De staaroperatie Inleiding U ondergaat binnenkort een staaroperatie bij het Staarcentrum Nederland, onderdeel van het Diakonessenhuis. De operatie vindt plaats in dagbehandeling. Uw behandelend arts heeft enkele zaken al met u besproken. In deze folder kunt u de informatie nog eens rustig nalezen en wordt op diverse zaken dieper ingegaan. Het is belangrijk dat u zich realiseert dat de situatie voor u anders kan zijn dan beschreven is. Algemeen Locatie Utrecht Bosboomstraat 1 3582 KE Utrecht Locatie Zeist Prof. Lorentzlaan 76 3707 HL Zeist Wat is staar? Voor in het oog, vlak achter de pupil, zit de heldere en doorzichtige ooglens. Naarmate we ouder worden, wordt deze lens minder helder. Daardoor lijken de dingen die we zien waziger en grauwer van kleur. Dit troebel worden van de ooglens wordt ‘staar’ of ‘cataract’ genoemd. Iedereen die ouder wordt, krijgt daarmee te maken. Maar niet iedereen heeft er last van. Locatie Doorn Bergweg 2 3941 RB Doorn Er zijn verschillende vormen van staar, zoals jeugdstaar of staar die ontstaan is door ziekte of door een beschadiging van het oog bij een ongeval. De meest voorkomende vorm van staar is ouderdomsstaar. Deze folder gaat over ouderdomsstaar. T 088 250 5000 www.diakonessenhuis.nl Diakonessenhuis, Oogheelkunde, folder OOG7/ 006 Locatiegegevens 1 Ouderdomsstaar Ouderdomsstaar is een ‘normaal’ verouderingsproces, net als het krijgen van rimpels. Sommige mensen merken al rond hun veertigste dat hun ooglens troebel wordt. Meestal doen de eerste verschijnselen zich echter later voor. Of u het merkt, hangt af van de plek in de ooglens waar de troebeling zich ontwikkelt en hoe groot die troebeling is. Zit de troebele plek in het midden van de lens of daar vlakbij, dan krijgt u al snel klachten. U gaat bijvoorbeeld wazig zien, dubbelzien met een oog, u ziet kleuren doffer of u krijgt last van licht of schitteringen. Als u binnen korte tijd veel wisselingen in de sterkte van de brillenglazen krijgt, kan dat ook wijzen op ouderdomsstaar. De nieuwe (sterkere of zwakkere) brillenglazen kunnen het zicht op den duur niet meer verbeteren. Doorgaans neemt de staar in de loop van de tijd toe. Het gezichtsvermogen wordt daarmee steeds slechter. Een bezoek aan de oogarts is dan noodzakelijk. Vooraf onderzoek Om erachter te komen of er inderdaad sprake is van ouderdomsstaar, bekijkt de oogarts uw ogen met de spleetlamp. Deze lamp geeft een smalle bundel licht, waarmee de oogarts het voorste deel van het oog kan bekijken. Daar bevindt zich de ooglens. De oogarts kan met het licht zien of er troebelingen zijn in de ooglens en zo ja, hoe ver de staar zich al heeft ontwikkeld. Daarnaast onderzoekt de oogarts hoeveel u nog kunt zien en of uw ogen verder gezond zijn. Wanneer behandelen? Wie nog goed genoeg ziet om zonder problemen het dagelijkse werk en hobby’s te kunnen doen, hoeft zich (nog) niet te laten behandelen. Een operatie is dan niet direct noodzakelijk. Het is echter wel realistisch om rekening te houden met een staaroperatie in de toekomst. Staar wordt immers nooit minder; het gezichtsvermogen gaat langzaam maar zeker achteruit. Is (beginnende) staar eenmaal ontdekt, dan is controle nodig indien de klachten erger worden. Zodra de staar te hinderlijk wordt, kan uw gezichtsvermogen weer worden hersteld met een staaroperatie, als er geen andere afwijkingen zijn die het zien beïnvloeden. Wanneer de operatie moet gebeuren, kunt u in overleg met uw oogarts zelf bepalen. Doel van de operatie Bij de staaroperatie haalt de oogarts de troebele lens uit het oog en vervangt deze door een helder kunstlensje. Opereren is de enige manier om iets te doen aan ouderdomsstaar. Er bestaan geen medicijnen tegen staar. Ook met een laserbehandeling is staar niet te verwijderen. Het resultaat In de regel geeft een staaroperatie u beter zicht: de gezichtsscherpte en het contrast worden groter. Maar ook kleuren worden beter waargenomen. Deze zijn weer fris en helder. Meestal zult u na de staaroperatie op afstand redelijk scherp kunnen zien. Soms is voor de verte geen bril (meer) nodig. Als u voor de operatie een leesbril gebruikte, blijft dit ook na de operatie nodig. Dit geldt ook voor een bril die u voor een andere oogaandoening gebruikt. Wilt u na de operatie graag zonder bril kunnen lezen, bespreek dit dan op de polikliniek met de oogarts. De oogarts bespreekt met u of hiervoor een oplossing gevonden kan worden. De brilsterkte na de operatie kan namelijk in belangrijke mate beïnvloed worden door de keuze van de sterkte van het kunstlensje. Diakonessenhuis, Oogheelkunde, folder OOG7/ 006 2 Het optimale zicht wordt meestal drie tot vier weken na de operatie bereikt. Heeft u altijd oogdruppels gebruikt, dan bespreekt uw oogarts na de operatie met u of dit nodig blijft. De opname Melden - Zeist. Op de opnamedag meldt u zich op het afgesproken tijdstip bij de afdeling Dagbehandeling (A3). U meldt zich bij de baliemedewerker en neemt dan plaats in de wachtruimte. - Utrecht. Op de opnamedag meldt u zich op het afgesproken tijdstip bij de afdeling Dagbehandeling chirurgie op de tweede etage. U kunt zich melden bij de verpleegkundige of secretaresse. Daarna kunt u plaatsnemen in de wachtruimte. Voorbereiding Ongeveer één uur voor de operatie haalt een verpleegkundige u op. Ter voorbereiding op de operatie krijgt u pupilverwijdende oogdruppels. Uw zicht wordt hierdoor wazig. Kort voor de operatie krijgt u beschermende kleding (jas, muts, overschoenen) aan. Verdoving De operatie vindt plaats onder druppelverdoving, lokale verdoving of algehele anesthesie (narcose). Op de operatie- of behandelkamer wordt uw oog verdoofd. Voorbereidingen op de operatie Voorbereidingen in het ziekenhuis Voordat u de operatie ondergaat, wordt u in het ziekenhuis voorbereid: 1. De oogarts vult een opnameaanvraag in. 2. De oogarts bespreekt met u de mogelijkheden van verdoving. Verdoving wordt ook wel anesthesie genoemd. De verdoving vindt plaats door middel van het geven van druppels verdovingsvloeistof in het oog, door het geven van een injectie naast het oog of u gaat onder algehele anesthesie (narcose). 3. Er wordt een oogmeting gedaan en tijdens deze meting wordt de sterkte van uw nieuwe lens bepaald. 4. U krijgt een recept voor oogdruppels. 5. Indien mogelijk krijgt u een opnamedatum. Deze afspraak krijgt u per brief meteen mee. Soms ontvangt u ook een controleafspraak voor na de operatie. Anders krijgt u een afspraak voor controle na afloop van de operatie. 6. U heeft een gesprek met een intakeverpleegkundige. In dit gesprek krijgt u informatie over de gang van zaken rond de operatie, kunt u vragen stellen en wordt uw medicijngebruik genoteerd. 7. In Zeist wordt u twee (werk)dagen vóór de operatie na 13.00 uur gebeld om de definitieve opnametijd door te geven waarop u zich in het ziekenhuis moet melden. In Utrecht wordt u één of twee (werk)dagen voor de operatie tussen 12.00 en 14.00 uur gebeld over het tijdstip waarop u zich op de afdeling kunt melden. De operatietijden kunnen variëren van 8.00 tot 15.00 uur. Ongeveer één uur na de opnametijd vindt de operatie plaats. Meer informatie over een algehele anesthesie kunt u vinden in de folder ‘Algehele en regionale anesthesie’. Diakonessenhuis, Oogheelkunde, folder OOG7/ 006 3 Voorbereidingen thuis - Medicijnen. U mag uw medicijnen gewoon innemen. Plastabletten mag u voor de operatie niet innemen, daarna wel weer. - Make-up/sieraden. Uw gezicht moet u goed schoonmaken met water en eventueel zeep. Gebruik geen make-up en/of dagcrème. Doe uw sieraden af en laat deze thuis. - Eten en drinken. Of u voor de operatie nog mag eten en drinken hangt af van de vorm van verdoving. Als de verdoving in de vorm van druppels of een injectie wordt toegediend, hoeft u niet nuchter te zijn. ‘s Morgens mag u een normaal ontbijt gebruiken. Als u ’s middags geopereerd wordt, mag u ook nog een lichte lunch gebruiken. Wordt de operatie verricht onder algehele anesthesie, dan moet u voor de operatie nuchter zijn. Ook wordt roken afgeraden. Zie voor meer informatie de folder ‘Algehele en regionale anesthesie’. - Druppelen. Met het recept voor oogdruppels moet u bij uw eigen apotheek de oogdruppels halen. Als u niet zelf uw oog kunt druppelen, denk er dan over na wie dit kan doen (bijvoorbeeld een familielid, kennis of iemand van de thuiszorg). Voor instructies rondom het druppelen van het oog vóór de operatie zie kopje ‘Druppelvoorschrift’ verderop in de folder. - Vervoer regelen. U kunt en mag de eerste 48 uur na de operatie niet zelf auto rijden. Zorg er daarom voor dat iemand u ophaalt. Ook raden wij u af om na de operatie met het openbaar vervoer of de fiets naar huis te gaan. Dit geldt ook voor de dag als u voor de eerste controle na de operatie op de polikliniek moet komen. U kunt eventueel wel een taxi nemen. De kosten van taxivervoer naar het ziekenhuis en naar huis zijn (bijna altijd) voor eigen rekening. Ziektekostenverzekeraars vergoeden deze kosten meestal niet. Kijk in uw polis of bel met uw verzekeraar om te weten wat de exacte afspraken zijn. Meenemen naar het ziekenhuis Neem op de dag van de operatie uw patiëntenpas mee naar het ziekenhuis. Daarnaast is het handig om een zonnebril mee te nemen, omdat uw ogen na de operatie gevoelig zijn. Trek kleding aan die makkelijk zit en u warm houdt tijdens de operatie.Heeft u diabetes, neem dan ook uw medicijnen mee. Verhinderd Mocht u op de dag van de operatie verhinderd zijn, ziek worden of een oogontsteking krijgen, dan verzoeken wij u direct contact op te nemen met de polikliniek Oogheelkunde. In overleg met uw oogarts wordt dan een nieuwe afspraak gemaakt. De operatie Gang van zaken Op de operatie- of behandelkamer neemt u plaats op een operatietafel of in een operatiestoel. Uw hoofd wordt met tape vastgezet. Het is belangrijk dat u gedurende de ingreep zo stil mogelijk ligt. Er komt een ooglidspreider in het te opereren oog. Dit voorkomt dat u met uw oog knippert en zorgt dat de oogarts goed kan werken. Uw hoofd/gezicht wordt volledig afgedekt met een operatiedoek met daarin een uitsparing voor het oog. Onder de doek krijgt u extra zuurstof toegediend. De oogarts geeft aan wat hij/zij doet. U merkt tijdens de operatie dat de oogarts met u bezig is, maar u voelt geen pijn. Als u toch pijn voelt, kunt u dit aangeven. Eerst vergruist de oogarts uw troebele lens. De Diakonessenhuis, Oogheelkunde, folder OOG7/ 006 4 lensresten worden los gespoeld met water en afgezogen. Dit voelt koud aan en maakt een zuigend geluid. Er kan water langs uw slaap lopen. Vervolgens wordt het nieuwe kunstlensje in het oog geplaatst. Dit kan een drukkend gevoel op het oog geven. Na de operatie krijgt u zalf in uw oog, dit lost vanzelf op. De zalf voorkomt irritatie en vermindert het gevoel van ‘zand in het oog’, dat na een staaroperatie kan optreden. Soms krijgt u een oogkompres en een oogdop over uw oog, wat u de dag na de operatie zelf mag verwijderen. De operatietijd De operatie duurt ongeveer 20 minuten. Na de operatie Terug op de afdeling Na de operatie wordt u opgevangen door de verpleegkundige. U krijgt nog iets te drinken. De verpleegkundige bespreekt de adviezen voor de periode na de operatie met u (zie ook het hoofdstuk ‘Nazorg’ onder het kopje ‘Adviezen voor thuis’ verderop in de folder). Risico’s en mogelijke complicaties De kans op complicaties is gering. Echter, zoals bij alle ingrepen, kunnen complicaties optreden, zoals een bloeding, infectie of netvliesprobleem. Tijdens de operatie kan het lenszakje, waar de kunstlens in geplaatst gaat worden, scheuren; dit betekent dat de oogarts in het algemeen besluit een ander type kunstlens te plaatsen. Een staaroperatie kan de kans op een netvliesloslating vergroten. Andere oogaandoeningen, zoals hoge bijziendheid, vergroten de kans hierop. Een vroegtijdige behandeling van een netvliesloslating voorkomt meestal permanente schade aan het zicht. Tekenen van een beginnende netvliesloslating zijn het plotseling ontstaan van troebelingen die door het oog ‘zwemmen’ en lichtflitsen. Indien u deze na de operatie opmerkt, moet u zo spoedig mogelijk contact opnemen met het ziekenhuis. Er kan vochtophoping in het centrale deel van het netvlies ontstaan, waardoor u wazig gaat zien. Meestal herstelt deze aandoening spontaan. Soms is een behandeling met medicijnen of laser nodig. Bij een deel van de patiënten kan in een later stadium zogenaamde nastaar optreden. Hierbij ontstaat een geringe troebeling in het oude lenszakje, die met een poliklinische korte laserbehandeling te behandelen is. Naar huis Als alles goed met u gaat, mag u vrij snel na de operatie naar huis. Bent u geholpen onder algehele anesthesie dan mag u na een paar uur (2 à 3 uur) naar huis. Vervoer na de operatie Zie voor informatie over vervoer na de operatie het kopje ‘Vervoer regelen’ eerder in deze folder. Diakonessenhuis, Oogheelkunde, folder OOG7/ 006 5 Nazorg Herstel na de operatie Het oog heeft tijd nodig om te herstellen. De eerste drie tot vier weken is het zicht nog niet optimaal. Daarna is het oog meestal voldoende hersteld. Bij de controleafspraak na ongeveer vier weken krijgt u, als dat nodig is, een recept mee voor nieuwe brillenglazen. Adviezen voor thuis - Indien u een oogkompres en een kapje heeft gekregen, kunt u dit na de operatie volgens voorschrift verwijderen. - Na de operatie mag u twee weken niet in uw oog wrijven. - De pupil blijft één tot twee dagen nog vergroot, waardoor u nog niet scherp kan zien en lichtgevoeliger bent. Het dragen van een zonnebril kan rust geven aan het oog. - ’s Avonds kunt u last hebben van schitteringen door de straatverlichting en de koplampen van de auto’s en van de verlichting in de huiskamer. Vaak ziet u kringen om lichtpunten heen (halo’s). Dit is normaal en gaat vanzelf over. - U kunt het gevoel hebben, dat er een zandkorreltje of een haartje in uw oog zit. Dit komt door het kleine operatiewondje. Dat gevoel verdwijnt vanzelf. - Bij pijn mag u een Paracetamol tablet nemen (zonodig tot vier maal daags). Indien de pijn niet zakt of verergert, moet u contact opnemen met het ziekenhuis. - Het geopereerde oog kan nog enkele dagen/weken overmatig tranen. Soms traant het andere oog ook mee. Dit verdwijnt vanzelf weer. Gebruik altijd een schone zakdoek of tissue, als u uw oog wilt deppen. De eerste week wordt u geadviseerd geen make-up of gezichts-/dagcrème rond het geopereerde oog te gebruiken. U mag twee weken niet zwemmen en niet naar de sauna gaan. Uw oog moet na de operatie ook gedruppeld worden. Voor instructies rondom het druppelen van het oog na de operatie, zie kopje ‘Druppelvoorschrift’ op bladzijde zeven. U kunt het brillenglas van uw geopereerde oog door de opticien laten verwijderen of laten vervangen door vensterglas. Hier zijn wel kosten aan verbonden. Als u op uw rijbewijs de code 0106 heeft, is het noodzakelijk een verklaring te vragen aan de arts. Heeft u deze code niet, dan kunt u 48 uur na de operatie weer autorijden. Alle andere activiteiten (zoals douchen, haren wassen, bukken en licht tillen) kunt u de dag na de operatie weer gewoon hervatten. Problemen thuis Bij problemen kunt u op werkdagen tussen 8.00 en 16.30 uur bellen met de polikliniek Oogheelkunde. Na 16.30 uur en in het weekend kunt u contact opnemen met de Spoedeisende hulp. Controlebezoek op de polikliniek Na de operatie heeft u twee keer een controlebezoek bij de optometrist of de oogarts op de polikliniek. De eerste afspraak heeft u één of enkele dagen na de operatie. De tweede afspraak ongeveer vier weken later. Indien u voor de operatie al andere oogdruppels heeft, in verband met een andere oogziekte, dan moet u met de oogarts overleggen of u met die druppels na de operatie gewoon moet doorgaan. Diakonessenhuis, Oogheelkunde, folder OOG7/ 006 6 Druppelvoorschrift 1. De dag vóór de operatie begint u met het druppelen van het te opereren oog met twee soorten oogdruppels: Nevanac en Dexamytrex. 1. De Nevanac moet u één maal per dag druppelen, bijvoorbeeld tussen 7.00 en 8.00 uur (bij het ontbijt). 2. De Dexamytrex moet u driemaal daags druppelen, bijvoorbeeld tussen 7.00 en 8.00 uur (bij het ontbijt), tussen 13.00 en 14.00 uur (na de lunch) en om 22.00 uur (voor het slapen gaan). Tussen beide druppels moet u vijf minuten wachten. 2. Op de operatiedag druppelt u ook met beide oogdruppels volgens bovenstaand schema. 3. Na de operatie houdt u bovenstaand schema aan tot het flesje met de Dexamytrex leeg is. Dit is meestal na twee à drie weken. U stopt dan ook met de Nevanac druppels. NB. Volg altijd het druppelvoorschrift van de oogarts op, ook al staat in de bijsluiter een ander voorschrift beschreven! Druppelhandeling - Was uw handen voor u gaat druppelen. - Zet de druppelflacon klaar en draai de schroefdop los. - Buig uw hoofd achterover en kijk naar het plafond. - Trek met uw wijsvinger het onderooglid iets naar beneden, zodat er een klein ‘gootje’ ontstaat. - Pak de druppelflacon, houd hem ondersteboven en breng het topje van de druppelaar direct bij het gootje dat u gemaakt heeft. - Knijp nu voorzichtig in de flacon en laat de druppel in het gootje van het onderooglid vallen. Zorg hierbij dat de druppelaar niet met het oog of met uw vingers in contact komt. - Als de druppel in uw oog is gevallen, kunt u het ooglid loslaten en moet u de ogen even sluiten. Druk dan met uw wijsvinger tegen de binnenste ooghoek. Niet in de ogen wrijven. - Eventueel gemorste druppels kunt u van uw gezicht vegen. Meer informatie Vragen Bij vragen kunt u op werkdagen tussen 8.00 en 16.30 uur bellen met de polikliniek Oogheelkunde. Na 16.30 uur en in het weekend kunt u contact opnemen met de Spoedeisende hulp. (Patiënten)organisaties www.oogheelkunde.org Deze site van het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap, de beroepsvereniging van alle oogartsen in Nederland, geeft algemene informatie over oogheelkunde. Daarnaast vindt u er informatie over oogheelkundige aandoeningen en behandelingen. Klachten Het Diakonessenhuis streeft ernaar optimale zorg te verlenen. Toch kan het voorkomen dat u niet tevreden bent. Wij stellen het op prijs als u uw klacht of ongenoegen met ons bespreekt. U kunt zich wenden tot de direct betrokken medewerker of de leidinggevende. Als u liever een neutraal persoon inschakelt, kunt u Diakonessenhuis, Oogheelkunde, folder OOG7/ 006 7 terecht bij de klachtenfunctionaris via telefoonnummer 088 250 6143 (Utrecht), 088 250 9313 (Zeist/ Doorn), via e-mail [email protected] of via het klachtenformulier op www.diakonessenhuis.nl. Opmerkingen over de tekst Ontbreekt er informatie of is iets onduidelijk beschreven, dan horen wij dat graag. Met medische vragen over uw behandeling kunt u bellen met de betrokken afdeling via de telefoonnummers achter in deze folder. Opmerkingen over de tekst kunt u doorgeven aan de afdeling Communicatie via telefoonnummer 088 250 9705 of via [email protected]. Tot slot Over het Diakonessenhuis Utrecht, Zeist, Doorn Het Diakonessenhuis Utrecht, Zeist, Doorn is een vooruitstrevend algemeen ziekenhuis en het oudste Diakonessenhuis van Nederland. Onze medewerkers zetten zich iedere dag in om de beste zorg dichtbij te leveren. Dat wil zeggen dat kwalitatief hoogwaardige medische en verpleegkundige zorg en zorgzaamheid voorop staan. Het Diakonessenhuis biedt een breed scala aan uitstekende zorg en specialisaties waaronder zorg op maat voor ouderen, vrouw en kindzorg en zorg voor mensen met kanker. Locatie Utrecht, het stadsziekenhuis, huisvest één van de meest uitgebreide bevallingscentra van Nederland, een uniek kankerdagbehandelcentrum en een geavanceerd spoedzorgcentrum. Locatie Zeist is een vitaal streekziekenhuis gespecialiseerd in zorg op maat voor ouderen en chronisch zieken. In Doorn staat een goed toegankelijke buitenpolikliniek waar vrijwel alle specialismen spreekuur houden. Het Diakonessenhuis is ook gespecialiseerd in kijkoperaties van liesbreuken, de behandeling van slaap- en snurkproblemen, pijnbehandeling, keel- neus- en oorbehandelingen en in hoofd-halschirurgie. Algemene voorwaarden Op de dienstverlening van het Diakonessenhuis zijn algemene voorwaarden van toepassing. U vindt de voorwaarden op www.diakonessenhuis.nl in de rubriek 'Naar het ziekenhuis'. Telefoonnummers Polikliniek Oogheelkunde 088 250 9429 Spoedeisende hulp Utrecht 088 250 6211 Diakonessenhuis, Oogheelkunde, folder OOG7/ 006 8
© Copyright 2024 ExpyDoc
