Een schoolvoorbeeld van lokale kracht. - Kenniscentrum Wonen-Zorg

Een schoolvoorbeeld van lokale kracht.
Zorg in het Dorp, Oerle
In 1961 richtten de inwoners van het
Brabantse dorp Oerle een stichting op en
kochten een voormalig schoolgebouw in
het centrum van het dorp. Iedere inwoner
legde 60 gulden in voor het dorpscentrum
“d’Ouw School”. Deze ontmoetingsruimte
in zelfbeheer functioneert nog steeds
goed.
Nu, in 2014 is daar elke woensdagochtend
een gezellige inloopochtend met koffie,
waar de wijkzuster van Oerle van 10.30
uur tot 11.30 uur bij aanwezig is. En dat
niet alleen, de wijkzuster neemt ook elke week een zelfgebakken cake mee voor bij de koffie.
Oerle is een dorp van ruim 2400 inwoners in de gemeente Veldhoven, onder de rook van
Eindhoven. De wijkzuster en de laagdrempelige ontmoetingsplek zijn de eerste successen van
de Werkgroep Zorg in het Dorp, die zich sterk maakt voor zorgvoorzieningen in Oerle en daarbij
goed gebruik maakt van het bestaande, een rijke traditie van actieve burgers: Lokale kracht
avant la lettre.
“Als je in Oerle iets mankeert, moet je altijd het dorp uit, er is niets. Als je niet meer thuis kunt
wonen, omdat je dement bent, dan moet je het dorp uit. Er is geen huisarts, er was helemaal
niets”, zegt Harry van der Zanden, één van de vier leden van de werkgroep.
We willen de wijkzuster terug
Eind 2011 heeft de werkgroep een aantal bijeenkomsten georganiseerd voor inwoners van 55
jaar en ouder om begeleid door ervaringsdeskundige Ad Pijnenborg van zorgcoöperatie
Hoogeloon te discussiëren over wonen, welzijn en zorg in het dorp. Uitkomst van deze
bijeenkomsten was dat de meeste ouderen in Oerle willen blijven wonen, maar dat er dan wel
voorzieningen moeten komen, zoals een zorgcentrum, winkels en goed openbaar vervoer . Een
veelgehoorde wens was “We willen de wijkzuster terug.”
Het project wijkzuster, dat juli 2012 is gestart, was het snelst te realiseren. Dit zou een pilot zijn
van twee jaar, maar vanwege het grote succes is onlangs besloten dat de wijkzuster in ieder
geval blijft. De werkgroep heeft de komst van de wijkzuster breed bekend gemaakt. Overal in
www.kcwz.nl
het dorp hangen A3 posters met een portretfoto van de wijkzuster Berry de Lepper en haar
vaste vervangster . Zij zijn telefonisch en via email bereikbaar, en op de wekelijkse
koffieochtend in het Dorpscentrum. Deze laagdrempelige ontmoetingsplek was ook een wens
die naar voren kwam bij het onderzoek onder de ouderen.
Foto: d’Ouw School
De wijkzuster is in dienst bij zorgorganisatie Zuidzorg. Ze besteedt gemiddeld 3 uur per week
aan haar taken als wijkzuster, daarnaast werkt ze in de gewone thuiszorg. “Ik vind het werk heel
leuk om te doen, maar vooral in combinatie met de gewone zorg bij de mensen thuis. Het doen,
het verzorgen van mensen, zou ik niet willen missen.”
Een hele organisatie en rechtstreekse telefoonnummers
Rondom de wijkzuster heeft de werkgroep Zorg in het Dorp een hele organisatie opgezet. Zo
heeft de werkgroep er voor gezorgd dat er een lijst is met contactpersonen van alle instellingen
en organisaties op het gebied van zorg en welzijn. Harry vertelt: “We wilden geen
afdelingsnummers, maar rechtstreekse telefoonnummers. Dat was echt wel even knokken” Als
hij er bij vertelde, dat dit een voorwaarde was om op de lijst te komen, kreeg de werkgroep het
nummer wel.
Er is een maandelijks overleg met de werkgroep, een WMO-manager van de Gemeente
Veldhoven, Stichting Welzijn Ouderen Veldhoven (SWOVE), de wijkzusters en de andere
vrijwilligersorganisaties op het gebied van zorg in Oerle, zoals de KBO, de Zonnebloem en
Stichting Nieuwe Levenskracht.
Deze vrijwilligersorganisatie bestaat al 100 jaar in de regio en 65 jaar in Oerle en is een
belangrijke partner. Het doel van Stichting Nieuwe Levenskracht is aandacht en bijstand
verlenen aan mensen die ziek, gehandicapt, of eenzaam zijn en die hierdoor maatschappelijk en
of financieel moeilijkheden ondervinden. Een vast onderdeel van het werk van de Stichting is
het bezoeken van mensen die in het ziekenhuis liggen of gelegen hebben. Bij zo’n ziekenbezoek
kan de vrijwilligster vragen of iemand eens de wijkzuster op bezoek zou willen hebben.
www.kcwz.nl
De wijkzuster neemt niet alles uit handen
“Wij staan nooit zomaar ongevraagd op de stoep”, zegt de wijkzuster. “We kunnen niet zomaar
aanbellen en zeggen, we komen kijken hoe het met u gaat. Mensen hebben ook hun privacy.”
Ze vertelt dat ze soms wel eens wordt aangesproken door mensen die zeggen zich zorgen te
maken om hun buurman. “Wij kaatsen de bal terug en zeggen, als u zich zorgen maakt, ga dan
maar eens vragen of uw buurman het prettig vindt als wij eens langskomen.”
Foto: De Wijkzuster
Doordat de wijkzuster de directe contacten heeft met bijvoorbeeld de afdeling WMO van de
gemeente, kan ze snel dingen regelen. Berry: “Dat scheelt een hoop, maar wij nemen niet alles
meteen uit handen. In samenspraak met de mensen zelf en de kinderen bekijken we wat ze zelf
kunnen doen en wat er nodig is. Als mensen dat willen, kan ik ook een indicatie regelen, maar
ze zijn niet verplicht om zorg van Zuidzorg af te nemen, ze zijn vrij om te kiezen.”
Martien van der Wijst, ook lid van de werkgroep Zorg in het Dorp, vertelt dat de werkgroep
deze organisatie met en rondom de wijkzuster helemaal naar eigen idee heeft opgezet. “Dat
hebben we allemaal zelf geregeld. Uiteindelijk kwamen ze van de gemeente vragen: zouden
jullie ons kunnen komen uitleggen wat je aan het doen bent, wij willen dat ook graag weten. En
nu zetten ze in het verkiezingsprogramma dat zij de wijkzuster hebben opgestart. Mooi niet,
dat hebben wij gedaan!”
De volgende stap
Na het succes van de wijkzuster is de werkgroep Zorg in het dorp nu druk bezig met de
volgende stap, de realisatie van een zorgcentrum in het dorp. Ook dit is een wens die naar
www.kcwz.nl
voren kwam bij het onderzoek naar de wensen van senioren in Oerle. Harry: “Op basis van de
uitkomsten van die bijeenkomsten hebben we een rapportje gemaakt. We hebben flink op de
trom geslagen en gezorgd, dat het in de krant komt. En als je dat doet, beginnen
geïnteresseerden zich te melden.”
Naar aanleiding van deze publiciteit heeft zich bijvoorbeeld een fysiotherapeut gemeld, die nu
al een ruimte in d’Ouw School huurt voor behandeling van patiënten uit Oerle. Ook een
huisarts uit de buurt heeft contact gezocht en na overleg met de werkgroep besloten om te
gaan participeren in de plannen voor het nieuwe zorgcentrum.
Verschillende partijen, waaronder de gemeente, de woningcorporatie, zorgorganisaties en de
Werkgroep Zorg in het Dorp zijn betrokken bij de planvorming voor het KI-terrein. Er ligt een
plan voor een zorgcentrum, gecombineerd met huurwoningen voor ouderen. Een kleinschalige,
intramurale woonvorm voor dementerenden zit nog niet in het plan maar staat wel op het
wensenlijstje van de inwoners van Oerle. De werkgroep maakt zich hard voor die kleinschalige
woonvorm en voor nog beter passende seniorenwoningen voor de oudere inwoners van Oerle,
zowel huur als koop.
Martien: “We krijgen als werkgroep de gelegenheid van de woningbouwvereniging en van de
andere partners in het project om onze punten in te brengen, maar we moeten het wel zelf
doen. Dat is een hele kluif, hoor!” De werkgroep gaat daarbij hulp zoeken, want zelf hebben ze
geen verstand van zorg, zeggen ze. Gelukkig wonen er in Oerle mensen die die capaciteit wel
hebben, zoals een voormalig directeur van een bejaardentehuis en anderen die in de zorg
gewerkt hebben. Martien: “Die gaan we erbij halen, want we moeten binnen een half jaar een
plan klaar hebben.” Harry vult aan: “Wij willen niet remmen, absoluut niet, dit wilden we al 15
jaar, dus laat het er nu maar komen!”
Els de Jong, maart 2014
Lokale kracht in beeld
Dit is het laatste artikel in de reeks ‘lokale kracht in beeld’. Kijk voor meer informatie en
artikelen op www.kcwz.nl/actueel/specials/lokale-kracht-in-beeld.
www.kcwz.nl

Download Report