thema 5 kansen tijdelijke herbestemming - aug2014

Contact;
Dino van Dal
[email protected]
Thema 5. Bevorderen kwaliteit door tijdelijke herbestemming van vastgoed en
ontwikkellocaties
Hoe kan een tijdelijke herbestemming van vastgoed en ontwikkellocaties bijdragen aan de
verbetering van het stedelijke woonmilieu, het aantrekkelijker maken van buurten en wijken en
het losmaken van investeringen in het stedelijke woonmilieu
Aanleiding
In meerdere steden in de Zuidvleugel is sprake van een toenemende leegstand van vastgoed
(overheid, zorg, maatschappelijk, winkels, productie, corporaties) en braak liggende (potentiële)
transformatie-/ontwikkellocaties. Verlaten panden en braakliggende terreinen hebben een negatieve
invloed op de leefbaarheid en fysieke kwaliteit van locaties, buurten en wijken in de stad. Dat kan zelfs
zo ver gaan dat de bereidheid tot investeren in stedelijke vernieuwing in meest brede zin in deze
gebieden fors afneemt. Prikkels en initiatieven blijven uit.
Perspectief op mee koppelende belangen en investeringen
In tegenstelling tot het beeld dat de toenemende leegstand oproept neemt de druk op de stad alleen
maar toe en die druk is ook verklaarbaar. Dat betreft niet alleen voor de vraag naar woningen, maar
ook werkruimten, voorzieningen, ontmoetingsplekken e.d. Er zijn verschillende oorzaken te benoemen
voor de toenemende leegstand, maar in dit thema staat het perspectief op (mee koppelende)
investeringen centraal. Leegstand van vastgoed kan een belangrijke kans zijn voor nieuwe
maatschappelijke initiatieven, wonen, maakindustrie en startende ondernemers. Afhankelijk van de
invulling kan de kwaliteit van het betreffende vastgoed, de ontwikkellocatie, het gebied en de gehele
stad worden versterkt of toegevoegd. Dat kan weer leiden tot nieuwe investeringen/ontwikkelingen in
het gebied, die anders waren uitgesteld of uitgebleven. Een voorbeeld in dit kader is de (integrale)
aanpak van de buurt Zomerhof in Rotterdam Noord. Welke triggers spelen hier (en waar loopt men
tegenaan)?
Geen nieuw fenomeen
Tijdelijke herbestemming is niet nieuw. Er is een Nationale agenda herbestemmen waar dertig
organisaties hun activiteiten hebben gebundeld en die gericht is op het bevorderen van tijdelijke
herbestemming (obstakels in de praktijk wegnemen, ontsluiten kennis en ontwikkelen van nieuwe
kennis en instrumenten, blijvend agenderen van het onderwerp). En er is ook een kennisbank. Dit
lijken prima ankers voor de verdere uitwerking van dit thema, maar ook het verder uitrollen van de
Nationale agenda zelf. Er zijn meerdere praktijkvoorbeelden, waarvan De Van Nelle Fabriek en de
RDM Campus (Rotterdam) en de Caballerofabriek (Den Haag) enkele spraakmakende voorbeelden
zijn. Deze projecten staan echter nogal “op zichzelf”. Het wordt interessanter als het vastgoed meer in
het stedelijk weefsel ligt waar ook wordt gewoond en gewerkt en aanvullende voorzieningen (nodig)
zijn.
“Van stad maken naar stad zijn”, triggers en knelpunten stimuleren tijdelijke herbestemming
Dit is de titel van een onlangs, onder auspiciën van Stipo, uitgebracht Manifest van 200 “publieke
ontwikkelaars”. De titel spreekt voor zich en vraagt om een geheel andere manier van kijken naar en
(her)ontwikkelen van de stad. Met een andere focus op bijvoorbeeld; de kwaliteit, de (internationale)
positie van de stad, nieuwe vormen van samenwerking of nieuwe coalities met investeerders, de wijze
van organisch ontwikkelen, de sturing van processen, het vergroten van de betrokkenheid van de
(eind) gebruikers van het vastgoed en bevorderen van tijdelijk het gebruik en herbestemmen.

Download Report