Het plantenorkest van Alexandra Duvekot

JONG
kM 89
Alexandra Duvekot (foto: Iris Duvekot)
Het plantenorkest van
Alexandra Duvekot
Speaking Plants van Alexandra Duvekot (1984) is een project dat zich richt op de communicatie
tussen mens en plant; een onderwerp dat binnen de wetenschappelijke wereld al decennialang
uitvoerig wordt bediscussieerd, maar als kunstobject een vreemde eend in de bijt lijkt. Samen met
haar uiteraard geheel uit planten bestaande Plant Orchestra produceert Duvekot performances
waarin de zoektocht naar de dialoog tussen plant en mens centraal staat.
Julien Staartjes
Duvekot studeerde in 2013 af aan de Gerrit
Rietveld Academie in Amsterdam. Speaking
Plants is dan ook begonnen als een afstudeerpro
ject. De presentatie wist destijds zoveel belang
stelling op te wekken dat ze inmiddels met haar
Plantenorkest door het hele land heeft gereisd en
zelfs een residentie heeft weten te bemachtigen
op het eiland Terschelling, in samenwerking met
het festival Oerol. ‘Ik ben ooit begonnen met een
studie Rechten. Ik wilde de wereld veranderen,
maar ik kwam er al snel achter dat het daar niet
mee ging lukken. Toen ben ik overgestapt naar fi
losofie. Een heel leuke studie, maar dat was een te
weinig praktijkgerichte opleiding. Ik besloot uit
eindelijk naar de kunstacademie te gaan, omdat
ik daar de dingen waar ik over nadacht tegelijker
tijd kon onderzoeken en vormgeven.’ Ze koos
voor de richting Beeld en Taal. ‘Ik vond het een
heel interessante combinatie van disciplines. Ze lij
ken best ver uit elkaar te liggen, maar kunnen
door middel van de kunstenaar in gesprek gaan.’
Zingende bomen
De aanzet tot Speaking Plants kwam tot stand in
New York, waar Duvekot enige tijd in retraite
was. Hoewel deze stad misschien niet de meest
stille plek op aarde lijkt, bleek deze periode heel
vruchtbaar. Haar interesse in het project werd
aangewakkerd na een droom over zingende
bomen. ‘Nadat ik met een paar mensen over
deze droom had gesproken kwam ik terecht bij
de School of Visual Arts (SVA), waar ze een bio
lab hebben. Dit bleek voor mij een heel goede
plek te zijn waar ik zowel kunstzinnig als weten
schappelijk onderzoek kon doen. Het is een
praktisch ingestelde academie. De methode van
de VSA verschilt met die van de Rietveld, waar
men meer vanuit ideologie of concept kunst
maakt – althans in mijn ervaring.’
Suzanne Anker, hoofd Fine Arts bij de SVA, is zelf
bio-artist , wat heel inspirerend was voor
Duvekot: ‘Als kunstenaar kun je op een heel
andere manier onderzoek doen dan als weten
schapper. Je hoeft vooraf niet al een onder
zoeksvraag klaar te hebben die je later
beantwoordt; je kunt een hele zoektocht
maken.’
1
Het Plant Or
chestra. (foto: Alexandra Duvekot)
-
-
-
Vleesetende plant
Speaking Plants begon in New York met één
plant, een Nepenthes. Dit is een vleesetende
plant met in het oog springende kelken. ‘Ze had
den er schijnbaar nog maar één in heel New
York, dus ik heb hem meteen opgehaald en in
het biolab verzorgd en onderzocht. Na verloop
van tijd merkte ik dat het iets met mij deed om
steeds dichter bij die plant te komen. Ik wilde
iets van die plant: ik moest hem horen!’ Omdat
ze zich bewust was dat dit niet zo makkelijk zou
gaan, besloot Duvekot haar onderzoek aan te
passen. ‘Gaandeweg veranderde de vraag van:
Wat is dat voor geluid en hoe klinkt dat? Naar:
Hoe kan ik met de plant communiceren?’ Het
onderzoek vormde zich om tot iets waarin de
dialoog zelf centraal kwam te staan.
Toen Duvekot weer in Nederland was, kon ze
haar project verder ontwikkelen met behulp van
een residentie bij STEIM in Amsterdam, een on
derzoekscentrum voor elektronische
muziek(instrumenten). ‘Ik kwam voor een keuze
te staan: doorgaan met het zoeken naar het ge
luid van de plant, óf proberen om in geluid samen
te zijn met de plant.’ Het werd het laatste. De rol
van geluid was niet langer de eindbestemming,
maar werd juist de plek waar communicatie
plaats kon vinden. Met hulp van de geluidskun
stenaar Jillis Kruk bouwde Duvekot een sensor
1
-
-
-
-
-
-
machine die geluid produceert op 432 Hz, een
frequentie die planten erg prettig schijnen te vin
den. ‘In die frequentie maak ik muziek. Er zijn
verschillende tonen in die frequentie die ik dan
aanstuur en daar reageren de planten op.’
Performance
Kort gezegd is Speaking Plants een performance
waar kunst en wetenschap elkaar ontmoeten.
De lezing die voorafgaat aan de uitvoering van
het plantenorkest, omlijst het geheel met een
academisch onderbouwde uiteenzetting over de
relatie tussen mens en plant. De toeschouwer zit
keurig, als ware het een normaal concert, om de
klassiek opgestelde planten, luistert en wacht
totdat Duvekot als een dirigent haar planten
aanstuurt. ‘Sommige mensen accepteren het als
een verhaal, als een fictief gegeven, sommige
mensen accepteren zelfs de wetenschappelijke
onderdelen ervan. Sommige mensen kunnen het
zich niet voorstellen of willen het zich simpel
weg niet voorstellen.’ Wat je er ook over wilt
zeggen, Speaking Plants werkt ontregelend. Of
de wetenschappelijke onderbouwing je nu wel
of niet overtuigt, Duvekot legt ons genoeg
vraagstukken voor om over na te denken.
Julien Staartjes is freelance journalist en schrijver.
-
-
11

Download Report