ZorgpleinNoord Magazine, oktober 2014

Jaargang 3 • nummer 1 • OKTOBER 2014
Van verzorgingsstaat naar
participatiesamenleving
Transities
De transitiemanager
Gemeenten en het sociaal domein
Inhoudsopgave
Jaargang 3, nummer 1
oktober 2014
TRANSITIES
TER INTRODUCTIE
Debat
Eric Janson, voorzitter
Van verzorgingsstaat
ZorgpleinNoord Magazine is een
van raad van bestuur
naar participatie-
uitgave van ZorgpleinNoord.
Zorggroep Leveste
samenleving
Colofon
ZorgpleinNoord Magazine is digitaal te
lezen op www.zorgpleinnoord.nl
Middenveld
4
Redactie
Ida Grasdijk en Meta Kampen
8
Artikelen en interviews
Meta Kampen, Karin Lutterop en
Ellen Offers
Fotografie
Sijtze Veldema, Stilet Vormgeving
Cartoon
Eric Snelleman, Rode Egel Producties
(rode-egel.nl)
Vormgeving en drukwerk
Koninklijke Van Gorcum, Assen
(Adres)wijzigingen kunt u doorgeven
via [email protected].
Gemeenten en het sociaal domein
‘Het wordt spannend
Hier kunt u tevens losse nummers
maar, we moeten het
aanvragen.
samen doen’
17
OVERZICHT
ZorgpleinNoord in
de regio
20
Column
COLUMN
De kracht van
ZorgpleinNoord
Dit zou een column over de
transities in zorg en welzijn
moeten worden. Maar wat
kan ik nu nog voor zinnigs
toevoegen aan alles wat
er al over geschreven en
gezegd is.
Ik denk dat het verstandig
is om mij te beperken tot wat ZorgpleinNoord kan betekenen
voor alle partijen die hierin betrokken zijn. ZorgpleinNoord
mag met zich recht het grootste werkgeversverband van
Zorg & Welzijn in Noord-Nederland noemen, en hierin schuilt
ook onze kracht. Wij zijn goed in staat organisaties bij elkaar
te brengen en verbinding tot stand brengen tussen ook
die partijen die elkaar nog niet altijd even goed kennen en
ACHTERGROND
verstaan.
De transitiemanager bij
Zorggroep Groningen
Een goed voorbeeld is de organisatie van vier kennissessies in
subregionaal verband verspreid over Groningen en Drenthe.
Het doel van deze sessies is om informatie te verstrekken over
de recente ontwikkelingen in onze sector en partijen kennis
met elkaar te laten maken.
14
De bestuurder van een organisatie in de regio is gastheer
of gastvrouw, het ministerie van VWS maakt z’n opwachting
en ook de zorgverzekeraar schuift aan. Via ZorgpleinNoord
is een uitnodiging de deur uitgegaan naar alle bestuurders
van zorg en welzijn in onze regio en in samenwerking met de
Vereniging Groninger Gemeenten en de Vereniging Drentse
gemeenten zijn wethouders en raadsleden uitgenodigd.
Het aantal aanmeldingen voor deze sessies is boven
verwachting. De eerste bijeenkomst, regio Stad Groningen
en Noord-Drenthe (gastheer bestuurder Bert van der Hoek,
Lentis) is inmiddels achter de rug.
Tijdens deze bijeenkomst heeft VWS niet alleen een zeer
verhelderende uiteenzetting gegeven over alle veranderingen,
maar vooral ook gewezen op informatiebronnen die
beschikbaar zijn en zeker niet onbelangrijk , misverstanden
aan de orde gesteld en bespreekbaar gemaakt. Bert van
der Hoek heeft ons op verhalende wijze meegenomen in de
ZES VRAGEN AAN...
dagelijkse praktijk van de GGZ en langs die weg een inkijkje
Johan Brongers,
gaat hebben op cliënten en personeel.
directeur/bestuurder bij
Ik kijk terug op een zeer positieve bijeenkomst, en voel mij
Tinten Welzijnsgroep
gegeven op de mogelijke effecten die de nieuwe wetgeving
gesterkt in de rol die wij in dit proces hebben gekozen.
Informeren, verbinden en van meerwaarde zijn in de regio
waarmee ZorgpleinNoord zich sterk verbonden voelt.
22
Ida Grasdijk
Directeur-bestuurder ZorgpleinNoord
Ter introductie
Eric Janson
Janson is sinds 1 april 2013 voorzitter raad van bestuur van Zorggroep
Leveste Middenveld (ZLM). Hij is geboren en getogen in Hilversum en
studeerde in Groningen medicijnen. Janson is getrouwd en heeft een
dochter. Zijn dochter gaat ook studeren in Groningen: internationale
betrekkingen. Zijn promotieonderzoek en opleiding tot gynaecoloog
werden doorkruist door militaire dienst. Daarna is hij verdergegaan in
het management van zorg en ziekenhuizen. Voor hem geen gekke keus,
hij bekleedde tijdens zijn studie al veel bestuurlijke functies.
Zorgmens
4
Ik heb vrijwel altijd in ziekenhuizen gewerkt. Hier-
heeft geen zin om vanuit een hoog gebouw als
voor was ik algemeen directeur/bestuurder van het
bestuurder allerlei besluiten door te voeren.
BovenIJ Ziekenhuis te Amsterdam. Daar richtte ik
En ik ben een zorgmens, ik heb zo mijn ideeën
me onder andere op een innovatieve samenwer-
over zorg. Zorg is, wat mij betreft, van en voor
king met de aanbieders van eerste lijnszorg, oude-
mensen, en het is essentieel om de menselijke
renzorg en welzijn waaruit de Krijtmolen-alliantie
maat en waarden terug te laten komen. Als voorzit-
is voortgekomen. Ook in mijn eerdere functies aan
ter wil ik dat voor de bewoners van de verpleeg-
de VU, Maastricht en in Twente had ik de porte-
en verzorgingshuizen en voor de patiënten van
feuille transmuralisering. Ik ben van mening dat
de ziekenhuizen van ZLM. En onze medewerkers
je altijd de verbinding centraal moet stellen. Het
verdienen een mooie en veilige werkplek!
Ter introductie Eric Janson
Klein, kleiner, groot
zeker terug in ons meerjarenbeleid.
Misschien lijkt het, in het licht van verbinden en
En gastvrijheid is een van de dingen waarmee je je
samenwerken, gek dat ik bij zo’n grote organisatie
als organisatie kunt onderscheiden van je concur-
ben gaan werken. Ik ging hiervoor juist steeds naar
renten in de regio. Hoewel het beeld in Stadskanaal
kleinere organisaties. Plaatsen waar samenwerken
nog steeds is dat je voor ernstige zaken naar het
met andere organisaties noodzaak is. Nu ben ik
‘groot zaikenhoes in stad’ moet, en als je bijvoor-
van klein naar heel groot gegaan. ZLM bestaat uit
beeld in Borger-Odoorn hulpbehoevend bent, je
drie ziekenhuislocaties en twintig ouderenzorglo-
dus naar De Paasbergen gaat. Dat is wel een verschil
caties. Een uitdagende functie, maar uiteindelijk
met Amsterdam. Daar kunnen mensen kiezen waar
zijn mijn ideeën hetzelfde en is de noodzaak tot
ze naartoe gaan. Als ik op het dak van het BovenIJ
verbinden zeker niet minder.
Ziekenhuis ging staan, zag ik vijf ziekenhuizen.
Wat wel verschilt, is de mogelijkheid om je als be-
Kortom, keuze genoeg. Maar ook in deze regio ver-
stuurder, als persoon, zichtbaar te maken voor je
andert dat. Er kan meer en mensen willen meer …
medewerkers. Je moet ontmoetingen organiseren,
communicatie is erg belangrijk. Als je dat vergeet,
Stroomversnelling
sta je nergens.
Een en ander komt in een stroomversnelling door
En nee, ik vind niet dat het heel anders is om in
de transitie die nu gaande is. We moeten domweg
Drenthe en Groningen te werken dan in Amster-
efficiënter en effectiever werken. De overheid re-
dam. Zorg is zorg! Er zijn echt meer overeenkom-
aliseert zich dat als je de prikkels in het systeem
sten tussen alle verschillende plekken waar ik
verandert, de uitkomsten ook veranderen. Als je
werkte dan verschillen. Alle professionals die in de
voorkomt dat mensen in het ziekenhuis terechtko-
zorg werken, hebben dezelfde drive en daarin vind
men of bepaalde zorg nodig hebben, dan scheelt
je elkaar.
dat kosten. Er wordt dus steeds meer geïnvesteerd
in preventie. We moeten van ZZ naar GG; van Zorg
Gastvrijheid
en Ziekte naar Gezond Gedrag.
Het professionele ‘domeindenken’ wordt ook in de
En dat kan in het Westen! We hebben geen ebola-
zorg meer en meer losgelaten. Patiënten en cliën-
epidemie, we zijn een relatief gezonde regio. En
ten hebben een zorgvraag en daar hangen allerlei
we zijn rijk. We kunnen het ons echt permitteren
zaken mee samen. Ik vind het een uitdaging om
om steeds meer aandacht te besteden aan preven-
te kijken hoe je zorg zo goed en zo dicht mogelijk
tie. Om in te grijpen op ziekmakend gedrag. We
bij de cliënt kunt organiseren. Nu is het vaak nog
moeten naar een oorzakelijk zorgmodel in plaats
zo dat mensen te pas en te onpas langs moeten
van een symptomatisch zorgmodel.
komen. Het is goed om je eigen vak te zien als onderdeel van een groter geheel en vanuit die visie
Omsteltijd
de patiënt te dienen.
We moeten wel voldoende tijd krijgen om die tran-
Dat laatste is lastig in Nederland. Wij zijn geen die-
sitie te maken. Nu worden er voortdurend losstaan-
nende cultuur. Wij staan niet bekend als een gast-
de veranderingen afgedwongen door de overheid.
vrij land. ‘Gastvrijheid’, in de zin van het mee willen
Dat werkt niet. Het levert alleen onrust op. Voor
leven met een ander en te beleven wat een ander
zo’n ingrijpende transitie is tijd nodig, omsteltijd.
meemaakt, is in mijn optiek wel de uitdaging van
Maar natuurlijk moet er wat gebeuren en is het hui-
deze tijd. Fred Lee schreef er een boek over: Als
dige systeem straks niet te bemensen en onbetaal-
Disney de baas was in uw ziekenhuis.
baar. Het is toch van de gekke dat we het zemen
Natuurlijk is een ziekenhuis of verpleeghuis geen
van ramen en het doen van boodschappen onder
pretpark, net zo min als ziek zijn een pretje is. Men-
zorg laten vallen? Alles is maar bij elkaar geveegd
sen komen binnen met stress, angst en onzekerheid.
onder het kopje zorg. We moeten terug naar de ei-
Je bent opeens onderdeel van een groot apparaat.
gen verantwoordelijkheid. Niet ‘eigen schuld, dikke
Maar als je daar als organisatie begrip voor hebt,
bult’, dat bedoel ik niet. Dat past ook niet bij een
kun je best wat doen aan die beleving. Dit aspect
beschaafde samenleving. Maar met meer aandacht
van gastvrijheid, of welbevinden zo je wilt, komt
voor welbevinden, dus preventie, kom je een eind.
5
Ter introductie Eric Janson
Veranderingen voor medewerkers
Voorkomen is beter dan genezen
Of medewerkers weerstand voelen, of bang zijn
Mijn motto ‘ Voorkomen is beter dan genezen’ is
voor hun baan? Nee, als je als zorgprofessional ziet
relevanter dan ooit. De overheid moet zich dat
dat een andere manier van zorg verlenen minder
gaan realiseren. Breng in de basisverzekering een
(chronische) ziekte oplevert, dan is dat toch de
hoop preventie in. Dan bereik je een grote groep
beste beloning die je kunt krijgen? Ik had het in het
mensen. En omdat de basisverzekering afgedwon-
begin al over de drive van zorgprofessionals.
gen is, bereik je waarschijnlijk ook de goede groep.
En ik leg altijd uit aan onze medewerkers in de
Lang niet iedereen investeert zelf in preventie.
ziekenhuizen en in de ouderenzorg dat ze niet
Maar de mensen die dat wel doen, weten heel
bang hoeven te zijn dat er geen werk meer voor ze
goed hoe je gezond moet leven en houden zich
is: mensen worden nog steeds oud, mensen wor-
daar vaak ook aan.
den nog steeds ziek en ook de gebreken komen
Het is echt veel beter om kinderen via de school
vanzelf…
gezond gedrag aan te leren dan een ingewikkeld
Soms verandert je werk. Mensen met een chroni-
systeem voor kinderen met obesitas op te zetten
sche ziekte komen straks bijna niet meer naar de
als het al te laat is. Geef ze gezonde voeding, laat
polikliniek, maar kunnen bij de huisarts terecht.
ze ravotten en in bomen klimmen. Kortom, laat ze
En de huisarts heeft hierbij ondersteuning nodig.
gewoon leven in plaats van met een opkomende
Als dat is wat je wilt als overheid, moet je voor
nekhernia achter hun games te zitten.
de longarts en de cardioloog en de hen onder-
Hier moeten we veel meer op inzetten. De truc is
steunende verpleegkundigen prikkels inbouwen
dat we de kennis en de kunde die hierover is ver-
om kennis en ervaring op een andere plek aan te
zameld in ziekenhuizen of ergens anders in de in-
bieden.
tramurale zorg, buiten die muren beschikbaar gaan
Wij spelen daarop in. We hebben in Emmen bij-
stellen. Het helpt soms heel erg als een dokter in
voorbeeld een mooi programma voor mensen met
een witte jas tegen iemand zegt: ‘Mevrouw of me-
chronisch hartfalen. Door mensen al in een vroege
neer, u heeft veertig kilo overgewicht en daar moet
fase te leren hun ziekte thuis te monitoren, hoeven
u nu wat aan gaan doen!’ in plaats van eindeloos
ze niet meer om de haverklap naar het ziekenhuis.
aan knie- en rugklachten of overgewichtsdiabetes
In de regio Emmen worden daardoor mensen met
te sleutelen.
chronisch hartfalen veel minder vaak opgenomen
dan elders.
De toekomst
Kortom, voor mij ligt de sleutel in preventie en in
Onrust
het aansluiten bij de zorgvrager. Zet in op gastvrij-
Mede door alle verslaglegging ontstaat er af en
heid, op welbevinden, laat het domeindenken
toe onrust bij medewerkers en bewoners van de
los en werk volgens een oorzakelijk zorgmodel.
regio. Is er nog werk? Is er nog goede zorg in de
Ontwikkel in de regio programma’s voor gezond
regio? Vragen die af en toe wel wat ongenuan-
gedrag waaraan wij als ZLM ook kunnen bijdragen
ceerd worden beantwoord. Als je de koppen in de
met onze kennis en kunde.
kranten leest, zie je dat er veelvuldig sprake is van
Redenen voor mij als voorzitter van de raad van
stemmingmakerij. Iedereen – overheid, vakbonden,
bestuur om enthousiast aan de slag te gaan met
brancheverenigingen… noem maar op – probeert
het omvormen van deze organisatie. Ook in de
de boel in zijn richting te duwen.
toekomst kunnen wij goede ziekenhuiszorg en ou-
Terwijl ik denk: jongens, met een beetje nuchtere
derenzorg aanbieden in een regio met veel oude-
verslaglegging komen we veel verder. Kijk wat er
ren, een relatief dunne bevolkingsdichtheid, grote
gebeurt als Sensire maatregelen neemt en ontsla-
afstanden en een lage mobiliteit.
gen aankondigt. Heel Nederland valt over ze heen.
Je krijgt dan als overheid precies dat wat je niet
wilt. Overheid en vakbonden willen een geruisloze
6
transitie, maar ze krijgen zo een knarsende
Tekst: Meta Kampen
Fotografie: Sijtze Veldema
Uw zorgcollectief helder in beeld
Advertentie
Uw zorgcollectief helder in beeld
Met dit aanbod richten wij uw internetportal op
Zoekt u een voordelige verzekering voor uw
maat in. Colijn & Partners ondersteunt u
werknemers? Er zijn genoeg zorgverzekeraars
die u graag van dienst zijn. Maar heeft uw
vervolgens bij het communiceren van het aanbod
richting uw medewerkers.
P&O-afdeling wel genoeg kennis en capaciteit
Met dit aanbod richten wij uw internetportal op
Zoekt
u
een
voordelige
verzekering
voor
uw
in huis? Offertes aanvragen bij verschillende
maat in. Colijn & Partners ondersteunt u
werknemers? Er zijn genoeg zorgverzekeraars
zorgverzekeraars,
prijsafspraken
maken,
De Internetportal
vervolgens bij het communiceren van het aanbod
die u graag van dienst zijn. Maar heeft uw
vragen beantwoorden
van
uw kennis
werknemers
P&O-afdeling wel
genoeg
en capaciteit
richting uw medewerkers.
Een
belangrijk
middel in de communicatiemix is
over de verzekering;
het
kost
veel
tijd
en
de
in huis? Offertes aanvragen bij verschillende
Deze wordt voor elke instelling
materie is complex.
zorgverzekeraars,
prijsafspraken
maken,de internetportal.
De Internetportal
vragen beantwoorden van uw werknemersop maat gemaakt wordt. Alle informatie over de
Een belangrijk
middel in
de communicatiemix
is
over de
verzekering;
het ondersteunen
kost veel tijd en deaangeboden
Colijn & Partners
helpt
u hierbij. Wij
collectieven
staat
hier overzichtelijk
de
internetportal.
Deze
wordt
voor
elke
instelling
materie
is
complex.
bij elkaar en is altijd up-to-date. Uw medewerkers
al jarenlang organisaties bij het aanbieden van
op zo
maat
gemaakt op
wordt.
overalle
de
kunnen
eenvoudig
éénAlle
plekinformatie
terecht voor
collectieve verzekeringen.
aangeboden collectieven staat hier overzichtelijk
Colijn & Partners helpt u hierbij. Wij ondersteunen
informatie.
bij elkaar en is altijd up-to-date. Uw medewerkers
al jarenlang organisaties bij het aanbieden van
ZorgpleinNoord
heeft in samenwerking met
kunnen zo eenvoudig op één plek terecht voor alle
collectieve verzekeringen.
Colijn & Partners mantelcontracten afgesloten
Zorgvergelijker
informatie.
met verschillende
zorgverzekeraars.
Hiermee met
ZorgpleinNoord
heeft in samenwerking
kunnen werknemers
en mantelcontracten
vrijwilligers afgesloten
van
Centraal
in de internetportal staat de
Zorgvergelijker
Colijn & Partners
met
verschillende
zorgverzekeraars.
Hiermee
aangesloten instellingen hoge kortingen krijgen
Zorgvergelijker.
Hiermee
kunnen
alle
Centraal indiedeuwinternetportal
de
kunnen
en vrijwilligers vancollectiviteiten
op de premie
van dewerknemers
zorgverzekering.
organisatie staat
aanbiedt
Zorgvergelijker.
Hiermee
kunnen
alle
aangesloten instellingen hoge kortingen krijgenworden
vergeleken op premie en voorwaarden.
collectiviteiten
die uw 1-op-1
organisatie
aanbiedt
op
de
premie
van
de
zorgverzekering.
Onze aanpak
Alle voorwaarden worden
overgenomen
worden vergeleken op premie en voorwaarden.
van de zorgverzekeraars en zijn overzichtelijk
Alle voorwaarden worden 1-op-1 overgenomen
Onze aanpak
Colijn & Partners helpt u in een aantal stappen
gecategoriseerd.
Uw medewerkers
kiezen
van de zorgverzekeraars
en zijn overzichtelijk
eenvoudig Colijn
collectieve
aan te
eenvoudig deUw
verzekering
die het kiezen
beste
& Partnersverzekeringen
helpt u in een aantal
stappenhierdoor
gecategoriseerd.
medewerkers
bieden. eenvoudig collectieve verzekeringen aan tebij hen
past. eenvoudig de verzekering die het beste
hierdoor
Samen metbieden.
u worden mogelijkheden in kaart
bij hen past.
Samen
met
worden
in kaartDe Zorgvergelijker is ook beschikbaar als app voor
gebracht en
stellen
weuhet
bestemogelijkheden
aanbod samen.
De Zorgvergelijker
ook beschikbaar
als app
voor
gebracht en stellen we het beste aanbod samen.de iPad
en Android istablets.
Hiermee
kunnen
de
iPad
en
Android
tablets.
Hiermee
kunnen
medewerkers ook alle collectieven van hun
medewerkers ook alle collectieven van hun
werkgever
vergelijken op premie en voorwaarden.
werkgever vergelijken op premie en voorwaarden.
Wilt uWilt
meer
weten
of een
afspraak
maken?
u meer
weten
of een
afspraak
maken?
Kijk dan
op
www.colijn.info
of
neem
Kijk dan op www.colijn.info of neemcontact
contact op
op
via 020
via426
020 38
42640.
38 40.
7
Debat
Van verzorgingsstaat naar
participatiesamenleving.
Een sociologisch debat
‘Het is onmiskenbaar dat mensen in onze huidige netwerk- en informatiesamenleving mondiger en zelfstandiger zijn dan vroeger. Gecombineerd met de noodzaak om het tekort van de overheid terug te dringen,
leidt dit ertoe dat de klassieke verzorgingsstaat langzaam maar zeker
verandert in een participatiesamenleving. Van iedereen die dat kan,
wordt gevraagd verantwoordelijkheid te nemen voor zijn of haar eigen
leven en omgeving’ (Troonrede 2013).
Met het uitspreken van het
vooral over de vraag wie in de
In een brief aan de Tweede
woord ‘participatiesamenleving’
toekomst nog op zorg en onder-
Kamer (7 april 2014) stelt hij
door Koning Willem-Alexander
steuning kan rekenen. Allesbe-
dat het toegroeien naar een
lijkt de overgang van de ver-
halve geruststellend is daarbij
participatiesamenleving geen
zorgingsstaat naar een partici-
het feit dat in de sector zorg en
bezuinigingsmaatregel is. Wel
patiesamenleving officieel en
welzijn stevig bezuinigd wordt.
meent hij dat het huidige beleid
definitief in gang gezet. Wat
Aan premier Rutte is daarom
initiatieven en mogelijkheden
deze overgang inhoudt is om-
gevraagd een nadere uitleg te
van mensen ‘in de kiem smoort’
geven met veel onzekerheid,
geven.
en dat het beter benutten van
het maatschappelijke potentieel
leidt tot kostenbesparing. Hoe
de participatiesamenleving gerealiseerd gaat worden is voor
Rutte onduidelijk: ‘Er bestaat
geen handboek hoe dit te regelen’.
Inmiddels is er een sociologisch
debat gaande over de ontwikkeling van de participatiesamenleving. Dit artikel is een weergave
van dit debat. Met name komen
de voorwaarden aan de orde
waaronder een ‘verbeterde
versie van de verzorgingsstaat’
8
bereikt kan worden (8)*.
Van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving
De kosten en het gebruik van de
collectieve voorzieningen bleven
echter stijgen. Nadat de economische groei in 2008 omsloeg
in een economische crisis leidde
dit tot het besef dat de verzorgingsstaat in zijn huidige vorm
niet meer houdbaar is (2, 6).
Individualisering
en collectieve
voorzieningen
Iedereen in Nederland kan een
beroep doen op de publieke
voorzieningen. Rond de toewijzing en uitvoering van de
De ontwikkeling
van de verzorgingsstaat
voorzieningen is een enorme bureaucratie ontstaan en is de grip
De oorsprong van onze verzor-
hypotheekrenteaftrek, huursub-
van de overheid op ons leven
gingsstaat ligt in de periode van
sidie, studiefinanciering, kun-
toegenomen. Tegelijkertijd heeft
opbouw na de Tweede Wereld-
stenaarsregelingen, et cetera.
ook een sterke individualisering
oorlog. Het ging om ‘de leniging
Langzamerhand betrof het ook
van onze samenleving plaats-
van noden, urgente behoeften
steeds meer voorzieningen waar
gevonden. Hierdoor herkennen
van bepaalde groepen, die
iedereen recht op had, eventu-
individuen zich steeds minder
hun directe bestaanszekerheid
eel met een inkomensafhanke-
in het voor hen gecreëerde
aantastten en waarin niet op
lijke bijdrage.
zorg- onderwijs-, energie- of
familiale basis kon worden voor-
Vanaf de jaren tachtig, na de
woningaanbod. Zij nemen, sa-
zien’ (6). De verzorgingsstaat
oliecrisis, realiseerde men zich
men met gelijkgestemden, het
was gebaseerd op de solidariteit
dat de verzorgingsstaat ver af
heft in eigen hand en creëren,
tussen burgers die het goed en
was komen te staan van de oor-
los van de collectieve voorzie-
zij die het slecht getroffen had-
spronkelijke doelstelling. Ook
ningen, hun eigen aanbod (2).
den, in economische, sociale en
was een enorm controle- en
Op zich is dit niet nieuw, denk
fysieke zin. De verdeling van de
uitvoeringsapparaat ontstaan en
bijvoorbeeld aan de krakersbe-
welvaart vond (en vindt) plaats
kwamen de financiële grenzen
weging, maar deze ‘doe-het-het-
door een onpartijdige staat via
in zicht. Vanaf 1995, onder het
zelf samenleving’ (3) krijgt een
belastingen, werkgevers- en ver-
eerste Paarse kabinet, ging er
extra impuls door de momenteel
zekeringspremies. Anders dan
een meer liberale wind waaien
heersende onzekerheid over
voorheen hoefde men niet meer
in Nederland. De hervormingen
de continuïteit van het aanbod
te behoren tot een levensbe-
die dit tot gevolg had waren
vanuit de collectieve voorzienin-
schouwelijke zuil of ander sociaal
bijvoorbeeld het persoonsge-
gen. Op het terrein van zorg en
verband om van voorzieningen
bonden budget, privatisering
welzijn ontstaan bijvoorbeeld
gebruik te kunnen maken.
van diverse overheidstaken en
lokale zorgcoöperaties, ouderini-
In de loop der jaren is het aantal
marktwerking. Hiermee werd
tiatieven rond kinderen met een
voorzieningen enorm gegroeid.
de keuzevrijheid van cliënten
specifieke handicap en zorg-
Wat begon met de noodwet van
gediend en men meende dat
villa’s voor beter gesitueerde
Drees in 1948, werd uitgebreid
concurrentie zou leiden tot een
ouderen. Ook het internet is een
met de Algemene bijstandswet,
kostenreductie met behoud van
enorme stimulans. Zo ontstaan
WAO, Ziekenfonds en AWBZ,
de kwaliteit van de zorg.
er bijvoorbeeld allerlei ‘markt-
9
Van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving
Door kennis van lokale problematiek kan lokaal
maatwerk geleverd worden.
plaatsachtige’ websites waarop
groot deel van de verzorgings-
daardoor weinig ruimte voor
diensten aangeboden en gevon-
staat-taken aan de gemeenten
mensen die ‘anders-zijn’. Trom-
den worden.
te delegeren. Door kennis van
mel schetst tegen deze achter-
Het is dit soort initiatieven waar
lokale problematiek kan lokaal
grond een noodzakelijke derde
Rutte op duidt met de term
maatwerk geleverd worden. En
weg die de verbinding vormt
participatiesamenleving. Maar
door vroegtijdige signalering
tussen de oude institutionele
is dit ook het einde van de ver-
van problemen en een betere af-
orde en de nieuwe sociale dyna-
zorgingsstaat? Schnabel denkt
stemming ‘in de keten’ verwacht
miek. Een ‘bescheiden bestuur’
van niet. Hij becijfert dat zorg en
men ook een efficiëntieslag te
helpt daarbij.
welzijn, sociale zekerheid en on-
kunnen maken.
Geïnspireerd door Richard Sen-
derwijs nog steeds het grootste
In het sociologisch debat wordt
nett’s studie The Craftsmen
deel van ons BBP opsouperen
de realisatie van de participatie-
(2008) vindt Trommel dat het
via de bekende verdelingska-
samenleving vanuit verschillende
bestuur te werk moet gaan als
nalen van belasting, premies
perspectieven belicht. Het gaat
een ambachtsman.
en verzekeringen. En, hoewel
hierbij vooral om een herdefinië-
de groei van de kosten geremd
ring van rollen: van de overheid,
zal worden, verwacht hij dat dit
van de burger, en van de institu-
uit een globale schets, maar
zo zal blijven. Tegelijkertijd ziet
ties en professionals.
heeft geen blauwdruk voor
hij een participatiesamenleving
zijn handelen. Hij laat zich
leiden door de voortdurende
menleving is vooral de titel van
De rol van de overheid:
bescheiden bestuur
een ander ideologisch verhaal.
In de huidige samenleving sig-
en materie, is voorbereid op
Terwijl we een grote hoeveel-
naleert Trommel twee ontwik-
onvoorziene gebeurtenissen
heid collectieve voorzieningen
kelingen. Enerzijds is sprake van
en obstakels, vermijdt rigou-
behouden, staat ‘zelf-verant-
‘gulzig bestuur’. Deze vorm van
reuze oplossingen en per-
woordelijk-zijn’ voorop. Of te
besturen streeft naar een haast
fectionisme, en weet daarbij
wel: ‘Van iedereen die dat kan,
absolute grip op de sociale
op tijd te stoppen, om zo
wordt gevraagd verantwoorde-
werkelijkheid. Aangezien dit niet
te voorkomen dat eerdere
lijkheid te nemen voor zijn of
haalbaar is, belandt het bestuur
inspanningen teniet worden
haar eigen leven en omgeving’
daarmee in een ‘oeverloze’ situ-
gedaan. Daarbij wordt de
(Troonrede 2013).
atie. Het is ‘overal aanwezig en
ambachtsman gevoed door
ontstaan. Deze participatiesa-
10
‘De ambachtsman werkt van-
wisselwerking tussen ideeën
dus, uiteindelijk, helemaal ner-
een aantal specifieke deug-
Hoe realiseren we een
participatiesamenleving
en komt daarin iedereen
aan zijn trekken?
gens meer’. Anderzijds is sprake
den, waaronder bescheiden-
van ‘vrijwillige associaties’ van
heid (‘imperfectie’), inlevings-
gelijkgestemden die zelf hun
vermogen, geduld, moed en
zorg of andere noden lenigen.
toewijding.’ (Trommel 2013:
Zoals gezegd, Rutte heeft geen
Deze krachtige vormen van zelf
124)
‘handboek’ voor het realiseren
organisatie zijn echter voor een
van de participatiesamenleving.
belangrijk deel gestoeld op de
In tegenstelling tot Rutte denkt
Wel heeft de overheid ervoor
‘behoefte aan saamhorigheid
Trommel niet dat dit automa-
gekozen de uitvoering van een
met zielsverwanten’ en bieden
tisch tot een bezuiniging leidt.
Van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving
Als dat het streven is, dan zal
(2). Schuyt verwijst in dit kader
Ook het andere deel van de oor-
dit weer bestuurlijke gulzigheid
naar de ‘capabilities theorie’ van
spronkelijke doelstelling ‘waarin
opwekken. Op de korte termijn
Noonan (2006), die ervoor pleit
niet op familiale basis kon wor-
zal deze derde weg eerder om
onderscheid te maken tussen
den voorzien’ wordt nieuw leven
extra investeringen vragen. Op
noden en wensen.
ingeblazen. De Troonrede (2013)
de langere termijn kunnen deze
zich wel terugbetalen ‘in een
vraagt ons niet alleen voor ons‘… het is niet nodig dat van-
zelf, maar ook voor onze om-
vorm van een samenleving die
uit de overheid in alle wen-
geving verantwoordelijkheid te
opnieuw in staat is onderlinge
sen van burgers wordt voor-
nemen. Alleen bij het ontbreken
zorg te arrangeren’ (10).
zien (…) het behoort tot de
van mantelzorg of vrijwilligers,
eigen verantwoordelijkheid
kan aanspraak gemaakt worden
De rol van de burger
‘die dat kan’: eigen
verantwoordelijkheid
van burgers en niet van de
op ‘verzorgingsstaatzorg’. Maar
staat om te zorgen dat eigen
valt hier winst te behalen? Di-
wensen worden gerealiseerd.
verse auteurs denken van niet.
Was de verzorgingsstaat aan-
Het voorzien in de noden
Schnabel laat bijvoorbeeld zien
vankelijk bedoeld voor de no-
van de minst bevoorrechten
dat Nederland reeds koploper is
den van hen die daar zelf niet in
dient voorrang te krijgen
op het gebied van vrijwilligers-
konden voorzien, steeds meer
boven economische belan-
werk en mantelzorg. Blijkbaar is
is het de verzorging van wieg
gen van weinigen.’ (Schuyt
dat al een sterk onderdeel van
tot graf van iedereen geworden.
2013: 34)
onze cultuur. Erkenning van de
En de overheid en instituties
inzet van mantelzorgers en vrij-
bepalen wat de goede oplossin-
In feite pleit hij hiermee voor
willigers is overigens wel belang-
gen zijn voor onze problemen.
een terugkeer naar de oor-
rijk. Ondersteuning van en sa-
Hierdoor zijn we geen eigenaar
spronkelijke doelstelling van
menwerking met mantelzorgers
meer van (de oplossing van)
de verzorgingsstaat. En onder
en vrijwilligers wordt hiermee
onze eigen problemen. Als we
de eigen wensen vallen ook
namelijk een belangrijk onder-
willen dat burgers eigen ver-
toekomstige wensen: je kunt in
deel van de beroepspraktijk van
antwoordelijkheid nemen, is
een opleiding investeren om
betaalde zorg- en hulpverleners.
het nodig dat ze eerst weer dit
later veel te verdienen en als je
eigenaarschap op zich nemen
genoeg verdient kun je sparen
Het participeren in sociale initia
voor je oude dag.
tieven is nog een stap verder.
Veel initiatieven zijn ‘netwerken
van succesvollen’ en in deze
netwerken ‘komen slechts bij
uitzondering mensen voor wie
het alledaagse bestaan een
vorm van overleven is’ (3). Deze
uitsluiting vindt volgens Tonkens
echter niet moedwillig plaats,
maar komt voort uit ‘onbeholpen burgerschap’. Men vindt het
moeilijk om te gaan met mensen
die anders zijn, samen te werken
aan een gemeenschappelijk
doel, of meningsverschillen te
hanteren. Dit zijn echter vaardigheden die je kunt leren. Burgerschap ziet zij als een ambacht.
11
Van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving
In de overgang van verzorgingsstaat naar
participatiesamenleving gaat het in feite om een
cultuuromslag in het probleemeigenaarschap.
Net als Trommel verwijst zij in
licht verstandelijk gehandicapten
leren om bijvoorbeeld het eigen
dit kader naar Sennett (2008).
en psychiatrisch patiënten. Ook
netwerk aan te spreken, groeit
Voor het leren van dit ambacht is
voor hen blijft ondersteuning
de cliënt naar meer eigen regie.
goede ondersteuning nodig.
nodig. Trappenburg en Teeuwen
In met name deze laatste op-
wijzen in dit kader op het nut
dracht ligt een grote uitdaging,
‘Goede voorzieningen en
12
van ‘paternalistische bemoeienis’
want hoe beoordeel je de
goed sociaal beleid kunnen
door een hulpverlener die de cli-
(potentiële) zelfredzaamheid
hier veel verschil maken. Met
ënt ‘bij de hand neemt, gezond
van mensen? En hoe breng je
meer hulp van professionals
leert leven en op tijd naar zijn
mensen ertoe zelf verantwoorde-
en met een budget voor
baas stuurt’ (9).
lijkheid te nemen? Tegelijkertijd
initiatieven komen ook meer
In de vorige paragraaf kwam al
moet voorkomen worden dat
migranten, vrouwen, lager
aan de orde dat de groep men-
het eerst ‘gierend uit de klauwen
opgeleiden en jongeren in
sen die professionele ondersteu-
loopt’ (ziek, verlies van werk,
actie’ (Tonkens 2014).
ning en zorg nodig hebben wel-
verslaafd, crimineel et cetera),
licht verkleind kan worden door
voordat een beroep gedaan kan
Zorg voor hen die dat
nodig hebben
gericht in hen te investeren.
worden op professionele hulp (6).
De burger ‘die dat kan’ kan ver-
voor nodig? Sennett beschouwt
antwoordelijkheid nemen voor
De rol van de
professional
zijn of haar eigen leven en om-
In de overgang van verzorgings-
als een samenwerkingsrelatie
geving. Maar er zijn ook burgers
staat naar participatiesamenle-
tussen cliënt en professional.
die dat niet kunnen. Een deel
ving gaat het in feite om een
van hen is makkelijk te lokalise-
cultuuromslag in het probleem-
‘Samenwerking is een vaar-
ren, bijvoorbeeld zwaar verstan-
eigenaarschap: wij zijn in eerste
digheid, een ambacht. Een
delijk gehandicapten en zwaar
instantie zelf verantwoordelijk
ambacht dat het vermogen
demente ouderen. Een ander
voor het oplossen van onze ei-
tot het aangaan van dialogi-
deel is goed in staat zelf de regie
gen problemen en die van onze
sche relaties veronderstelt,
te voeren, maar heeft wel des-
naasten. Als gevolg daarvan zal
van het kunnen luisteren naar
kundige zorg nodig die niet door
publiek bekostigde hulp alleen
de noden van een ander
het eigen netwerk gegeven kan
nog beschikbaar zijn voor hen
zonder ermee samen te val-
worden. Voor sommigen van hen
die dat echt nodig hebben.
len. Het ontwikkelen van die
geldt ook dat ze geen duurzaam
In deze context is de opdracht
vaardigheid vraagt veel oe-
beroep kunnen of willen doen
van de professional allereerst
fening en reflectie. Daarbij is,
op hun sociale netwerk. Dit zijn
in te schatten of zorg of onder-
wat ik noem, een subjunctive
bijvoorbeeld chronisch zieken
steuning echt nodig is. Zo ja,
voice nodig – een stem die
en lichamelijk gehandicapten.
dan wordt deze zorg of onder-
niet assertief is maar ruimte
Tot slot is er een groep, die
steuning geleverd. Zo nee, dan
geeft.’ (in Jeroen Gradener
fysiek niets of weinig mankeert
wordt de cliënt ondersteund
2014)
en grotendeels een zelfstandig
naar meer eigen verantwoorde-
bestaan leidt, maar die (soms) de
lijkheid. Door de cliënt te mo-
Dit is niet het vaak gehoorde
eigen regie ontbeert. Denk aan
tiveren en vaardigheden aan te
’zorgen met de handen op de
Welke competenties zijn hiereen zorg/hulpverleningsrelatie
Van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving
rug’. Integendeel, dit is een in-
de lange termijn wellicht kosten
deeld door diverse gemeenten
tensieve en uiterst professionele
bespaard kunnen worden. Het
en zorg- en welzijnsorganisaties.
aanpak. Een aanpak die geken-
vergroten van de zelfredzaam-
Zij delegeren de verantwoor-
merkt wordt door respect voor
heid kan voor burgers de ont-
delijkheid voor zorg en onder-
de cliënt en de oplossingen die
snapping (emancipatie) beteke-
steuning naar het niveau van de
hij of zij kiest. De professionali-
nen uit – soms generaties lange
professionals, laten institutionele
teit ligt er in om te kunnen gaan
– afhankelijkheid van collectieve
belangen varen, gaan de dialoog
met verschillen en unieke oplos-
voorzieningen. Dit vergt een
aan met kwetsbare burgers en
singen. Tegelijkertijd moet de
cultuuromslag van alle betrokken
blijven een vangnet bieden voor
professional de grenzen van de
actoren: het overheidsbestuur,
als het misgaat. Laten we hopen
eigen regie van de cliënt bewa-
zorg-, welzijns- en onderwijsor-
dat het vertrouwen in deze initia-
ken en bereid zijn de regie over
ganisaties en -professionals en
tieven leidt tot ruimte biedende
te nemen als dat nodig is.
de burgers.
bekostigings- en besturingsstruc-
Van groot belang voor het suc-
Momenteel wordt van over-
turen, waarmee ook de ontwik-
ces van de professional is dat
heidswege echter primair
keling van de participatiesamen-
de instituties van waaruit ze
ingezet op het korten van
leving gestimuleerd wordt.
werken en de bekostigings- en
budgetten en het beperken
besturingssystemen, hen daarbij
van de aanspraak op zorg en
ondersteunen (zie ook het be-
ondersteuning. Als niet aan de
gebruik van (deels uitgespro-
scheiden bestuur).
eerder genoemde voorwaarden
ken) notities van Gradener
wordt voldaan, helpt dit ons niet
(1), Kruiter&Van der Zwaard
Tot besluit
richting een participatiesamen-
(2), Van der Lans en Hilhorst
Wat uit het voorgaande duidelijk
leving. De kapitaalkrachtigen
(3), Schnabel (5), Schuyt (6),
wordt is dat de participatiesa-
en zelfredzamen in onze samen-
Tonkens (8), Trappenburg en
menleving geen excuus kan zijn
leving zullen zich wel redden.
Teeuwen (9) en Trommel (10).
voor het niet meer leveren van
Zware zorg- en ondersteunings-
Op onze website vindt u de
zorg of ondersteuning aan men-
vragen zullen ook nog gehono-
uitgebreide verwijzingen.
sen die dat nodig hebben. Wel
reerd worden. Het zijn de kwets-
kan de overheid ontwikkelingen
bare tussengroepen waar we ons
richting een participatiesamen-
zorgen over moeten maken.
leving stimuleren waarmee op
Gelukkig wordt deze zorg ge-
* Voor dit artikel maakte ik
Tekst: Ellen Offers
Cartoon: Eric Snelleman
13
Interview
De transitiemanager
Anita Slagter: ‘Zorggroep
Groningen kiest voor een
trektocht in plaats van een
verzorgde reis’
14
Bij Zorggroep Groningen gaat veel veranderen. De zorggroep bouwt
de lichtere intramurale zorg af en intensiveert de complexere zorg. Dit
zorgt ook voor een andere inrichting van de organisatie. Zo ontstaat er
bijvoorbeeld een specialistisch behandelcentrum voor Parkinsonpatiënten. De transitie vindt plaats op alle niveaus: de inhoud van het werk,
functies van medewerkers, aantrekken van nieuwe specialismen, interne verhuizingen van patiënten en andere financiële structuren. Allerlei
deelprojecten die transitiemanager Anita Slagter met elkaar verbindt.
De transitiemanager
Zorggroep Groningen organiseert
wonen, zorg, welzijn en behandeling
voor ouderen op vijf locaties in
Groningen, Ten Boer, Veendam en
Wildervank. Zorggroep Groningen
heeft een eigen Expertise Behandel
centrum met meerdere vestigingen en
biedt in Veendam ook WMO-zorg.
onderzoek dat ik tijdens mijn studie deed dat er
in het primaire proces van onze organisatie, en
dat geldt ook voor andere zorgorganisaties, een
aantal dynamieken zijn die ervoor zorgen dat de
oude situatie in stand wordt gehouden. Zo ervaren
medewerkers een spanningsveld tussen afstand en
nabijheid ten aanzien van hun cliënten en tussen
de behoeften van cliënten en die van de organisatie. In het tijdschrift Waardenwerk heb ik dit uitgebreid beschreven. Ik werkte als hoofd P&O dus al
aan veel veranderkundige vraagstukken en tegen
deze achtergrond was ik al zijdelings betrokken bij
de strategische heroriëntatie van Zorggroep Groningen. Half april 2014 is dit geformaliseerd in mijn
nieuwe functie van transitiemanager.
Hoe pakt Zorggroep Groningen de transitie aan?
We weten nog niet hoe het eindpunt eruitziet, als
er al een eindpunt is. We kiezen daarom voor de
besturingsfilosofie van de lerende organisatie. Het
behouden en verbeteren van de kwaliteit van de
zorg staat voorop. Aan iedereen in de organisatie
wordt gevraagd mee te denken over hoe we hieraan, onder de nieuwe randvoorwaarden, vorm kunnen geven. We kiezen met andere woorden voor
een trektocht. Met elkaar bepalen we de route.
Dit is iets anders dan een verzorgde reis met vaste
Transitiemanager? Hoe word je dat?
programmaonderdelen en een definitieve eindbe-
Als hoofd P&O hield ik me altijd al sterk bezig met
stemming. Daarin is het reizen een onvermijdbare
organisatieontwikkeling. Mijn belangstelling voor
bijkomstigheid en begint de pret pas op de plaats
deze kant van het P&O werk leidde ertoe dat ik in
van bestemming. In onze optiek ligt de focus op
2012 een studie veranderkunde bij het Sioo ging
het reizen zelf, wat komen we onderweg tegen en
volgen. Ik ben gefascineerd door ingewikkelde
lukt het ons om daar goed op te reageren, doen
organisatievraagstukken. Hoe werkt een organi-
zich kansen voor waar we op in kunnen springen?
satie als systeem en hoe komt het dat veranderen
Zo denken we een wendbare en toekomstbesten-
in organisaties zo moeilijk is? Ik ontdekte in het
dige organisatie te worden.
15
De transitiemanager
Zo zijn er, in plaats van de standaard informatie-
invloed, hoe leer je, drijfveren, communicatie en
bijeenkomsten waarin de bestuurder een verhaal-
samenwerking. Ook dit traject is vormgegeven in
tje vertelt en de medewerkers passief toehoorder
co-creatie en gebruik makend van de interne des-
zijn, interactieve bijeenkomsten met medewerkers
kundigheid. Geen vastomlijnde volgepropte pro-
geweest waarin is gevraagd mee te denken over
gramma’s, maar ruimte om met elkaar in gesprek
de veranderingen. Ze werden ook uitgenodigd om
te zijn en thema’s te bespreken die op dat moment
met tips en suggesties te komen. Enorm veel ver-
belangrijk waren voor de deelnemers.
schillende dingen zijn hierin aan de orde geweest.
In alles wat we doen gebruiken we de uitgangspun-
Dat varieerde van ongerustheid over het behou-
ten van de lerende organisatie, co-creatie en het
den van je baan tot zorgen over de kwaliteit van
waarderend onderzoeken als ontwerpcriteria. Zo cre-
de zorg. Ook ontstonden er allerlei ideeën om met
ëren we met elkaar nieuwe werkelijkheden. Niet top
de veranderingen aan de slag te gaan.
down maar bottom up. En dat gaat echt niet alle-
Natuurlijk is het best wennen voor de medewerkers.
maal vlekkeloos, we zoeken de spanning daarin ook
Maar we horen vooral dat ze het leuk vinden om te
op want daar waar het schuurt wordt geleerd. Het is
merken dat ze invloed hebben. En wij zijn blij met de
ingewikkeld een proces van kleine en grote stappen
enorme denkkracht die aanwezig is in de organisatie.
waarin we met elkaar proberen om nieuwe wegen te
‘Wij zijn blij met de enorme
denkkracht die aanwezig is in
de organisatie.’
vinden voor ontwikkeling en verbetering. Zo’n proces heeft geen eindpunt, het gaat alsmaar door.
Wat zijn belangrijke competenties van een transitiemanager?
Je moet goed kunnen verbinden maar wel onafhankelijk kunnen denken en niet bang zijn om con-
Hoe zorg je ervoor dat dit proces doorgaat?
frontaties aan te gaan en je nek uit te steken. Ver-
De medewerkers gaven aan dat ze het erg belangrijk
anderen betekent dat je nieuwe dingen probeert,
vinden om goed op de hoogte te worden gehou-
heilige huisjes en ingesleten patronen ter discussie
den. We zijn daarom meteen met een communica-
stelt, en dat levert altijd wrijving op. Dat moet je
tieplan aan de slag gegaan. We hebben op intranet
kunnen verdragen en benutten. Maar ook je eigen
een aparte ‘transitieknop’. Hierop verschijnen blogs
blinde vlekken en aannames ter discussie stellen,
waarop gereageerd kan worden en iedereen met el-
actief zoeken naar feedback. Oneindig nieuwsgie-
kaar in discussie kan gaan. Dat alles in alle openheid
rig zijn naar de ander. Nooit denken dat je beter
plaatsvindt, wordt ook zichtbaar door de twee lege
weet dan de ander maar samen op pad gaan. En
stoelen in elke projectgroep. Het is bekend wanneer
een hele duidelijk visie hebben die je vertaalt naar
de projectgroepen bijeenkomen en iedereen kan
je handelen, hier consistent in zijn zodat je een
zich aanmelden om aan te schuiven.
voorbeeldrol kunt vervullen.
We letten ook op de taal die we gebruiken. Niet
16
meer: ‘We gaan van A naar B’, maar ‘Er komt een
Hoe kijk je op de eerste maanden als transitiema-
hele hoop op ons af, hoe verhouden we ons daar-
nager terug?
toe?’ We verlaten ‘Alle neuzen dezelfde kant op’.
Ik sta nog aan het prille begin en zie nu al veel-
Dat wordt: ‘Verschillen mogen er zijn, want dat
belovende ontwikkelingen. Er ontstaat nieuws-
levert een zo rijk mogelijk beeld op’.
gierigheid naar de ander, naar cliënten en wat
Dat levert voor het management weer nieuwe
nou eigenlijk echt belangrijk is, naar collega’s wat
vragen op, want diversiteit is minder makkelijk te
hun drijfveren zijn, naar medewerkers en hoe ze
managen dan uniformiteit. En zij hebben natuurlijk
het beste gefaciliteerd kunnen worden door het
een voorbeeldrol. Alle afdelingshoofden, ook van
management. Een steeds grotere groep neemt
de ondersteunende diensten, hebben daarom een
verantwoordelijkheid om de veranderingen samen
interne leergang gevolgd waarin onderwerpen die
te dragen. Dat is mooi om te zien!
door de deelnemers zelf zijn aangedragen aan bod
zijn gekomen zoals eigenaarschap, je cirkel van
Interview: Ellen Offers
Gemeenten en het sociaal domein
‘Het wordt spannend,
maar we moeten het
samen doen’
Hoe pakken gemeenten de veranderingen in het sociaal domein aan?
En wat betekenen die veranderingen voor zorg- en welzijnsorganisaties?
Deze vragen houden gemeenten en zorg- en welzijnswerkgevers al lange
tijd bezig. Voor ZorgpleinNoord reden om voor de zomervakantie een
proeverij te organiseren over gemeenten en het sociaal domein.
richting van het sociaal domein in hun gemeente.
In 2015 worden gemeenten verantwoordelijk
Voor vertegenwoordigers van zorg- en welzijns-
voor:
organisaties was dit een mooie gelegenheid om
• Jeugdzorg
vragen te stellen en met elkaar van gedachten te
• Overheveling deel AWBZ naar de Wmo
wisselen.
(zorg voor langdurig zieken en ouderen)
Een verslag.
• Participatiewet (werk en inkomen)
De veranderingen gaan gepaard met forse
bezuinigingen.
Het regenboogmodel van BorgerOdoorn
Borger-Odoorn is in oppervlakte de vijfde gemeente van Nederland en is een gebied waar vergrijzing
Alfons Boer, projectleider sociale teams van de
en ontgroening volop gaande is. Aan de gemeente
gemeente Groningen, en Marleen Schulte, mana-
de taak om de effecten van krimp te beheersen. In
ger maatschappelijke ontwikkeling van de gemeente Borger-Odoorn, vertellen
bij ZorgpleinNoord over de
aanpak van de herin-
een plattelandsgemeente als Borger-Odoorn is
grootschalige zorg een probleem.
Voorzieningen en vervoer
lopen terug.
17
Bron: gemeente Borger-Odoorn
Gemeenten en het sociaal domein
De hulpverlening is bovendien versnipperd; inwo-
en tweedelijnsorganisaties (flexibel, in een tweede
ners gaan voor ondersteuning naar Assen, Emmen
schil).
en Stadskanaal.
Marleen Schulte benadrukt dat de gemeente in dit
Marleen Schulte schetst in haar presentatie hoe de
proces faciliteert, de dagelijkse aansturing ligt bij
gemeente de drie decentralisaties heeft ontschot;
de teams. Er wordt ingezet op preventie en duur-
het gaat in alle gevallen om de burger. Hoe leg je
zame resultaten, en op minder kosten.
de verbinding tussen werken, welzijn, jeugdzorg
voering naar regievoering.
Pilot in Nieuw-Buinen: ‘We doen alsof
het al 2015 is’
De visie van Borger-Odoorn komt tot uitdrukking
De uitgangspunten voor het nieuwe beleid zijn
in het regenboogmodel: in dit model is het gezin/
bekend, maar hoe werkt het in de praktijk? Waar
een huishouden het uitgangspunt. De aanpak van
lopen gemeenten vanaf 1 januari 2015 tegenaan?
elke hulp- of zorgvraag wordt bepaald aan de keu-
Per 1 augustus 2014 draait in Nieuw-Buinen daar-
kentafel bij mensen thuis. De regenboog brengt
om een proef. Gemeente en zorg- en welzijnspro-
de verschillende vormen van hulp- en dienstverle-
fessionals werken met elkaar samen in een sociaal
ning in beeld in het sociaal domein, oplopend in
team, alsof het al 2015 is. Bij het samenstellen van
zwaarte en impact en kosten.
het sociaal team is gekeken naar de competenties
en gezondheidszorg? De gemeente gaat van uit-
en inhoudelijke kennis van de medewerkers, niet
naar de organisatie waar ze werken. Wat wordt
Van uitvoering naar regie
gevraagd in het sociaal team, waar is in dit gebied
behoefte aan? In Borger-Odoorn zijn 31 zorg- en
welzijnsorganisaties actief. Deze organisaties werken mee aan de pilot.
In Borger-Odoorn worden per leefgebied brede
De pilot moet veel vragen gaan beantwoorden:
interdisciplinaire sociale teams samengesteld.
wat is de effectiviteit, welke vragen komen er,
Omdat elk gebied andere (sociale, economische,
waar loopt het team tegenaan? Marleen Schulte
geografische) kenmerken heeft, zijn de sociale
verwacht beleidsvragen en trends uit de pilot te
teams per gebied verschillend van samenstelling.
halen.
Er komen vier sociale teams in de gemeente. Elk
de diensten in van zorg- en welzijnsorganisaties. In
Gemeente Groningen: de wijken in
voor gesprekken achter de voordeur
welke organisatievorm een sociaal team gaat wer-
Alfons Boer staat als projectleider sociale teams
ken, is nog niet helder.
voor dezelfde opgave in de stad. Ook in Gronin-
team bestaat uit 7 à 8 mensen. De gemeente huurt
gen wordt druk gewerkt aan de opzet van sociale
Een sociaal team werkt op drie niveaus:
teams. Net als in Borger-Odoorn is gekozen voor
•Het versterken van het sociaal netwerk en zelf-
een gebiedsgebonden aanpak. Eind 2015 zijn er
redzaamheid, waar van toepassing
naar verwachting 10 à 12 sociale teams. De soci-
•Kortdurende ondersteuning voor mensen die
ale teams richten zich in Groningen op de (15%)
zich daarna weer zelf redden of zich met een
kwetsbare mensen met meervoudige problema-
voorziening verder weten te redden (keukenta-
tiek. In de teams werken specialistische beroeps-
felgesprek)
krachten die generalistisch werken. Een team be-
•Regisseren bij complexe en/of meervoudige
staat uit 10 tot 12 mensen. De sociale teams zitten
problematiek (één gezin/huishouden, één plan,
fysiek in de wijken en voeren veel gesprekken ach-
één regisseur)
ter de voordeur. De caseload komt overal vandaan:
van wijkagenten, woningcorporaties, energiemaat-
18
Sociale teams zijn er voor alle inwoners; één toe-
schappijen. Een belangrijke taak van sociale teams
gang en aanspreekpunt per gebied. De teams
is het voorkomen van escalaties. Ook Groningen
werken samen met de eerstelijnsgezondheidszorg
werkt volgens het principe ‘één huishouden, één
Gemeenten en het sociaal domein
plan, één regisseur’.
De 14 Stip’s in de stad fungeren als de laagdrempelige inlooppunten voor de inwoners van de stad.
Hoe een team wordt samengesteld is afhankelijk
van de kenmerken van de wijk. Lastig daarbij is dat
de cijfers over de wijken (afkomstig van VWS, zorgverzekeraar, jeugdzorg) nog niet op orde zijn.
Het stimuleren van de eigen kracht en van de sociale omgeving is ook voor Groningen een belangrijk uitgangspunt. Het aanspreken op eigen kracht
komt mondjesmaat op gang; ‘dat ga ik voor je
doen’ was altijd vanzelfsprekend.
Elk sociaal team heeft een teamleider die door de
gemeente wordt betaald. Zij richten zelf hun teams
in. Hoe het verder wordt georganiseerd (Komen de
deelnemers in dienst van de gemeente? Wordt het
een corporatie?) is nog niet bekend.
Inmiddels zijn er vier sociale teams in de gemeente
•Hoe vertaal je het profiel van het gebied naar
Groningen: Beijum, Indische buurt, Oosterpark en
competenties die nodig zijn in een wijkteam?
Lewenborg. In Beijum draait het sociale team al op
En wie kan dit?
volle toeren. Deskundigheid op meerdere gebie-
•Waar gaan de organisaties straks van bestaan?
den komt in het team samen; wijkverpleegkundige,
psychiatrie, wmo-consulent, jeugdzorg.
Tot slot
Wat is helder? Gemeenten krijgen hoe dan ook de
Vragen
regierol toebedeeld en zij geven in de uitvoering
Beide gemeenten hebben ervoor gekozen de on-
een belangrijke rol en veel vertrouwen aan be-
dersteuning en zorg van kwetsbare groepen gelei-
roepskrachten. Voor gemeenten zijn de kenmerken
delijk te ontwikkelen. Zij doen dit in pilots en het
en karakteristieken van de wijken en de dorpen
uiteindelijke resultaat (als dat al bestaat) is nog niet
heel belangrijk. En dat een en ander met grote
bekend. Het is dan ook geen wonder dat de dis-
bezuinigingen gepaard gaat, is ook een feit. Dui-
cussie, die volgt op de presentaties, gedomineerd
delijk is ook dat zorg- en welzijnsorganisaties en de
wordt door vragen waarop niet een-twee-drie een
gemeenten voor een gezamenlijke opgave staan.
antwoord te geven is, zowel van de zijde van de
Alfons Boer verwoordt dit in de afronding van de
zorg- en welzijnsorganisaties, als van die van de
bijeenkomst als volgt: ‘Het wordt spannend, voor
gemeenten.
alle partijen. Gemeenten en zorg- en welzijnsor-
Een kleine greep uit de vragen:
ganisaties kunnen niet zonder elkaar, we hebben
•Denken we niet te positief over inzet van soci-
elkaar nodig. Bijeenkomsten als deze zijn daarom
ale netwerken (eigen kracht)?
heel belangrijk. We moeten het samen doen.’
•Hoe ga je om met mensen die geen zorg willen?
•Hoe zijn de sociale teams bereikbaar? In hoe-
De proeverij bij ZorgpleinNoord was niet alleen
informatief, maar ook een mooie gelegenheid voor
verre neemt het team zelf het initiatief? Is het
gemeenten en zorg- en welzijnsorganisaties om met
sociale team er voor iedereen of alleen voor
elkaar in gesprek te gaan. En daar gaat Zorgplein-
mensen/gezinnen met zware problematiek?
Noord mee door. Raadpleeg regelmatig de activi-
•Generalist versus specialist: wat is generalis-
teitenkalender op de website van ZorgpleinNoord.
tisch en overdraagbaar en wat moet je overlaten aan specialisten, de tweede schil/lijn?
Tekst: Karin Lutterop
19
Overzicht
ZorgpleinNoord in de regio
Door de transities in zorg en welzijn is de arbeidsmarkt sterk in beweging. Verwacht wordt dat de totale werkgelegenheid in zorg en welzijn in Noord-Nederland
tot 2017 krimpt met ongeveer 4%. Naast verlies van werkgelegenheid, vinden er
vooral veel verschuivingen in de werkgelegenheid plaats, bijvoorbeeld van intramurale zorg naar extramurale of ambulante zorg, van zorg- en welzijnsorganisaties naar gemeenten, van collectieve voorzieningen naar een commercieel aanbod
en van loondienst naar zelfstandigen zonder personeel. Voor het goed benutten
van het beschikbare arbeidspotentieel, worden diverse arbeidsmarktinstrumenten ingezet. Op deze pagina’s vindt u hiervan een overzicht.
Overzicht van sectorplannen in het Noorden
Sectorplan Zorg Noord-Nederland
Penvoerder: ZorgpleinNoord
www.zorgsectorplannoord.nl
Sectorplan VVT, GHZ en GGZ
Penvoerder: ACTIZ
www.sectorplanadministratie.nl
Sectorplan Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening, Jeugdzorg en
Kinderopvang
Penvoerder: FCB
www.fcb.nl
www.zorgpleinnoord.nl
Dit sectorplan biedt zorgorganisaties in Groningen, Friesland en Drenthe
middelen om medewerkers te scholen voor nieuwe beroepscompetenties in de huidige functie of voor ander werk. Een deel van de gelden
is bedoeld voor de instroom van jongeren. Organisaties in NoordNederland kunnen aanvragen indienen voor de uitvoering van competentiescans, diverse bijscholingsprogramma’s en scholing voor hogere of
andere kwalificaties (mbo en hbo).
Mobiliteitstrajecten
Van-Werk-Naar-Werk-Trajecten
“Het sectorplan is er voor alle werkgevers en werknemers in de branches
VVT, Gehandicaptenzorg en GGZ. Het landelijke sectorplan biedt werkgevers in deze branches de mogelijkheid om met 50% subsidie mobiliteits- en van-werk-naar-werk trajecten aan te bieden”.
Door de toekenning van het Sectorplan WJK van Sociale Partners –
waarin maatregelen zijn opgenomen voor 2014/2015 – kunnen werkgevers extra investeren in de loopbaan en kwaliteit van medewerkers en
het management in de branche.
Organisaties binnen WMD kunnen via FCB gebruik maken van de diverse subsidieregelingen voor (om)scholing en loopbaantrajecten.
De Regeling Loopbaantrajecten Jeugdzorg, de Regeling Loopbaantrajecten Kinderopvang en de Regeling Loopbaantrajecten Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening voorzien in een financiële bijdrage voor
individuele of groepsgewijze loopbaantrajecten.
ZorgpleinNoord is een van de aanbieders bij wie u diensten kunt afnemen die in aanmerking komen voor een financiële bijdrage van FCB
volgens de Regelingen Loopbaantrajecten.
Intersectoraal Regionaal Sectorplan
Groningen
Penvoerder: Provincie Groningen
Informatie: www.123subsidies.nl/
www.snn.nl (nog niet operationeel)
20
Het regionale sectorplan Groningen staat open voor alle werkgevers uit
de arbeidsmarktregio Groningen. Het Sectorplan biedt mogelijkheden
voor co-financiering op diverse maatregelen. Het plan zet bijvoorbeeld
in op extra scholing, arbeidsinstroom en begeleiding voor jongeren
(BBL) en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Verder zijn er
maatregelen die inzetten op behoud van oudere vakkrachten, mobiliteit
(van werk-naar-werk, loopbaanchecks) en duurzame inzetbaarheid van
werknemers (gezondheidschecks).
Zorgplein Noord in de regio
Ondersteuning van arbeidsmobiliteit en instroom door ZorgpleinNoord
Mobiliteitscentrum
ZorgpleinNoord biedt verschillende vormen van loopbaanbegeleiding. De loopbaanbegeleiding vindt plaats in het licht van vrijwillige en gedwongen mobiliteit, bijvoorbeeld bij boventalligheid of
(dreigende) arbeidsongeschiktheid. In de begeleidingstrajecten kan
gebruik gemaakt worden van een uitgebreid testinstrumentarium,
waaronder een competentiescan. De trajecten beginnen met een
vrijblijvend en gratis kennismakingsgesprek.
Workshops en trainingen
Voor het bevorderen van mobiliteit worden verschillende workshops en trainingen aangeboden: ‘Solliciteren anno nu’, ‘De kracht
van LinkedIn’, ‘Loopbaandag’, ‘Senioriteit, uw kwaliteit’. Op maat
gemaakte trainingen worden uitgevoerd (ook in company) voor
specifieke doelgroepen, onder andere in het kader van de sociale
plannen van organisaties.
Infopunten Zorg en Welzijn
Op de Infopunten Zorg en Welzijn in Groningen en Emmen kunnen
werkzoekenden en werkcoaches terecht met al hun vragen over
werken in zorg en welzijn.
Mobiliteitsbeleid en –netwerken
ZorgpleinNoord ondersteunt zorg- en welzijnsorganisaties bij het
ontwikkelen van mobiliteitsbeleid. In de twee intersectorale mobiliteitsnetwerken in respectievelijk Groningen en Drenthe werken organisaties samen aan regionaal mobiliteitsbeleid. In deze netwerken
openen de organisaties ook hun deuren voor elkaars werknemers.
Daarnaast organiseert ZorgpleinNoord vier keer per jaar inloopspreekuren en het netwerkplein voor werkzoekenden. Werknemers
kunnen ook terecht voor een gratis mobiliteitsadviesgesprek.
Voorlichting
Om ook op de lange termijn over voldoende arbeidskrachten te
beschikken en nieuwe doelgroepen aan te boren, organiseert ZorgpleinNoord gastlessen op basisscholen, vmbo en havo/vwo.
Bestuurlijk Kennisnetwerk ZorgpleinNoord
Een belangrijk netwerk in de regio, zeker gezien alle arbeidsmarktontwikkelingen, is het Bestuurlijk Kennisnetwerk van ZorgpleinNoord. In dit netwerk participeren bestuurders uit zorg- en
welzijnsorganisaties, onderwijs, gemeenten en UWV. Doel van
het netwerk is informatie-uitwisseling, advisering over arbeidsmarktthema’s en regionale visievorming.
Het netwerk fungeert als klankbord bij het Sectorplan Zorg
Noord-Nederland, is een inspiratiebron voor het regionale arbeidsmarktonderzoek, levert input voor bijvoorbeeld de masterclasses strategische personeelsplanning, de discussies rond het
sociaal domein en de aansluiting arbeidsmarkt-onderwijs.
Het Bestuurlijk Kennisnetwerk
heeft 15 leden,
bestaat sinds 2008,
Theo Dijkstra is de voorzitter,
komt vier keer per jaar bijeen,
organiseert twee keer per jaar een rondetafel.
Kennissessies zorg, welzijn en
gemeenten, najaar 2014
In het kader van de transities zet
ZorgpleinNoord haar verbindende
kracht in door vier subregionale
kennissessies te organiseren voor
bestuurders uit zorg, welzijn en
gemeenten. Kennismaken en
kennisdelen staan centraal in deze
bijeenkomsten met een afwisselend en interactief programma:
-samenwerking met Vereniging
Groninger Gemeenten en Vereniging Drentse Gemeenten
- bijdrage Ministerie van VWS
- gastorganisatie uit de regio
- schets van de arbeidsmarkt
door ZorgpleinNoord
- Menzis en Achmea in Forum
21
Zes vragen aan...
Johan Brongers
Johan Brongers is directeur/bestuurder bij Stichting Welzijnsgroep
Tinten. Daarnaast zit hij in het bestuur van Regioplus, de raad van
toezicht van ZorgpleinNoord, de MO groep en neemt hij, vanuit
die brancheorganisatie, deel aan de cao onderhandelingen van de
welzijnsbranche . Brongers was tien jaar actief in de lokale politiek.
22
Het vorige interview met Anita
“Ook de welzijnssector staat
om met werkdruk? Je kunt als
Tijsma vond zo’n jaar geleden
voor grote veranderingen, de
medewerker niet meer zeggen,
plaats op de dag van de troon-
transitie zet door. Eigen kracht,
‘de organisatie moet voor mij
rede. De dag waarop het begrip
eigen verantwoordelijkheid is
zorgen’.
‘participatiemaatschappij’ geïn-
voor burgers van belang, maar
Bij Tinten Welzijnsgroep zetten
troduceerd werd. Inmiddels is
ook voor professionals. Als me-
we deze omslag in beleid om,
het een staande uitdrukking (zie
dewerker moet je verantwoor-
in onze HR-filosofie, maar ook in
ook artikel van Ellen Offers, p.
delijkheid pakken voor je eigen
de organisatie van het werk en
8). Hoe kijkt Brongers in dat licht
loopbaan, voor nascholing, je
het aanbieden van opleidingen.
naar alle ontwikkelingen?
eigen welbevinden. Hoe ga ik
We zijn daarover nu met de OR
Zes vragen aan Johan Brongers
in gesprek. Het is een spannend
mevrouw met een herseninfarct
daarover, en ik sta daar achter!
en interessant traject. Werkne-
en een jongen met afstand tot
Het is niet goed dat je met 30
mers krijgen minder leiding, wer-
de arbeidsmarkt. De mevrouw
hulpverleners in een gezin werkt
ken meer in teams in de wijken.
in Veendam heeft een hersen-
zonder echt samen te werken
Zelfsturing is erg belangrijk, het
infarct gehad. Nu werkt ze bij
en zonder regievoering. Je ziet
lijkt een beetje op de buurtzorg-
WSW in de kantine. Ze heeft een
dat dat de laatste jaren al fors is
gedachte maar dan naar welzijn
nieuwe dagbesteding. Daarmee
terug gedrongen. Maar we zijn
vertaald. Dit doen we om zo min
is haar kwaliteit van leven enorm
er nog niet. We staan pas aan
mogelijk overhead te hebben,
vergroot.
het begin.
maar nog belangrijker omdat we
Je ziet dat deze mensen een
denken dat je op vertrouwen in
stap verder komen. Ze volgt
je professionals je organisatie
geen behandelprotocol, maar
Wat drijft u in uw
loopbaan?
bouwt. En niet op allerlei lei-
doet wat mensen nodig heb-
Wat mij drijft? Ik heb tien jaar in
dinggevende structuren. Het
ben. Ze doet dat echt geweldig!
de politiek gezeten. Acht jaar
moet meer en meer komen van
Onze aanpak is onorthodox
in Bellingwolde en twee jaar als
wat onze sociaal werkers met de
maar we doen wat nodig is en
raadslid voor de PvdA in Haren.
burgers of inwoners kunnen be-
je ziet dat zo’n jongen in een
Het is prachtig om na te denken,
reiken in het dorp of de buurt.”
periode van drie jaar leert niet te
mee te praten en mee te beslis-
vloeken, schone kleren aantrekt
sen over de inrichting van de
Anita Tijsma, directeur
bij Zorggroep Meander,
stelt u de volgende
vraag: hoe kan een
welzijnsorganisatie
bijdragen aan de
burgerkracht, de
talenten van mensen?
en zich aan afspraken houdt. Hij
lokale gemeenschap. Om ver-
werkt nu bij een schildersbedrijf.
schil te maken voor mensen. In
Dat is participatie!
termen van rechtvaardigheid en
Onze medewerkers zijn altijd op
van gelijke kansen. Niet ieder-
zoek naar hoe ze iemand verder
een redt het op eigen kracht.
kunnen helpen. Hoe ze meer
Dat is ook een belangrijke drijf-
vanuit hun eigen kracht hun
veer in mijn werk. Zo kijk ik naar
leven kunnen inrichten. Dat be-
cliënten en naar de medewer-
Met participatie, of burgerkracht
spaart ontzettend veel medische
kers in onze organisatie. Talent-
zoals Anita Tijsma het noemt,
kosten. Uiteindelijk gaat het
volle mensen zijn geweldig en
zijn we iedere dag bezig. Hoe
namelijk over welbevinden.
moet je koesteren. Het is daar-
we dat doen? Door als Tinten
entegen ook een groot goed
Welzijnsgroep te participeren
Ik vind het jammer dat er ne-
als je mensen met wat extra
in activiteiten, mee te doen en
gatieve gevoelens zijn ontstaan
ondersteuning goed kunt laten
door verantwoordelijkheid te
rond het begrip participatie.
functioneren. Voor mij is het
voelen voor burgers. En zoals
Want er is niks mis met partici-
een belangrijke waarde om de
gezegd ook door aandacht te
patie. Participatie is meedoen, is
talenten van mensen optimaal te
hebben voor de eigen werkgele-
verantwoordelijkheid nemen, is
benutten en in te zetten.
genheid en het welbevinden van
laten zien dat je een bijdrage le-
medewerkers. Wij zien als orga-
vert aan de samenleving, buurt,
nisatie het begrip ‘participatie’
school en straat.
heel breed en het komt op veel
We moeten als burgers, als
Wat is de meerwaarde
van samenwerking in
zorg en welzijn?
manieren terug.
maatschappij terug naar onze
Participatie is ook samenwer-
Denk aan participatie van ou-
‘roots’, terug naar wat je zelf
ken. Alleen als je de verbinding
ders bij peuterspeelzalen. Of
kunt en vandaaruit kijken naar
zoekt, kom je vooruit en bereik
participatie van burgers doordat
de wereld. We zijn een beetje
je iets. Vanuit dit oogpunt wer-
we ze stimuleren. Op youtube
verslaafd geraakt aan specialis-
ken we vanuit Tinten Welzijns-
vind je een prachtig filmpje van
tische zorg. En dat hoeft niet.
groep veelvuldig samen met
Evelien Korf. Zij begeleidt een
Volgens mij gaat de transitie
andere organisaties. Dat doen
23
Zes vragen aan Johan Brongers
we op grote schaal.
Natuurlijk zijn deze verande-
is, een ambtenaren regelement!
Ik vind het heel erg mooi dat
ringen spannend voor mede-
Dat is niet langer werkbaar. We
wij met onze partners in de zorg
werkers. Een grote groep vindt
zijn nu met de vakbonden in ge-
en het onderwijs samenwerken
het prachtig. Het is een grote
sprek om die cao op een andere
in bijvoorbeeld de nascholing
uitdaging want ze worden aan-
manier in te richten. In grote
voor onze medewerkers. Dat
gesproken op wat ze kunnen. In
lijnen hebben we overeenstem-
doen we vanuit de samenwer-
het verleden moesten ze te vaak
ming bereikt. Nu gaat het nog
kingsgedachte. Wees goed in je
doorverwijzen naar de gespecia-
om de details. Een spannend
vak, maar als anderen van zaken
liseerde zorg.
proces. Ik hoop dat ook vakbon-
meer verstand hebben, haal ze
Hoewel in de praktijk kennen de
den zich realiseren hoe belang-
er dan bij. Je moet als professio-
medewerkers van de verschil-
rijk het is dat we een moderne
nal je grenzen leren kennen.
lende zorgorganisaties elkaar
cao hebben die kan dienen als
Door de transitie zie je dat er
natuurlijk. Mensen op de werk-
opmaat voor het sociale domein
druk op sociaal werkers komt
vloer gaan op een hele andere
waarin eigen kracht van sociaal
te staan omdat er veel van ze
manier met financieringsstromen
werkers centraal staat. Een cao
wordt verwacht. Met die ver-
en regels om dan managers en
waarin ruimte is voor het zelf
wachtingen moeten we oppas-
bestuurders. Ze regelen het ge-
invullen van je arbeidsvoorwaar-
sen. Als het ingewikkeld wordt,
woon onderling, maar ze werden
den. De oude cao is helemaal
bijvoorbeeld bij mensen met
daarin wel belemmerd. Ik hoop
dichtgetimmerd, terwijl we me-
een handicap of mensen met
dat die belemmeringen nu min-
dewerkers meer ruimte willen
psychische problemen, moet
der worden.
geven. Want zo begon ik ook
specialistische zorg worden in-
De samenleving is fors in veran-
met het beantwoorden van de
geschakeld. Doe de dingen waar
dering. Dat zal bij veel mensen
vraag van Anita. Als je een par-
je goed in bent en doe dat in
zorgen geven, maar ook burgers
ticipatiemaatschappij wilt of aan
samenwerking is ons devies.
hebben een groot incasserings-
burgerkracht wilt werken, begin
vermogen waardoor ze zich
dan bij je eigen organisatie en
Welke ontwikkelingen
in zorg en welzijn
spreken u aan?
gaan richten naar de nieuwe
medewerkers.
In zorg hebben we de afgelopen
goed, maar we moeten wel
twintig jaar vooral gespeciali-
steeds met elkaar blijven kijken
seerd. Als je specialistische zorg
hoe je de negatieve effecten zo
Wie is de volgende
keer aan de beurt en
welke vraag wilt u haar
stellen?
invliegt, komt het wel goed
goed mogelijk kunt oplossen.
Roelie Goettsch, directeur van
was het idee. Terwijl we nu juist
Niet door meer geld in te zet-
Welzijnswerk Midden-Drenthe.
leren, bijvoorbeeld in de samen-
ten, maar vooral door met elkaar
Waar moet een sociaal werker
werking met Zorggroep Mean-
te communiceren. Door mensen
zich op richten om zijn werk
der, dat welbevinden eigenlijk
te helpen en ook aan te spreken
in de komende jaren goed te
de sleutel is. En dat gespeciali-
op wat ze zelf (nog) kunnen.
kunnen doen? Wat is daar voor
werkelijkheid. Het nieuwe beleid
van de overheid is op zichzelf
nodig?
seerde zorg en algemene zorg
Die omslag moeten we nu gaan
Wat zijn thema’s waar u
zich voor inzet?
Het filmpje vindt u op youtube
maken. Kunnen we met elkaar
We zijn in onze branche bezig,
als u zoekt op ‘MeeRdoen film
goede zorg bieden? Kun je in de
en ik zet me daar zeer voor in,
Veendam’
jeugdzorg afschalen? Als we dat
om onze arbeidsvoorwaarden
met elkaar weten te bewerkstel-
te moderniseren. We hebben
Tekst: Meta Kampen
ligen, gaat de transitie slagen.
een cao die een jaar of 40 oud
Fotografie: Sijtze Veldema
aanvullend zijn.
24

Download Report