bijlage 3 - Waterschap Vallei en Veluwe

Agendapunt 5a, bijlage 3a
Jaarrapportage vangstontwikkeling 2013
Muskusrattenbeheer
waterschappen Rijn en IJssel, Vallei en Veluwe,
Hollandse Delta en Rivierenland
Datum:
Auteurs:
14 februari 2014
Hans van Poelwijk, Ruud Kleinman
Inhoudsopgave
1. Inleiding ...........................................................................................................3
2. Doelstelling ........................................................................................................3
3. Vangstresultaten 2013 .......................................................................................3
4. Personeel en Organisatie...................................................................................4
5. Ontwikkelingen vangsten per rayon en waterschap ..........................................4
6. Vangsten in grensuurhokken..............................................................................8
7. Bijvangsten .........................................................................................................9
8. Beverrattenbestrijding .................................................................................... 10
Bijlage 1: Overzicht vangsten per km 2013 en 2012 ...................................... 13
Bijlage 2: Overzicht vangsten per vangmiddel ............................................... 14
Bijlage 3: Bijvangsten per periode 2013 ........................................................ 15
Bijlage 4: Bijvangsten per soort en vangmiddel periode 2013 ...................... 16
2
1. Inleiding
Waterschap Rivierenland voert het muskusrattenbeheer uit voor de waterschappen Rijn en
IJssel, Vallei en Veluwe, Hollandse Delta en Rivierenland. Aan het eind van een kalenderjaar
wordt een jaarrapportage gemaakt van de vangstontwikkeling. De gegevens hiervoor worden
gehaald uit het landelijk vangstregistratiesysteem. In deze jaarrapportage wordt ook een
overzicht gegeven van de vangstontwikkeling per waterschap.
2. Doelstelling
Uitgangspunt voor de bestrijding is de beheersbaarheid van de populatie. De populatie dient
op een aanvaardbaar niveau te komen en blijven in het kader van veiligheid en schade aan
gewassen, terreinen en watergangen. Deze norm wordt aangeduid met de term ‘onder
controle’ en is vastgesteld op ‹ 0,15 vangsten per kilometer watergang per jaar. Het
samenwerkingsverband muskusrattenbeheer streeft er naar om deze norm eind 2015 te halen.
3. Vangstresultaten 2013
De dalende lijn zet zich voort. Het aantal vangsten is gedaald van 13.527 in 2012 naar 11.198.
In bijlage 1 is een overzicht opgenomen van de vangsten per gebied en in bijlage 2 is
opgenomen in welke vangmiddelen de vangsten zijn gedaan. De vangsten per
kilometerwatergang (v/km-wtg) zijn gedaald van 0,24 v/km-wtg naar 0,20 v/km-wtg. Het
samenwerkingsverband muskusrattenbeheer zit hiermee op de doelstelling om te komen tot
0,15 v/km-wtg eind 2015. Het aantal uren laat ook een daling zien. De oorzaak hiervan wordt
vooral veroorzaakt door de lange winter die tot maart duurde met slecht speur ijs. In
vergelijking met de eerste vier periodes in 2012 kon in het eerste kwartaal 3.250 velduren
minder worden ingezet.
Km watergang: 55681.98
Absolute vangsten en uren periode 2009 t/m 2013
Uren
Vangsten
Jaar
Vangsten
Uren
per km
per km
1,99
0,40
2009
22.008
110.871
1,82
0,26
2010
14.220
101.303
1,81
0,31
2011
17.163
101.013
1,58
0,24
2012
13.527
87.880
1,53
0,20
2013
11.198
85.365
3
4. Personeel en Organisatie
De afdeling Muskusrattenbeheer is als volgt opgebouwd:
Formatie afdeling muskusrattenbestrijding per 01-01-2013
aantal
fte’s
1,00
1,80
1,00
1,00
Afdelingshoofd
Administratief. medewerker
Beleidsadviseur
Vaktechnisch ondersteuner
Teamleiders
Muskus- beverrattenbestrijders
Totaal
8,00
87,93
100,73
Beverrattenbestrijders (4,5 fte wordt in 2013 gesubsidieerd, invulling door
3 vaste medewerkers Waterschap Rivierenland en 1,5 fte tijdelijke inhuur)
Ziekteverzuim
Het ziekteverzuimpercentage voor muskusrattenbeheer komt in 2013 uit op 4,84%. Dit ligt
iets onder het ziekteverzuimpercentage van Waterschap Rivierenland (4,92 %). Exclusief de
langdurig zieken komt het ziekteverzuimpercentage voor muskusrattenbeheer uit op 3,78%.
5. Ontwikkelingen vangsten per rayon en waterschap
Hieronder treft u aan het overzicht van de vangsten per rayon in 2012. In de tabellen er onder
wordt aan de hand van histogrammen de vangstontwikkeling van de afgelopen vijf jaar
getoond.
Vangstontwikkeling per rayon
Rayon
Alblasserwaard-West en het eiland van
Dordrecht
Alblasserwaard-Oost en de
Vijfheerenlanden
Hoekse Waard en IJsselmonde
Rijn en IJssel
Rivierenland Noord
Rivierenland Zuid
Vallei en Eem & Veluwe
Voorne-Putten, Rozenburg en GoerreeOverflakkee
Totaal / gem
Vangsten
##
Uren
Uren
per
km
Vangsten
per km
171
5.798,00
1,08
0,03
1.519
9.013,00
1,80
0,30
159 6.535,00
1.499 8.600,00
1.175 14.342,00
3.486 15.793,50
2.476 16.006,75
1,45
1,16
1,86
2,06
1,25
0,04
0,20
0,15
0,45
0,19
713
9.277,00
1,77
0,14
11.198
85.365
1,53
0,20
4
Historisch overzicht vangstontwikkeling per rayon
In de tabellen hieronder wordt aan de hand van histogrammen de vangstontwikkeling
muskusratten van de afgelopen vijf jaar weergegeven.
Rayon Alblasserwaard-West en het eiland van Dordrecht
Km watergang: 5370.90
Absolute vangsten muskusratten en uren periode 2009 t/m
2013
Uren
Vangsten per
Jaar
Vangsten
Uren
per km
km
1,71
0,21
2009
1.145
9.210
1,49
0,09
2010
493
8.003
1,52
0,09
2011
462
8.190
1,25
0,07
2012
362
6.712
1,08
0,03
2013
171
5.798
Rayon Alblasserwaard-Oost en de Vijfheerenlanden
Km watergang: 5002.69
Absolute vangsten muskusratten en uren periode 2009 t/m
2013
Uren
Vangsten per
Jaar
Vangsten
Uren
per km
km
2,37
0,39
2009
1.936
11.842
2,05
0,24
2010
1.189
10.234
2,19
0,26
2011
1.315
10.975
2,07
0,26
2012
1.315
10.349
1,80
0,30
2013
1.519
9.013
Rayon Rivierenland Noord
Km watergang: 7708.30
Absolute vangsten muskusratten en uren periode 2009 t/m
2013
Uren
Vangsten per
Jaar
Vangsten
Uren
per km
km
2,49
0,37
2009
2.830
19.172
2,22
0,31
2010
2.417
17.080
2,08
0,29
2011
2.237
16.053
1,98
0,22
2012
1.680
15.250
1,86
0,15
1.175
14.342
2013
5
Rayon Rivierenland Zuid
Km watergang: 7662.22
Absolute vangsten muskusratten en uren periode 2009 t/m
2013
Uren
Vangsten per
Jaar
Vangsten
Uren
per km
km
2009
4.218
17.177
2,24
0,55
2010
3.006
16.261
2,12
0,39
2011
5.399
16.752
2,19
0,70
2012
4.687
3.486
14.789
15.794
1,93
2,06
0,61
0,45
2013
Rayon Rijn en IJssel
Km watergang: 7393.13
Absolute vangsten muskusratten en uren periode 2009 t/m
2013
Uren
Vangsten per
Jaar
Vangsten
Uren
per km
km
1,34
0,26
2009
1.911
9.912
1,29
0,19
2010
1.385
9.508
1,25
0,25
2011
1.819
9.270
1,09
0,19
2012
1.404
8.040
1,16
0,20
1.499
8.600
2013
Rayon Vallei en Veluwe
Km watergang: 12803.25
Absolute vangsten muskusratten en uren periode 2009 t/m
2013
Uren
Vangsten per
Jaar
Vangsten
Uren
per km
km
2009
2010
2011
2012
2013
3.489
2.848
3.642
2.871
2.476
19.244
17.854
17.787
15.138
16.007
1,50
1,39
1,39
1,18
1,25
0,27
0,22
0,28
0,22
0,19
6
Rayon Hoekse Waard en IJsselmonde
Km watergang: 4492.00
Absolute vangsten muskusratten en uren periode 2009 t/m
2013
Uren
Vangsten per
Jaar
Vangsten
Uren
per km
km
2009
2010
2011
2012
2013
2.146
540
215
195
159
2,02
1,74
1,73
1,44
1,45
9.094
7.818
7.755
6.471
6.535
0,48
0,12
0,05
0,04
0,04
Rayon Voorne-Putten, Rozenburg en Goerree-Overflakkee
Km watergang: 5249.47
Absolute vangsten muskusratten en uren periode 2009 t/m
2013
Uren
Vangsten per
Jaar
Vangsten
Uren
per km
km
2,90
0,83
2009
4.333
15.221
2,77
0,45
2010
2.342
14.546
2,71
0,40
2011
2.074
14.232
2,12
0,19
2012
1.013
11.132
1,77
0,14
713
9.277
2013
Overzicht vangstontwikkeling per waterschap
Hieronder treft u de vangstontwikkeling per waterschap aan over de jaren 2012 en 2013.
Vangstontwikkeling muskusratten per waterschap afgelopen twee jaar
2012
Waterschap Vangsten
Uren
2013
Uren Vangsten
per km per km
Vangsten
Uren
Uren
Vangsten
per
per km
km
Hollandse
Delta
1.277 18.966,50
1,77
0,12
943
16.955,00
1,58
0,09
Rijn en IJssel
1.489
9.286,00
1,18
0,19
1.617
10.044,00
1,27
0,20
Rivierenland
7.975 45.736,00
1,85
0,32
6.280
43.803,50
1,77
0,25
Vallei en
Veluwe
Totaal / gem
2.783 13.868,50
13.524 87.857,00
1,31
1,58
0,23
0,24
2.354
11.194
14.484,25
85.286,75
1,18
1,53
0,19
0,20
7
6. Vangsten in grensuurhokken
In het vangstregistratie systeem is het mogelijk om de vangsten in de grensuurhokken apart te
rapporteren. In de rapportage wordt hiervoor een afstand van 5 km tot de landsgrens
aangehouden. In onderstaande tabel zijn de vangsten en uren en het verschil ten opzichte van
het vorige jaar weergegeven.
Vangsten per
periode
Organisatie
Brabantse
Waterschappen
Brabantse
Waterschappen
(grensuurhokken)
Limburgse
Waterschappen
Limburgse
Waterschappen
(grensuurhokken)
Muskusrattenbeheer
Rivierenland
Muskusrattenbeheer
Rivierenland
(grensuurhokken)
Muskusrattenbeheer
Stichtse Rijnlanden
Noordoost Nederland
Noordoost Nederland
(grensuurhokken)
Waterschap
Scheldestromen
Waterschap
Scheldestromen
(grensuurhokken)
Waterschap
Zuiderzeeland
Wetterskip Fryslân
Totaal
Cumulatief Cumulatief Verschil
t/m
t/m
cumulatief
periode
periode
in %
13-2012
13-2013
Cumulatief vangsten Cumulatief Cumulatief Verschil
per km watergang
t/m
t/m
cumulatief
periode
periode
in %
13-2012
13-2013
13-2012
13-2013
3.498
3.098
-11,44%
0,15
0,13
23.290
23.822
2,28%
594
654
10,10%
0,03
0,03
6.425
6.048
-5,87%
15
51
240,00%
0,00
0,01
1.144
1.580
38,11%
1.781
1.501
-15,72%
0,25
0,21
6.544
7.632
16,63%
11.843
9.799
-17,26%
0,21
0,18
80.188
77.002
-3,97%
1.684
1.399
-16,92%
0,03
0,03
7.692
8.364
8,74%
19.000
16.498
-13,17%
0,24
0,21
121.967
113.667
-6,81%
54.638
47.045
-13,90%
0,92
0,79
89.859
89.144
-0,80%
8.541
6.514
-23,73%
0,14
0,11
13.863
15.540
12,10%
942
986
4,67%
0,07
0,07
11.075
10.852
-2,01%
1.407
987
-29,85%
0,10
0,07
8.829
7.448
-15,64%
2.795
3.858
38,03%
0,27
0,38
12.072
12.942
7,21%
7.379
4.435
-39,90%
0,18
0,11
52.900
47.666
-9,89%
114.117
96.825
-15,15%
0,25
0,22
435.848
421.707
-3%
8
7. Bijvangsten
De vangmiddelen zijn aangepast om het aantal ongewenste bijvangsten te verlagen en het
voorkomen van bijvangsten zoals de bever en de otter. De bijvangsten zijn in 2013 gedaald
ten opzichte van die in 2012. In 2013 zijn 553 bijvangsten geregistreerd. In 2012 waren dit er
699. Dit is exclusief het aantal van 478 bruine ratten, 254 woelratten en 12 Amerikaanse
nertsen. Deze drie diersoorten worden als gewenste bijvangsten aangemerkt. In bijlage 3 is
het volledige overzicht opgenomen en in bijlage 4 het overzicht bijvangsten per soort en
vangmiddel.
Soort
Zoogdieren
Vogels
Vis
Overige
Totaal bijvangsten
2013
2012
32
210
300
11
553
35
258
392
14
699
Tabel overzicht bijvangsten per categorie exclusief de gewenste bijvangsten
9
8. Beverrattenbestrijding
Algemeen
De beverratbestrijding is in Nederland zodanig ingericht dat de beverrat uit Nederland wordt
verdreven en dat wordt volstaan met bestrijding op de grens. Het doel van uitroeiing in het
binnenland is nog niet overal gehaald (onder andere de Biesbosch). Meerdere gebieden zijn
inmiddels wel geheel of nagenoeg ‘schoon’, waardoor de beverrattenbestrijding in het
binnenland steeds meer door de muskusrattenbestrijders wordt uitgevoerd. In de grensstreek
zijn wel beverrattenbestrijders actief. Omdat de beverrat in Duitsland nauwelijks wordt
bestreden, is er aan de Nederlands-Duitse grens voortdurend sprake van instroom van nieuwe
beverratten. Van de kleine riviertjes in Zuid-Limburg tot de natte natuurgebieden in
Groningen ligt het grensgebied vol met trekroutes. De bestrijdingsorganisaties die actief zijn
in Noord-Oost Nederland, Gelderland en Limburg, zetten een aanzienlijk deel van de
capaciteit aan beverrattenbestrijders uit de solidariteitsregeling in voor de intensieve
bestrijding rond de vele rivieren, beekjes, kanalen en natte natuurgebieden, die als
belangrijkste aanvoerroutes gelden.
Aansturing en bekostiging
De landelijke aansturing van de beverrattenbestrijding vindt plaats door de landelijke
coördinator. De coördinator beverrattenbestrijding wordt ondersteund door een opgerichte
Adviesgroep beverrattenbestrijding. De Adviesgroep verricht veldbezoeken en bespreekt de
bevindingen met de coördinator, waarna de adviezen door de coördinator wordt neergelegd
bij de Werkgroep Muskusrattenbeheer (WMB). Het landelijke budget beverrattenbestrijding
wordt elk jaar opnieuw verdeeld. Voor de nieuwe organisatie Muskusrattenbeheer is voor
2013 een budget voor 4,5 fte toegekend. Met ingang van 2014 wordt dit verhoogd naar 5 fte,
vanwege de populatie beverratten in de Biesbosch. Het is de vraag of het lukt om deze
populatie vanwege de ontoegankelijkheid van het gebied uit te roeien..
Voorwaarden voor vergoeding:
Meer dan 10 beverratten
Bestrijdingsjaarplan
Werkelijke uitbreiding in fte
Één manjaar is daarbij 1150 uur (het gaat hier om de werkelijk in het veld gemaakte
uren)
Uitkering per fte is € 50.000
De vergoeding vindt steeds achteraf plaats op basis van de werkelijke inzet. Daarbij wordt
rekening gehouden met de maximaal vooraf opgelegde (afgesproken) verplichting.
Vangstontwikkeling 2013
In 2013 zijn 115 beverratten gevangen tegen 102 stuks in 2012. Er is sprake van een lichte
stijging. De onderstaande tabel geeft inzicht in de vangstontwikkeling gedurende de periode
2009 t/m 2013.
Jaar
2009
2010
2011
2012
2013
Vangsten
230
119
68
102
115
Uren
8.981
8.105
6.091
5.824
4.899
Vangsten
per uur
0,03
0,01
0,01
0,02
0,02
Uren
per km
0,16
0,15
0,11
0,10
0,09
Vangsten
per km
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
10
In onderstaande tabel is de vangstontwikkeling per rayon aangegeven.
Rayon
Albasserwaard-West en het
eiland van Dordrecht
Alblasserwaard-Oost en de
Vijfheerenlanden
Hoekse Waard en IJsselmonde
Rijn en IJssel
Rivierenland Noord
Rivierenland Zuid
Vallei en Eem & Veluwe
Voorne-Putten, Rozenburg en
Goerree-Overflakkee
Totaal / gem
Vangsten
Uren
Vangsten
per uur
Uren
per km
Vangsten
per km
1
187,00
0,01
0,03
0,00
0
0,00
0,00
0,00
0,00
0
129,00
0,00
0,03
0,00
49
2.224,00
0,02
0,30
0,01
25
1.004,00
0,02
0,13
0,00
37
1.031,00
0,04
0,13
0,00
3
232,00
0,01
0,02
0,00
0
92,00
0,00
0,02
0,00
115
4.899
0,02
0,09
0,00
Op de Biesbosch en een enkele zwerver na leek de eigen populatie uitgeroeid. In 2013 dook
onverwachts een populatie beverratten op nabij de Waal, in de omgeving van Varik. De
verwachting is dat de situatie in 2014 hier weer onder controle komt. Het merendeel van de
vangsten is instroom vanuit het grensgebied. Op onderstaande kaart is aangegeven waar en
hoeveel vangsten er zijn gedaan.
11
Bestrijding in grensstreek Duitsland
De instroom vanuit Duitsland is nog steeds hoog. Dit betekent een aanhoudend extra risico
welke van invloed is op de veiligheid van de waterkeringen en de instandhouding van de
watergangen in met name het grensgebied. Vanaf 2006 worden met Duitse waterschappen
afspraken gemaakt over de bestrijding van beverratten in het Duits/Nederlandse grensgebied.
Cijfermatig overzicht vangstresultaten
In 2013 zijn in Deichverband Bislich – Landesgrenze 37 beverratten gevangen. Als bijvangst
zijn nog 133 muskusratten gevangen. Voor de beverrattenbestrijding zijn 471 uren ingezet.
Deichverband Bislich Landesgrenze
Bever
ratten
37
2012
Muskusratten (als
bijvangst)
166
uren
451
2013
Bever Muskusratten (als
uren
ratten
bijvangst)
85
133
471
12
Bijlage 1: Overzicht vangsten per km 2013 en 2012
13
Bijlage 2: Overzicht vangsten per vangmiddel
14
Bijlage 3: Bijvangsten per periode 2013
Nr.
001
002
003
004
006
007
Soort
woelrat
bruine rat
bunzing
hermelijn
amerikaanse nerts
wezel
121
122
123
125
126
129
142
144
155
157
161
waterhoen
wilde eend
dodaars
meerkoet
waterral
blauwe reiger
aalscholver
kuifeend
grauwe gans
knobbelzwaan
tamme (boeren) gans
201
246
247
248
250
251
253
259
262
263
264
273
aal
snoekbaars
snoek
zeelt
karper
brasem
kolblei
bruine Amerikaanse
bittervoorn
blankvoorn
ruisvoorn
voorn
01 02
10
8
30 49
6
1
2
2
1
4
1
5
6
2
9
30
3
5
05 06 07 08 09 10 11 12 13 Totaal
37 22 17 6 7 7 19 26 14
254
28 22 17 14 12 22 42 64 58
478
3
6
7 1
28
1
1
2
1
1
1
1 3
12
1
2
7
27
2
8
9
3
5
4
7
1
2
6
1
1
1
7
1
4
2
1
1
3
1
1
2
1
5
1
1
1
1
3
3
4
7
3
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
3
2
4
2
1
12
2
1
24
6
4
7
2 2
1
1
1 3 2 7
4 14 10 28
2
1
2
11
13
1
1
5
5
2
2
1
3
377 amerik. rivierkreeft
378 inheemse rivierkreeft
Totaal
03 04
44 37
85 35
4
1
60
82
3
1
3
7
5
3
19
1
5
2
2
2
3
2
2
2
214 164 124
1
1
7
5
16
1
2
10
1
1
7
77 54 50 37 81 127 132 95
41
104
9
23
2
1
26
1
1
1
1
12
6
76
94
1
4
5
10
20
68
2
2
2
9
1.297
15
Bijlage 4: Bijvangsten per soort en vangmiddel periode 2013
i
oo
tk
e
gm
tti n
e
z
m
ar
f
Nr.
001
002
003
004
006
007
Soort
woelrat
bruine rat
bunzing
hermelijn
amerikaanse nerts
wezel
121
122
123
125
126
129
142
144
155
157
161
waterhoen
wilde eend
dodaars
meerkoet
waterral
blauwe reiger
aalscholver
kuifeend
grauwe gans
knobbelzwaan
tamme (boeren) gans
201
246
247
248
250
251
253
259
262
263
264
273
aal
snoekbaars
snoek
zeelt
karper
brasem
kolblei
bruine Amerikaanse
bittervoorn
blankvoorn
ruisvoorn
voorn
i
oo
ek
d
n
g
en
e
ge
er
ttin delv r ekj
e
k
an lem ooi
i
z
lem
n
v
u
f
n
e
a
k
k
d
e
d
e
sk
e
a
r
l
s
m
t
d
n
a
n
b
e
k
j
n
a
i
n
i
t
a
o
e
k
m
a
a
n
i
s
v
o
h
k
Slo Po Co
Le
G r lok
Sc
Du
Sla Kle
Lo Totaal
3
1
1
7
6
4
3
13
2
3
3
4
1
171
213
16
1
4
2
11
63
3
9
1
4
78
1
3
17
1
5
38
32
17
2
5
3
1
1
3
3
5
2
7
22
2
1
2
18
21
21
1
14
2
1
11
11
1
1
1
8
11
10
1
5
9
3
33
66
1
2
3
12
6
76
94
1
4
5
10
20
68
2
2
2
15
5
1
19
60
2
2
11
43
552
83
25
49
2
2
7
93
303
254
478
28
2
12
2
41
104
9
23
2
1
26
1
1
1
1
1
2
21
1
1
1
1
377 amerik. rivierkreeft
378 inheemse rivierkreeft
Totaal
1
1
1
2
3
20
67
2
2
9
1
117
20
1.297
16

Download Report