Toelichting studiedag- Erfgoedzorg zit in de lift. Onroerend Erfgoed

Toelichting studiedag- Erfgoedzorg zit in de lift. Onroerend Erfgoed en Toegankelijkheid
Dames en Heren ik verwelkom u graag op deze studiedag.
De Vlaamse overheid streeft een zo groot mogelijke maatschappelijke relevantie van het erfgoed na.
Om dit te kunnen realiseren, spelen onder andere het optimaliseren van de toeristische ontsluiting,
energiezuinigheid en duurzaamheid een rol. Ook het inpassen van nieuwe functies of medegebruik
bij herbestemmingen en de aanpassingen in kader van gewijzigde normen en noden zijn hierbij
belangrijk.
Naast deze elementen spelen ook de aspecten voor een verbeterde toegankelijkheid een belangrijke
rol.
Het agentschap Onroerend Erfgoed streeft er namelijk naar om elke bezoeker zo goed en zelfstandig
mogelijk toegang te geven tot de publiek toegankelijke erfgoedsites. Hierbij wordt rekening
gehouden met de erfgoedwaarden en de draagkracht van een site. Wij zijn er van overtuigd dat dit
mogelijk is en dat onroerend erfgoed en toegankelijkheid verzoenbaar zijn. De doelstellingen van een
optimale ontsluiting en een betere toegankelijkheid lopen immers dikwijls parallel.
Als de toegankelijkheids- en erfgoedexperten de handen in elkaar slaan met de opdrachtgever én de
ontwerper kunnen er geïntegreerde oplossingen ontstaan. Wanneer deze partijen samen en in
overleg naar de nodige randvoorwaarden zoeken, kan men tot een optimale synthese komen met
evenwicht tussen erfgoedwaarden en toegankelijkheidsvoorwaarden.
Om dit in de praktijk te kunnen omzetten werd een project opgestart om de samenwerking tussen de
sectoren Onroerend Erfgoed en Toegankelijkheid te versterken en na te gaan welke de
succesfactoren zijn om een toegankelijk erfgoedproject te doen slagen.
De sectoren van erfgoed en toegankelijkheid sloten daarom een samenwerkingsovereenkomst af
tussen het agentschap Onroerend Erfgoed, de overkoepelende toegankelijkheidsorganisatie Enter
vzw en de lokale adviesbureaus voor toegankelijkheid namelijk:
- De Vzw adviesbureau Toegankelijke omgeving
- Het centrum voor toegankelijkheid van de provincie Antwerpen
- De Vzw Toegankelijkheidsbureau
- En de vzw West-Vlaams Bureau voor gelijke kansen en Toegankelijkheid
Er werd een traject samengesteld waarbij erfgoedconsulenten en toegankelijkheidsadviseurs nauw
met elkaar samenwerken.
Om te beginnen, werden een twintigtal projecten met erfgoedwaarde doorgelicht, verspreid over
heel Vlaanderen (ca. vier per provincie). Voornamelijk gebouwen, maar ook landschappen en
archeologische sites kwamen aan bod. Hierbij werd telkens onderzocht hoe erfgoed en
toegankelijkheid op elkaar afgestemd zijn. Daarbij werd niet enkel het eindresultaat besproken, maar
ook het gevolgde traject.
De gekozen projecten werden bezocht door de coördinerende onderzoeker, door de betrokken
erfgoedconsulent en de toegankelijkheidsadviseur.
Naast deze screenings werden er twee reeksen van telkens vijf workshops georganiseerd (één per
provincie), waarop zowel de erfgoedconsulenten als de toegankelijkheidsadviseurs aanwezig zijn. Dit
om hun inzichten en ervaringen uit te wisselen, en zo voorstellen te formuleren om de
samenwerking te kunnen verbeteren.
De eerste resultaten van deze activiteiten willen we vandaag graag met u delen. De 4 cases, die
vandaag aan bod komen, bereikten elk een goed evenwicht tussen de erfgoedwaarden,
bruikbaarheid en toegankelijkheid. Er werd telkens gestreefd naar het zoeken van geïntegreerde
oplossingen waaruit een logisch gebruik vloeide. Het zoeken naar deze consensus is dè uitdaging
voor de verschillende partijen van een ontwerp- en bouwproces.
Zowel het afgelegde ‘ontwerp’ traject als het uiteindelijke resultaat van deze 4 cases kunnen daarom
inspireren voor andere restauratieprojecten. We willen met deze dag dan ook een platform bieden
voor verdere kennisuitwisseling tussen de erfgoedsector en de toegankelijkheidssector. De
studiedag richt zich daarom naast ontwerpers en stedenbouwkundige ambtenaren dan ook naar
erfgoedconsulenten, toegankelijkheidsadviseurs en gebruikers.
Na vandaag, zullen de bevindingen van de onderzochte sites verzameld en gepubliceerd worden. Er
zullen ook beleidsaanbevelingen geformuleerd worden, om zo een betere afstemming van
onroerend erfgoed en toegankelijkheid na te kunnen streven.
Dit voormalig postgebouw is het enige publieke gebouw van Gaston Eysselinck en uniek in de
naoorlogse Belgische architectuur. Omwille van de architecturale kwaliteiten werd het gebouw dan
ook in 1981 beschermd als monument. In 2003 kocht de stad Oostende het gebouw aan waarbij het
idee voor een nieuwe bestemming als cultuurcentrum groeide. B-architecten werd aangesteld om dit
ambitieuze project te realiseren.
De doordachte aanpak van het project, waarbij in reeds prille fase rekening werd gehouden met de
adviezen van de toegankelijkheidssector en Onroerend Erfgoed, en het uiteindelijke resultaat kunnen
als voorbeeld dienen van een evenwichtige oplossing van een herbestemming van een beschermd
monument. Dit gezond evenwicht tussen het behoud van de erfgoedwaarden en een maximale
realisatie van de toegankelijkheid speelde in de selectie van het project voor de Vlaamse
monumentenprijs 2013 een belangrijke rol. Dhr. Dirk Engelen van B-architecten zal u in zijn
toelichting hier meer over vertellen.

Download Report