VISIE EN LEIDERSCHAP

PROJECTIE
VISIE EN LEIDERSCHAP
COMPETENTE PROJECTMANAGER GEEFT TEAM RICHTING ÉN VERTROUWEN
Auteur:
Constant Gras
“JA, HET IS EEN APART VAK EN NEE, IK DENK NIET DAT HET Z’N
LANGSTE TIJD GEHAD HEEFT.
KAN NIET MEER.
MAAR PUUR TECHNOCRATISCH WERKEN
DAARVOOR ZIJN PROJECTEN TE COMPLEX
GEWORDEN, MET NAME DOOR DE INPASSING ERVAN IN EEN STEEDS
SNELLER VERANDERENDE MAATSCHAPPELIJKE CONTEXT”,
ANTWOORDT
PIETER WINSEMIUS, GEVRAAGD NAAR ZIJN VISIE OP DE
STATUS VAN PROJECTMANAGEMENT.
“DE NADRUK LIGT NIET MEER OP
VASTE PATRONEN EN CENTRALE CONTROLE, MAAR OP VISIE EN
LEIDERSCHAP.
DE EFFECTIEVE PROJECTMANAGER IS EEN LEIDER EN
COACH DIE ZIJN PROJECTMEDEWERKERS INSPIREERT EN EEN
VERTROUWENSBASIS WEET TE CREËREN VOOR SAMENWERKING.”
DE OUD-MINISTER VAN VROM EN THANS HOOGLERAAR
MANAGEMENT DUURZAME ONTWIKKELING AAN DE UNIVERSITEIT
TILBURG EN LID VAN DE WRR IS DE KEY NOTE SPEAKER OP HET
PMI-JUBILEUMCONGRES VAN 11 NOVEMBER AANSTAANDE.
Pieter Winsemius, key note speaker op het PMI-jubileumcongres in november
aanstaande in Bussum: “De nadruk ligt niet meer op vaste patronen en centrale
controle, maar op visie en leiderschap”.
Het is 25 jaar geleden dat het Projectmanagement
Instituut Nederland (PMI-nl) werd opgericht. Een kwart
eeuw waarin het vak vooral vorm heeft gekregen in de
zoals actiegerichtheid om snel te kunnen bijsturen en
ontwikkeling van methoden, technieken en instrumen-
de handigheid om langs politieke klippen te laveren.
ten voor het managen van harde projectfactoren als tijd,
Alle ogen en oren in het team zijn nodig om de vele
geld, kwaliteit en informatie. Controle en meetbaarheid
signalen uit de omgeving die het project beïnvloeden op
staan daarin centraal. Pakweg de laatste vijf jaar wordt
te pikken en direct door te sluizen naar degenen die
de mens expliciet benadrukt als belangrijke succes-
moeten managen. De projectmanager moet accepteren
factor in projecten. Want niet de structuur van de
dat het niet meer mogelijk is de projectcontrole volledig
projectorganisatie, maar de invulling daarvan, het
in eigen hand te houden. Hij moet de durf en het
projectteam, maakt immers het verschil. Herkennen en
vertrouwen hebben om los te laten, om de beheersing
selecteren van de voor het project adequate individuele
van het project tot een teamtaak te maken. Net zoals
kwaliteiten, deze optimaal benutten en synergie
een teamleider het vertrouwen van zijn teamleden nodig
daartussen tot stand brengen, zijn evenals kennis van
heeft om hen tot grote prestaties te kunnen aansporen.
en vaardigheden met mechanische methoden en tech-
Door het efficiëntiedenken hebben we projectactiviteiten
nieken competentievereisten voor de projectmanager.
en -taken zo opgeknipt dat dit ten koste is gegaan van
de effectiviteit.”
CONTROLE
“Simpele projecten die je kan afschermen van de
COÖRDINATIE
omgeving kunnen we allemaal managen, … door te
Van de projectorganisatie wordt vandaag de dag dus
doen wat we geleerd hebben”, stelt Winsemius vast.
een veel grotere flexibiliteit gevraagd dan vroeger. Meer
“Maar voor projecten die ingepast moeten worden in
afstemming en samenwerking. Winsemius: “Het gaat er
een complexe maatschappelijke context die ook nog
niet meer om dat de projectmanager weet waar hij heen
eens continu en snel verandert, gaat dat niet meer op.
wil, maar dat het projectteam als geheel weet waar het
De projectmanager kan niet meer volstaan met bepalen
heen wil. De moderne projectmanager moet dus vooral
wat er gaat gebeuren en wie dat hoe gaat uitvoeren.
veel processen managen en daarbij genieten van het
Complexe projecten vragen om andere competenties
omgaan met de onzekerheden daarin, omdat hij zich
5
V
I S I E
E N
L E I D E R S C H A P
PROJECTIE
gesteund weet door zijn projectteam. Ik gebruik wel
onzekerheden onderweg denkt te bereiken, delen met
eens de vergelijking met het balanceren van een
zijn teamleden. Er moet consensus zijn over inhoud en
hockeystick. Als je die verticaal op je vinger zet, kan je
processen van het project. Op moeilijke expedities is de
hem heel lang recht overeind houden. De stick dreigt
leider-teamcoördinatie van essentieel belang. De andere
permanent te vallen, maar doet dat niet omdat je
component is daarom vertrouwen, over en weer.
continu bewegingscorrecties uitvoert. Hoe je dat doet,
Vertrouwen in elkaars specifieke kwaliteiten en in de
weet je niet precies. Je geeft geen bewuste nauw-
samenwerking. Ook in de relatie tussen opdrachtgever
keurige instructies aan je handen. Het gaat min of meer
en projectmanagement. Dat vertrouwen is nu vaak zoek.
vanzelf. Maar als je even je ogen dicht doet, dan valt de
Ik denk dat vertrouwen de belangrijkste factor is van
stick. De oog-handcoördinatie is dan weg. Een goede
projectmanagement voor de komende tien jaar. De
projectleider doet hetzelfde met zijn project dat continu
bouwwereld bijvoorbeeld moet het weer helemaal
onderhevig is aan storende omgevingsinvloeden. Hij
terugwinnen.”
houdt het overeind door steeds tijdig te corrigeren. Maar
hij doet dat niet alleen, maar samen met zijn
NETWERKEN
projectteam, … zijn ogen in het veld.”
Vertrouwen als belangrijkste voorwaarde voor effectief
projectmanagement. De vraag is natuurlijk hoe dit
VISIE
vertrouwen verkregen of opgebouwd en herkend of
Na 25 jaar vakontwikkeling in Nederland staat de
gemeten kan worden. Of anders gezegd: Welke
nadruk op de zakelijke planbaarheid en beheersbaar-
competenties moet de projectmanager in huis hebben
heid van projecten ter discussie, niet in de laatste plaats
om van opdrachtgever en medewerkers het vertrouwen
omdat de resultaten die daarmee te behalen zouden zijn
te krijgen dat hij de man is die de expeditie tot een goed
in de praktijk te weinig waargemaakt worden. “Veel
einde brengt? “Vertrouwen moet je verdienen”, zegt
projectmanagers kunnen niet zo goed omgaan met de
Winsemius. “Dat is heel moeilijk en vergt tijd. Het heeft
invloeden van de veranderende omgeving op hun
een sterk persoonlijke component. Vertrouwen bouw je
project”, aldus Winsemius. “Ze hebben er moeite mee
op in sociale netwerken. Door daarin actief te zijn,
om oorspronkelijke ideeën los te laten en eenmaal
daarin te leren en je als een sterk knooppunt van
gemaakte plannen en vastgelegde patronen aan te
relaties te ontwikkelen.”
passen. Maar kunnen loslaten en aanpassen zijn nu
juist heel belangrijke aspecten van projectmanagement
Kunnen omgaan met onzekerheden en als leider
in complexe veranderende omgevingen. De competente
kunnen samenwerken en delen (‘hockeystick-
projectmanager van vandaag de dag is degenen die een
management’). Het zijn zachte competenties van de
goede visie kan ontwikkelen op het omgaan met
projectmanager waarop maar moeilijk grip te krijgen is.
onzekerheden. Die goed kan improviseren, maar wel
Net zo als het ‘geheim’ van een goede voetbalcoach die
vanuit een sterk concept van waar het project naar toe
ongeacht de omstandigheden met zijn team steeds
gaat. Dus wel controle over het project, maar alleen niet
weer goede prestaties op de mat weet te leggen.
meer dezelfde controle als vroeger. En wel plannen,
Winsemius maakt die vergelijking dan ook. ‘Je gaat het
maar dan flexibel.”
pas zien als je het doorhebt’ is de titel van zijn
voordracht op het PMI-jubileumcongres van
RICHTING ÉN VERTROUWEN
11 november aanstaande. Het is een uitspraak van
Voor een effectieve projectmanager moeten we volgens
Neerlands succesvolste voetballer en voetbaltrainer in
Winsemius weer op zoek naar een authentieke leider
ruste, Johan Cruijff, en ook de titel van het jongste boek
die richting geeft en ook alle betrokkenen daarin
van Pieter Winsemius. Een verzameling voetbalverhalen
enthousiast mee krijgt. Richting aan een project
met een vertaling daarvan naar leiderschap in
waarvan het doel helder gedefinieerd is, maar waarvan
organisaties. De uitspraak ‘je gaat het pas zien als je
niet precies bekend is langs welke wegen dat bereikt
het doorhebt’ geeft aan hoe moeilijk het is om het uit te
gaat worden en onder welke omstandigheden dat
leggen. Winsemius zal op 11 november uitleg geven
gebeurt. “Richting geven alleen is in complexe projecten
over het belang van visie en leiderschap voor het
echter niet genoeg”, zegt Winsemius. “De projectleider
moderne projectmanagement. Maar misschien krijg je
moet zijn visie op hoe hij het projectdoel met alle
het pas door als je het ziet.
6
■

Download Report