Omgaan met de verschillende menstypen

verander met resultaat
Omgaan met de verschillende menstypen
Ieder mens is uniek en valt niet in een hokje te stoppen. Toch kunnen
modellen met enkele ‘menstypen’ je helpen om je communicatie te
optimaliseren:
• je kunt je aanpassen aan het gespreksniveau van je
gesprekspartner;
• misverstanden en weerstanden kunnen makkelijker opgelost
worden;
• het juiste communicatieniveau en inleving in de ander zorgt voor
betere resultaten.
D (dominantie)
DOORZETTER, ZELFVERZEKERD,
DOELGERICHT, HARDE WERKER,
ONDERNEMEND
EXTRAVERT
In dit hoofdstuk maak je kennis met het DISC-model, dat uitgaat van
de volgende vier gedragskenmerken: dominantie, invloed, stabiliteit
en conformiteit. De basis van dit model wordt gevormd door de
criteria extravert/introvert, gerelateerd aan de criteria rationeel/
emotioneel.
wordt gemotiveerd door:
gezag, macht, respect, uitdagingen,
materiele zaken
I (invloed)
ENTHOUSIAST, SPRAAKZAAM,
POSITIEVE INSTELLING, ENERGIEK,
DRUK, HARTELIJK
wordt gemotiveerd door:
waardering, erkenning, vrijheid van
handelen, omgaan met mensen
RATIONEEL
EMOTIONEEL
S (stabiliteit)
KENNIS, SPECIALISATIE, STRUCTUUR,
DIPLOMATIEK, ACCURAAT,
PERFECTIONISTISCH
BETROUWBAAR, BEDACHTZAAM,
VOLHARDEND, VOORKOMEND,
CONSEQUENT, PLANMATIG
wordt gemotiveerd door:
structuur, orde, professionaliteit,
duidelijkheid, details
INTROVERT
C (conformiteit)
wordt gemotiveerd door:
zekerheid, oprechtheid en
welgemeende waardering, rust
In de training geven we elk menstype een naam:
Dheerser
Ibeïnvloeder
S
zekerheidszoeker
Cspecialist
www.vmrpartners.nl
Theorie Omgaan met verschillende menstypen
verander met resultaat
Type D (dominantie, heerser)
D types zijn te omschrijven als dominant, wedijverend, doortastend,
direct, weetgierig, ondernemend en zelfbewust. Het zijn vaak
actieve, daadkrachtige mensen met een duidelijke wens om een
bepaalde doelstelling te behalen. D types hebben vaak de touwtjes
in handen, staven hun mening met feiten en doen dat vaak in een
hoog tempo. Ze steken overal hun neus in, maar niet te diepgaand,
want dat kost tijd. En tijd is geld, voor de D. Zowel de werkwijze als de
communicatie van een D type is direct en to the point. Soms kan hij
daarin wat te kort door de bocht zijn. Een D vindt het prettig als hij de
macht heeft, als er tegen hem opgekeken wordt. D´s zijn zeer gevoelig
voor erkenning van hun gezag, houden van respect en bewondering
(ook in financiële zin). Ze houden niet van beperkingen en hun
grootste vrees is falen. D’s zullen er dan ook alles aan doen om dat
niet te laten gebeuren!
Type I (invloed, beïnvloeder)
Mensen van het I type komen vaak over als hartelijk, enthousiast,
geïnteresseerd, charmant, druk, spraakzaam en positief. Type I is
meestal verbaal erg sterk: hij legt gemakkelijk contact met mensen
en kan anderen goed overtuigen, enthousiasmeren en motiveren.
Type I houdt niet van conflicten, die hij dan ook het liefst vermijdt.
De reden hiervan is niet zozeer de inhoud van een eventueel conflict,
als wel het feit dat een I zich vrij snel persoonlijk aangevallen voelt.
En dat is de grootste angst van dit type: afwijzing. De I heeft het liefst
contact met zoveel mogelijk mensen. Mogelijk schermt hij ook met
namen van ‘vrienden’ die hij her en der heeft. De hoeveelheid sociale
contacten heeft ook zijn schaduwzijde: de I is soms wat oppervlakkig.
Hij kan erg goed horen, maar luisteren is niet zijn sterkste kant. Type
I zoekt naar genegenheid en wil graag onderdeel uitmaken van een
groep. Dat kan met zich meebrengen dat het lastig is om concrete
afspraken met een I te maken, omdat hij allerlei toezeggingen doet
aan diverse mensen.
Type S (stabiliteit, zekerheidszoeker)
Zoals de naam al aangeeft, zoekt type S naar stabiliteit en zekerheid.
Dat betekent niet dat dit type voortdurend onzeker is, maar dat hij
zijn gedrag aanpast om niet onzeker te worden, want daar houdt hij
absoluut niet van. Type S is gewoonlijk vriendelijk, voorkomend en
welwillend in de omgang met andere mensen. Dit type mens is beslist
niet impulsief en is moeilijk over te halen tot avonturen. Hij bouwt
graag een relatie op met een relatief kleine groep van vrienden en
collega’s en is daarin zeer loyaal en oprecht. In zijn optreden is hij wat
www.vmrpartners.nl
Theorie Omgaan met verschillende menstypen
verander met resultaat
bedachtzaam en terughoudend. Type S observeert eerst, tast wat af
en ‘zoekt zijn vrienden uit’. Een S type heeft dus zeker mensen nodig
om zich heen; het liefst een klein, betrouwbaar, stabiel team. Een
S kan soms wat weinig enthousiasme uitstralen, maar dat zegt niet
zoveel, aangezien hij op een rustige manier zeer gemotiveerd kan zijn.
In vergelijking met type I kan de S niet alleen goed horen, maar ook
erg goed luisteren.
Type C (conformiteit, specialist)
Mensen van type C zijn vaak diplomatiek en gedisciplineerd. Het zijn
kritische mensen, die zich niet gemakkelijk laten beïnvloeden. Een C
type wordt gemotiveerd door de mogelijkheid zich te specialiseren.
Type C is erg rationeel ingesteld. Omdat gevoelens niet makkelijk in
‘regels en procedures’ zijn te vatten, loopt dit type vaak vast als er
een meningsverschil ontstaat waarbij het gevoel een rol speelt. Dit
zal type C niet meteen laten merken, maar dat betekent niet dat hij
zich alles maar laat welgevallen. Een C type zal wel vergeven, maar
niet gemakkelijk vergeten. Bij het nemen van beslissingen weegt type
C alle argumenten nauwkeurig tegen elkaar af, om op die manier
weloverwogen tot een besluit te komen. Sommige beslissingen
kunnen dus even op zich laten wachten. Nogmaals, emoties spelen
daarbij een ondergeschikte rol. Dat maakt ook dat type C zichzelf
nooit voor de volle honderd procent lijkt te geven: ook wanneer een
C enthousiast is, is dit niet altijd even makkelijk te merken. Dit geldt
overigens ook voor de omgekeerde situatie: is een C type ontevreden,
dan deelt hij dit vaak ‘gevoelloos’ en weldoordacht mee.
www.vmrpartners.nl
Theorie Omgaan met verschillende menstypen
verander met resultaat
Je eigen menstype en dat van anderen
Mensen hebben hun eigen communicatiestijl, gevoed door hun
specifieke eigenschappen, waarden en normen. Dit zijn zaken die,
vanzelfsprekend, ook een belangrijke invloed hebben op de manier
waarop je communiceert met anderen. Daarom bespreken we de
omgang met verschillende typen mensen. Het is zinvol om een
inschatting te kunnen maken over het type ‘mens’ dat je voor je
hebt. Hierdoor vergroot je de kans op een betere communicatie en
samenwerking met anderen.
Zoals eerder gezegd: deze indeling is een kunstmatige manier
om types inzichtelijk te maken. De meeste mensen hebben van
alle bovenstaande types iets in zich. Toch is het meestal mogelijk
om vast te stellen dat iemand één van bovenstaande kenmerken
nadrukkelijker vertoont dan de andere drie. Met andere woorden: de
persoon reageert in de meeste situaties op een duidelijk herkenbare
wijze. Personen die beschikken over een evenwichtige balans
tussen de vier vormen van gedrag zullen in de regel gemakkelijker
communiceren met de verschillende types dan de personen die
beschikken over bijvoorbeeld, overmatige afstandelijke gevoelens.
In eerste instantie is het de bedoeling inzicht te geven in het gedrag
van verschillende mensen en daar passende ‘omgangsvormen’ voor
te vinden. Daarom wordt er in de volgende voorbeelden uit gegaan
van extremen. We stoppen de mensen dus in hokjes. Dat maakt de
herkenning ervan een stuk gemakkelijker. Nogmaals: in vrijwel alle
gevallen beschikken mensen over een combinatie van verschillende
eigenschappen, want ieder mens is uniek en is daardoor per definitie
niet in hokjes te stoppen. Dat is ook niet de bedoeling. Het doel is
juist dat je je eigen gedrag zo soepel mogelijk kunt afstemmen op die
ander. Daardoor wordt deze persoon gesterkt in zijn idee dat jij met
hem meedenkt en meevoelt, waardoor hij zal openstaan voor jouw
suggesties, verzoeken, voorstellen, feedback etc. Er zijn personen
die dit automatisch aanvoelen en daar hun gedrag op afstemmen.
Voor degene die dit nog niet beheersen volgt er een overzicht met de
verschillende typen mensen en een aantal tips om ze te herkennen
en vervolgens daarop in te spelen.
www.vmrpartners.nl
Theorie Omgaan met verschillende menstypen
verander met resultaat
Omgaan met type D (Heerser)
De meeste mensen vinden het lastig om te reageren om deze
persoonlijkheden: gevoelsmatig verzet je je tegen de mening van de
ander, maar het is vaak lastig om op het moment zelf argumenten te
vinden die deze gevoelens kunnen onderbouwen. En dat is nu juist
iets wat de heerser wel goed onder controle heeft. Een heerser vindt
het prettig als hij de macht heeft, als er tegen hem opgekeken wordt.
Heersers zijn zeer gevoelig voor erkenning van hun gezag, houden
van respect en bewondering (ook in financiële zin). Ze houden niet
van beperkingen en hun grootste vrees is dat ze falen. De heerser zal
dan ook alles in het werk stellen om dat niet te laten gebeuren.
HERKEN DE HEERSER...
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Komt net op tijd (of te laat of helemaal niet)
Heeft een stevige zelfverzekerde handdruk
Kan nogal bot of kortaf overkomen
Neigt anderen in de rede te vallen
Neemt tijdens een gesprek (tussendoor) telefoongesprekken aan
Leest tussendoor iets tijdens een gesprek
Reageert impulsief en ongeduldig
Spreekt op een nadrukkelijke (tartende) manier
Gedraagt zich ongedurig en energiek
Stelt zich kritisch op en maakt aanmerkingen
De omgang met de heerser
Wat kan je doen (en wat moet je vermijden) in de omgang met een
heerser?
•
Ga niet teveel tegen hem in bij een discussie;
•
Dring je mening niet op, maar stel vragen;
•
Reageer wel zakelijk en niet emotioneel
•
Vermijd sneller en zachter spreekgedrag
•
Teveel gebruik maken van ‘ja, maar…’ (dat wijst immers op het
feit dat je het niet met hem eens bent);
•
Probeer oplossingen te formuleren aan de hand van feiten;
mocht dit niet leiden tot overeenstemming, vraag dan de medewerker zelf om een oplossing te formuleren, door bijvoorbeeld
een ‘stel-dat’ vraag te stellen: “stel dat je zelf in deze situatie
zou verkeren, hoe zou jij het dan oplossen?” of maak gebruik
van de keuzevraag: “wat vind je een beter idee… …... of …….”
•
Blijf rustig, zeker en zakelijk
•
Veer mee, zonder dat te overdrijven
•
Laat hem over zichzelf praten
www.vmrpartners.nl
Theorie Omgaan met verschillende menstypen
verander met resultaat
Omgaan met type I (Beïnvloeder)
Beïnvloeders zoeken naar genegenheid en willen graag onderdeel
uitmaken van een groep. Dat kan met zich meebrengen dat het
lastig is om concrete afspraken met ze te maken, omdat ze allerlei
toezeggingen doen aan diverse mensen. Ze houden bovendien niet
van conflicten en dat maakt dat ze nogal makkelijk halve beloftes
doen die ze later niet na kunnen komen.
HERKEN DE BEÏNVLOEDER...
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Geeft stevige, ‘pompende’ handdruk
Kan buitengewoon enthousiast zijn; is vrij snel amicaal
Is vriendelijk in de omgang en streeft naar gezelligheid
Is het meestal met nagenoeg alles eens
Toont zich zeer geïnteresseerd, doch luistert vaak slecht
Is beweeglijk; benadrukt woorden met gebaren
Vertelt verhalen en anekdotes
Deelt al vrij snel zijn/haar persoonlijke gevoelens
Bekommert zich weinig of niet om details
Heeft een positieve kijk op zaken; is conflictvermijdend
Onderschat soms problemen of situaties
De omgang met de beïnvloeder:
•
•
•
•
•
•
•
Neem de tijd en laat hem spreken over zijn denkbeelden en
gedachten;
Waardeer de ideeën en verhalen van de beïnvloeder;
Vermijd teveel discussiëren, maar probeer de beïnvloeder door
vragen te stellen op andere gedachten te brengen;
Denk niet te snel dat de beïnvloeder het met je eens is!
Vraag door, zeker bij twijfel, maar laat die twijfel niet blijken;
Hou je niet alleen bij de feiten, maar speel ook in op het gevoel;
Vat mondelinge afspraken altijd schriftelijk samen;
Houd het initiatief (door vragen te stellen) maar ruim ook tijd in
voor persoonlijke belangstelling.
www.vmrpartners.nl
Theorie Omgaan met verschillende menstypen
verander met resultaat
Omgaan met type S (Zekerheidszoeker)
Dit type mens wordt gemotiveerd door een zeker gevoel. Je kunt
daaraan bijdragen door hem tijdig te informeren over veranderingen,
hem de gelegenheid bieden vragen te stellen enzovoort. Af en toe
de verzekering geven dat je begrijpt wat hij bedoelt en dat je … voor
hem gaat regelen, zal hij als zeer prettig ervaren. Let er wel op je niet
overmatig veel tijd aan deze medewerker besteedt.
HERKEN DE ZEKERHEIDSZOEKER...
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Maakt een rustige en ontspannen indruk en luistert aandachtig
Foto’s in zijn of haar kantoor zijn van familie of bezittingen
De directe werkomgeving is netjes
Streeft naar het behoud van stabiliteit
Is tevreden met de dingen zoals deze zijn
Heeft zijn of haar zaken goed voor elkaar
Toont een grote zelfbeheersing
Stelt vragen ter verduidelijking
Spreekt gewoonlijk langzaam, doch met duidelijke stem
Luistert liever dan dat hij of zij praat
De omgang met de zekerheidszoeker
•
•
•
•
•
•
•
Wees ontspannen en informeel in je benadering
Toon interesse in hem of haar als mens
Luister aandachtig
Wees openhartig en oprecht
Bij een meningsverschil niet te veel ingaan op de feiten, maar
juist ook op het gevoel van de ander
Hou altijd de grootste angst van de zekerheidszoeker in de
gaten: de angst voor onzekerheid!
Stel vragen en vraag (oprecht geïnteresseerd ) door als daar
aanleiding toe is.
www.vmrpartners.nl
Theorie Omgaan met verschillende menstypen
verander met resultaat
Omgaan met type C (Specialist)
Specialisten worden graag serieus genomen en houden ervan zich
verder in hun werkgebied te verdiepen. Betrek ze niet overmatig bij
zaken die te maken hebben met sfeer of persoonlijke onderwerpen.
Hij zal het waarderen als je inhoudelijk met hem kunt discussiëren
over zijn vakgebied. Het kan nodig zijn hem op hoofdlijnen te laten
focussen.
HERKEN DE SPECIALIST...
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Geeft een niet-stevige, korte handdruk
Vermijdt direct oogcontact en is niet erg demonstratief
Bereidt zich grondig op een gesprek voor
Maakt een ongehaaste en georganiseerde indruk
Is beleefd en diplomatiek, doch stelt gedetailleerde en precieze
vragen
Probeert meningsverschillen te voorkomen
Is zeer logisch, zorgvuldig en systematisch
Neigt tot perfectionisme en houdt zich strikt aan tijdschema’s
Laat persoonlijke gevoelens niet gemakkelijk merken
Komt enigszins besluiteloos of weifelend over
Kan af en toe wat zenuwachtig lachen of kuchen
De omgang met de specialist
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Vermijd te veel praten of in de rede vallen;
Bereid je gesprek goed voor en wees nauwkeurig en
systematisch in je aanpak;
Probeer het inspelen op emoties te vermijden (ga niet op de
persoonlijke toer);
Overbluffen of overdrijven heeft weinig zin: hij is goed op de
hoogte van de feiten!
Overenthousiast reageren wordt al snel als overdreven gedrag
gezien;
Verwaarloos je vakkennis niet!
Geef de specialist de tijd om over jouw voorstellen na te denken;
Volg een gesprek op met een memo of brief;
Verschaf concreet en tastbaar bewijs (en maak het eindresultaat
duidelijk); de mening van anderen zegt hem of haar niet zoveel;
Houd rekening met de vaak korte antwoorden van de ander:
stel open vragen.
www.vmrpartners.nl
Theorie Omgaan met verschillende menstypen
verander met resultaat
Jouw eigen gedrag
Op grond van de korte persoonlijkheidstyperingen op de voorgaande
pagina’s, krijg je een indruk van de manier waarop je zelf zou moeten
reageren. Maar hoe reageer je in werkelijkheid? Dat is natuurlijk ook
afhankelijk van het type dat jij bent! Jij hebt je persoonlijke behoeftes
wat betreft het vertonen van je gedrag, waarbij je natuurlijk ook te
maken hebt met de normen en waarden die gelden in de organisatie
waar je werkzaam bent. Probleem is echter, dat de vervulling van
jouw persoonlijke behoeftes vaak strijdig is met het gedrag wat je
zou moeten vertonen in het contact met klanten, collega’s of andere
personen. Wanneer je bijvoorbeeld graag praat en ideeën oppert,
dan kan de ander (die ook graag praat) niet aan bod komen. Wanneer
je graag domineert en alle touwtjes in handen wilt houden, dan kan
de ander zich onbelangrijk gaan voelen. Wanneer je veel sympathie
bij mensen zoekt, dan kun je anderen afschrikken.
In de communicatie met je medewerker is het eerste doel dus
altijd: zoek naar de juiste golflengte, ten behoeve van een optimale
communicatie. Dat betekent dat je goed op de hoogte moet zijn van
de verschillende aspecten in je persoonlijkheid en de uitwerkingen
daarvan op je medemens. Daarbij gaat het niet om het beoordelen
van je persoonlijkheid in uitspraken als ‘goed’ of ‘slecht’, maar om
je bewust te maken van de impact die jij hebt op de verschillende
typen mensen en de manier waarop je ze moet benaderen. Wanneer
je je bewust bent van die uitwerking, weet je welke component je
van jezelf naar voren moet halen om aan te sluiten bij de ander.
Tegelijkertijd bestaat er de mogelijkheid om bij de ander een
andere component aan te boren die op dat moment effectiever en
prettiger is voor het gesprek of de samenwerking. Bij iemand die de
kenmerken van een heerser vertoont, speel je in eerste instantie
in op dit gedrag. Vervolgens kun je een overstap maken en wellicht
zijn andere componenten aanspreken, zoals zijn ‘specialistenkant’ of
‘beïnvloedende’ trekken. Dit is een kwestie van aanvoelen en op het
juiste moment de goede snaar weten te raken.
www.vmrpartners.nl
Theorie Omgaan met verschillende menstypen

Download Report