Verwijderen baarmoeder, totale laparoscopische hysterectomie

Verwijderen
baarmoeder
Totale laparoscopische hysterectomie
(kijkoperatie)
mca.nl
Inhoudsopgave
Wat is een totale laparoscopische hysterectomie (TLH)? 3
Verwijdering van baarmoeder(hals) en eventueel eierstokken
4
Voorbereiding op de operatie
5
De kijkoperatie
6
Leefregels voor thuis
9
Controle
10
Gevolgen van verwijdering van de baarmoeder
10
Uw vragen
10
Notities
11
Colofon
Redactie:
polikliniek gynaecologie
afdeling communicatie
Vormgeving: vormgeving MCA
Druk: Ricoh / 1e druk
Artikelnummer: 169553 / 2014.08
Op alle behandelingen in MCA zijn de algemene voorwaarden van het MCA van toepassing,
zie www.mca.nl of vraag bij de balie van patiëntenvoorlichting.
2
In overleg met uw gynaecoloog wordt uw baarmoeder met een kijkoperatie verwijderd.
De medische term voor deze kijkoperatie is een totale laparoscopische hysterectomie
(TLH). In deze folder vindt u uitleg over deze ingreep, uw voorbereiding en uw herstel na
de operatie.
Wat is een totale laparoscopische
Voordelen van een kijkoperatie
hysterectomie (TLH)?
Anders dan bij een buikoperatie met 1
grotere snede blijft de buikholte bij een
Een TLH is een kijkoperatie waarbij de
kijkoperatie afgesloten. Dit heeft veel
gynaecoloog eerst kleine sneetjes van
voordelen:
ongeveer 1 cm in de buikwand maakt.
• het buikvlies wordt minder geprikkeld
Via 1 zo’n snede brengt de gynaecoloog
• de darmen werken na de operatie
een zogenoemde laparoscoop in. Dit
is een dunne holle buis waarmee de
gynaecoloog de binnenkant van de
sneller
• de kleinere sneetjes veroorzaken
minder wondpijn
buikholte kan bekijken. Laparoscopie
• verblijf in het ziekenhuis is korter
betekent in de buik (laparo) kijken
• herstel thuis gaat vaak sneller
(scopie). Via de andere kleine openingen
brengt de gynaecoloog de instrumenten
Wel duurt de operatie soms langer. U blijft
in waarmee u geopereerd wordt.
daardoor langer onder narcose. Hoe lang
Afhankelijk van uw situatie en klachten
de operatie duurt, hangt ook af van de
verwijdert de gynaecoloog niet alleen
ervaring van uw gynaecoloog en het type
de baarmoeder zelf, maar in principe
kijkoperatie.
ook de baarmoederhals en zo nodig de
eierstokken. De gynaecoloog bespreekt
Het kan zijn dat tijdens de operatie blijkt
dit van tevoren met u.
dat een kijkoperatie toch niet haalbaar is.
Er is dan alsnog 1 grotere snede nodig.
3
Verwijderen baarmoeder
Verwijdering van baarmoeder(hals) en
eventueel eierstokken
• behoefte aan en zin hebben in seksueel
contact
Baarmoeder
Tot op zekere hoogte helpen deze
Een baarmoeder heeft de vorm en
geslachtshormonen om botontkalking en
grootte van een kleine peer en is zo’n
hart- en vaatziekten te voorkomen.
8 cm lang. De baarmoeder heeft een
sterke spierwand die met slijmvlies
Waarom kan verwijdering van de
(endometrium) bekleed is. Het onderste
baarmoeder nodig zijn?
deel van de baarmoeder mondt uit
Er zijn verschillende redenen voor het
in de vagina. Dit deel wordt ook de
verwijderen van de baarmoeder:
baarmoedermond of -hals genoemd.
• één of meer vleesbomen (myomen) in
de baarmoeder: een vleesboom is een
Eileiders en eierstokken
goedaardige verdikking in de wand
Eileiders (tubae) zijn dunne buisjes die
van de baarmoeder met klachten als
vanaf de eierstokken (ovaria) naar de
bloedingen, druk op de blaas of rectum
baarmoeder lopen. Ze monden uit in de
baarmoeder. Bij elke menstruatiecyclus
en/of pijn
• als geneesmiddelen of andere
rijpt een eicel in een van de eierstokken.
hulpmiddelen bij veel bloedverlies bij
De eileiders zorgen voor ‘vervoer’ van
de menstruatie niet meer helpen
deze eicellen naar de baarmoeder, én van
zaadcellen vanuit de baarmoeder naar
de eicel in de eileider. Eierstokken zijn
ongeveer zo groot als een walnoot, zo’n
• adenomyosis: dit is een aandoening
waarbij baarmoederslijmvlies diep in de
baarmoederwand zit
• vroeg stadium van baarmoederkanker
3 tot 4 cm. De eierstokken maken ook ge-
(endometriumcarcinoom) of vroeg
slachtshormonen aan, onder andere voor:
stadium van baarmoederhalskanker
• ontwikkeling van vrouwelijke
(cervixcarcinoom)
geslachtskenmerken zoals borsten,
menstruatie en beharing
Wel of niet verwijderen van de
• regelen van de eisprong en menstruatie
baarmoederhals
• aanvoer van slijm naar de vagina en
Behalve de baarmoeder zelf wordt in prin-
baarmoederhals
4
cipe ook de baarmoederhals verwijderd.
Dit heeft de volgende voordelen:
kan, probeert de gynaecoloog dan om
• u hoeft geen uitstrijkjes meer te laten
tenminste 1 eierstok te behouden zodat u
maken
niet vroegtijdig in de overgang komt.
• als de baarmoederhals niet verwijderd
wordt, is er een kans (10%) op (licht)
bloedverlies op de momenten dat u
Voorbereiding op de operatie
normaal gesproken zou menstrueren
Anesthesie
Wetenschappelijk onderzoek heeft
U krijgt voor de operatie algehele
aangetoond dat het voor vrijen, een
anesthesie (narcose). U heeft daarom een
eventuele verzakking of het plassen niet
bezoek gebracht aan het inloopspreekuur
uitmaakt of de baarmoederhals wel of niet
van de polikliniek anesthesiologie.
verwijderd wordt.
U heeft hier een gesprek gehad met de
anesthesioloog. U heeft de volgende
Soms blijkt tijdens de operatie dat het toch
onderwerpen besproken:
verstandiger is om de baarmoederhals
• uw gezondheidstoestand
niet te verwijderen. Bijvoorbeeld als er een
• welke anesthesie u krijgt: algehele of
vleesboom in de weg zit of als de gynaecoloog verklevingen in het bekken vindt.
regionale anesthesie
• eventuele aanpassing van uw
medicijnen rond de operatie
Wel of niet verwijderen van de
eierstokken
• informatie over niet eten en drinken
(nuchter zijn)
Uw gynaecoloog bespreekt van tevoren
met u of, behalve de baarmoeder en de
Meer informatie vindt u in de folder ‘Goed
baarmoederhals, ook de eierstokken
voorbereid op uw operatie’. U heeft deze
verwijderd moeten worden. Als u nog niet
folder op de polikliniek anesthesiologie
in de overgang bent, is daar meestal geen
meegekregen.
reden voor. Dit zou namelijk betekenen
dat u direct na de operatie in de overgang
Voorbereiding op herstel
komt. Het komt een enkele keer voor dat
Vóór uw opname heeft u een gesprek
tijdens de operatie afwijkingen aan beide
met een verpleegkundige. U bespreekt
eierstokken aan het licht komen. Als dat
dan onder andere wat u tijdens de
5
Verwijderen baarmoeder
herstelperiode na de operatie thuis kunt
De kijkoperatie
verwachten. Zo bent u misschien sneller
moe en kunt u minder dan u dacht. Het is
Gang van zaken op de operatiedag
daarom goed om u al vóór uw opname
U wordt op de dag van de operatie
voor te bereiden op de periode van
‘nuchter’ opgenomen. Dat betekent dat
herstel. Zorg er bijvoorbeeld voor dat:
u vanaf middernacht niet meer mag
• uw huis schoon is voordat u
eten en drinken. U wordt op de afdeling
opgenomen wordt
• iemand u tijdelijk helpt bij huishoudelijk
ontvangen door een verpleegkundige
die u op de operatie voorbereidt. U
werk: denk aan boodschappen doen,
krijgt operatiekleding aan en u krijgt een
maaltijden verzorgen, stofzuigen,
prik om trombose te voorkomen. Vlak
enzovoort
voor de operatie krijgt u soms nog een
medicijn waar u slaperig van wordt. Het
Meer informatie over zorg na ontslag
kan zijn dat u hier een droge mond van
Voor meer informatie over zorg na uw
krijgt. U wordt vervolgens in bed naar de
ontslag kunt u contact opnemen met
operatieafdeling gebracht.
het transferpunt van Medisch Centrum
Alkmaar (MCA). Deze afdeling informeert
De ingreep
u graag over professionele hulp die u
U krijgt voor de operatie algehele
zo nodig binnen de huidige wetgeving
anesthesie (narcose). De gynaecoloog
kunt inschakelen. Het transferpunt is
maakt eerst een sneetje van ongeveer
bereikbaar op werkdagen van 08.30 tot
1 cm, meestal in de onderrand van de
16.30 uur, telefoon 072 - 548 25 11. Of mail
navel. Via deze kleine opening vult
naar [email protected].
de gynaecoloog de buikholte met
behulp van een dunne holle naald
Meer informatie over het transferpunt
met koolzuurgas. Koolzuurgas is niet
vindt u op www.mca.nl/nazorg en in de
schadelijk. Hierdoor ontstaat ruimte
folder ‘Zorg na ontslag uit het ziekenhuis’
in de buik zodat de gynaecoloog de
van MCA. De folder is verkrijgbaar bij
verschillende organen kan zien. Via
de balie van patiëntenvoorlichting bij
hetzelfde sneetje brengt de gynaecoloog
de hoofdingang, of kijk op www.mca.nl/
vervolgens de laparoscoop (kijkbuis) in en
patientenfolders.
sluit deze aan op een camera.
6
De baarmoeder, eileiders en de
wijderd worden. Als ook de baarmoeder
eierstokken worden daardoor zichtbaar
hals verwijderd wordt, wordt deze eerst
op een beeldscherm. Als vermoed
losgemaakt van de vagina. Daarna kan
wordt dat u verklevingen heeft, kan
de baarmoeder in zijn geheel via de
het zijn dat de gynaecoloog de naald
vagina verwijderd worden. De top van de
en de laparoscoop op een andere
vagina wordt daarna gesloten. U krijgt van
plaats inbrengt, bijvoorbeeld onder de
tevoren uitleg van uw gynaecoloog over
ribbenboog.
de techniek die het meest geschikt is voor
u. Het verwijderde weefsel wordt in het
Sneetjes voor instrumenten
laboratorium onderzocht.
De gynaecoloog maakt vervolgens
net boven het schaambeen en aan de
Na de operatie
zijkanten van de onderbuik nog een
Als u goed wakker bent, gaat u terug
paar kleine sneetjes. Via deze sneetjes
naar de verpleegafdeling. Het kan zijn
brengt de gynaecoloog de operatie-
dat u keelpijn heeft. Dit komt door het
instrumenten in. Zo nodig maakt de
buisje voor de beademing dat tijdens
gynaecoloog ook nog een snee in de
de narcose in uw keel gezeten heeft.
vagina achter de baarmoedermond. Via
Mogelijk bent u ook misselijk en moet u
deze snede kan een vergrote eierstok of
overgeven. U heeft na de operatie een
een vleesboom verwijderd worden. Om
infuus voor vocht en zo nodig medicijnen.
de baarmoeder te bewegen, brengt de
Verder heeft u mogelijk nog de katheter
gynaecoloog zo nodig via de vagina een
(dun buisje) voor de afvoer van urine als u
speciaal instrument in.
deze tijdens de operatie gekregen heeft.
Afhankelijk van de operatie en als u niet
Verschillende technieken voor
(meer) misselijk bent en zelf voldoende
verwijdering baarmoeder
drinkt, verwijdert de verpleegkundige
Afhankelijk van de situatie zijn bij een
het infuus en de katheter de dag na de
kijkoperatie verschillende technieken
operatie.
mogelijk voor het verwijderen van de
baarmoeder. Nadat de baarmoeder los-
Pijnbestrijding
gemaakt is, kan deze in kleine stukjes via
U krijgt medicijnen tegen de pijn.
de kleine openingen in de buikwand ver-
Behalve buikpijn heeft u mogelijk
7
Verwijderen baarmoeder
ook schouderpijn. Dit komt door het
Risico’s en complicaties
koolzuurgas dat tijdens de operatie in uw
De meeste operaties verlopen zonder
buikholte gebracht is.
problemen. Maar houdt u rekening
met een kleine kans op (een van) de
Naar huis
volgende complicaties tijdens en na een
Afhankelijk van de operatie en
kijkoperatie:
uw conditie mag u na 1 tot enkele
• blaasontsteking: dit kan ontstaan door
dagen naar huis. Sommige vrouwen
de katheter (dun slangetje) die tijdens
hebben door de narcose last van
de operatie vaak ingebracht wordt voor
duizeligheid, slapeloosheid, moeheid,
de afvoer van urine: blaasontsteking
concentratiestoornissen en buik en/of
is pijnlijk en lastig, maar goed te
rugpijn. Deze klachten zijn vervelend,
behandelen
maar niet ernstig. Gaan uw klachten
• nabloeding in de buikwand of op de
na 6 tot 8 weken niet vanzelf over
vaginatop: de bloeduitstorting die
en verloopt uw herstel niet volgens
hierdoor ontstaat wordt meestal door
verwachting? Neem dan contact op met
het lichaam zelf verwerkt, maar uw
uw gynaecoloog.
herstel duurt daardoor langer
• een tweede operatie bij een ernstige
Neem klachten en signalen serieus
nabloeding, soms via 1 grote snede
Een belangrijk voordeel van een
• bloedtransfusie bij veel bloedverlies
kijkoperatie in vergelijking met een
• beschadiging van de urinewegen en/of
operatie met 1 grotere snede, is vlotter
darmen
herstel. Maar het kan in zekere zin ook
• infectie
een nadeel zijn. Voor de omgeving
• trombose
kan het door de kleine wondjes en
• op langere termijn een littekenbreuk:
uw vlotte ontslag uit het ziekenhuis
de darmen en het buikvlies puilen dan
lijken alsof u nauwelijks ziek bent en
door de buikwand onder de huid naar
minder hulp nodig heeft. Maar het is
buiten
verstandig om ook na een kijkoperatie
goed naar uw lichaam te luisteren en
Verder kan ook de narcose risico’s met
alle signalen serieus te nemen.
zich meebrengen. Maar als u verder
gezond bent, zijn deze zeer klein.
8
De meeste van deze complicaties kunnen
ook tijdens of na een buikoperatie met 1
grotere snede optreden.
• gebruik voor het vloeien een
inlegkruisje of verbandje, geen tampon
• u kunt gerust douchen
• in overleg met uw gynaecoloog kunt u
Bij welke klachten waarschuwt u het
ziekenhuis?
eventueel in bad of zwemmen
• u voelt zich misschien nog suf en moe:
Neem bij (een van) de volgende klachten
luister goed naar uw lichaam en volg
contact op met het ziekenhuis:
het principe: ‘elke dag iets meer’
• toenemende pijn
• aanhoudende koorts boven de
38 graden
• toenemend (helderrood) bloedverlies
Tweede week
• u kunt beginnen met wat zwaardere
klusjes, onder andere tillen van
ongeveer 6 kg. Met zwaarder
Overdag kunt u contact opnemen met
(huishoudelijk) werk zoals tillen van
de polikliniek gynaecologie, telefoon
zware voorwerpen, stofzuigen, sporten
072 - 548 29 00. Buiten kantooruren
en zwemmen mag u pas na 4 tot
kunt u contact opnemen met de afdeling
verloskunde/gynaecologie,
telefoon 072 - 548 29 25.
6 weken beginnen
• u mag weer fietsen: bouw dit
langzaam op
• als u geen pijn meer heeft en als uw
concentratievermogen weer normaal is,
Leefregels voor thuis
kunt u weer autorijden
Eerste week
Derde week
Het verwijderen van de baarmoeder is
• u mag weer tot zo’n 9 kg tillen
een grote operatie. Doe daarom eerst
• als u zich goed voelt, kunt u weer aan
nog rustig aan. Misschien heeft u een
het werk: bouw dit langzaam op en start
opgeblazen gevoel in uw buik. Dit gaat na
bijvoorbeeld met halve dagen
een paar dagen vanzelf over. Het is verder
belangrijk dat u zich voor goed herstel
Zesde week
aan de volgende adviezen houdt:
• bij verwijdering van de baarmoederhals
• til niet meer dan 3 kg
is het voor goed herstel beter als er
9
Verwijderen baarmoeder
niets in de vagina komt: u mag daarom
Gevolgen van verwijdering van de
pas na 6 weken weer gemeenschap
baarmoeder
hebben en/of tampons gebruiken
(seksuele opwinding en masturbatie zijn
Na verwijdering van de baarmoeder
geen probleem)
kunt u niet meer zwanger worden en
• als u geen litteken in de vagina heeft,
mag u al eerder gemeenschap hebben
• als uw buik nog gevoelig is, kunt u beter
u menstrueert niet meer. De meeste
vrouwen moeten aan dit idee wennen.
Sommige vrouwen voelen zich bovendien
nog wat langer wachten met seksueel
‘minder vrouw’. Mede daardoor kan
contact
verwijdering van de baarmoeder een
rouwproces met zich meebrengen. Als u
behoefte heeft aan psychische hulp, kunt
Controle
u dit doorgeven aan uw gynaecoloog.
Controle na 2 weken
Als de gynaecoloog vermoedt dat het
Uw vragen
verwijderde weefsel kwaadaardig is of
als dit van tevoren al bekend is, komt u
Met vragen kunt u contact opnemen met
2 weken na de operatie voor controle.
de polikliniek gynaecologie. Dat kan op
werkdagen van 08.30 - 16.30 uur, telefoon
Controle na 6 weken
072 - 548 29 00. U kunt ook contact
U heeft na 6 weken een controleafspraak
opnemen met uw huisarts.
met uw gynaecoloog. U krijgt deze
afspraak bij uw ontslag mee. De
Meer informatie over een TLH vindt u ook
gynaecoloog onderzoekt u in- en
op www.nvog.nl.
uitwendig. Heeft u nog wat bloedverlies?
Geef dit dan door aan uw gynaecoloog.
U krijgt dan ook de uitslag van het
weefselonderzoek.
10
Notities
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
11
Medisch Centrum Alkmaar
Wilhelminalaan 12
1815 JD Alkmaar
T 072 – 548 44 44
mca.nl

Download Report