Verslag conferentie Flexibel onderwijs voor volwassenen

Flexibel onderwijs voor volwassenen
Conferentie, donderdag 18 september, Utrecht
De conferentie wordt geopend door Regina Kleingeld, coördinator van het Nederland Partnerschap
Leven Lang Leren. In haar inleiding betoogt zij dat de arbeidsmarkt door technologische
ontwikkelingen en globalisering in een hoog tempo verandert. Daarnaast staan veel werknemers op
dit moment door de economische crisis voor de uitdaging een nieuwe baan vinden. Bij de
ontwikkeling ‘van werk naar werk’ is flexibel onderwijs voor volwassenen cruciaal. Leven lang leren is
dus een uiterst actueel thema. De grote vraag is op welke manier het opleiden van volwassenen
efficiënt en effectief kan plaatsvinden.
Vervolgens is het woord aan Caroline Liberton,
nationaal coördinator volwasseneneducatie. Drie
verschillende instrumenten ondersteunen werknemers
bij hun professionele ontwikkeling. Via de systematiek
van EVC kunnen werknemers de vaardigheden en
competenties die zij in hun werkend leven hebben
verworven valideren. Bij ECVET worden leereenheden
beschreven op basis van leeropbrengsten. Dankzij
ECVET
kunnen
werknemers
certificaten
of
deelkwalificaties behalen. Via het NLQF kan het niveau van de kwalificatie onafhankelijk bepaald
worden. Deze drie arbeidsmarktinstrumenten vormen in hun samenhang een krachtig hulpmiddel
voor werknemers en werkgevers om permanente ontwikkeling mogelijk te maken. De afgelopen
periode hebben werkgevers, werknemers, opleiders en de overheid in een aantal pilots ervaring
opgedaan met de werking van deze instrumenten in de praktijk. Het is nu tijd om de instrumenten
breder te gaan inzetten.
Eén van de pilots vond plaats in de gehandicaptenzorg. Hans
Timmerman, senior beleidsmedewerker bij de Vereniging
Gehandicaptenzorg Nederland (VGN), legt uit dat werkgevers en
werknemers in de sector Zorg & Welzijn enkele jaren geleden bij de
minister van Onderwijs aan de bel trokken over knelpunten in het
leren van volwassenen. De verzilvering van eerder verworven
competenties was niet goed geregeld, het was lastig om onderwijs op
maat te organiseren en de systemen waren niet kostenefficiënt. Het
ministerie van Onderwijs erkende het probleem en zag met name de
methode van ECVET als mogelijke oplossing. De pilots die de afgelopen tijd zijn uitgevoerd hebben
nuttige uitkomsten opgeleverd. Het blijkt dat de (nieuwe) kwalificatiedossiers goed zijn in te delen in
ECVET-eenheden. Ook EVC en NLQF kunnen nuttige diensten verlenen. Voor de nabije toekomst is
het volgens Timmerman cruciaal dat de ECVET-eenheden landelijke erkenning krijgen, zowel bij het
ministerie als in de branches. Het zou ideaal zijn als de hele kwalificatiestructuur, inclusief de
keuzedelen, kon worden opgedeeld in eenheden (deelkwalificaties). Het is belangrijk dat mensen
met hun ECVET-eenheden (ook zonder volledig diploma) op de arbeidsmarkt een plek kunnen
vinden. Ook moet gekeken worden naar de verdeling van de kosten tussen werkgever, werknemer,
overheid en opleider.
Een tweede pilot vond plaats in de sector Techniek. Arianne van Dijken-Stenvert, manager HR bij het
Drentse bedrijf Resato International (circa 75 medewerkers), legt uit dat Resato een plek wil zijn waar
werknemers zich professioneel voortdurend blijven ontwikkelen. Het snel groeiende bedrijf wil
werknemers hier actief bij ondersteunen. De ontwikkeling van
werknemers gebeurt al lang niet meer uitsluitend door het behalen
van klassieke diploma’s. Veel werknemers ontwikkelen zich in hun
werk (learning on the job) en het is belangrijk die vaardigheden en
competenties te kunnen valideren. Het is van groot belang dat
werknemers flexibel bepaalde hiaten in hun vaardigheden kunnen
opvullen. ECVET is hierbij een nuttig hulpmiddel. Daarnaast
ondersteunt ECVET ook de intersectorale mobiliteit van werknemers.
Voor het bedrijf Resato is ECVET een hulpmiddel om te blijven werken
aan een toekomstgerichte organisatie.
In een paneldiscussie worden vervolgens enkele thema’s verder uitgediept. Isabel Coenen van FNV
onderstreept de noodzaak van flexibiliteit en maatwerk in het leren van volwassenen. Het werken
met modules en de EVC-methodiek is goed voor werknemers. Het is de ambitie van de FNV om in
komende cao’s flexibel onderwijs voor werknemers nadrukkelijk te agenderen. Gertrud van Erp,
secretaris Onderwijs van VNO/NCW en MKB Nederland, is eveneens positief over de gepresenteerde
pilots. Haar oproep: ‘We moeten de gelederen sluiten en aan de slag!’ Marianne Zoetmulder,
programmamanager Leerwerkloketten, ervaart dagelijks in de praktijk de kansen die de drie
instrumenten bieden. Zij vraagt wel bijzondere aandacht voor laagopgeleiden, voor wie flexibel
onderwijs veel lastiger is. Anneke Tjalma van het ministerie van OCW geeft aan dat het ministerie
veel belang hecht aan ‘leven lang leren’. Komend najaar komt de beleidsreactie van de minister op
het rapport van de commissie-Rinnooy Kan. Belangrijke thema’s hierin zijn het waarderen van nietbekostigd modulair beroepsonderwijs en experimenten met vraagfinanciering. In de levendige
discussie met de zaal komt duidelijk de wens naar voren dat de ECVET-eenheden civiel effect krijgen.
OCW en S-BB (inclusief branches) moeten dit ondersteunen. Hetzelfde geldt voor de NLQF-inschaling.
Deze moet door ‘werkend Nederland’ erkend worden. De aanstaande wetgeving rond NLQF zal hier
zeker bij helpen.
Vanuit de zaal wordt ook betoogd dat het ondersteunen van volwassenen in
hun professionele ontwikkeling, nog veel meer dan bij jongeren, maatwerk is.
We moeten minder denken in diploma’s en meer in flexibel opleiden. Voor
veel werknemers zal het behalen van een volledig diploma niet mogelijk zijn,
bijvoorbeeld door de eisen rond Taal en Rekenen. Maar ook een verzameling
van deelcertificaten kan zeer waardevol zijn.
In de afsluitende ronde onderschrijven de panelleden de ambitie om na de
afronding van de pilots voortvarend aan de slag te gaan met de drie
arbeidsmarktinstrumenten. Juist in hun samenhang kunnen de instrumenten arbeidsmobiliteit en
professionele ontwikkeling ondersteunen. Het is belangrijk dat EVC, ECVET en NLQF brede
bekendheid in Nederland krijgen. Volgens Isabel Coenen zal OCW de voorwaarden hiervoor goed
moeten regelen en hindernissen op moeten ruimen. Zij en Gertrud van Erp geven aan dat zij de
instrumenten stevig gaan propageren bij hun achterbannen. Anneke Tjalma (OCW) geeft nogmaals
aan dat de minister in het najaar met nadere voorstellen voor de facilitering van leven lang leren
komt.

Download Report