Bart Van Craeynest: Wachten op het Europese winstherstel (30

Wachten op het
Europese winstherstel
Strategie
Aandelenmarkten hebben al een voorschot genomen
D
Bart Van Craeynest
Chief economist Petercam
De Europese aandelenmarkten hebben al een eersten van. Dat verband werd de voorbije jaren bevestigd in
Juni 2014
voorschot genomen op het herstel van de bedrijfswinsten, de Verenigde Staten. Daar is de economie nu al enkele jaren
maar dat laat voorlopig op zich wachten. Macro-economi- geleidelijk aan het heropleven, en de bedrijven slaagden er in
sche indicatoren geven evenwel aan dat het verwachte wins- om daar volop de vruchten van te plukken. Het aandeel van
therstel er de komende kwartalen zit aan te komen, en moge- de bedrijfswinsten in de economie veerde dan ook terug op
lijk zelfs iets krachtiger dan de huidige marktverwachtingen. vanaf 2009 en ligt vandaag opnieuw boven het niveau van
De Europese aandelenmarkten hebben de voorbije twee voor de crisis (zie grafiek 1).
jaar een fraaie rit achter de rug. Sinds de belofte van ECB-voorIn Europa werd het economische herstel evenwel ernstig
zitter Draghi in de zomer van 2012 om alles te doen wat nodig verstoord door de eurocrisis, die uiteindelijk voor een tweede
was om de euro overeind te houden, klommen de brede aan- recessie zorgde. Niettemin kwamen de recentere tekenen van
delenindices in Europa zo’n 40 tot 50 % hoger. Die prestatie economische beterschap ook al tot uiting in de macro-econostaat in schril contrast met de winstcijfers van de beursgeno- mische bedrijfswinsten (d.w.z. voor alle bedrijven binnen Euteerde bedrijven die in diezelfde periode vooral ontgoochel- ropa, niet louter de beursgenoteerde bedrijven). Het winstden. De winst per aandeel van de bedrijven op de Europese aandeel ligt vandaag in Europa net onder het gemiddelde van
markt viel in die periode met 12 % terug. Het beursherstel was de voorbije 20 jaar. In lijn met het herstel van de economie
in Europa tot nog toe dan ook vooral gebaseerd op opluch- valt op dat vlak de komende kwartalen een verdere toename
ting dat de eurocrisis niet verder ontspoorde en hoop dat het te verwachten.
voorzichtige economische herstel uiteindelijk ook de bedrijfswinsten hoger Grafiek 1 Winstaandeel herstelt in VS, minder in Europa
zal stuwen.
Bedrijfswinst (in % van het BBP)
Dat soort anticipatie op de aandelen­ 41,5
27
markten is niet ongebruikelijk, maar het
EMU (linkerschaal)
26
verwachte winstherstel moet de komen- 41,0
VS (rechter schaal)
de kwartalen wel bevestigd worden om
25
de positieve marktdynamiek door te zet- 40,5
ten. De gerapporteerde winstcijfers voor 40,0
24
het eerste kwartaal waren op dat vlak nog
23
niet overtuigend, maar eerder gemengd. 39,5
Bovendien blijven de bedrijven zelf vrij
22
voorzichtig in hun verwachtingen voor 39,0
de komende kwartalen. Na enkele jaren 38,5
21
van opeenvolgende ontgoo­
chelingen,
veroorzaakt door de aan­slepende econo- 38,0
20
Q1 1995
Q1 1998
Q1 2001
Q1 2004
Q1 2007
Q1 2010
Q1 2013
mische crisis, is die terug­houdendheid
niet geheel onlogisch.
Op macro-economisch vlak ziet het plaatje voor de beDe bedrijfswinsten worden op macro-economisch vlak
drijfswinsten in Europa er nochtans veelbelovend uit. Histo- bepaald door de ontwikkeling van de totale activiteit en
risch is er een voor de hand liggend verband tussen de eco- door de winstmarge. Op het niveau van de volledige economische cyclus en de bedrijfswinsten: als de economische nomie kunnen die factoren benaderd worden door de ontactiviteit aantrekt, profiteren de bedrijven daar doorgaans als wikkeling van het BBP en het verschil tussen de BBP-defla37
tor (een indicatie van de verkoopprijzen)
en de arbeidskosten per eenheid product
(een ruwe indicatie van de kosten). Van de
winstmarges moeten de komende kwartalen geen spectaculaire ontwikkelingen verwacht worden. De kosten blijven wel onder
controle doordat bedrijven voorzichtig blijven met aanwerven en investeren, maar
daar staat tegenover dat ook de prijszettingsmacht van de bedrijven in het huidige klimaat erg beperkt blijft. Ondertussen is
het economische klimaat wel aan het verbeteren. Terwijl de Europese economie voor
heel 2013 nog een krimp van 0,4 % liet optekenen, is die voor dit en volgend jaar goed
op weg naar een reële groei rond 1,5 % (iets
minder in 2014, iets meer in 2015). En die
ommekeer komt vooral de bedrijven ten
goede. Macro-economische modellen suggereren dan ook dat de winstgroei de komende kwartalen geleidelijk moet gaan versnellen, ook al blijven de piekniveaus van
eerdere cycli meer dan waarschijnlijk buiten bereik. Andere indicatoren, zoals het
toenemende ondernemersvertrouwen, bevestigen de positieve vooruitzichten voor
de macro-economische bedrijfswinsten (zie
grafiek 2).
Grafiek 2
Grafiek 3
Europees winstherstel zit er aan te komen
50
8
40
6
30
4
20
10
2
0
0
-10
-20
-2
-30
-4
-40
Maco-economische bedrijfswinsten (rechterschaal)
-50
-6
Winst per aandeel Europese beursgenoteerde bedrijven
-60
Q1 1997
Q1 2000
Q1 2003
Q1 2006
gerealiseerd zijn. M.a.w. de winst die gemaakt
wordt door de Braziliaanse dochter van een
bedrijf dat op de Brusselse beurs genoteerd
staat, wordt niet meegeteld in de macro-economische cijfers, maar kan wel belangrijk zijn
voor de beurskoers van dat bedrijf. Ondanks
die verschillen in definitie toont grafiek 3 aan
dat er toch een duidelijk verband is tussen de
macro-economische indicator en de winstgroei van de beurs­genoteerde bedrijven. De
Europees herstel duwt bedrijfswinsten hoger
12
120
10
8
110
6
4
100
2
0
90
-2
Q1 2009
-8
Q1 2012
er de komende kwartalen te verwachten valt
van de winstcijfers van de beursgenoteerde
bedrijven.
Tot nog toe bleven de winstcijfers van de
beursgenoteerde bedrijven in Europa ontgoochelend zwak. De aandelenmarkt liep
evenwel al duidelijk voor op het verwachte
winstherstel. Als dat er de komende kwartalen niet komt, wordt een nieuwe marktcorrectie onvermijdelijk. De beschikbare macroeconomische indicatoren geven evenwel aan
dat de positieve winstverwachtingen nog altijd op hun plaats zijn. Het economische herstel zal de Europese bedrijfswinsten de komende kwartalen hoger stuwen, en allicht
zelfs nog wat meer dan de huidige marktverwachtingen. De bevestiging van dat winstherstel zal dan ook de positieve dynamiek op de
Europese aandelenmarkten ondersteunen.
•
-4
80
-6
Ondernemersvertrouwen (EC, rechterschaal)
-8
Europese bedrijfswinsten (macro-economische, jaarwijziging in %)
-10
Q1 1996
Q1 1999
Q1 2002
Q1 2005
Op papier zijn de macro-economische
bedrijfswinsten niet noodzakelijk relevant
voor de aandelenmarkten. De macro-economische indicatoren omvatten alle bedrijven, niet enkel de beursgenoteerde. Bovendien gaat het om winsten die binnen Europa
38
Beste Belegger
Q1 2008
Q1 2011
70
Q1 2014
discrepantie in 2002 was in belangrijke mate
toe te schrijven aan de zware verliezen die
heel wat telecombedrijven toen moesten
nemen op hun eerdere overdreven investeringen. Los daarvan geeft het macro-economische model op z’n minst een indicatie wat
Q1 2015
redactie 25 mei 2014