Mens en aanpassing

Aanpassingsvermogen van het mechaniekje mens
De vraag
Meestal wordt een handicap of chronische 'ziekte' benaderd als functiebeperking.
Desnoods, eventueel net goed voor een leuke sportcarrière. Wat ik weet en nader
onderzocht wil zien is de creativiteit en het aanpassingsvermogen waarmee het
'mechaniekje mens' oplossingen vindt voor zulke hobbelingen overdwars. Fysiek, psychisch
en normaal gesproken als samenwerkend geheel.
Een ongebruikte bron van kennis!!! Zou ik graag benut zien in het kader van healthy aging.
Idee?
Voorbeeld: ik zie oogtechnisch geen fluit, maar ik zie met super oren, mijn neus en een
soort vleermuis-radar-systeem. Ander voorbeeld is het ombouwen van looptechnieken:
eerst een nieuw hersenpaadje aanleggen en dan trainen. Eerst met hulp van handcontact
en tenslotte los (dit is een korte samenvatting van jaren werk). Omgaan met psychotische
infoverwerking lukt ook.
Zo kan ik nog uren doorvertellen over de evolutiecapaciteit van de mens die in
noodsituaties zich veel sneller ontwikkelt dan zonder druk op de ketel.
M. de Jonge, Groningen
Het antwoord
Dit is een fantastisch idee. Eentje met echte relevantie en grote potentie. We, in de
westerse wereld en in het bijzonder de medische wetenschap, zien handicaps en chronische
ziekten als een probleem en we benaderen het met probleemoplossingstechnieken. Zoals
een loodgieter: het lekt, je belt de loodgieter, die repareert het en alles is weer goed. Maar
bij een handicap of chronische ziekte is er niet zo'n oplossing. En dan is de
probleemoplossingsbenadering eigenlijk helemaal niet geschikt.
Er is ook een andere benadering, die van de kunstenaar. Je geeft een kunstenaar verf, een
doek en kwasten en hij/zij zal niet klagen over het feit dat er geen beeld gehouwen of
muziek gemaakt kan worden. De kunstenaar ziet de beperking van hetgeen er is als een
bron van inspiratie voor nog nooit bedachte of gerealiseerde en unieke mogelijkheden.
Wat nu interessant is is dat probleemoplossen een sterk punt is van de linkerhersenhelft en
het zien van mogelijkheden en het creëren van unieke nieuwe dingen een sterk punt is van
de rechterhersenhelft. (McGilchrist 2010, Rowson 2013). Anders geformuleerd, jou idee
gaat erom om niet met de linker maar met de rechterhersenhelft naar beperkingen,
handicaps en chronische ziekten te kijken. Het blijkt dat dat heel goed mogelijk is. Barbara
Fredrickson (2009) heeft daar een mooi boek over geschreven (Positivity).
Ik weet bijna zeker dat als we mensen met een chronische beperking zouden opleiden in
het steeds beter zien, herkennen en gebruiken van datgene wat hun unieke beperkingen
mogelijk maakt (zoals beperkingen de creativiteit van de kunstenaar richten) dat we heel
veel kosten in de zorg kunnen besparen. Dat is onderzoek waard. In plaats van
gehandicapten die altijd afhankelijk zullen zijn en de samenleving daarmee veel kosten,
worden het unieke individuen die de samenleving op allerlei wijzen kunnen verrijken met
datgene wat hun beperking ineens mogelijk maakt.
Prima plan dus.
Meer informatie vindt u in de volgende artikelen, boeken en website:
McGilchrist, I. (2010). The master and his emissary: the divided brain and the making of
the Western world. New Haven, Conn.: Yale University Press.
Rowson, J., & McGilchrist, I. (2013). Divided Brain, Divided World (pp. 1–100). Action
and Research Center (RSA) - www.thersa.org.
Fredrickson, B. (2009). Positivity. Crown Archetype.
Met vriendelijke groet,
Dr. T.C. Andringa
Kunstmatige intelligente
Rijksuniversiteit Groningen

Download Report