Levensvragen

Levensvragen tevoorschijn luisteren
Westervoort
Wout Huizing
10 oktober 2014
‘Pietje, patje, poe’
levensvragen tevoorschijn luisteren
‘Opdracht’:
• Wat zijn levensvragen?
• Van wie zijn levensvragen?
• Hoe signaleer je een levensvraag?
• Wat doe je ermee?
levensvragen tevoorschijn luisteren
levensvragen tevoorschijn luisteren
Opdracht
Bedenk of noteer
DRIE
voorbeelden
van LEVENSVRAGEN
levensvragen tevoorschijn luisteren
levensvragen tevoorschijn luisteren
levensvragen tevoorschijn luisteren
levensvragen tevoorschijn luisteren
levensvragen tevoorschijn luisteren
levensvragen tevoorschijn luisteren
levensvragen tevoorschijn luisteren
levensvragen tevoorschijn luisteren
Stelling
Ieder mens heeft een
kijk op het leven
(=levens-beschouwing)
levensvragen tevoorschijn luisteren
Zingeving:
Een proces van
oriëntatie
of
heroriëntatie
op
en
in
het leven
levensvragen tevoorschijn luisteren
Componenten voor zin-vol leven
• Doelgerichtheid:
levensperspectieven:
leef je ergens naar toe dat voor jou de
moeite waard is?
• Eigenwaarde:
moeite waard?
vind je je jezelf de
• Competentie:
heb je het gevoel dat je
invloed hebt op je leven?
levensvragen tevoorschijn luisteren
Componenten voor zin-vol leven
• Begrijpelijkheid:
heb je een begrijpelijk
verhaal over je leven(sgebeurtenissen)?
• Verbondenheid:
met anderen?
voel je je verbonden
levensvragen tevoorschijn luisteren
Componenten voor zin-vol leven
• Morele rechtvaardiging: is wat je doet ‘goed’
in je ogen?
• Transcendentie:
voel je je deel van een
groter geheel, waardoor het alledaagse
wordt overstegen?
levensvragen tevoorschijn luisteren
Zingeving
• oriëntatie en inzicht
(gedachten)
• relaties, geraakt worden
(gevoel)
• activiteiten
(gedrag)
Op zoek naar samenhang in ervaringen en
betekenisvolle verbanden
levensvragen tevoorschijn luisteren
levensvragen tevoorschijn luisteren
levensvragen tevoorschijn luisteren
levensvragen tevoorschijn luisteren
levensvragen tevoorschijn luisteren
levensvragen tevoorschijn luisteren
levensvragen tevoorschijn luisteren
levensvragen tevoorschijn luisteren
levensvragen tevoorschijn luisteren
Stelling
• Ieder mens heeft een
kijk op het leven
(=levens-beschouwing)
levensvragen tevoorschijn luisteren
Stelling Expertisenetwerk:
Aandacht voor levensvragen hoort bij een
goede kwaliteit van welzijn en zorg voor
ouderen
levensvragen tevoorschijn luisteren
Levensvragen
Belangrijke vragen waar ieder mens mee te
maken krijgt,
over leven en dood,
goed en kwaad,
de wereld,
godsdienst en zingeving
‘trage vragen’
levensvragen tevoorschijn luisteren
1. Levensvragen: ik zelf
• Voor wie of wat beteken ik iets?
• Door wie voel ik me gekend? En gezien,
bemind of misschien vergeten en
vernederd?
• Wat is de waarde van mijn leven nu mij/ mijn
kind/ mijn partner/ moeder/ vader/ dit
overkomt?
• Waar word ik gelukkig/ blij/ verdrietig van?
levensvragen tevoorschijn luisteren
2. Levensvragen : relaties
•
•
•
•
•
Bij wie hoor ik?
Wie zijn een voorbeeld voor me?
Hoe kan hij/ zij mij dit aandoen?
Wat is liefde?
Wie zijn mijn vrienden?
levensvragen tevoorschijn luisteren
3. Levensvragen: tijd
•
•
•
•
Waar zie ik naar uit?
Hoe zal het in de toekomst gaan?
Hoe lang leef ik nog?
Wat betekent de gedachte aan mijn
levenseinde voor mij?
levensvragen tevoorschijn luisteren
4. Levensvragen: natuur
• Hoe voel ik me onderdeel van deze aarde/
kosmos? (verwondering?!)
• Omgaan met natuur
• Grenzen aan medisch ingrijpen?
levensvragen tevoorschijn luisteren
5. Levensvragen: goed en kwaad
• Wat is mij heilig? Waar doe ik het voor?
• Welke waarden zijn mij voorgeleefd,
meegegeven, aangereikt of opgedrongen?
• Hoe horen mensen met elkaar om te gaan?
• Wat wil ik dóórgeven aan een volgende
generatie?
levensvragen tevoorschijn luisteren
6. Levensvragen: lijden en dood
• Wat geeft mij inspiratie en houvast? Uit
welke bronnen kan ik putten?
• Hoeveel lijden kan ik dragen?
• Hoe ervaar ik verlies, ziekte en verval?
• Hoeveel verdriet draag ik mee?
levensvragen tevoorschijn luisteren
Levensvragen: typering
- Existentieel
- Relationeel
-
(vragen over identiteit)
(vragen in relatie met
anderen)
Temporeel
(vragen over eindigheid)
Ecologisch-biologisch (natuur)
Ethisch
(vragen over het juiste
handelen)
Lijden
(vragen over lijden en
beperking)
levensvragen tevoorschijn luisteren
WIST IK NET ALLE
ANTWOORDEN,
VERANDEREN ZE DE VRAGEN…
levensvragen tevoorschijn luisteren
Levensvragen: alledaags
• Ogenschijnlijk eenvoudige vragen als:
- word ik gewaardeerd?
- heb ik leuke dingen in het vooruitzicht?
- heb ik iets te zeggen over wat ik vandaag wil
doen?
- waar heb ik zin in?
- ‘kanarie’
levensvragen tevoorschijn luisteren
Omgaan met levensvragen
Gericht op wat iemand bezighoudt:
• verdriet doet of blij maakt
• gevoel van (eigen)waarde geeft
• verveelt
• wat houvast geeft
• hoe iemand terugkijkt of vooruit blikt
levensvragen tevoorschijn luisteren
Omgaan met levensvragen:
alledaags
•
•
•
•
•
Kijken of iemand comfortabel ligt
Wandeling maken
Samen schaken
Krant voorlezen
Bezoek aan (klein-)kind/ vriendin etc.
Soms: gesprek over ‘waarom gebeurt mij dit?’
‘Heb ik goed geleefd?’ ‘Wat wacht mij na de
dood?’ e.d.
levensvragen tevoorschijn luisteren
levensvragen tevoorschijn luisteren
Signalen naar levensvragen
Non- verbaal:
- Lichaamshouding (ineengedoken, vermoeid,
agressief etc.)
- De blik (contact vermijden, staren,
knipperen etc.)
- Bewegingen (nerveus, druk, versteend)
levensvragen tevoorschijn luisteren
signalen naar levensvragen:
• Welke visie ten aanzien van de zes
levensthema’s: ‘Dat had ik nooit gedacht’, ‘Daar keek ik eerst
heel anders tegenaan’, ‘Ze zeggen dat God …. Nou mooi niet!’, ‘Als
ik nu erop terugkijk, dan…’
• welke ‘verklaringen’ worden gegeven:
Wees
alert op woorden als omdat, want, zodat, om..…
• Welke gezegdes of uitspraken maken
duidelijk hoe iemand met een situatie
omgaat: “Och ja, niet klagen, maar dragen”. “Mijn moeder zei
altijd al…”
levensvragen tevoorschijn luisteren
signalen naar levensvragen:
• Welke ‘waarden’ zijn belangrijk: woordjes als
natuurlijk is het zo dat…, vanzelfsprekend, het is gewoon zo dat, het
belangrijkste is…,vanuit mijn geloof.
• Welke woorden klinken er over de eigen
spiritualiteit? Kenmerkende geloofstaal (God, schuld,
ontferming, genade,gedragen worden etc), ik word geraakt door, ik
ben verbijsterd, ik verwonder me zo over, dan ben ik ‘vol’ /’leeg.
levensvragen tevoorschijn luisteren
Signalen naar levensvragen:
•
•
•
•
•
‘Waar heb ik dit aan verdiend?’
‘Ik wil anderen niet tot last zijn.’
‘Hoe moet het nu verder?’
‘Maar dat mág toch niet?’
‘Zonder hem kan ik niet!’
levensvragen tevoorschijn luisteren
Omgaan met levensvragen:
• Tijd: er zijn voor de ander met open ogen en
open oren
• Vertrouwen en intimiteit
• Oog voor diversiteit
• OMA thuislaten
• geduld
• NIVEA
levensvragen tevoorschijn luisteren
Omgaan met levensvragen:
gesprek
•
•
•
•
•
Aandacht
Volgen in de stroom van het verhaal
Luisteren ‘met de handen op de rug’
Stiltes laten bestaan
Hoor verwijzingen naar levensvragen
levensvragen tevoorschijn luisteren
Luisteren naar verhalen
•
•
•
•
Noraly
Mevrouw Simonis
Thee met suiker
‘Ik wil niet meer’
levensvragen tevoorschijn luisteren
VRAAG:
Welke levensvragen herkent u en hoe zou u
reageren?
levensvragen tevoorschijn luisteren

Download Report