6071 folder Maria van Pallaes_Secondant

fundatie
ontwerp
prijsvraag
console
Een Utrechtse
Weldoenster
in Beeld
Een Utrechtse
Weldoenster
in Beeld
Op 23 oktober 2014 wordt de
350ste sterfdag van Maria van
Pallaes herdacht. Zij had destijds
haar vermogen bestemd voor de
Prijsvraag
Ter bevordering van de toegepaste kunst en om te komen tot een
creatief ontwerp van deze console, zet het UMF een prijsvraag uit.
armenzorg en ondergebracht in
de Fundatie van Maria van Pallaes.
Het Utrechts Monumentenfonds
wil de stad op deze dag een
bijzondere lantaarnconsole
aanbieden, ter herinnering aan
deze Utrechtse weldoenster.
Professioneel werkende, beeldend kunstenaars worden uitgenodigd
om uiterlijk 5 september 2014 een ontwerp in te dienen. Uit alle
inzendingen zal een jury van deskundigen drie genomineerden
selecteren. Zij worden gevraagd hun ontwerp in 3D verder uit te
werken en te visualiseren en ontvangen daarvoor een onkostenvergoeding van € 1.000.-.
Het winnend ontwerp wordt op de dag van de herdenking bekend
gemaakt. Het UMF stelt € 10.000,- beschikbaar voor het realiseren
van de console in Belgisch hardsteen. De gerealiseerde console wordt
in het voorjaar 2015 onthuld.
Tentoonstelling
In 1657 schilderde Hendrick Bloemaert de beroemde scène met Maria
van Pallaes tijdens de jaarlijkse voedseluitdeling aan de armen, met
op de achtergrond de Cameren van Maria van Pallaes. Dit doek hing
vroeger boven de schoorsteen in de refectiekamer van de Cameren,
maar is in 1924 door de fundatie in bruikleen gegeven aan het Centraal
Museum. Het zeer waardevolle schilderij zal rond de herdenking
worden tentoongesteld. Hier rondom heen zijn de drie genomineerde
kunstenaars in de gelegenheid hun werk te exposeren, inclusief hun
inzending.
Schilderij van Hendrick
Bloemaert uit 1657 met
daarop Maria van Pallaes.
Locatie console
winnend ontwerp
Consoles aan de grachten
De lantaarns boven de werven langs de Utrechtse grachten
zijn geplaatst op een blok steen dat over de muur uitstak.
Deze ‘kraagstenen’ werden vanaf 1953 verfraaid met prachtig
beeldhouwwerk, de consoles. Diverse kunstenaars vervaardigden een of meerdere consoles. Stuk voor stuk verhalen
zij over de geschiedenis van Utrecht, de Utrechtse legenden
en over de bouwwerken en huizen langs de grachten. Het
ontstaan van een console begon met een aantal ontwerptekeningen. Deze werden in plasticine geboetseerd om de
verhoudingen te beoordelen. Vervolgens werd een definitief
ontwerp getekend en in klei op ware grootte geboetseerd.
De console ter herdenking aan Maria van Pallaes zal op
vergelijkbare wijze worden vervaardigd.
Fundatie Maria van Pallaes
De bestuursleden van het Utrechts Monumentenfonds (UMF)
zijn sinds 1998 tevens 'regent' van de Fundatie Maria van
Pallaes. Namens de Fundatie beheert het UMF de Cameren
van Maria van Pallaes. Het Utrechts Monumentenfonds is blij
en trots om deze mijlpaal te kunnen vieren en is voornemens
om tot in lengte van jaren de Cameren (die misschien door
de veranderde tijd geen vrijwoningen meer zijn) in stand te
houden en goed te beheren.
Jury
De ontwerpen worden beoordeeld
door een deskundige jury. Deze
bestaat uit de volgende personen:
• Raymond Bijen
voorzitter, afdelingshoofd
Erfgoed, gemeente Utrecht
• Lou Vos
beeldend kunstenaar en
organisator kunstprojecten
• Tarq Hoekstra
historicus en voormalig
stadsarcheoloog Utrecht
• Véronique Hoedemakers
kunsthistoricus
• Amiran Djanashvili
beeldend kunstenaar en
beeldhouwer
De opdracht
Gevraagd wordt een schetsontwerp te maken van een console welke
een sterke relatie heeft met het verhaal van Maria van Pallaes. Dat
mag vrij worden vertaald naar armenzorg, liefdadigheid, bedeling,
saamhorigheid en gemeenschapszin. De inzendingen moeten kunnen worden vertaald naar een praktisch uitvoerbare, in steen gehouwen console van het formaat van 60 x 40 x 15 cm (breedte x
hoogte x maximale dieptemaat). Deze zal in de directe omgeving
van ‘de Cameren’ worden geplaatst, onder de lantaarn aan de
Nieuwegracht tegenover de Agnietenstraat. Dit is ook het perspectief van waaruit het schilderij van Bloemaert is gemaakt.
Download een uitgebreide omschrijving van de procedure,
het prijsvraagreglement en het inschrijfformulier via
www.utrechtsmonumentenfonds.nl/mariavanpallaes.
Stuur uw inzending van het schetsontwerp naar
[email protected]
Over Maria van Pallaes (1587 – 1664)
Particulieren speelden in de loop der eeuwen een belangrijke rol
in de armenzorg. Uit medelijden of om het eigen zieleheil veilig te
stellen, ter verhoging van de eigen status of als verontschuldiging
voor de eigen welvaart gaven zij giften of bouwden gasthuizen en
weeshuizen. Anderen gaven jaarlijks een ‘preuve’, een toelage in
de vorm van voedsel, brandstof of geld.
Cameren
Ook Maria van Pallaes was zo’n weldoenster.
Om arme mensen een dak boven hun hoofd te
bieden richtte ze twaalf markante huisjes op aan
de Agnietenstraat: de Cameren. In elk huisje
woonde een echtpaar of twee mannen of twee
vrouwen. Overleed iemand, dan mocht de achtergeblevene niet hertrouwen en moest hij of zij het
huisje verlaten. Anders dan bij sommige andere
fundaties, stelde Maria niet het katholieke
geloof als eis aan bewoners van de Cameren.
Maria was getrouwd met Hendrick van
Schroyesteijn, advocaat bij het Hof van Utrecht
en zeer welgesteld. Maar op persoonlijk vlak
lachte het geluk haar veel minder toe. Als overtuigd katholiek was het leven in de tijd na de
reformatie moeilijk. Daarnaast verloor ze vrij
snel haar echtgenoot en bovendien overleefde
ze op één na al haar zes kinderen. De zorg
voor haar leven na de dood speelde hoogstwaarschijnlijk bij haar een grote rol, getuige de tekst
boven de ingang van het refectiehuis. Deze
refereert sterk aan de Bijbeltekst uit Mattheus
19:21: 'doet wel aan de armen, uw loon is in
de hemel'.
fundatie
Stichting het Utrechts Monumenten Fonds
Lange Nieuwstraat 53
030 2311761
3512 PD Utrecht
[email protected]
Via de fundatie Maria van Pallaes zorgde ze dat
haar initiatief ook na haar dood werd voortgezet.
In de fundatiebrief bepaalde Maria tevens dat de
bewoners van de huisjes ieder jaar 'een mudde
weyts (= tarwe) mit een half vierendeel Meysche
boter', 25 pond 'soete melcks kaes en daertoe
twintigh sacken torff' zouden ontvangen.
Zo heeft Maria van Pallaes er gedurende 350
jaren aan bijgedragen dat vele armen een huisje
met een dak en een bed(stee) hadden en in ieder
geval een minimum aan voedsel en brandstof.
Het was maar goed dat rijke particulieren zoals
Maria zich om hen bekommerden.
Meer weten over Maria van Pallaes?
Een uitgebreide weergave over haar leven,
haar familie en haar fundatie is te lezen
op www.utrechtsmonumentenfonds.nl/
mariavanpallaes.

Download Report