Uit het dagboek van George. Kanttekeningen bij zorg aan

Kanttekeningen
vanuit de praktijk
Inleiding
• Meer inspraak van de patiënt is belangrijk!
• Maar
• We gaan u het verhaal van George vertellen
• Om te tonen hoe moeilijk het vaak loopt in de
praktijk
• Fictieve casus, fictieve namen
• Wel iets wat we zeer frequent meemaken
We maken kennis met George
• Tevreden 80 plusser,
weduwnaar, is graag op en rond
het erf
• Minder mobiel, is ook al een
paar keer gevallen
• Reeds vele jaren suikerziekte,
altijd trouw medicatie
ingenomen en laatste 2 jaren
komt thuisverpleegkundige
insuline-injecties geven gezien
George niet zo goed meer ziet
We maken kennis met George
• Gevolgen van suikerziekte:
– Slechter zien
– Hartproblemen (10 jaar
geleden overbruggingen
nodig gehad), kortademig als
hij inspanningen doet
– Ernstige nierproblemen, hij
wordt hiervoor opgevolgd bij
de nierspecialist
•
•
•
•
George, 87 jaar
Landbouwer
Weduwnaar
3 kinderen
– Oudste zoon Marc (landbouwer)
– Dochter Ria (verpleegkundige)
– Dochter Leen (architecte in het
buitenland)
Ziekenhuisopname
• Bloeduitslag van de huisarts toont toegenomen
schade aan de nier veroorzaakt door uitdroging
(diarree)
• hij krijgt vocht via een infuus; ondertussen is het
bang afwachten of de nieren zullen herpakken…
• anders zal kunstnier (nierdialyse) moeten gestart
worden
• Geriater voert verschillende gesprekken met George
over kunstnier
• Bij gesprekken met George over kunstnier, herhaalt
George steeds dat hij dit NIET wil
• Goede vriend van George was ook nierpatiënt die
zijn laatste levensjaren 3 keer per week naar dialyse
moest tussen verschillende hospitalisaties door
• George vond dit verschrikkelijk; hij wil zelf gerust
gelaten worden
• George weigert dialyse op basis van ervaring bij een
goede vriend
 deze weigering moet absoluut geëerbiedigd worden
(patiëntenrecht)
• Deze weigering zorgt voor spanningen binnen het gezin
• De 2 dochters hebben het er moeilijk mee dat vader zijn
leven zo maar zou opgeven
• Oudste dochter Ria vertelt
Verder verloop
• Gelukkig herpakken de nieren.
• En wordt terugkeer naar huis voorbereid.
• Daags van ontslag: George struikelt over stoelpoot.
 Heupfractuur waarvoor operatie noodzakelijk.
Feiten
• Operatie is moeilijk verlopen: er wordt gevreesd dat
George niet zelfstandig meer zal kunnen stappen
• Na de operatie ontwikkelt George een ernstige
longontsteking en gaat snel achteruit met
zuurstofnood
Emoties
• Familie
– Naaste familie reageert zeer verschillend op deze
informatie
– Vooral jongste dochter reageert heftig omwille van
machteloosheid, boosheid, verdriet, onbegrip, …
• Behandelend team
– Gevoelens van onzekerheid: wat doen we best om goed te
doen voor George en ook respect te betonen voor familie?
Wat nu?
1) Wat is medisch zinvol?
• Kleine kans dat George longontsteking overleeft,
– Intensieve zorg is medisch geen optie meer gezien George
zo zwak is dat hij niet meer van de beademing zal geraken
– Antibiotica via infuus geven?
• Als hij toch overleeft: zeer grote kans dat hij volledig
hulpbehoevend zal zijn, en dus niet meer thuis zal
kunnen wonen (door de slecht herstelde heup)
2) Wat is de wens van de patiënt?
Wat zou de wens van George zijn?
• Er is geen wilsverklaring op papier.
• Hij weigerde dialyse niet omdat hij zijn leven moe
was, maar wel omdat hij thuis wou zijn.
• Zou hij ‘blijven leven’ belangrijk vinden, ook als hij
niet meer thuis kon wonen maar in een WZC?
Wat nu?
• Wat is de wens van de patiënt?
– Huisarts wordt gebeld
Wat nu?
• Wat is de wens van de patiënt?
– Leden van het geriatrisch team worden gehoord
Wat nu?
• Wat is de wens van de patiënt?
– Ronde tafel gesprek met 3 kinderen
• Informering over de medische toestand van vader
• Verschillende standpunten beluisteren
Wat nu?
Wat nu?
Wat nu?
• FEITEN
• Zwaar zieke, ‘lijdende’ patiënt; als hij longontsteking overleeft,
veel kans dat George sterk hulpbehoevend zal zijn
• We kennen wil van George niet  vragen aan familie, huisarts
• EMOTIES
• Bij alle betrokkenen
• WAARDEN
•
•
•
•
•
Dochters: waarde van het leven, vader kunnen verzorgen
Zoon: respect voor wens van vader thuis te mogen zijn
Huisarts: respect voor de wens van George
Verpleegkundige: goede zorg en comfort voor de zieke
Geriater: goede zorg voor patiënt en familie
• WAARDENAFWEGING
• Na de uitspraak van de zoon wordt het voor de 2
dochters meer en meer duidelijk dat vader het
wellicht niet zou gewild hebben voor dit leven te
vechten en begrijpen ze dat ze moeten loslaten.
• BESLISSING
• Er wordt nog 1 dag verder antibiotica gegeven om de
familie tijd te gunnen om afscheid te nemen.
• Er wordt medicatie opgestart om de kortademigheid
en onrust te verbeteren.
• George overlijdt rustig 2 dagen nadien.
Boodschappen
• Spreek over wat u belangrijk vindt met uw familie en
zorgverstrekkers: zo kunnen zij later keuzes maken die
best bij u passen als u het zelf niet meer kan zeggen;
dit neemt ook een last van hun schouders weg.
• Leg dit eventueel vast in een wilsverklaring;
let wel: doe dit steeds samen met een arts.
• Binnen de grenzen van het haalbare zal hier rekening
mee gehouden worden.
• Zelfs al is alles tot in de puntjes vastgelegd, iedere
nieuwe situatie zal nieuwe emoties oproepen en een
nieuwe inschatting en communicatie vergen.