FIRE SAFETY ENGINEERING IN BESTAANDE BOUW

brand / veiligheid
Auteur: Lieuwe de Witte
voorkomt past op geen enkele wijze binnen de
essentieel punt toe te voegen. Diezelfde Raad is
voorschriften van Bouwbesluit 2012 bestaande
bovendien uiterst creatief in het bedenken van
bouw, laat staan nieuwbouw. Voorstellen van
redenen om op procedurele gronden te beslissen,
gelijkwaardige oplossingen afwijkend van de
en dus niet toe te komen aan het inhoudelijke
bekende BvB2007 worden afgewezen, en in de
meningsverschil tussen partijen. Het is misschien
plaats daarvan accepteert de brandweer (‘geeft
ook wel begrijpelijk dat de juristen van de Raad
positief advies op’) een kostbare aanpassing
vervelende en onbegrijpelijk en elkaar tegen-
naar Bouwbesluit niveau bestaande bouw (3000
sprekende technische experts liefst met een
vierkante meter, 20 minuten wbdbo). Hiervan is
pookje zo ver mogelijk van zich af houden, maar
de effectiviteit bij voorbaat nihil – zo beamen
voor de betrokken partijen is het onbevredigend.
zijzelf ook.
Het gevolg van deze en andere dure schijnvei-
Inhoudelijke motivatie ontbreekt vaak
ligheid: stagnatie (gekozen oplossingen zijn
Vervelend is ook dat een afwijzing van een
onwerkbaar, betere oplossingen zijn onbespreek-
voorstel tot gelijkwaardigheid zelden of nooit
baar). Nog een voorbeeld: het inzetten van een
voorzien is van een deugdelijke en scherpe inhou-
gelijkwaardige maatregel voor maar één aspect:
delijke motivatie. Waarin schiet het voorstel nu
sprinkler voor BvB, maar niet voor vluchten of
precies tekort? De afwijzing beperkt zich meestal
constructieve sterkte. Nogmaals. Elk voorschrift
tot min of meer vage termen. Dat dit in bezwaar
van het Bouwbesluit mag terzijde worden
en beroep niet wordt afgestraft bevestigt dat
geschoven voor een gelijkwaardige oplossing.
daarin te weinig aandacht is voor de inhoud van
Maar dat blijft voor problemen zorgen. Grote
het meningsverschil achter het geschil.
aantallen plantoetsers accepteren dat maar van
een beperkt aantal voorschriften. De andere
Zware rem
handhaven ze door alle andere oplossingen tot
De hiervoor beschreven problemen hebben een
niet-gelijkwaardig te verklaren. Inderdaad er is
zware rem gezet op de bredere toepassing van
een formeel bezwaar- en beroepcircuit. Maar dat
gelijkwaardigheid, en kunnen dat bij ongewijzigd
is om allerlei redenen niet geschikt om onte-
beleid ook doen met de risicobenadering. Er is
rechte afwijzingen (of goedkeuringen!) te laten
daarom veel te winnen bij het oplossen van de
rechttrekken. De totale tijd duurt gauw twee jaar
problemen. Een gecentraliseerde toetsing van
of meer, voor bouwprojecten niet aanvaardbaar.
complexe plannen kan daarin een positieve rol
Dus: dan maar slikken. Daar komt bij dat proce-
spelen. Datzelfde geldt voor een aanpassing van
dures al direct bij de eerste formele afwijzing de
de bezwaar- en beroepsregeling zodanig dat een
essentie van de inhoudelijke meningsverschillen
zuivere inhoudelijke afweging van argumenten in
als onderwerp moeten hebben. De Raad van
de praktijk wordt afgedwongen.
State staat niet toe om ergens verderop een
Fire Safety
Engineering
in bestaande
bouw
Lieuwe de Witte, Nieman Groep.
Veelal wordt Fire Safety Engineering toegepast in nieuw te bouwen
gebouwen. Maar juist ook in bestaande gebouwen kan deze aanpak van meerwaarde zijn. Immers in bestaande gebouwen staat
een groot deel van de randvoorwaarden vast, zoals bestaande
scheidingsconstructies en installaties.
O
mdat de regelgerichte voorschriften uit
in het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) in
het Bouwbesluit geen rekening houden
Amsterdam. De polipleinen en lichtstraat in het
met projectspecifieke kenmerken
project fungeren als ruim opgezette wachtruim-
(bestaande randcondities) kan het
ten en verkeersruimten voor de aangrenzende
toepassen ervan leiden tot aanpassing van
poliklinieken. Zowel de lichtstraat als de polip-
randcondities met grootschalige renovatie of
leinen zijn voorzien van een bestaande RWA
vervanging tot gevolg. Dit betekent niet alleen
installatie met natuurlijke toevoer en mechanische
een grote kostenpost, ook het rendement ervan
afvoer met verschillende rooksegmenten. Zie
kan laag zijn. Soms zullen kosten gemaakt
figuur 1.
moeten worden die geen enkel rendement in
Deze installatie is ingericht voor een lokale brand
veiligheid opleveren.
in één van deze segmenten.
De bouwkundige kwaliteit van de bestaande
Met doelgerichte advisering op basis van Fire
scheidingsconstructies naar de poliklinieken kan
Safety Engineering kunnen projectspecifieke
niet geheel voorzien in de vergunde WBDBO
kenmerken wel worden meegewogen. Een
en WRD van 30 minuten. Dat wordt veroor-
gunstige invloed van bestaande randcondities op
zaakt door de aluminium kozijnen en puien, die
de brandveiligheid van het gebouw wordt daarin
onvoldoende brandwerend zijn om gedurende de
meegewogen. Overbodige voorschriften en voor-
vergunde WBDBO stand te houden. De beglazing
zieningen blijven dan achterwege.
voldoet grotendeels wel aan de vereiste WBDBO.
Om de vergunde kwaliteit met voldoende
34
Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam
betrouwbaarheid bouwkundig te realiseren is
Een dergelijke aanpak is gevolgd voor de
grootschalige renovatie noodzakelijk. Dit is een
scheidingsconstructies rondom de polipleinen
grote kostenpost waarvan de uiteindelijke verho-
stedebouw & architectuur | nr. 4 | juli 2014
35
2
1
3
5
6
1. Schematisch overzicht.
4.glasuitvalpatronen.
Toetskader
huidige kwaliteit van de brandscheidingen en de
brandcompartiment. Vanwege
Als toetskader zijn de ‘flashover’ voorwaarden
aanwezige RWA – installatie in de polipleinen en
het beperkte volume is de
gehanteerd voor een cellulose-achtige brandstof
lichtstraat. Deze aanpak is een logische voort-
buffercapaciteit verwaarloos-
(convectieve temperatuur < 300 ˚C en stralings-
zetting op het bestaande concept, zodat de visie
scheidingsconstructies brand-
temperatuur < 500 ˚C). Immers om brand-
ten aanzien van brand- en rookbeheersing consis-
werend te zijn.
uitbreiding via de polipleinen naar andere com-
tent is. Figuur 5 en 6 geven het brandvermogen-
partimenten te voorkomen mag de hete rooklaag
scenario in de brandruimte en de gemiddelde
Omdat de buitenlucht een
in de buffer gedurende de benodigde tijdsduur
temperatuur in de aangrenzende polipleinen
oneindige buffercapaciteit
deze voorwaarden niet overschrijden. Als aan
weer. Uit figuur 6 blijkt dat met de bestaande
bezit is cumulatie van warmte
deze voorwaarden wordt voldaan is het risico op
randvoorwaarden het risico op branduitbreiding
brandwerende scheidingscon-
branduitbreiding via de polipleinen voldoende
via de polipleinen voldoende laag is. Gedurende
structies niet nodig wanneer
laag en wordt een onbeheersbare situatie voor-
de benodigde tijdsduur is voldoende buffer voor
het brandoverslagrisico door
komen. Daarmee wordt een veiligheidsniveau
warmte en rook beschikbaar. Er wordt een vei-
gerealiseerd dat gelijkwaardig is aan het ver-
ligheidsniveau gerealiseerd dat overeenkomt met
gunde veiligheidsniveau.
het vergunde veiligheidsniveau.
2.Poliplein als normaal
baar en dienen de inwendige
4
3.Poliplein in de buitenlucht.
en rook niet mogelijk en zijn
straling voldoende laag is.
ging van het veiligheidsniveau op voorhand niet
oneindig groot verondersteld, er kan dus geen
duidelijk is. Door gebruik te maken van project-
ophoping van warmte en rook optreden, zodat
een standaard brandcom-
specifieke kenmerken, zoals het relatief grote
alleen het stralingsrisico vanuit de brandruimte
Natuurlijk brandconcept
Conclusie
partiment, maar is niet onge-
volume van polipleinen en de daarin aanwezige
als aandachtspunt overblijft. Zie figuren 2 en 3.
Voor het bepalen van de buffercapaciteit van de
Uit het voorbeeld blijkt dat een doelgerichte aan-
limiteerd. De gevels aan het
RWA-voorzieningen, kunnen polipleinen en licht-
polipleinen is gebruik gemaakt van het natuurlijk
pak gebaseerd op een FSE benadering ook van
Aanzienlijke buffercapaciteit
brandconcept. Voor het bepalen van het optre-
meerwaarde kan zijn in bestaande gebouwen.
Waar standaardregels geen rekening houden
4. Poliplein OLVG als grote hoge
ruimte. De buffercapaciteit is
aanzienlijk groter dan van
poliplein dienen een bepaalde
mate van brandwerendheid te
straat een buffer vormen tussen de brandcom-
bezitten, maar hoeven niet in
partimenten. Door deze buffer wordt de WBDBO
In het OLVG bezitten de polipleinen een groot
dende vermogenscenario in de brandruimte is
de totale WBDBO te voorzien.
tussen de compartimenten verhoogd, waardoor
volume, vanwege de grote inwendige hoogte.
gebruik gemaakt van het zonemodel OZone. De
met projectspecifieke kenmerken, zoals in dit
de WBDBO die bouwkundig in de brandschei-
Hierin is, in tegenstelling tot lage ruimten met
gemiddelde ruimtecondities in de verschillende
geval de buffercapaciteit van de verkeersruimten,
dingen moet worden gerealiseerd kan worden
een standaard verdiepingshoogte, een aanzien-
zones (polipleinen en lichtstraat) zijn bepaald
worden die in een doelgerichte FSE aanpak wel
verlaagd. Kortom, een lagere betrouwbaarheid
lijke buffercapaciteit aanwezig voor warmte
met behulp van het meerzone luchtstroommodel
gewaardeerd. Deze aanpak sluit beter aan bij
van de brandscheidingen is toelaatbaar.
en rook. Weliswaar is die buffercapaciteit niet
CFast. Deze beoordeling gaat dus uit van realis-
de bestaande randvoorwaarden van gebouwen
oneindig groot, zoals in een buitenluchtsituatie.
tische brandscenario’s gebaseerd op bestaande
en leidt daardoor tot een consistent brandveilig-
Gelijkwaardigheidsgrondslag
De buffer kan dus niet in de totaal benodigde
randvoorwaarden. Dit zijn onder andere de
heidsconcept.
Het waarderen van projectspecifieke kenmer-
WBDBO en WRD voorzien. Een deel van de
ken in prestaties die publiekrechtelijk volgens
WBDBO/WRD-eis moet door een bouwkundige
Bouwbesluit 2012 worden geëist is mogelijk op
brandwerendheid van de scheidingsconstructie
grond van artikel 1.3 van Bouwbesluit 2012.
worden ingevuld. Het is echter niet zo dat de
Voor inwendige scheidingsconstructies zal een
totale WBDBO/WRD-eis in een bouwkundige
benodigde WBDBO en WRD resulteren in een
brandwerendheid moet worden vertaald. Zie
bouwkundige brandwerendheid (criteria EIW).
figuur 4.
De buffercapaciteit van de ruimte aan de niet-
De polipleinen en de lichtstraat kunnen worden
verhitte zijde van de scheidingsconstructie blijft
beschouwd als een tussenvorm van een besloten
daarin geheel buiten beschouwing (dus op nul
interne ruimte (brandcompartiment) en een
gesteld). Voor uitwendige scheidingsconstructies
niet-besloten buitenruimte. Dat houdt in dat een
zal een benodigde WBDBO en WRD zelden resul-
bouwkundige brandwerendheid (EIW) van de
teren in een bouwkundige brandwerendheid.
scheidingsconstructie noodzakelijk is tussen 0 en
De buffercapaciteit van de buitenlucht wordt
de benodigde WBDBO/WRD van 30 minuten.
36
5. Brandvermogenscenario van
compartiment grenzend aan
poliplein rekening houdend
met aanwezige kwaliteit
(brand)scheidingen.
6. Gemiddelde temperatuur per
zone.
‘Omdat de regelgerichte voorschriften uit het
Bouwbesluit geen rekening houden met projectspecifieke kenmerken kan het toepassen ervan leiden
tot aanpassing van randcondities met grootschalige
renovatie of vervanging tot gevolg. Dit betekent een
grote kostenpost met onduidelijk rendement.’
stedebouw & architectuur | nr. 4 | juli 2014
37

Download Report