht van het ministerie van Economische Zaken
U besluit uw afzetmarkt te vergroten en gaat internationaal ondernemen? Er is echter geen vrij verkeer van goederen
en diensten als er sprake is van Intellectueel Eigendom (zoals merk-, model-, auteurs- en octrooirecht). Intellectueel
eigendomsrechten zijn rechten die per land verschillen. Voordat u internationaal gaat ondernemen, is het zinvol om u hierin te
verdiepen. Deze factsheet geeft u een overzicht van de belangrijkste aandachtspunten bij IE en internationaal ondernemen.
Rechten (IE) gelden per land
Rechten van Intellectueel Eigendom kunnen per land verschillen. Het
kan dus zijn dat producten niet zomaar verhandeld mogen worden
van het ene naar het andere land. Octrooicentrum Nederland (OCNL),
onderdeel van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl),
helpt u om hier meer helderheid in te krijgen.
Import en intellectueel eigendom
Gaat u producten importeren dan mag u ze misschien niet importeren
zonder toestemming van een ander. Onderzoek daarom altijd of er in
Nederland een IE-recht op het betreffende product rust. Een technisch
innovatief onderdeel van een product kan beschermd zijn met een
octrooi. De vormgeving van het product of de verpakking ervan met
modelrecht en/of auteursrecht. De naam met merkrecht. Ook op
bijbehorende teksten, zoals de gebruikshandleiding, kan auteursrecht
rusten.
Als dat zo is dan hoeft dit niet meteen te betekenen dat u de import
moet stoppen. Misschien kunt u samenwerken met die ander
en een licentie krijgen. Belangrijk is dat u toestemming van de
rechthebbende krijgt om het product te importeren.
Wilt u het te importeren product zelf beschermen in ons land, dan
kan dat alleen wanneer het voldoet aan bepaalde vereisten. Voor
een octrooi moet de techniek bijvoorbeeld wereldwijd nieuw en
inventief zijn. Misschien is het mogelijk een nieuwe merknaam te
bedenken en te registreren. Kijk voordat u gaat importeren of een
recht gaat registreren in de gratis online databanken. Octrooicentrum
Nederland kan u hiermee helpen.
Export en intellectueel eigendom
Er zijn twee manieren van export: (1) u kunt uw product of dienst
exporteren en (2) u kunt uw intellectueel eigendom in licentie geven
aan partijen in andere landen.
Overweeg bij export van producten of diensten of het zinvol is
om deze producten te beschermen in de landen waarheen u wilt
exporteren. Aan het uitbreiden van bescherming van IE rechten
naar andere landen zijn wel eisen gesteld. Het uitbreiden van
octrooibescherming of modelbescherming naar andere landen kan
bijvoorbeeld alleen voor rechten die u nog niet langer dan een jaar
geleden heeft aangevraagd. Een merkbescherming uitbreiden naar
andere landen kan later ook nog, behalve wanneer een soortgelijk
merk er al door anderen is geregistreerd voor dezelfde toepassing.
Het kan ook zijn dat u uw producten helemaal niet naar bepaalde
landen mag exporteren omdat u anders inbreuk pleegt op rechten
van anderen. Onderzoek dus bij exportplannen altijd eerst de
nationale IE registers.
Een andere mogelijkheid is om uw intellectueel eigendom in licentie
te geven aan bedrijven die in andere landen al een markt hebben.
Mogelijk vormen uw rechten een mooie aanvulling op de rechten
van een partij die de lokale markt al kent. Zo verdient u geld aan
markten die u zelf niet kunt of wilt bewerken. Overweegt u deze
strategie? Bescherm dan op tijd uw IE in de landen waar u licenties
wilt verlenen. Overweeg in dit geval ook om octrooien in de Databank
Octrooilicenties op te laten nemen. Octrooicentrum Nederland helpt
u hier graag bij.
Landenkeuze
Bij het uitbreiden van bescherming naar andere landen spelen 4
factoren een rol:
1. Uw bedrijfsstrategie: welk belang hecht u aan dat land?
2.Economisch: wat is de marktomvang en wat zijn de kosten en baten
van bescherming in dat land?
3.Concurrent: waar zijn uw belangrijkste concurrenten gevestigd?
4.Juridisch: kunt u voor een acceptabel budget in vrij korte tijd een
rechtszaak winnen?
Omdat er sprake is van nationale wetgeving kunnen de kosten voor
beschermen en handhaven per land (sterk) uiteen lopen.
Internationaal samen innoveren en intellectueel
eigendom
Bij internationaal samen innoveren heeft u te maken met meerdere
rechtssystemen. Dit maakt het samenwerken (nog) ingewikkelder. U
wilt graag van tevoren weten waar u aan toe bent. Naast het maken
van goede afspraken over de inbreng van intellectueel eigendom en
de verdeling van kosten en opbrengsten is het ook belangrijk om
af te spreken welke rechter bevoegd is om over eventuele conflicten
te oordelen. Kijk daarvoor in de Octrooiwijzer Samenwerking van
Octrooicentrum Nederland.
Douane
Heeft u het vermoeden dat er producten het land binnen komen die
inbreuk maken op een van uw geldende rechten? Dan kunt u aan
de douane vragen om dat in de gaten te houden en u te berichten
wanneer ze die producten aantreffen. U moet dan wel binnen twee
weken een juridische procedure starten, anders worden de producten
alsnog doorgelaten. Meer informatie hierover kunt u vinden via
www.belastingdienst.nl/douane.
Bescherming voor heel Europa
Merken en modelrechten kunt u in een keer voor de gehele Europese
Unie registreren. Bij octrooien kan dat niet. Die kunt u wel Europees
aanvragen maar als het octrooi is verleend, valt het uiteen in
nationale rechten. Het unitair octrooi, één octrooi voor de meeste
Europese landen, laat nog even op zich wachten.
Europese uitputting
Met een IE recht kunt u iemand tegenhouden producten te
verhandelen of te produceren in de landen waar u een recht heeft.
Maar is uw product eenmaal ergens op de Europese markt door u in
de handel gebracht? Dan mogen die producten daarna binnen Europa
vrij verhandeld worden. Ook naar landen waar u IE-rechten heeft.
Dit heet Europese uitputting. Uitputting geldt voor alle rechten van
intellectueel eigendom. Heeft u als rechthebbende de producten
bijvoorbeeld op de Spaanse markt tegen een lager bedrag verkocht
dan op de Nederlandse markt? Heeft u een IE-recht in Nederland?
Dan mag een derde die producten uit Spanje toch doorverkopen in
Nederland zonder dat u daar iets tegen kan doen. Bedenk dus goed
wat prijsdifferentiatie tussen verschillende landen voor risico’s
oplevert. Controleer op inbreuk en maak goede afspraken met
licentienemers.
Meer informatie
Het Ministerie van Economische Zaken ondersteunt ondernemers bij:
Internationaal ondernemen
Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (www.rvo.nl), landen
bureaus, Europese subsidieprogramma’s
Intellectueel eigendom
Octrooicentrum Nederland, onderdeel van Rijksdienst voor
Ondernemend Nederland (www.RVO.nl/octrooien), Benelux Bureau
voor de Intellectuele Eigendom (www.boip.int), De Europese
Commissie ondersteunt ondernemers via European IPR Helpdesk
(www.iprhelpdesk.eu), Organisatie voor de Harmonisatie van de
Interne Markt OHIM (www.oami.europa.eu)
Starten met exporteren
Kamer van Koophandel
Dit is een publicatie van:
Rijksdienst voor Ondernemend Nederland
Prinses Beatrixlaan 2 I 2595 AL Den Haag
Postbus 93144 I 2509 AC Den Haag
Publicatienummer: RVO-045/1401/FS-INNO | November 2014
Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie
van Economische Zaken.

Download Report