Documentconversie gaat scheepvaartdocumenten

Documentconversie gaat
scheepvaartdocumenten
verwerken
De afdeling Documentconversie van
sche geschiedenis van Europa. De helft
Breed Nijmegen heeft een opdracht ge-
van de schippers die tussen 158o en 1780
kregen van ruim één miljoen euro. Het
door de Sont voer, had trouwens de Ne-
gaat om het verwerken van scheepvaart-
derlandse nationaliteit.
documenten, die bekend staan als de
Sonttolregisters (STR), met als doel de
Vijftig getrainde medewerkers van Breed
data in de registers toegankelijk te ma-
Documentconversie gaan 26 maanden
ken voor wetenschappelijk onderzoek.
lang bezig houden met het verwerken
Breed voert deze werkzaamheden uit sa-
van de gegevens die in de STR staan opge-
men met de Rijksuniversiteit Groningen
tekend. Voor deze werkzaamheden wordt
en het Fries historisch- en letterkundig-
gebruik gemaakt van spraaksoftware
centrum Tresoar.
waarmee de medewerkers woord voor
woord de belangrijkste informatie uit de
De STR vormen de administratie van de
registers kunnen inspreken.
Deense tol in de Sont, de zeestraat tussen
Zweden en Denemarken, die de Noordzee
Breed Documentconversie gaat de op-
en Oostzee met elkaar verbindt. De regis-
dracht uitvoeren in samenwerking met
ters zijn vrijwel helemaal bewaard geble-
de Rijksuniversiteit Groningen en Tresoar
ven over de periode 1497-1857 en bevatten
uit Friesland. De universiteit gaat zich na
gegevens over ongeveer 1,8 miljoen door-
het verwerken van de data door Breed be-
vaarten. De STR geeft een heel goed beeld
zighouden met het onderzoeken van de
van de Europese handel en scheepvaart.
registers en vooral de ontwikkelingen en
verschuivingen in de internationale, nati-
De STR zijn uniek door de zeer lange peri-
onale en regionale handel op lange ter-
ode die zij bestrijken. Ze geven een goed
mijn in kaart brengen.
beeld van het handelsverkeer tussen het
Oostzeegebied en de rest van Europa en
zijn daarom belangrijk voor de economi-
Marcel Kersten
Breed beeld
15
`Kijk, deze schipper vervoerde hemp'
SW'ers en historici duiken in maritiem verleden
In 26 maanden 1,8 miljoen doorvaarten invoeren in een database. Dat is de taak van dik vijftig SW'ers
van Breed in Nijmegen. Ze werken samen met RUG en Tresoar aan het wetenschappelijk historisch project Sonttolregisters online. Gewapend met spraakherkenningapparatuur.
Wie `Sonttol' leest in combinatie met Denemar-
vaarten bewaard gebleven in de Sonttol Regis-
ken, denkt in eerste instantie aan een Deens
ters (STR).
woord voor iets Deens. Een typisch nationaal
De STR laten zien dat de helft van de schippers
gerecht wellicht. Het gaat echter om de Sont,
uit Nederland kwam. Daarmee behoren de re-
de zeestraat tussen Zweden en Denemarken die
gisters tot de belangrijkste bronnen voor de
de Noordzee en Oostzee met elkaar verbindt.
economische en maritieme geschiedenis van
En om de tol die schippers moesten betalen om
Nederland en de rest van Europa. En bieden ze
door de Sont te mogen varen. Voor de periode
input voor wetenschappelijk onderzoek, reali-
1497-1857 zijn de gegevens van i,8 miljoen door-
seerden Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en
16
het Fries Historisch en Letterkundig Centrum
lijk geschikt is om te gebruiken. Vijf jaar terug
Tresoar zich.
zijn we begonnen met innovatie via spraakher-
Alleen doemde hier een probleem op. De origi-
kenning. De eerste versies functioneerden niet
nele registers bestaan uit 700 dikke, handge-
naar behoren. Maar nu, bij versie tien, gaat het
schreven, in perkament gebonden delen. Dat
goed. Er kan per letter worden gespeld — handig
onderzoekt niet echt lekker. Beter zou het zijn
met dat oud-Deens. Het werk kan op deze ma-
als de data in een elektronische databank zou-
nier sneller worden gedaan en is gelijk voor een
den staan. Beide organisaties besloten een da-
bredere groep toegankelijk. Denk aan mensen
tabase te bouwen, of hier in elk geval een goede
met spasmen, met psychische problemen. Zo is
basis voor te leggen, maar realiseerden zich ook
het balletje dus gaan rollen.'
al snel dat ze hulp konden gebruiken. Bijvoorbeeld bij het invoeren van de gedetailleerde ge-
Puzzelen
gevens. Dus besloten ze voor 'het project Sont-
Inmiddels rolt het officieel sinds -15 april dit jaar.
tolregisters online' een Europese aanbesteding
Breed Documentconversie is begonnen met de
uit te schrijven.
700 boeken op het netwerk te zetten. Ook heeft
ze de database van RUG en Tresoar verder verfijnd. Daarvoor is een databasemedewerker in
Zo'n zoo kilometer zuidelijker, in Nijmegen,
dienst genomen, maar heeft de afdeling tevens
speuren twee mannen met een commerciële
baat bij de kennis van de SW systeembeheerder
neus naar klanten, niches, kansen. Ook scan-
die er al werkt en in het verleden geschiedenis
nen ze de aanbestedingskalender. Je weet im-
heeft gestudeerd met als vak Palaeografie (oud
mers maar nooit. Zo gebeurde het dat 'Sont-
schrift). Bovendien is een ruimte omgeturnd tot
tolregisters online' — met de eis: minimaal 50
`invoerlokaal'. Rijen tafels met schotjes ertus-
procent SW'ers, 'vanwege de maatschappelijke
sen. Tussen twee schotjes een computer.
meerwaarde' — in het vizier kwam. Klonk als
In totaal zijn het 54 werkplekken. Hiervandaan
een aardig project voor Breed, en specifiek voor
voeren de medewerkers vanaf gescande micro-
Documentconversie. Want die afdeling houdt
film alle data in. Vandaag zijn dat er niet zoveel.
zich bezig met het digitaliseren van archieven
en archiefbeheer, -behoud en -advies, maar ook
steeds meer met data-entry.
Het project werd besproken tijdens een brainstorm. 'Willen we zoiets wel doen? En kunnen
onze mensen de data in oud-Deens wel lezen?
Dat waren vragen die opkwamen', vertelt Richard Garot, manager van Documentconversie.
`Op basis daarvan luidde mijn eerste reactie:
nee, niet doen.'
De STR verdwenen daarmee naar de achtergrond.
Tot men in Nijmegen een telefoontje kreeg van
de aanbestedende partijen.`Ze hadden gehoord
van ons werk en vonden het jammer dat we niet
hadden gereageerd', zegt accountmanager Hernanni Marchi. 'Of we alsnog aan de aanbesteding wilden meedoen.' Garot: 'Leuk compliment
natuurlijk. We zijn er toen toch dieper in gaan
duiken. Hebben onze mensen gevraagd: is het
voor jullie te doen?'
De reacties waren positief. 'Het voordeel', vervolgt Garot, 'is dat onze spraaksoftware einde-
Breedbeeld
17

Download Report