Nieuwsbrief - februari 2014

Nieuwsbrief - februari 2014
Nieuwsbrief - februari 2014
1
www.wgs.nl/
kampereiland
Waterwijs op het Kampereiland
Zuiderzeepolder
Willem Meyer- en Stikkenpolder
Zwarte Meerpolder
Mandjeswaard
Polder de Pieper
Centrale deel Kampereiland
Polders op de Kampereilanden
Vier voorstellen voor het vergroten van de
waterveiligheid
Het waterschap heeft de keringen op de Kampereilanden
getoetst. Hieruit bleek dat sommige dijken te laag zijn.
De gebruikelijke aanpak is dan om deze dijken weer
op hoogte te brengen en zo het achterliggende gebied
waterveilig te maken. De norm die de Provincie heeft
bepaald voor de waterveiligheid op de Kampereilanden,
is dat het gebied mag overstromen bij een hoogwatersituatie die gemiddeld 1 keer in de 500 jaar voorkomt.
De betrokken overheden vinden die kans op overstroming
reëel. Daarom is er een gebiedsoverleg gestart om te onderzoeken hoe de waterveiligheid op de Kampereilanden
vergroot kan worden. Bijvoorbeeld met maatregelen aan
gebouwen en verbeterde risico-communicatie. Ook de
hoogwatersituatie in januari 2012 maakte velen duidelijk
dat er maatregelen nodig zijn. Met deze nieuwsbrief
informeren wij de bewoners en gebruikers van de
Kampereilanden over het gebiedsoverleg tot nu toe en
hoe we samen met u verder willen gaan.
Overheden slaan handen ineen en starten
gebiedsproces
Verschillende overheden hebben een rol bij de waterveiligheid van ‘de Kampereilanden’: het Kampereiland, de
Mandjeswaard, Polder de Pieper en de Zuiderzeepolder.
De Provincie Overijssel is verantwoordelijk voor het vaststellen van het veiligheidsniveau. Het Waterschap Groot
Salland is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud
van de dijken. De gemeenten Kampen en Zwartewaterland
zijn verantwoordelijk voor de veiligheid van de burgers.
Deze overheden zijn het erover eens dat er voor de
waterveiligheid op de Kampereilanden meer nodig is dan
het ophogen van de dijken, zodat het gebied weer voldoet
aan de norm van 1:500 per jaar. Zij zijn van mening dat met
deze norm de kans op een overstroming reëel blijft, ook
al is er sinds de aanleg van de Afsluitdijk in 1932 gelukkig
geen overstroming meer geweest. Om die reden is het
Waterschap Groot Salland namens deze overheden een
gebiedsoverleg gestart, met als doel een onderzoek te
doen naar het toepassen van de drie principes voor waterveiligheid op de Kampereilanden. Het eerste principe is
het voorkomen van overstroming door het versterken van
dijken. Het tweede principe is het inperken van de gevolgen bij een overstroming door bedrijven en infrastructuur
te beschermen (bijvoorbeeld door het aanleggen van een
wal). Het derde principe is het zorgen voor een goede crisisbeheersing, bijvoorbeeld door bewoners en gebruikers
tijdig te informeren over hoogwater. Hierdoor krijgen zij
zo veel mogelijk tijd om zichzelf en hun vee in veiligheid te
brengen. Deze principes komen uit het landelijk beleid en
staan voor een omslag in het denken over waterveiligheid.
Niet alleen inzetten op het keren van water, maar ook
voorbereid zijn op een overstroming.
Nieuwsbrief - februari 2014
2
Waterwijs op het Kampereiland
Drie principes voor waterveiligheid:
1. Voorkomen van overstroming
2. Inperken van gevolgen bij
overstroming
3. Goede crisisbeheersing
Een onveilig gevoel…
Bescherming tegen hoog water via het
toepassen van deze principes heeft directe
gevolgen voor de bewoners en gebruikers
van de Kampereilanden. Zij hebben afgelopen jaar ook meerdere keren aangeven
zich zorgen te maken over deze benadering
van waterveiligheid. Dat is begrijpelijk. De
gedachte aan een overstroming roept een
onveilig gevoel op. Toch heeft het waterschap er heel bewust voor gekozen dit punt
centraal te stellen. Dit vanuit de overtuiging
dat het verstandig is om de risico’s van het
wonen en werken op de Kampereilanden
onder ogen te zien en daarnaar te handelen.
Vier voorstellen voor vergroten
waterveiligheid
Het gebiedsoverleg is gestart in september
2012. De eerste bewonersbijeenkomst vond
plaats in november 2012. Daarnaast zijn
er verschillende keukentafelgesprekken
gevoerd en is er een aparte bijeenkomst
geweest met de jonge ondernemers uit het
gebied. Verder is er regelmatig overlegd
met de ‘voormannen’: vertegenwoordigers
van de Vereniging Streekbelangen Kampereiland, de Pachtersbond en LTO Noord
West Overijssel. Ook is er overleg geweest
met lokale natuurverenigingen en Natuurmonumenten. Op 20 maart 2013 zijn er drie
verschillende richtingen voor de waterveiligheid gepresenteerd en besproken op een
tweede bewonersbijeenkomst.
Kaartje met vier projectvoorstellen
voor vergroten waterveiligheid Kampereilanden
Bewonersbijeenkomst 20 maart 2013
Mede op basis van deze bijeenkomst hebben
de overheidspartners gekozen voor de uitwerking van vier projecten.
1. Lokaal verbeteren van de dijken langs de
Goot en Veneriete op korte termijn.
2. Vergroten van het bewustzijn van het
overstromingsrisico en voorlichting over
waterbestendig bouwen.
3. Opstellen van een calamiteitenplan, met
uitwerking van informatievoorziening bij
hoogwater en evacuatie.
4. Onderzoeken van een andere, meer
waterwijze oplossing voor de aanpak van
de buitendijk, door gedeeltelijk de oude
Zuiderzeekering in te stellen als regionale
kering en door gedeeltelijk de buitendijk
uit te bouwen tot een overstroombare
dijk. Daarbij is er in het onderzoek speciale aandacht voor het waterveilig maken
van de bedrijven in de buitenpolders.
Nieuwsbrief - februari 2014
3
Waterwijs op het Kampereiland
Het vierde en laatste project voorstel heeft
dus nog het karakter van onderzoek. De
uitkomsten daarvan zijn bedoeld om een
goed besluit te nemen over wat er moet gebeuren met de buitendijk en de slaperdijken.
Hieronder vindt u meer informatie over deze
vier voorstellen.
ringsmaatregelen komen in een projectplan.
Dit projectplan wordt in de tweede helft van
2014 ter inzage gelegd en vervolgens vastgesteld door het bestuur van het waterschap.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Victor Frankena van Waterschap
Groot Salland, bereikbaar via vfrankena@
wgs.nl of 038-4557314.
Uitnodiging Inloopbijeenkomst
2. Vergroten bewustzijn en voorlichting waterbestendig bouwen
Het afgelopen half jaar is het in het gebiedsoverleg vrij stil geweest. Die tijd
is gebruikt om de genoemde voorstellen verder uit te werken. Wij nodigen
u uit voor een inloopbijeenkomst, op
6 maart 2014, in Ontmoetingscentrum
‘Ons Erf’ (Heultjesweg 14). De deuren
zijn open van 15.00-17.00 en van 19.00
tot 21.00 uur. Het doel van deze bijeenkomst is om u persoonlijk te informeren
over het plan van aanpak voor de
eerste drie voorstellen. Wat betreft het
vierde voorstel willen wij bewoners en
gebruikers informeren over de huidige
stand van zaken en hen de gelegenheid geven hierop te reageren. Er is om
deze reden gekozen voor een ‘inloop’
karakter van de bijeenkomst.
Dit betekent dat u de gelegenheid krijgt
om persoonlijk in gesprek te gaan met
een medewerker van de gemeente, de
veiligheidsregio of het waterschap.
1. Verbeteren van de dijken
langs de Goot en Veneriete
Het waterschap zal lokaal de dijken en
kunstwerken langs de Goot en Veneriete op
de afgekeurde plekken versterken, zodat
deze op korte termijn aan de norm van 1:500
per jaar voldoen (uiterlijk 2015). We voorzien
op een beperkt aantal locaties in het gebied
werkzaamheden, waarbij het gaat om een
kleinschalige dijkverhoging en het verbeteren van de kleibekleding. Daarnaast zal
een aantal kunstwerken aangepakt worden.
In de eerste helft van 2014 wordt verder
uitgewerkt wat er precies moet gebeuren.
Zodra hier duidelijkheid over is, neemt het
waterschap contact op met de direct betrokken eigenaren en pachters. De verbete-
Ondanks de basisbescherming door
waterkeringen, is een overstroming in dit
noodoverloopgebied -ook na dijkverbetering- zeker niet uit te sluiten. In aanvulling
op de basisbescherming door regionale
waterkeringen kunt u als bewoner zelf het
risico op schade bij een eventuele overstroming verder verkleinen met gevolgbeperkende maatregelen, bijvoorbeeld door nieuwbouw op een terp te plaatsen of door de
constructie waterdicht te maken. Inmiddels
zijn verschillende opties besproken met bewoners. Daarbij kwam duidelijk naar voren
dat er geen behoefte is aan regelgeving of
het verplichten van waterbestendig bouwen.
Daarom is besloten om geen nieuwe regels
op te stellen. Dit betekent dat bewoners van
het Kampereiland vrij zijn in hun keuze om
waterbestendig te bouwen. U blijft hier dan
ook zelf verantwoordelijk voor . We willen er
wel voor zorgen dat u de juiste informatie en
adviezen kunt krijgen over de mogelijkheden
om waterbestendig te bouwen. Hiervoor zijn
de gemeenten het aanspreekpunt.
In 2014 willen we ervaring opdoen met een
minder conventionele manier en van waterbestendig bouwen. Hiervoor zijn we op zoek
naar een aantal pilot projecten die willen
dienen als onderzoeksobject.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Eric Heerschop van gemeente
Kampen, bereikbaar via [email protected] of 038-3392614 en Heike van Blom van
de gemeente Zwartewaterland, bereikbaar
via [email protected] of 0383853053.
www.wgs.nl/
kampereiland
3. Crisisbeheersing: informatievoorziening en evacuatieplan
achter de hand
Bewoners en vertegenwoordigers uit het
gebied hebben tijdens verschillende bijeenkomsten aangegeven dat er veel behoefte
is aan goede informatie bij een dreigende
hoogwatersituatie. De bedoeling is dat er
een informatie- en waarschuwingssysteem
voor hoogwater komt. Uitgegaan wordt van
drie waarschuwingsniveaus: waakzaamheid
(bv. code geel), dreigende overstroming (bv.
code oranje), acuut overstromingsgevaar
(bv. code rood). Per waarschuwingsniveau
zal een advies komen over wat bewoners en
gebruikers het beste kunnen doen. Uitgangspunt hierbij is een vrijwillige evacuatie. Het
komend jaar zetten we hiervoor een systeem
op.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Richard Kamphuis van Veiligheidsregio IJsselland, bereikbaar via r.kamphuis@
vrijsselland.nl, of 088-119 79 12.
4. Een waterwijze oplossing
voor de waterveiligheid op de
Kampereilanden?
Het vierde voorstel voor het vergroten van
de waterveiligheid op de Kampereilanden
is een onderzoek naar een andere, meer
waterwijze oplossing voor de aanpak van de
buitendijk en de slaperdijken. Dit onderzoek richt zich op het gebied tussen ‘de
buitendijk’ en ‘de slaperdijk’ in de Willem
Meyer polder, de Stikkenpolder, de Zwarte
Meerpolder en de Mandjeswaard. Met de
buitendijk bedoelen we de regionale kering
aan het Zwarte Meer en de slaperdijk is de
oude Zuiderzeedijk, zie het overzichtskaartje
hieronder.
Nieuwsbrief - februari 2014
Waterwijs op het Kampereiland
4
Onderzoeksgebied
waterwijze
oplossing
De waterwijze oplossing bestaat uit verschillende maatregelen: 1) het instellen van
de slaperdijk als regionale kering in delen
van ‘de buitenpolders’, te weten de Willem
Meyerpolder, de Stikkenpolder en de Zwarte
Meerpolder, 2) het uitbouwen van de buitendijk tot een overstroombare dijk in de Willem
Meyerpolder en de Mandjeswaard en
3) kansen creëren voor het versterken van
de landbouwstructuur. Deze maatregelen
moeten zorgen voor een grotere waterveiligheid in vergelijking met de gebruikelijke
aanpak, het ophogen van de buitendijk.
De maatregelen van de waterwijze oplossing
zijn samengevat in het kaartje hieronder.
Waterwijze Oplossing:
• Waterveilig maken van laag
liggende bedrijven in buitenpolders
• Buitendijk Willem Meyerpolder
Mandjeswaard uitbouwen tot overstroombare dijk
• Kansen creëren voor versterken
landbouwstructuur
Maatregelen waterwijze oplossing
waterbestendige inrichting Stikkenpolder
instellen Slaperdijk
waterbestendige inrichting
Nieuwsbrief - februari 2014
5
Waterwijs op het Kampereiland
De Stikkenpolder met de oude Zuiderzeedijk (links)
en de huidige regionale kering (rechts)
WaterWijs in de buitenpolders
De kerngedachte achter het instellen van
de slaperdijk als regionale kering is dat
de waterveiligheid van de bewoners in de
buitenpolders meer is gediend met maatregelen op het erf, dan met het op hoogte
brengen van de buitendijk.
Zo’n erfmaatregel is bijvoorbeeld het aanleggen van een wal rondom deze bedrijven.
Overigens is gebleken dat niet elk bedrijf
in de buitenpolders zulke erfmaatregelen
nodig heeft, omdat een aantal bedrijven al
op voldoende hoogte ligt. De buitendijk in
de buitenpolders wordt bij deze aanpak niet
aan zijn lot overgelaten. Het waterschap
blijft verantwoordelijk voor het beheer en
onderhoud van de huidige dijk langs het
Zwarte Meer.
www.wgs.nl/
kampereiland
Het is begrijpelijk dat deze aanpak vooral
ingrijpend is voor de bewoners in de buitenpolders. Voor hun gevoel komt het water
dichterbij. Om die reden zijn zij in november
2013 apart geïnformeerd. Maar ook bij de
gebruikelijke aanpak (ophogen buitendijk)
blijft de kans op overstroming reëel. Als
er dan een overstroming optreedt, kunnen
de bewoners en het vee minder goed een
veilig heenkomen vinden. Bovendien zal
de schade aan de bedrijven waarschijnlijk
groter zijn. De gedachte achter de WaterWijze aanpak is dat het beter is om rekening
te houden met een overstromingssituatie die
je liever niet wilt, dan te vertrouwen op de
(beperkte) hoogte van de dijken en plotseling
verrast te worden door het water.
Voorbeeld van een wal rondom een bedrijf
Hoog water op 5 januari 2012
Nieuwsbrief - februari 2014
6
Waterwijs op het Kampereiland
Gevolgen waterwijze oplossing
voor de landbouw
In het gebiedsoverleg bleek dat er niet alleen
zorgen zijn over de waterveiligheid, maar
ook over de gevolgen die de waterwijze
oplossing heeft voor de landbouw. Het aanleggen van een overstroombare dijk vraagt
grond. Ook door het instellen van de slaperdijk als regionale kering wordt mogelijk een
aantal hectares landbouwgrond aan het
gebied onttrokken. Dat is een gevoelig punt,
te meer omdat studies naar de toekomst van
de landbouw op de Kampereilanden uitwijzen dat bedrijven moeten kunnen groeien.
Hier staat tegenover dat de Provincie voor
het toepassen van de waterwijze oplossing
extra budget beschikbaar heeft gesteld voor
de ruimtelijke ontwikkeling in het gebied.
De komende periode gaat het waterschap
in overleg met de gemeente Kampen, de
Stadserven en betreffende pachters om een
voorstel uit te werken over het compenseren
van de effecten van de waterwijze oplossing
op de landbouw met als doel de landbouwstructuur in de buitenpolders te versterken.
Het afwegingsproces
Het gebiedsoverleg de heeft afgelopen
periode meer inzicht gegeven in de voor- en
nadelen van een andere aanpak van water-
veiligheid. Er blijkt een waterwijze oplossing
mogelijk, die leidt tot meer waterveiligheid.
Tegelijk is duidelijk geworden dat de waterwijze oplossing grote impact heeft op het
gevoel van veiligheid van de bewoners en
op de landbouw in de buitenpolders. Op 15
januari jl. heeft de dijkgraaf van het waterschap de raadscommissie van de gemeente
Kampen geïnformeerd over de waterwijze
oplossing. Daarbij heeft hij aangegeven deze
oplossing ‘niet tegen wil en dank door te
drukken’. Volgens de dijkgraaf is het nu de
taak van het waterschap en de gemeente
Kampen om tot een gezamenlijke afweging
te komen van de beste oplossing voor de
waterveiligheid op de Kampereilanden.
Daarbij heeft hij onderstreept dat ‘er op dit
moment nog geen enkel besluit is genomen’.
uitnodiging elders in deze nieuwsbrief). Deze
reacties zullen nadrukkelijk een rol spelen
bij de afweging over de voorkeursrichting.
Het besluit over deze richting - traditioneel
of waterwijs - nemen de gemeenteraad van
Kampen en het bestuur van het waterschap
naar verwachting in de zomer van 2014.
Vervolg gebiedsoverleg
Nu de voor- en nadelen van de waterwijze
oplossing in beeld zijn, verandert het karakter van het onderzoek. Het accent lag eerst
op ‘verkenning’. Nu ligt het accent op ‘afweging’. Om het waterschap en de gemeente
Kampen in staat te stellen een goede afweging te maken over de voorkeursrichting,
kunnen bewoners en gebruikers die direct
geraakt worden door dit voorstel hun reactie
geven tijdens een inloopbijeenkomst (zie
Postbus 60 | 8000 AB Zwolle | tel. (038) 455 72 00 | fax (038) 455 72 09
e-mail: [email protected] | www.wgs.nl
Voor meer informatie, kunt u contact opnemen met Pieter Lems van het Waterschap
Groot Salland contactpersoon, bereikbaar
via [email protected] en 038 – 4557 348.
Meer informatie zal in de komende
periode beschikbaar komen op
www.wgs.nl/kampereiland

Download Report