Liturgie- en preeksuggesties Missiezondag (in PDF)

Liturgie- en
preeksuggesties
19 oktober 2014
Missiezondag
1
Missiezondag
19 oktober 2014
De vlam van het geloof doorgeven
Inleiding
In deze brochure vindt u suggesties voor een viering in het weekeinde
van Missiezondag 19 oktober. Er is gekozen om geen complete viering
uit te schrijven, doch suggesties voor enkele onderdelen mee te geven.
Op deze manier kunt u het gemakkelijk inpassen in de plaatselijke
gebruiken van uw parochie.
Deze brochure is ook te downloaden van onze website, in een pdfbestand. Als u de brochure in een word-bestand wilt hebben, kunt u een
e-mail sturen aan: [email protected]
1. Myanmar: De vlam van het geloof doorgeven
In Wereldmissiemaand besteedt MISSIO dit jaar aandacht aan de
katholieke Kerk in Myanmar (Birma). De katholieke Kerk is er in
geslaagd om in de jaren van militaire dictatuur de vlam van het geloof
brandende te houden en door te geven aan de volgende generatie.
Een halve eeuw lang was Myanmar afgesloten van de buitenwereld en
leed de bevolking onder de dictatuur van het leger dat in 1962 de macht
greep. Sinds 2011 stelt het land zich open en worden stappen gezet
naar een democratie met meer vrijheden voor de bevolking.
Veel etnische groeperingen hebben tijdens de militaire dictatuur milities
opgericht en strijden tot op heden voor autonomie. Spanningen tussen
de groepen onderling leiden steeds vaker tot gewelddadige conflicten.
Het gevolg is dat veel mensen op de vlucht zijn voor het geweld en hun
toevlucht zoeken in opvangkampen.
Katholieke scholen en ziekenhuizen werden tijdens de militaire dictatuur
onteigend en buitenlandse missionarissen het land uitgezet. Het was
verboden kerken te bouwen en het christelijk geloof te verkondigen.
Kerkdiensten werden gecontroleerd door de staat. Nu ervaren katholieke
gelovigen een grotere vrijheid om hun geloof te beleven.
Het onderwijsniveau is laag. Goed opgeleide burgers werden door
de militaire regering gezien als een bedreiging. De Kerk maakt
zich sterk voor goed onderwijs en organiseert, als aanvulling op de
matige staatsscholen, zomerkampen. Daar wordt volgens moderne
pedagogische inzichten onderwijs gegeven. Leven in vrijheid moet men
leren.
2. MISSIO en Missiezondag
MISSIO is het katholieke solidariteitsfonds van de wereldkerk. MISSIO
Nederland is onderdeel van de internationale Pauselijke Missiewerken
en steunt wereldwijd kinderen in nood, het pastorale werk van parochies
en bisdommen en de opleiding van priesters, diakens, pastorale
werkers en catechisten. De jaarlijkse collecte op Missiezondag dient
2
3
niet verward te worden met andere missionaire projecten. Het centrale
solidariteitsfonds van MISSIO ondersteunt ook die bisdommen en
parochies die geen directe verbinding hebben met geldgevers.
3. Bij de lezingen
Het zijn gevleugelde woorden geworden die in het evangelie van vandaag
staan: Geeft aan de keizer wat de keizer toekomt, en aan God wat God
toekomt. Een andere bekende uitspraak is: Geld is het slijk der aarde.
Geld, belastingen, religie, overheid. De lezingen op Missiezondag zijn op
zijn minst interessant te noemen.
Het heersende beeld bij veel mensen als ze aan Missiezondag denken,
is dat van geld inzamelen voor arme landen. Misschien spelen ook
herinneringen aan vroeger nog wel mee. Herinneringen aan een pater uit
de missie die kwam bedelen om geld voor de arme mensen.
Het blijft een wat ongemakkelijk gespreksonderwerp: geld. Het evangelie
is een keuze voor de armen. Betekent dat dan tegelijk een neerkijken op
de rijken?
Wat is onze eigen verhouding tot geld? Henri Nouwen1 zegt
behartigenswaardige zaken over geld, geloof, kerk en geld werven en
geven voor het goede doel. Geld en macht gaan samen. Waarom geef
je geld? Je kunt geld geven om mensen en zaken te beheersen en te
bepalen hoe het geld besteed moet worden. Geef je ooit eenvoudigweg
geld aan anderen die het vervolgens mogen besteden naar eigen
goeddunken? Het staat buiten kijf dat er transparantie moet zijn en
dat er verantwoording wordt afgelegd over het ontvangen geld. Het
geld moet besteed worden aan het doel waarvoor het is ingezameld.
Tegenwoordig ben je soms zelfs in de gelegenheid projecten te bezoeken
waaraan je geld hebt gedoneerd. Maar we moeten niet doorschieten
in controle. Mensen van de projecten zien dan de zoveelste westerse
delegatie van donateurs komen en weten inmiddels dan ook wel wat
men wil zien en horen.
Geven, geld geven heeft ook iets van de controle loslaten. Met
4
vertrouwen dat de ontvanger het in alle vrijheid goed zal besteden.
En ‘goed’ zoals de ontvanger dat in zijn situatie interpreteert. Zoals
iemand eens zei: “Als je nooit belazerd wilt worden, zul je nooit geld
geven.” Het blijft bij alle controles en verantwoording afleggen toch altijd
mensenwerk.
Volgens Nouwen is geld inzamelen geen bedelen. Geld inzamelen
en geld geven is een heel concrete manier om het koninkrijk van
God naderbij te brengen. Het schept gemeenschap. Wanneer je geld
inzamelt, fondsen werft dan nodig je mensen uit om te delen in jouw
visie.
Op Missiezondag zamelt MISSIO juist daarom geld in: om gemeenschap
te scheppen. Om ons te realiseren dat we een wereldkerk zijn. MISSIO
nodigt uit om te delen in haar visie: “In de voetsporen van Jezus de
ander tegemoet gaan en samen zoeken naar wegen om Gods rijk van
gerechtigheid, vrede en welzijn te bespoedigen.”
Meer informatie over de katholieke Kerk in Myanmar kunt
u vinden op onze website www.missio.nl.
Daar vindt u onder meer:
- een interview met bisschop Charles Maung Bo van Yangon
- een artikel voor uw parochieblad
Er is ook een speciale informatiefolder gemaakt voor
Wereldmissiemaand over Myanmar. De informatiefolder is gratis
verkrijgbaar bij Missio: tel. 070 304 74 44, e-mail [email protected].
1 Henri J.M. Nouwen, The spirituality of fund-raising. Uitgave van de Henri Nouwen Society, 2004.
5
Elementen voor een viering
Openingswoord
Welkom op Missiezondag.
De viering van deze zondag houdt in ons het bewustzijn wakker, dat
wij een deel van de wereldkerk zijn. MISSIO / Pauselijke Missiewerken
stelt daarom elk jaar de kerk uit een ander land centraal in de
Wereldmissiemaand en op Missiezondag. Dit jaar richt onze blik zich op
Myanmar.
Een halve eeuw lang ging de bevolking van Myanmar gebukt onder
de militaire dictatuur die het land afsloot van de rest van de wereld.
Katholieke gelovigen kregen ook vele beperkingen opgelegd. Zo moest
men voor bijeenkomsten met meer dan zes mensen toestemming
hebben van de regering. Die toestemming werd geweigerd. Desondanks
is het hen gelukt om de vlam van het geloof al die jaren brandende te
houden. Nu er sinds enkele jaren sprake is van meer openheid in het
land, staan de mensen voor de uitdaging te ontdekken wat het betekent
in meer vrijheid te leven.
In deze viering zijn wij in het bijzonder verbonden met onze broeders en
zusters in het geloof, die in Myanmar leven.
Openen wij ons in deze viering voor God, voor zijn Woord en voor de
gemeenschap van christenen wereldwijd.
Openingsgebed
Goede God,
op deze dag van de Wereldkerk
vragen wij U
ons hart te openen
voor de ander die onze naaste is,
voor onze medegelovigen
overal ter wereld.
Samen zijn wij één geloofsgemeenschap,
6
hoe verschillend wij ook zijn.
Dit vragen wij U
door Hem die voor ons allen
het grote voorbeeld is:
Jezus Christus. Amen.
Lezingen
Jesaja 45,1+4-6
Matteüs 22,15-21
Overweging
Voor de overweging kunt u gebruik maken van de informatie in de
inleiding.
Voorbede
Laten wij bidden tot God
die in Jezus
mens voor de mensen werd.
Goede God,
Wij bidden U:
Voor onze zusters en broeders in Myanmar en overal
waar christenen achtergesteld en bedreigd worden,
dat zij zich niet laten ontmoedigen,
maar met hun geloof en hun liefde
bijdragen aan vrede en een goede toekomst in hun land.
Voor onszelf hier in Nederland, in onze parochie,
dat wij ons laten inspireren door het geloof
van onze medechristenen in Myanmar,
7
dat wij ons ervan bewust blijven
dat we onderdeel zijn van de wereldkerk.
Voor alle mensen, wiens leven
door geweld, armoede, uitsluiting
en honger bepaald is.
Geef hun steun en vertrouwen,
dat U hen altijd nabij bent.
God en Vader, Schepper van de wereld,
wij leggen U onze zorgen en onze hoop voor.
Wij prijzen U door Jezus Christus in de Heilige Geest,
nu en altijd.
Amen.
Aankondiging van de collecte
De collecte van Missiezondag is voor MISSIO.
MISSIO stimuleert de uitwisseling van geloof en leven tussen christenen
wereldwijd. Tegelijkertijd is MISSIO het solidariteitsfonds van de
katholieke Kerk. Rijkere parochies steunen armere parochies overal
ter wereld. Zodat ook zij hun pastorale werk kunnen doen: vorming van
priesters en catechisten, opvang van kinderen, onderwijs, Bijbelgroepen.
Overal ter wereld wordt vandaag deze collecte gehouden. Alle gelovigen
dragen bij. Wij vragen ook uw bijdrage, zodat de plaatselijke kerken,
zoals bijvoorbeeld in Myanmar, hun pastorale werk kunnen blijven doen.
Gebed over de gaven
Goede God,
met brood en wijn
denken wij aan Jezus, uw Zoon.
Wij bidden U:
verbind ons aan Hem,
houd ons verbonden met elkaar.
Zo zullen wij uw mensen zijn,
vandaag en alle dagen,
tot in de eeuwen der eeuwen. Amen.
Eucharistisch gebed XIIB
Vredeswens
Jezus brengt vrede
waar Hij komt.
Dat wij worden als Hij,
dienaar van mensen,
en leven in vrede met God
en met elkaar.
De vrede van Christus.
Tip: A
ls u op Wereldmissiedag van de kinderen (5 oktober) de spaarzakjes uitgedeeld hebt, kunt u ze nu laten inzamelen door de kinderen.
8
9
Extra gebeden en teksten ter bezinning
Slotgebed / Zegenbede
Goede God,
laat ons nu gesterkt door deze viering
uiteen gaan en vol levensvreugde
de taken die U ons heeft toebedacht, vervullen.
Laat ons nooit die mensen vergeten,
die lijden onder grote armoede en ongerechtigheid,
zoals ook veel mensen in Myanmar.
Mogen onze gebeden en gaven van vandaag
bijdragen aan een verbetering van hun leven.
God zegene en behoede u op al uw wegen.
In naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest.
Amen.
1. Voor mijn leven
wil ik niet vragen,
dat zorgen en nood mij niet zullen treffen.
Geef me echter de geest van het geduld,
ze zonder geschreeuw te doorstaan.
Voor mijn leven
wil ik niet vragen,
dat problemen en verdriet mij
niet tot huilen zullen brengen.
Geef me echter de geest van de moed,
ze zonder angst tegemoet te treden.
Voor mijn leven
wil ik niet vragen,
dat ik ontkom aan de weg
van dorens en distels.
Geef me echter de geest van standvastigheid,
om opgeruimd verder te gaan.
Voor mijn leven
wil ik niet vragen,
dat teleurstelling en eenzaam dwalen
mij tot een treurende reiziger maken.
Wees echter met mij, God,
wanneer ik mij verlaten voel,
vertwijfeld ben uit de grond van hart fluister ik U dat toe.
Maurice Nyunt Wai
Vicaris-generaal bisdom Pathein, Myanmar
10
it: “Der Herr ist mein Licht und mein Heil”; Gedanken, Segenswünsche,
U
Krankengebete. Missio Aachen, 2010.
11
2.God,
U wilt dat alle mensen in eensgezindheid leven
en elkaar liefhebben.
Help ons de muren af te breken
die ons scheiden.
Doorbreek de grenzen van de heersers,
van de huidskleuren, de taal
en de religies.
Maak ons een,
opdat eensgezindheid en liefde onder ons
veel mensen tot Uw kudde doen komen.
En schenk ons vrijheid
in gelijkheid en broeder- en zusterschap.
Een christen uit Myanmar
Uit: Liturgieheft zum Weltmissions-Sonntag 2013.
Missio Österreich
3. “God, geef mij een hart
dat tijd kan nemen, zich even los kan maken
van al wat zo dringend moet, een hart dat openstaat
voor het wonder van het leven,
voor elke nieuwe morgen
voor elke nieuwe mens, die ik ontmoet.
Geef mij een hart dat nog openstaat
voor het wonder van mensen en dingen
en gelukkig is om
hun verrassend anders zijn”.
4. Vrij Zijn
Verlangen een vrij mens te worden,
mensen vrije mensen laten worden,
vrijheid scheppen, anderen vrij laten.
In vrijheid laten ontplooien,
in vrijheid anderen hun in eigen ogen juiste, in onze ogen
onjuiste – wegen laten gaan.
Onvrijheid signaleren, onvrijheid overwinnen,
vrij worden van, vrij maken van,
boeien die mensen knechten,
ketenen die mensen gevangen houden.
Dat betekent ongetwijfeld een heel
politiek, economisch, sociaal, cultureel,
godsdienstig programma dat mensen
vrijmaakt van ellende, onzekerheid, honger,
onwetendheid, ziekte, verslaving.
Dat betekent ongetwijfeld een voortdurend
bezig zijn om mensen te bevrijden van angst
en eenzaamheid, van verbittering en
ontgoocheling, van hardheid en meedogenloosheid.
Dat betekent vermoedelijk nog veel meer.
Bob van der Hoorn
Uit: In Jezus’ Naam, sta op. Missio België, 2009.
Uit: In Jezus’ Naam, sta op. Missio België, 2009.
12
13
5. Vrij zijn!
vrij zijn
en vrij leven,
vrij …
in doen en laten!
© teksten: Missio Nederland, M.Baijens/Missio Oostenrijk
© foto’s: Missio Oostenrijk, Beig, Zerche
Innerlijk bevrijd zijn
geen druk meer van geweten,
geen onrust,
geen beschaming …
God,
wat weet ik af van vrijheid?
schreeuw ik luid
om vrijheid,
doch
die vermeende vrijheid
brengt geen bevrijding
noch voor mij
noch voor de anderen.
Heer,
wanneer maakt Gij mij vrij …?
maakt Gij mij werkelijk vrij …?
Uit: In Jezus’ Naam, sta op. Missio België, 2009.
14
15
DE 7 SPEERPUNTEN
VAN MISSIO
Missio richt zich op een zevental
activiteiten. Net als de kleuren
van de regenboog geven die
activiteiten meer kleur aan het
leven van parochies wereldwijd.
1. Kind in
g
2. Scholin
3. Pastorale vorming
4. Parochiev
rijwilligers
helpen
5. Parochiegemeenschap opbou
wen
n
Postbus 93140
6. Hun kerk steune
2509 AC Den Haag
T 070 304 74 44
E [email protected]
F 070 381 83 55
www.missio.nl
www.missiokids.nl
16
7. Onze kerk inspireren
nood