MINISTERIE VAN LANDBOUW BESTUUR VOOR LANDBOUWKUNDIG ONDERZOEK RIJKSCENTRUM GENT VOOR RUKSSTATION VOOR Directeur : P. HOVART LANDBOUWKUNDIG ZEEVISSERIJ ONDERZOEK - OOSTENDE IJsvissen: Antarktische vissen op de Belgische Markt W.VYNCKE Mededelingen van het Rijksstation voor Zeevisserij (C L O.-Gent) Publikatienr. 2 2 3 . 1 988 MINtSTERtE VAN LANDBOUW BESTUUR VOOR LANDBOUWKUNDIG ONDERZOEK RUKSCENTRUM GENT VOOR RtJKSSTATtON VOOR D irecteur: P. HOVART LANDBOUWKUNDIG ZEEVISSERIJ ONDERZOEK - OOSTENDE IJsvissen: Antarktische vissen op de Belgische Markt W.VYNCKE Mededelingen van het Rijksstation voor Zeevisserij (C.L.O.-Gent) Publikatienr 2 2 3 . 1 98 8 D / )9 8 8 / 0 8 8 9 / 2 De jo n g s te j a r e n w o rd t de Z u id elijk e I j s z e e s te e d s i n t e n s e r bevist. I J s v i s s e n b e h o r e n tot de b e l a n g r ij k e v i s s o o r t e n van d e z e A n ta r k t i s c h e gebieden. Zij zijn r e c e n t e l i j k in d ie p g e v r o r e n v o r m op de B e lg is c h e m a rk t verschenen. De bedoeling van o n d e rh a v ig e m e d e d e lin g is i n f o r m a t i e te v e r s t r e k k e n o v e r v o o r k o m e n , s a m e n s t e l li n g , k w aliteit en h o u d b a a r h e id van deze tot v o o r k o r t onbekende v is s en . 2. B io log is c h e g eg ev en s en v a n g sth o ev eelhed en . I J s v i s s e n b e h o re n tot de fa m ilie van de C h annichthyidae (orde van de P e r c i f o r m e s ) . Van de z e s t i e n g e r e p e r t o r i e e r d e s o o r te n w o rd en er m o m e n t e e l z e s m e t k o m m e r c i ë l e doelein d en gevangen nl. C h a m s o c e p h a l us g u n n a r i , C h ae no ce p h alu s a c e r a t u s , P s e u d o c h a e n i c h th y s g e o r g i a n u s , C h a e n o d r a c o wilsoni, Channichthys r h i n o c e r a t u s , en C h io n odra co r a s t r o s p i n o s u s (fig. 1). Van d e z e so o r te n is C h a m s o c e p h a lu s g u nn ari v e r u i t de b e l a n g r i j k s t e v e r t e g e n w o o r d i g e r en m a a k t 80-90 % van de v an g sten uit. De b e s p r e k in g w o rd t h i e r b e p e r k t tot d e z e s o o r t en tot Ch. a c e r a t u s , P. g e o rg ia n u s en Ch. r h i n o c e r a t u s , w a a r o v e r t e c h n o l o g is c h e g eg ev en s w e rd e n g e p u b lic e e rd . E e n lijst m e t sy n o n ie m e n a l s m e d e de F r a n s e , E n g e ls e en S p aa n s e b en a m in g e n w o rd t in appendix 1 gegeven. Het ty p is c h e k e n m e r k van de i j s v i s s e n is dat hun bloed geen h e m o globine bevat. H i e r d o o r z ijn hun kieuwen b eige-w it. C. g u nn ari heeft een g e s t r e k t l ic h a a m m e t een gladde, sch ubb enlo ze o p p e rv la k te . De k le u r is g r i js a c h t i g m e t d o n k e r e v e r t i k a l e banden. C ham psocephaius qunnari L önnberg, 1905 C h to n od raco rasLrospinosus D e W iH & H u re au , 1979 Fig. 1 I J s v i s s e n (4) C. gu nn ari ko m t in de g eh ele Z u id elijk e I j s z e e voor, m a a r h o o f d z a k e lijk rond de K e r g u e l e n - e i la n d e n , Z u id - G e o r g i a , Z u id - O r k n e y s en Z u id S h e tlan d eilan d en (S co tia-ze e) (fig. 2). Hij bevindt z ic h v o o r a l op diepten t u s s e n 100 en 700 m . Hij p aait in de fjorden van a p r i l tot juni, of l a t e r . C. gunn ari g ro e it b e t r e k k e li j k snel en w o rd t g e s l a c h t s r i j p bij een lengte van 22 tot 26 c m (3-4 ja a r). Z ijn v o e d se l b e s t a a t uit k r i l l en a n d e r e E u p h a u s id a e en kle in e v is s en . De m a x i m u m lengte b e d r a a g t 64 c m bij Z u id - G e o r g i a en 45 c m ron d de K e r g u e l e n - e i la n d e n . V o o r a l de k l a s s e 2 5 -3 0 c m k o m t v o o r (60 tot 120 g). C. g u nn ari w o rd t v o o r a l m e t de b o d e m t r e i l , m a a r r e c e n t e l i jk ook m e t s e m i - p e l a g i s c h e n ette n gevangen. Ch. a c e r a t u s , P. g e o rg ia n u s en Ch. r h i n o c e r a t u s heb b en o n g e v e e r d e zelfd e levensgew oonten. Ch. a c e r a t u s gelijkt s t e r k op C. g u n n a r i . De g ro e i is e c h t e r t r a g e r en de g e s l a c h t s r i j p h e i d w o rd t pas na 6-7 j a a r b e r e i k t (50 cm). D eze i js v i s w o rd t v o o r a l rond Z - G e o r g i a en de Z - S h e t l a n d - eilanden gevangen. P. g e o rg ia n u s heeft een iets p lo m p e r u itzicht. De g r i j s a c h t i g e k l e u r is m e e r u n if o r m en v e rto o n t weinig of geen v e r t i k a l e banden. De vis w o rd t g e s l a c h t s r i j p t u s s e n 4 en 5 j a a r (42 cm). Hij w o rd t v o o r a l rond Z - G e o r g i a en de Z - O r k n e y - e i l a n d e n gevangen. Ch. r h i n o c e r a t u s heeft een z e e r w i s s e l e n d k le u r p a tr o o n , m e e s t a l g r i j s achtig m e t z w a r t e of o r a n j e vlekken. De buik is wit of helrood . Op de snuit kom t een doorn voor. De v is is op 5 j a a r g e s l a c h t s r i j p (36-38 cm). Hij w o rd t v o o r a l rond de K e r g u e l e n - e i l a n d e n gevangen a l s b ijv an g st van de v i s s e r i j op C. g u nn ari (2) (4). In 1986/87 b e d ro e g de to ta le v an g st v an C. gu nn ari 75. 000 t (1). De v an g sten v a r i ë r e n e c h t e r s t e r k van j a a r tot j a a r . Zo b ed ro e g e n zijn in 1983 162.000 t en in 1985 sle c h ts 2 5 .0 0 0 t (3). In v e r s c h i l l e n d e gebieden doen z ic h o v e r b e v is s i n g s v e r s c h i j n s e l e n voor, zodat b e p e r k e n d e m a a t r e g e l e n o v erw o ge n of r e e d s t o e g e p a s t w o rden . Dit is o. m. het Fig. 2 V o o r n a a m s t e v an g stg eb ied en van i js v i s s e n . geval in het gebied van de K e r g u e l e n - e i la n d e n w a a r een m i n i m u m len gte van 25 c m en een v a n g stb e p e rk in g w e r d e n in g e v o e r d (1). V o o r de a n d e r e s o o r te n s c h o m m e l e n de v a n g ste n ev en een s s t e r k en gaan van enkele tie ntallen tot enkele duizende tonnen (1) (3) (4). De v o o r n a a m s t e v i s s e r i j l a n d e n zijn de USSR, P o le n en F r a n k r i j k . E r dient o p g e m e r k t te w o rd en , dat in de A n t a r k t i s c h e w a t e r e n ook een a n d e r e fa m ilie van de P e r c i f o r m e s v o o r k o m t, nl. de Nototheniidae (zgn. A n t a r k t i s c h e b a a r z e n en ponen) die 30 % van de v is s o o r t e n in h et gebied u it m a k e n (2). In 1985 b e d ro e g de to ta le v ang st 40. 000 t (3). A lhoew el d e z e v i s s e n t a x o n o m is c h m e t de i j s v i s s e n v e r w a n t zijn, k o m e n e r w ez e n lijk e m o r f o l o g i s c h e en fy sio lo g is ch e v e r s c h i l l e n voor. Zij h ebb en rood bloed, b e z itte n schubben en gelijken m e e r op de bek en d e k o m m e rc i 'é l e v i s s o o r t e n van de N o o r d - A tl a n t is c h e O ceaa n (7). 3. S a m e n s te llin g en o r g a n o le p t i s c h e e i g e n s c h a p p e n . Uit tab el 1 volgt dat C. g u n n a r i , Ch. a c e r a t u s en Ch. r h i n o c e r a t u s m a g e r e v is s e n zijn. P. g e o rg ia n u s is a ls een halfv ette vis te b e schouwen. E r valt evenwel op te m e r k e n dat in de S c o t i a - z e e het v etge h a lte van C. g u nn ari tot 2 % kan oplopen (6) (10). T ab el 1 - G e m id d e ld e b a s i s s a m e n s t e l l i n g van i j s v i s s e n (%). C. Ch. P. Ch. gunn ari aceratus g eo rg ia n u s rhinoceratus Eiwit Vet Water As Ref. 17.0 17.3 14.1 1 4 .4 1,0 0,9 3,9 0 ,3 80,1 81,2 8 0,6 8 2 ,8 1,5 1,2 1,2 1,1 (2) (8) (7) (2) In r a u w e t o e s t a n d is h et v l e e s van i j s v i s s e n g la z i g wit en w o r d t na k o ke n s n e e u w w it. D a a r e r geen h e m o g l o b i n e a a n w e z i g is, z ijn b l o e d v le k k e n u i t g e s l o t e n . G e u r en s m a a k z ijn a a n g e n a a m te n o e m e n . De t e x t u u r is v a s t en e l a s t i s c h . I j s v i s s e n b e v a t t e n v e r d e r w ein ig g r a t e n . P a r a s i e t e n k o m e n p r a k t i s c h n ie t v o o r (2) (10). K o n s u m e n t e n t e s t e n in F r a n k r i j k en D u i t s l a n d h e b b e n a a n g e t o o n d dat i j s v i s s e n w o r d e n g e w a a r d e e r d (2) (7) (10). 4. H o u d b a a r h e i d . W e g e n s de lig ging v an de v i s g r o n d e n k o m t a l l e e n d i e p v r i e z e n op z e e in a a n m e r k i n g . P r o e v e n in F r a n k r i j k u i t g e v o e r d h e b b e n a a n g e t o o n d dat C. g u n n a r i van de K e r g u e l e n - e i l a n d e n 18 m a a n d bij -30° C h o u d b a a r w a s . D e t e x t u u r b l e e f g o ed en e r w a s p r a k t i s c h geen o x y d a t i e v a s t te s t e l l e n (5). De in a n d e r e v i s s o o r t e n v a a k v o o r k o m e n d e " d i e p v r i e s g e u r en - s m a a k " w a s h i e r afw ezig . Dit w e r d v o o r Ch. a c e r a t u s in D u i t s l a n d b e v e s t i g d (8). 5. V e r w e r k i n g s m o g e l i ik h e d e n . H et m a n u e e l f i l e e r r e n d e m e n t v o o r C. g u n n a r i b e d r o e g 36 % b e r e k e n d op h et v a n g s t g e w i c h t. M et een g r a t e n s e p a r a t o r w e r d e v e n e e n s 36 % b e k o m e n (2). V o o r Ch. a c e r a t u s en Ch. r h i n o c e r a t u s b e d r o e g dit e v e n w e l s l e c h t s 23 % (2) (11). I j s v i s s e n k u n n e n ook m a c h i n a a l g e f i l e e r d w o rd e n . H et r e n d e m e n t blijkt e c h t e r la a g t e l ig g en , nl. 18 % v o o r Ch. a c e r a t u s (11). G e p a n e e r d e f i s h s t i c k s b e r e i d uit C. g u n n a r i d ie na 8 m a a n d o p sla g bij -3 0 ° C ontd o o id w e r d , g e f i l e e r d en t e r u g in blekken i n g e v r o r e n w e r d , w a r e n van u i t s t e k e n d e k w a lite it. De t e x t u u r w a s v a s t en n iet v e z e l a c h t i g en h e r i n n e r d e e n i g s z i n s a a n d e z e van s c h a a l d i e r e n . De h o u d b a a r h e i d w a s e v e n e e n s z e e r goed (5). A n a lo g e r e s u l t a t e n w e r d e n b e k o m e n m e t Ch. a c e r a t u s w a a r v a n d i e p g e v r o r e n g e p a n e e r d e en n ie t g e p a n e e r d e v i s p o r t i e s (100 g) w e r d e n b e r e i d . D e z e f i s h s t e a k s w e r d e n a l s een h o o g w a a r d i g k w a l i t e i t s p r o d u k t d o o r een t a s t e - p a n e l b e o o r d e e l d (9). C. g u n n a r i w e r d in F r a n k r i j k ook a a n r o o k p r o e v e n o n d e r w o r p e n . Na z o u te n in een 25 % p e k e l g e d u r e n d e 35 m i n w e r d de i j s v i s g e d u r e n d e 30 m in bij 3 0°C , 45 m i n bij 8 0 °C en 15 m i n bij 9 0 °C g e ro o k t. Het r e n d e m e n t b e d r o e g 67 % b e r e k e n d op o ntdooide, g e k o p te en g e s t r i p t e vis. Het e i n d p ro d u k t v e r t o o n d e een m o o i u itz ic h t, h et v i s v l e e s h a d een s t r o g e l e k l e u r . T e x t u u r , g e u r en s m a a k w a r e n a a n g e n a a m en de r o o k s m a a k w a s l ic h t (2). Ook in D u it s l a n d w e r d e n z e e r g u n s t i g e r e s u l t a t e n m e t h et s t o m e n van d e z e v is b e k o m e n (10). Ch. r h i n o c e r a t u s g af e v e n e e n s een u i t s t e k e n d g e r o o k t p r o d u k t (2). T e n s l o t t e k an g e w e z e n w o r d e n op de m o g e l i j k h e d e n o m m e t de kuit van de g r o t e r e e x e m p l a r e n i j s v i s u i t s t e k e n d e k a v i a a r s u r r o g a t e n te m a k e n , ook na d i e p v r i e s o p s l a g (7). A ls b e s l u i t k a n w o r d e n g e s t e l d dat i j s v i s s e n w a a r v a n C. g u n n a r i de v o o r n a a m s t e v e r t e g e n w o o r d i g e r is, k o m m e r c i e e l w a a r d e v o l l e v i s s o o r t e n z ijn die een v e r r i j k i n g van h e t m a r k t a a n b o d v a n v i s s e r i j p r o d u k t e n in B e lg i ë b e te k e n e n . B ib lio g rafie. (1) C o m m i s s i o n for the C o n s e rv a tio n of A n t a r c t i c M a r i n e Living R e s o u r c e s (1987) : R e p o r t of the sixth m e e tin g of the scientific C o m m i t te e , C. C. A. M. L. R. , H o b art (A u stra lie). (2) DURAND, H. en N IC O L L E , J. (1980) : E s s a i s p r é l i m i n a i r e s s u r la t r a n s f o r m a t i o n de p o is s o n s p ro v e n a n t des Iles K erg u e le n , S c ien ce et P ê c h e , Bulletin de l 'In stitu t des P ê c h e s M a r i t i m e s (303), 1 -1 1. (3) F. A. O. (1987) : Y ea rb o o k of F i s h e r y S t a t i s t i c s , vol. 60, 1985, F. A . O. R ome. (4) FISCHER W. en HU RE A U J. (Eds) (1985) : F . A . O . s p e c i e s ide ntification s h e e ts for f i s h e r y p u r p o s e s , S o uth ern Océan, Vol. II, F . A . O . R o m e . (5) HAN-CHING, L. en C R E P E Y , J. (1981) : E s s a i s s u r l 'a p titu d e à la c o n s e r v a t io n à l 'é t a t congelé de c e r t a i n s p o is s o n s p ro v e n a n t d es Iles K e rg u e le n , in : A d v a n c e s in tech n olog y in the chilling, f re e z in g , p r o c e s s i n g , s t o r a g e and t r a n s p o r t of fish, e s p e c i a l ly u n d e r u ti l iz e d s p e c i e s , In te rn a t io n a l In s titu te of R é f r i g é r a t io n , Paris. (6) KORNER W. (1979) : P rü fun g a n t a r k t i s c h e r und s ü d - a t l a n t i s c h e r F i s c h e , I n f o rm a tio n e n für die F i s c h w i r t s c h a f t 26, 39-41. (7) KORRENGK, R. (1980) : E r f a h r u n g e n bei d e r B e - und V e r a r b e i t u n g e i n ig e r a n t a r k t i s c h e r F i s c h a r t e n , S e e w ir ts c h a ft (1 2 ), 300. (8) MANTHEY, M. en O E H L E N S C H L A G E R , J. (1983) : S e n s o r i s c h e B e w e rtu n g d e r F ile ts a n t a r k t i s c h e r F i s c h e bei T ie f g e f r i e r l a g e r u n g , L e b e n s m i t t e l - W i s s e n s c h a f t und T ech n o lo g ie 16, 172-175. (9) MANTHEY, M. , O E H L E N S C H L A G E R , J. en R E H B E IN , G. (1986) : C h e m i c a l c o m p o s itio n and s e n s o r y évaluation of co ated and u n co ate d fillet p o rtio n s p r o c e s s e d f r o m A n t a r c t i c fish, A r c h i v für F i s c h e r e i w i s s e n s c h a f t y7, 213-223. (10) S C H R E IB ER , W . , P A P A JE W S K I, H. en CHRISTIANS, O. (1977) : F l e i s c h q u a li t a t und G e n u s s w e r t a n t a r k t i s c h e r F i s c h e , In fo rm a ti o n e n fur die F i s c h w i r t s c h a f t 24^, 117-120. (11) S C H R E IB ER , W. en PA P A JE W S K I, H. (1978) : F i l e t ie r u n g a n t a r k t i s c h e r F i s c h e , Die F l e i s c h w i r t s c h a f t (9), 1448-1451. Appendix 1. (4) W e t e n s c h a p p e lijk e n a m e n : s y n o n i e m e n . - C h a m s o c e p h a lu s g u n n a ri L&nnberg, 1905 : - C h a e n o c e p h a lu s a c e r a t u s L a n n b e rg , I960 : C h a e n o c e p h a lu s b o u v e te n s is Nybelin, 1947 - C h an n ich th y s r h i n o c e r a t u s R i c h a r d s o n , 1844 : C h annichthys r u g o s u s Regan, 1913 C h ae nich th ys r h i n o c e r a t u s - P s e u d o c h a e n i c h th y s g e o rg ia n u s N o rm a n , 1937 : - C h in o d r a c o r a s t r o s p i n o s u s De Witt & H u re a u , 1979 : - C h a e n o d ra c o w ilso n i R egan, 1914 : C h a e n o d r aco fa s c i a t u s R egan, 191-4 E n g e ls e , F r a n s e en S p aa n s e b en a m in g e n : - C h a m s o c e p h a lu s g u n n ari : M a c k e r e l ic e fis h P o i s s o n des g la ces D r a c o rayad o - C h ae n o ce p h alu s a c e r a t u s : Blackfin icefish , Scotia Sea icefish G ra n d e - g u e u le a n t a r c t iq u e D raco antarctico - C h annichthys r h i n o c e r a t u s : U n i c o m ic e fis h G r a n d e -gu eu le D r a c o r i n o c e r o n te - P s e u d o c h a e n i c h th y s g e o rg ia n u s : South G e o rg ia icefis h C ro c o d ile de G e o rg ie D r a c o c o c o d rilo - C h io n od ra c o r a s t r o s p i n o s u s : O c e llate d i c e fis h G r a n d e - g u e u le o c e lé e D r a c o ocelad o - C h a e n o d ra c o w ilso n i : Spiny icefis h G r a n d e - g u e u le é p i n e u s e D r a c o espinudo Repro- fotografieC .L.O. Bu rg . van G a n s b e r g h e l a a n , 96 Gent 9 2 2 0 Me relbeke
© Copyright 2024 ExpyDoc
