De Verjaardag van Amsterdam m

Amsterdam wordt dit jaar 739 jaar.
Dat vieren we graag met u op
zaterdag 25 en zondag 26 oktober
met het oudste document over
Amsterdam, het Tolprivilege.
Het document uit 1275 vormt
samen met de Charterkast en
de IJzeren Kapel een drie-eenheid.
We trakteren u bovendien dit
weekend op gratis toegang tot de
Oude Kerk waar u de IJzeren Kapel
kunt bezichtigen.
Die is nooit eerder voor het publiek
opengesteld geweest!
25 en 26 oktober 2014 in het Stadsarchief en de Oude Kerk
De Verjaardag van Amsterdamm
Oude Kerk
Stadsarchief
wandelroute 16 minuten
In het Stadsarchief
Toegang gratis
Te zien: Tolprivilege, Charterkast en
presentaties.
Lezingen om 15 uur: zaterdag in Studiezaal
Originelen; zondag op Bodeplein.
Open op zaterdag 25 en zondag 26 oktober
12.00 - 17.00 uur.
Adres: Vijzelstraat 32, Amsterdam. Tram 16
en 24 vanaf Centraal Station, halte
Keizersgracht.
Informatie: [email protected],
020 – 2511 511
In de Oude Kerk
Toegang: € 7,50, alleen dit weekend gratis
op vertoon ‘tolbriefje’, verkrijgbaar in
Stadsarchief
Te zien: IJzeren Kapel, niet eerder
opengesteld voor publiek.
Open: zaterdag 25 oktober 10.00 - 18.00
uur, zondag 26 oktober 13.00 – 17.30 uur.
Adres: Oudekerksplein 23, Amsterdam.
Tolprivilege
Het Tolprivilege is het oudste
document waar Amsterdam in
wordt genoemd. Het werd op 27
oktober 1275 opgesteld op gezag
van Graaf Floris V.
Hij bepaalde hiermee dat de
inwoners van Amsterdam geen tol
hoefden te betalen in zijn
graafschap. Daarmee werd de
opkomende handel van Amsterdam
gestimuleerd en kon de toen kleine
nederzetting uitgroeien tot een
omtimmering. De binnenkast is
voorzien van drie verticale rijen
lades, 45 in totaal, met daarop
nummers en etiketten met
opschriften. Op basis van deze
opschriften werd tot nog toe
aangenomen dat de kast tussen
1452 en 1467 was vervaardigd.
Uitgebreid jaar-ringonderzoek heeft
nu uitgewezen dat het hout in de
jaren dertig en veertig van de
vijftiende eeuw is gekapt. Met deze
datering kunnen we concluderen
dat de kast in ieder geval na 1443
moet zijn gemaakt. Het is daarmee
de oudste charterkast van
Nederland. De aanleiding voor het
maken van de kast was
waarschijnlijk de vernietigende
stadsbrand van 25 mei 1452,
waarbij tweederde van Amsterdam
afbrandde.
eens drie voor de kast. Voordat de
kapel werd gebouwd, stond de
charterkast op een andere plaats.
Misschien was dit in het oude
stadhuis, maar het kan ook elders in
de Oude Kerk zijn geweest.
Opening De Verjaardag wordt op
25 oktober om 12.30 uur ingeluid
door cabaretier en programmamaker
Paul Haenen in het Stadsarchief
Amsterdam. Hij zal in de Schatkamer
het Tolprivilege onthullen. U bent
hierbij van harte welkom.
Lezingen en informatie Op zaterdag
en zondag is er om 15.00 uur een
lezing in het Stadsarchief over de
Charterkast en de IJzeren Kapel. Het
IJzeren Kapel in de Oude Kerk
In de Oude Kerk kunt u de IJzeren
Kapel bekijken. De IJzeren Kapel
werd – als bovenverdieping van de
Sint Sebastiaanskapel - rond 1515
aan de Oude Kerk toegevoegd.
handelsstad van wereldformaat.
Het tolprivilege is ieder jaar alleen
tijdens de Verjaardag van Amsterdam te zien. Het is namelijk niet
alleen heel oud, het is ook enorm
kwetsbaar. Wisselende temperatuur
en blootstelling aan licht tasten het
perkament aan en maken de tekst
minder goed leesbaar. Ieder jaar is
de onthulling van het tolprivilege
dan ook weer een bijzonder
moment waarbij iedereen de kans
krijgt om de grootste schat van
Amsterdam van dichtbij te bekijken.
Charterkast
De Charterkast werd in de
vijftiende eeuw gemaakt en diende
ter bewaring van belangrijke
charters en documenten.
Het Tolprivilege is zo’n charter. De
kast stond eeuwenlang in de
IJzeren Kapel van de Oude Kerk. In
1892 verhuisde de kast naar het
Stadsarchief.
De charterkast bestaat uit een
binnenkast met klep en een aparte
Vernoemd naar de ijzeren deur
waarmee hij stevig werd afgesloten
bood deze ruimte eeuwenlang
plaats aan de Amsterdamse
Charterkast. De toegang lag
ongeveer vier meter boven het
vloerniveau van de Sint-Sebastiaanskapel en was alleen met een
ladder bereikbaar. Deze deur
wasaan de buitenkant voorzien van
het stadswapen en aan de
binnenkant vanhet wapen van
Maximiliaan en Philips de Schone.
Hier achter was een tweede deur
aanwezig, opgebouwd uit dikke
stukken eikenhout.
De brandvrije kapel werd soms
decennialang niet betreden. Om
binnen te komen waren vier sleutels
nodig voor de kapel zelf en nog
hele weekend zijn er in de Oude Kerk
en het Stadsarchief medewerkers
aanwezig die u alles kunnen vertellen
over het Tolprivilege, de Charterkast en
de IJzeren Kapel.

Download Report