Waarom zou winst niet rijmen op goede zorg?

08.04.2014
dienst communicatie
Privaat psychiatrisch centrum ‘draait niet om winst’
DOUGLAS DE CONINCK
BRUSSEL
‘Wij zijn non-profit,
de patiënt staat centraal.’
De Nederlandse Groep
Parnassia zegt weinig van
zichzelf te herkennen
in de berichten over
de privatisering van
de psychiatrie in het FPC
in Gent. ‘Wij gaan met
iedereen praten, ook met
het Platform FPC Gent.’
In een consortium met de Franse
multinational Sodexo kreeg de
Parnassia Groep vrijdag door de
regering het contract toegewezen
voor het beheer van het Forensisch
Psychiatrische Centrum (FPC) in
Gent, dat zal instaan voor de zorg
voor 272 geïnterneerden. In België
worden psychisch gestoorde delinquenten al jaren aan hun lot overgelaten in de gevangenissen, wat al
bij herhaling leidde tot veroordelingen door het Europees Hof voor de
Rechten van de Mens. In wat sterk
lijkt op een privatisering van de psychische zorg, vrezen velen dat het
FPC niet veel meer zal doen dan
tegen een zo laag mogelijke personeelskost mensen opsluiten in een
gevangenis die officieel niet zo heet.
Een instelling van de Parnassia
Groep werd vorige week in eigen
land onder verscherpt toezicht
geplaatst omdat het de procedures
voor het afzonderen van probleempatiënten niet zou hebben gevolgd.
Een rapport van Volksgezondheid
maakte melding van twee “calamiteiten met dodelijke afloop” in 2013.
“Wij hebben steken laten val-
len”, zegt Marjolein Timmer van
de Parnassia Groep. “Maar laat ons
wel duidelijk maken wat de aanleiding precies is. Als een patiënt
gesepareerd wordt, zoals wij dat
noemen, hoort om het half uur
iemand te gaan kijken hoe het met
hem staat. Elke controle moet ook
worden genoteerd, en daar is
iemand van ons in het centrum
Dijk en Duin in Castricum onzorgvuldig geweest. Men is nalatig
geweest met het noteren, meer is
er eigenlijk niet. Wij hebben daarvoor een verbeteringsplan en staan
nu bloot onaangekondigde controles. Wij verwachten dat het verscherpte toezicht vrij snel weer zal
worden opgeheven.”
Van elkaar leren
Henri Heimans, de voorzitter van
de Oost-Vlaamse Commissie ter
‘Elke cent
keert terug
naar de patiënt.
Wij zijn non-proﬁt’
MARJOLEIN TIMMER
PARNASSIA GROEP
Bescherming van de Maatschappij,
zei zondag te vrezen dat het privéconsortium door z’n juridische
vorm in Vlaanderen aan alle mogelijke vormen van controle van
bovenaf zal ontsnappen. “Wij voelen geen enkele behoefte om ons te
onttrekken aan inspecties”, zegt
Timmer. “In België net zo min als
in Nederland.”
De Groep Parnassia is de groot-
DOOR DE ZORGMARKT AF TE SCHERMEN SNIJDT DE NON-PROFIT IN
ste psychische zorgverstrekker van
Nederland. Ze stelt 8.000 mensen
te werk op 560 locaties en realiseerde vorig jaar een omzet van
450 miljoen euro. Anders dan bij
medecontractant Sodexo gaat het
er niet om winstgevend te zijn. “Wij
zijn non-profit”, zegt Timmer.
“Elke cent, elke vorm van winst,
keert terug naar het zorgcentrum,
naar de patiënt dus. Hoe we het in
Gent precies gaan aanpakken,
moeten we nog bekijken. Een
kader is er nog niet. De grote lijnen
lijken te zijn dat wij staan voor de
geestelijke zorg en Sodexo voor al
het facilitaire: voeding, reiniging,
de wasserij. Voor ons is deze vorm
van samenwerking een eerste keer,
en we gaan beginnen met goed
naar elkaar luisteren. Wij hebben
heel veel zin om dit te gaan doen.”
De offerte van Sodexo-Parnassia
won het vorige week van die van
het Platform FPC Gent, koepel-vzw
met onder meer de Broeders van
Liefde en Universiteit Gent, die
samenwerkt met verschillende
forensische en psychiatrische centra. In een mededeling sprak het
Platform FPC Gent vorige week van
een te betreuren “verdere uitdeining van de commercialisering van
de zorg”. Volgens Timmer wil de
Groep Parnassia ook hier snel een
dialoog. “Doorverwijzingen moeten mogelijk worden”, zegt ze. “We
hopen vooral van elkaar te leren.”
De toekenning van het contract
aan Sodexo-Parnassia wordt pas
officieel na het verstrijken van een
beroepstermijn van 15 dagen. “Tot
die tijd onthouden wij ons van elke
mededeling”, zegt Anne Rogier van
Sodexo België. Of het Platform de
toekenning van het contract gaat
aanvechten, laat ze voorlopig nog
in het midden.
ZIJN EIGEN VEL
Ja, de commercialisering van de zorg zal zich doorzetten, en nee, dat is geen slechte zaak, zegt
JO LIBEER. Willen we de vergrijzing kunnen opvangen zonder aan kwaliteit in te boeten, dan
moeten we privé-initiatief juist aanmoedigen.
Waarom zou winst niet
rijmen op goede zorg?
JO LIBEER
Wie? Gedelegeerd bestuurder Voka
Wat? Het kan niet dat er
zoveel overheidsgeld wordt
gepompt in een zorgsysteem dat toch nog kampt
met groeiende wachtlijsten
en een gebrek aan kwaliteit.
Een cartoon van mannen in maatpak
met rekenmachines rondom de patiënt. Met
de toewijzing van het nieuwe forensisch
psychiatrisch centrum in Gent is het weer
prijs. De ‘commercialisering’ van de zorg
wordt weer op korrel genomen (DS 7 april).
Cowboys en geldwolven zouden erop uit
zijn om zichzelf te verrijken op de kap van
de zorgbehoevende. Raf De Rycke van de
Broeders van Liefde wijst op ‘ethische’ redenen waarom privé-ondernemerschap in de
zorg best niet ondersteund wordt door de
overheid. Alle registers worden opengetrokken om de markt van de zorg af te schermen
en te vrijwaren voor de gevestigde non-profitspelers.
Vreemd toch dat Mieke Vogels in haar boek
over de verzuiling vorige week op zulk afschermingsgedrag wees en dat dit toen in
alle toonaarden werd ontkend. Vreemd dat
men steeds naar Nederland wijst om te
schermen met kwaliteitsrisico’s als gevolg
van commercialisering, terwijl net Neder-
land telkens betere kwaliteitscijfers kan
voorleggen dan België, zeker in de geestelijke gezondheidszorg. Tezelfdertijd vragen
Scandinavische landen met een voorbeeldfunctie op het vlak van zorg zich hardop af
waarom publiek-private samenwerking bij
ons niet als een stap vooruit wordt beschouwd.
En helemaal absurd, ‘winst’ wordt gedemoniseerd door degenen die toegeven dat ze
zelf lijden onder prikkels tot overconsumptie en omzetvereisten op publieke middelen
die volledig uit de bocht gaan. Men wrijft nu
de profitsector aan dat ze wel eens zouden
kunnen gaan besparen op personeel of kwaliteit indien we het zorgsysteem wijzigen.
Enkele weken geleden stelt diezelfde nonprofit dat ze zelf moeten inleveren op personeel en kwaliteit binnen het huidige zorgsysteem. Wil men vooruitgang of wil men ze
niet?
Kwaliteit en betaalbaarheid
De feiten bij het psychiatrisch centrum in
Gent op een rij. De overheid moet van Europa sinds kort een openbare aanbesteding
hanteren, net om marktafscherming te
voorkomen. Het lastenboek garandeert
voorwaarden van kwaliteit en betaalbaarheid. Een non-profitconsortium valt uit de
boot en is daarover misnoegd. Perfect begrijpelijk. Binnen een objectieve wereld
hadden ze dit kunnen zien aankomen, aangezien ze heel wat minder kwaliteitsindicatoren kunnen voorleggen dan de Nederlandse zorggroep Parnassia en bijna 30 pro-
Vreemd dat steeds naar
de risico’s in Nederland
gewezen wordt, terwijl
net Nederland telkens
betere kwaliteitscijfers
kan voorleggen dan
België
cent meer middelen vroegen dan voorzien.
Proficiat dus aan al de betrokken ministers
om hier de correcte conclusies uit te trekken.
Ja, de commercialisering van de zorg zal
zich verder doorzetten. Neen, dit is geen
slechte zaak aangezien ze de kwaliteit en betaalbaarheid van de zorg verbeteren. Het is
zelfs een deel van de oplossing om een ruimer en gelijk speelveld te creëren. De zorgsector zit immers met een probleem van een
gebrek aan kwaliteitsprikkels, innovatie en
transparantie. België behoort niet tot de
beste helft van de leerlingen van de klas.
Acht van de zestien West-Europese landen
bieden meer kwaliteit en negen doen dit
efficiënter. Wachtlijsten geraken onvoldoende weggewerkt. Indien we niet kwaliteitsgericht ingrijpen, zullen de zorguitgaven de komende decennia bijna verdubbelen van 8 naar 14 procent van het bbp, naast
het nu al hoge bedrag te betalen uit eigen
zak.
De fundamentele gebreken zijn het gevolg
van een langdurige afscherming van de
Dat een privébedrijf het psychiatrisch centrum in Gent mag uitbaten, is de juiste beslissing.
©
Frederiek Vande Velde
zorgsector, waarbij de beheerders van de
(semi-)publieke instellingen niet alleen het
belang van de zorgbehoevende vooropstellen, maar ook zoveel mogelijk overheidssubsidies voor hun zorginstelling proberen
te verkrijgen.
Dit kan zo niet verder. Hoe komt het dat er
zo inefficiënt wordt omgesprongen met de
massale subsidies die de overheid ter beschikking stelt voor zorg en welzijn? We
kunnen niet langer aanvaarden dat er zoveel overheidsgeld wordt gepompt in het
zorgsysteem en dat er dan toch nog groeiende wachtlijsten en een gebrek aan kwaliteit
zijn.
Ondernemende artsen
De weg vooruit is duidelijk. Onze zorgbehoevenden verdienen een excellente zorg.
Het feit dat we trots zijn op onze zorg heb-
ben we onder meer te danken aan het ondernemerschap dat artsen en uitbaters van
kinderopvang en woonzorgcentra tentoonspreiden. In plaats van hen tegen te werken,
zouden het beleid en de zorgsector zelf dit
ondernemerschap moeten aanmoedigen
met een focus op kwaliteit. Het is onethisch
om schaarste in stand te houden, terwijl ondernemers staan te springen om aanbod te
creëren. Het is onethisch om de vooruitgang in de zorg te fnuiken, omdat het een
bedreiging is voor de gevestigde orde.
Een grotere inbreng vanuit de privésector is
de enige manier om aan de stijgende zorgvraag voor zieken, ouderen en kinderen op
een kwaliteitsvolle en efficiënte manier te
kunnen voldoen. Dit is de weg vooruit. We
moeten de zorg uit het ondoorzichtig kluwen van belangen halen door de handen in
elkaar te slaan.
Mieke Vogels: ‘93 procent van de psychiatrie is in handen van de christelijke zuil en 65 procent is in handen van de Broeders van Liefde.
Dat is bijna een monopolie. Nieuwkomers uit de privé kunnen de sector uitdagen en vernieuwing brengen.’ © Dieter Telemans
INTERVIEW
MIEKE VOGELS POLITICA (GROEN)
Groen-politica Mieke Vogels stapt niet mee in het koor dat klaagt over de uitbating
van het Forensisch Psychiatrisch Centrum in Gent: ‘Het is de overheid die het
speelveld bepaalt, en het is haar verdomde plicht om dat goed te doen.’
‘We moeten Sodexo niet
met de vinger wijzen’
VAN ONZE REDACTRICE
VEERLE BEEL
Er rijzen veel vragen bij de
toewijzing van de uitbating
van het nieuwe Forensisch
Psychiatrisch Centrum in
Gent aan Sodexo en de Nederlandse partners Parnassia
en De Kijvelanden. Heeft de
federale regering de verkeerde kandidaat gekozen?
‘Het is te vroeg om dat te beoordelen. Maar het is zeker niet
per definitie fout om een commerciële partner aan te duiden.
Wij zijn dat misschien niet gewend, omdat de zorg in Vlaanderen nog altijd sterk bij het verzuilde middenveld zit. Dat is bij
uitstek in de psychiatrie het geval: 93 procent is in handen van
de christelijke zuil en 65 procent
is in handen van de Broeders van
Liefde. Bijna een monopolie.’
In uw pas verschenen boek
‘De rekening van de verzuiling’ (uitgegeven bij Lannoo)
trekt u daartegen van leer.
‘Omdat zo’n monopolie elke vernieuwing in de weg staat. Er
wordt in Vlaanderen veel lippendienst bewezen aan “vermaatschappelijking” van de zorg
en “inclusie”. In de praktijk blijft
residentiële zorg in psychiatrische voorzieningen bij ons sterk
overeind, veel meer dan in de
ons omringende landen. Vergelijkend onderzoek toont aan dat
wij, veel meer dan burgers in de
ons omringende landen, in een
voorziening worden opgenomen
als we een psychiatrisch probleem hebben.’
Sodexo en co. gaan maar zeven personeelsleden inzetten
per tien patiënten: is dat niet
te weinig om kwaliteit te bieden?
‘Het is de overheid die de spelregels en het speelveld bepaalt. Zij
heeft de aanbestedingsbundel
gemaakt en gezegd: zeven is genoeg. Of dat echt zo is, valt nog
af te wachten, maar we moeten
Sodexo niet met de vinger wijzen. Je kunt het vergelijken met
de kinderopvang, waar de
Vlaamse overheid onlangs heeft
bepaald dat je niet langer een begeleider per 6,5 kinderen moet
hebben. Nee, een begeleider op
acht of twee begeleiders op achttien kinderen volstaan nu. De
overheid neemt zulke beslissingen omdat het anders te duur
wordt. Maar verwijt dat dan niet
aan degenen die het werk onder
die omstandigheden moeten uitvoeren.’
Goed, maar de groep rond Sodexo zal winst willen nastreven.
‘Welkom in de 21ste eeuw. Het
model van de vorige eeuw, met
zijn verzuilde organisaties in de
zorg, botst overal tegen zijn
grenzen aan, met wachtlijsten
tot gevolg. Van Europa moeten
we de zorg openstellen voor privé-initiatief. Nieuwkomers kun-
‘Welkom in de 21ste eeuw.
Het model van de vorige eeuw,
met zijn verzuilde organisaties
in de zorg, botst overal tegen
zijn grenzen aan’
nen de sector uitdagen en mee
vernieuwing brengen.’
‘Trouwens, de grens tussen zorgondernemers die winsten nastreven, en zij die dat niet doen,
is soms flinterdun. In de ouderenzorg zie ik een hoop vzw’s die
zogenaamd geen winstoogmerk
hebben. Maar die vzw’s hangen
dan af van een bvba die de infrastructuur beheert, en zulke hoge
huurprijzen aanrekent dat er
toch winsten worden uitgekeerd.’
Wat kan de overheid daaraan
doen?
‘Nogmaals, het is de overheid die
het speelveld bepaalt. Het is
haar verdomde plicht om dat zo
te doen dat kwaliteit en de betaalbaarheid gewaarborgd blijven. Als zij vond dat een begeleiding van één op één beter was,
had ze dat zo moeten neerschrijven. De vakbonden en Zorgnet
Vlaanderen hebben nu veel kritiek. Ik kan maar vaststellen dat
hun politieke partijen, de SP.A
en CD&V, mee in de regering zitten die deze aanbesteding heeft
opgesteld.’
BLZ. 30 Opinie
BRAKEL
Sint-Augustinus
steunt Zuidactie
Basisschool Sint-Augustinus
in Nederbrakel neemt elk jaar
deel aan de Zuidactie van de
Broeders van Liefde. Vorige
vrijdag organiseerde de school
een grote Zuiddag. De leerlingen maakten in verschillende
workshops kennis met het leven van dove mensen in Tanzania. Ze leerden gebarentaal,
dansten, zongen, maakten kleipotjes en sieraden, leerden in
een ICT-spel alles over Tanzania en nog zoveel meer. (edp) Foto: edp
uit Psychologies:
D
Gent
EXPO. In het Museum Dr. Guislain is de tentoonstelling ‘Reiziger
in de psyche’ van Roger Ballen aan
de gang. De fotograaf maakte voor
deze expositie een selectie uit zijn
oeuvre. Ballen werd geboren in New
York, maar woont in Zuid-Afrika. Hij
werd wereldberoemd door het maken van gemarginaliseerde blanken
in Zuid-Afrika. De fotograaf werkt
uitsluitend in zwart-wit en laat mensen, dier en tekening samensmelten. De tentoonstelling loopt nog
tot 9 september. KAVE
Op Télé Bruxelles:

Download Report