Voedingsadvies bij orale mucositis

Voedingsadvies bij orale mucositis
Orale mucositis of ontsteking van het mondslijmvlies kan het gevolg zijn van radio- en/
of chemotherapie. De cellen in de mond- en keelholte raken beschadigd door de antitumorbehandeling. De ontsteking uit zich in roodheid, zwelling, zweren, pijn, algemeen
onwelzijn, verdikt en taai speeksel, smaakveranderingen of zelfs verlies van smaak. Al
deze klachten kunnen ervoor zorgen dat een normale voedselinname moeilijk wordt. Een
goede voedingstoestand is bij de anti-tumorbehandeling van groot belang. Voldoende
eten en drinken is dus nodig, ondanks de pijn.
Hieronder vindt u een aantal tips om uw voeding aan te passen. Het is wel zo dat klachten
individueel sterk wisselend kunnen zijn. Niet elke tip of beperking zal voor u van toepassing zijn. Daarom werd volgende indeling van orale mucositis gemaakt:
•
•
•
•
•
raad 0: geen veranderingen
G
Graad 1: pijn en roodheid
Graad 2: eten van vast voedsel moeilijk
Graad 3: alleen vloeibare voeding mogelijk
Graad 4: voedselinname via de mond niet mogelijk
Water en vloeistoffen
• V
oldoende vochtinname houdt de mond en keel vochtig. Daardoor kan u makkelijker
slikken. Drink op geregelde tijdstippen een glas water of andere drank. Spreid deze
inname over de dag.
• U kan ook zuigen op een ijsblokje of ijslolly. De koude kan verzachtend werken.
• Spoel na alles wat u gegeten of gedronken hebt de mond met water of mondspoelmiddel dat door uw behandelende arts werd voorgeschreven. Zo blijven er minder
etensresten in de mond achter. Het zijn immers deze etensresten die bij orale mucositis sneller voor infecties zorgen.
• Water of sausen kunnen helpen om uw eten door te slikken als u last hebt van een
droge mond.
• Vermijd alcohol. Alcohol werkt vochtafdrijvend. Daardoor hebt u sneller last van een
droge mond. Bovendien is alcohol irriterend voor de wondjes in uw mond.
• Vermijd vruchtensappen op basis van citrus (sinaasappel, citroen, limoen, pompelmoes en ananas). Deze prikken in de mond. Natuurlijke sappen zoals appel- en druivensap kunnen een alternatief zijn.
• Limonade kan een alternatief zijn voor water. U drinkt dit best met een rietje om het
contact met de tanden en de mond te beperken. Laat de drank steeds even openstaan zodat de bruis eruit is. Spoel uw mond nadien met wat water zodat geen suiker
achterblijft in de mond.
• Soep bevat veel vocht. Het kan een maaltijd niet vervangen aangezien het minder
voedzaam is. U kan de soep echter wel verrijken door de groenten eerst in vetstof aan
-1-
te stoven en er gemalen kaas, kruidenkaas, ei, room, volle melk, gemixte aardappelen
of vlees aan toe te voegen. Een verrijkte soep kan wel dienen als een volwaardige
maaltijd.
• Drink dranken nooit heet. Laat soep of andere warme dranken steeds even afkoelen.
• Koffie, thee en cola (=caffeïnehoudende dranken) drogen de slijmvliezen uit.
• Als de gewone voeding niet volstaat, kan u bijvoeding gebruiken.
U kan ook kiezen voor energie- en eiwitrijke poeders zoals Protifar van Nutricia, Resource Meritene Complete van Nestlé, Calshake van Fresenius of Abound van Abbott.
Vraag raad aan uw arts of diëtiste.
Graanproducten en aardappelen
• V
ermijd hard brood of toast. Kies liever voor zachtere broodsoorten zoals melkbrood,
rozijnenbrood, sandwiches,…
• Hard brood of toast dopt u beter in een vloeistof zoals soep of melk. Dit geldt ook voor
ontbijtgranen.
• Vervang brood eventueel door een broodpap, door het brood te vermengen met melk,
soep of bouillon. De broodpap kan u op smaak brengen met suiker of boter.
• Ter vervanging van brood bij het ontbijt kan u bijvoorbeeld pannenkoeken maken.
Deze zijn zeer zacht van structuur. Let op dat u ze niet te warm eet.
• Aardappelen kan u prakken met een vork. U kan er ook aardappelpuree van maken
door er melk of room, boter en eventueel een ei en/of geraspte kaas aan toe te voegen.
• Pasta heeft een neutrale smaak en een zachte structuur. Pastagerechten zijn vaak glad
en minder droog waardoor ze gemakkelijk naar binnen glijden.
Groenten
•
•
•
•
ermijd zure groenten zoals tomaat.
V
Vermijd rauwe en harde groenten.
Kook groenten goed gaar.
Voeg bij de gekookte groenten eventueel een klontje boter, roomkaas of maak een
groentesausje.
• Zachte groenten zijn bijvoorbeeld andijvie, bloemkool, broccoli, koolsoorten, schorseneren, witloof, prei en bleekselderij.
Fruit
• V
ermijd hard fruit. Prak fruit of maak een fruitpapje met toevoeging van een kinderkoek
of kindermeel.
• Kies voor minder zuur fruit zoals aardbeien, peer, perzik en banaan, gele kiwi.
• Kiwi, ananas en citrusfruit zoals sinaasappel, citroen, limoen, pompelmoes en ananas
kunnen irriterend werken.
• Fruit uit blik is een goed alternatief. Dit is minder irriterend. Bovendien bevat fruit opgelegd in siroop meer calorieën dan fruit op eigen sap.
• Let op met fruitmoes omwille van de zuurtegraad. Voeg eventueel wat suiker toe om
de zuurte te verminderen.
-2-
Melk en melkproducten
• O
rale stomatitis kan gepaard gaan met vorming van taai slijm. Platte kaas of de plantaardige variant van melk, namelijk soja- of haverdrink kan een goed alternatief zijn.
• Yoghurt kan irriterend werken.
• Vlees, vis, ei en vervangproducten
• Vis en ei hebben meestal een zachtere consistentie dan vlees.
• Kies voor zachte voedingsmiddelen zoals gehakt, worst, gevogelte (kip, kalkoen,
struisvogel), ragout van vlees of kip, gekookte of gestoomde vis, vis uit blik.
• Bak vlees of vis niet te hard.
• Vegetarische producten zoals tahoe of tempeh kunnen een goede afwisseling zijn.
Smeer- en bereidingsvet
• S
ausen en jus kunnen de smaak van uw voedsel verbeteren en het slikken makkelijker
maken. Maak droge voeding sappiger met sausjes, jus, room , groentesap of gesmolten boter.
Restgroep
• V
ermijd chips en afgeleiden. Deze zijn vaak te hard en te gekruid. Ze drogen de mond
uit en maken het slikken moeilijker.
• Vermijd alcoholische en caffeïnehoudende dranken. Ze drogen de mond uit en bemoeilijken zo het slikproces.
• Ook munt droogt de mond uit.
• Vermijd sterke kruiden zoals curry, chili, peper en zout. Gebruik liever knoflook, uien en
natuurlijke verse kruiden als smaakmakers.
Tussendoortjes
Oncologie/0060
• M
inimum drie tot vier tussendoortjes per dag, maar vermijd om voortdurend te eten.
Laat genoeg tussenpozen.
• Zacht brood met zacht beleg (smeerkaas, préparé, paté, vleessalade, geplette banaan).
• Kies voor zachte koeken zoals cakes, zacht gebak,… U kan koeken ook verzachten
door ze te doppen in vloeistoffen zoals koffie en thee.
-3-

Download Report