Ko nin je r ijk i nk Ve re nig dK on Italië 40 20 80 0 60 40 20 0 20 ijk Fr 20 40 ijk 40 nd 20 40 0 0 je Span 20 20 0 0 80 d gen Nederlan 20 Wit-Rusland 60 Noorwe e aïn kr Oe 0 20 erla k rij k an 40 nr kr eri Ned te 0 igd os import 40 België 20 0 Polen Tsje c 180 hië 160 Slo wa 0 14 Po 20 1 0 10 80 60 0 20 lng (uit d iverse la nden) 40 60 0 iek an en nrij k ari je lan d d mbu Luxe Estland nemarken e D zegovina Bosnië en Her Macedonië export ng Gr nl ste Ho l nd Fi 20 Ru 40 sla ga rla d lan er its n Zw we je ou ari Lit ië ulg B en em en vië ro Ro Ser teneg vië n lda Mo Mo en and Zwed Letl rg ië Sloven nd Ie rtu Oo kije De gasexport en -import van Europese landen in 2011 (miljard m³). DE EUROPESE GASROTONDE Rusland levert ongeveer een derde van het in Europa gebruikte aardgas, zo blijkt uit bovenstaande ﬁguur waarin is aangegeven van welke leveranciers de Europese landen afhankelijk zijn. De ﬁguur is onderdeel van een studie die verschillende Europese instituten uitvoerden naar de robuustheid van het aardgasnetwerk voor een crisis waarbij het Russische aanbod wegvalt en Nederland en Noorwegen wordt gevraagd extra te leveren. Het netwerk blijkt op zo’n crisissituatie niet ingericht, bij het omleggen van de gasstromen doen zich in de capaciteit van het netwerk tal van bottlenecks voor. Dit capaciteitsprobleem manifesteert zich bij de bestaande regulering waarbij de prijs is gebaseerd op vraag en aanbod. 10 | de ingenieur 5 | mei 2014 De bottlenecks zijn wel te omzeilen wanneer de Europese landen samenwerken en de beschikbare capaciteit eerlijk verdelen door gas duurder te maken als de netwerkcapaciteit beperkend is, zo blijkt uit de studie. Ook in die situatie zijn verschillende scenario's doorgerekend, waaronder het volledig wegvallen van de leveranties door Rusland. Dan blijkt dat het mogelijk is om zelfs landen als Tsjechië en Slowakije, die volledig afhankelijk zijn van Russisch gas, voor 50 % in hun gasbehoefte te voorzien. Oekraïne kan echter nauwelijks worden geholpen en blijft geconfronteerd met aanzienlijke tekorten.(FB) Zie het volledige document op www.deingenieur.nl/gasnetwerk illustratie Queen Mary University of London/De Ingenieur Alg O nd en 0 la Ve r 60 its nje Spa ië Ital r ije ga on ië and H elg usl B t-R n Wi kije r ke Tu ar em jk kri Den an Fr ë bi Li Du Duitsland focus