Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) T.a.v. de

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW)
T.a.v. de heer drs. S. Dekker
Postbus 16375
2500 BJ 'S-GRAVENHAGE
Datum
Onderwerp
1 juli 2014
advies metatoezicht NICAM 2013
Uw kenmerk
Ons kenmerk
Contactpersoon
Doorkiesnummer
623136/630263
Geachte heer Dekker,
De bescherming van minderjarigen tegen mogelijk schadelijk audiovisueel aanbod kent een
brede maatschappelijke aandacht en is een van de kerntaken van het Commissariaat voor de
Media. Belangrijk onderdeel is het Kijkwijzer-systeem dat onder coördinatie van het NICAM
wordt toegepast. Het Commissariaat oefent metatoezicht uit op de kwaliteit van de NICAM
classificaties op het gebied van televisie, film, video en dvd. Het metatoezicht omvat de
kwaliteitscontrole door het NICAM en de criteria aan de hand waarvan het NICAM bepaalt of
de feitelijke classificatie betrouwbaar, valide, stabiel, consistent en nauwkeurig is.
Op 28 februari 2014 heeft het NICAM Kwaliteitsbewaking NICAM Rapportage 2013 aan ons
aangeboden. Graag sturen wij u het advies van het Commissariaat dat in het kader van het
metatoezicht is opgesteld.
De motivering voor ons advies treft u aan in de bijlage bij deze brief. Ook ontvangt u de
rapportage van het NICAM en de resultaten van het publieksonderzoek. Naar aanleiding van
de eerste bevindingen van het Commissariaat heeft op 17 juni 2014 een overleg
plaatsgevonden met het NICAM. De nadere informatie die het NICAM heeft verstrekt tijdens
dit gesprek is in ons advies verwerkt.
Advies
Op basis van de rapportage over de kwaliteitsbewaking in 2013 heeft het Commissariaat
vastgesteld dat de classificaties betrouwbaar en valide (en daarmee ook stabiel, consistent en
nauwkeurig zijn) en dat het NICAM zorgvuldig waakt over de betrouwbaarheid van het
classificatie systeem.
Het Commissariaat constateert dat het NICAM streeft naar een continu proces van
kwaliteitsverbetering. Dit geldt voor de diverse instrumenten die deel uitmaken van de
Kijkwijzermethode. Zo wil men door verbetering van de codeurstraining het percentage
correcte classificaties verhogen. Het NICAM neemt initiatieven naar aanleiding van gewijzigd
gebruik van informatiebronnen en benadert zowel aanbieders van digitale informatie als
hoofdredacteuren van omroepgidsen. En ten slotte heeft het NICAM de klachtenprocedure
aangepast, waardoor correcties eerder worden doorgevoerd, er minder klachten aan de
klachtencommissie worden voorgelegd, en het draagvlak voor Kijkwijzer wordt vergroot.
Daarnaast signaleren wij een tweetal aandachtspunten:
Betrouwbaarheid van de adviezen van de Kijkwijzer
Het publieksonderzoek wijst uit dat het aantal ouders dat gebruik maakt van de Kijkwijzer
significant is gegroeid. Tegelijkertijd is een van de conclusies uit het publieksonderzoek dat er
sprake is van een significante, zij het in absolute zin beperkte, daling van het vertrouwen van
ouders in de betrouwbaarheid van de adviezen van Kijkwijzer en van het percentage ouders
dat toevoeging van pictogrammen zinvol vindt. Het NICAM stelt voor af te wachten om te
bezien of er sprake is van een structurele ontwikkeling. Voor het Commissariaat vormt dit een
belangrijk aandachtspunt voor het metatoezicht in het komende jaar.
Optreden van een ongelijk speelveld
Het Commissariaat deelt de constatering van het NICAM dat er sprake is van een ongelijk
speelveld als het gaat om bescherming van minderjarigen: tussen lineair en non lineair mediaaanbod, publiek en commercieel aanbod, en aanbod dat valt onder Nederlandse en
buitenlandse jurisdictie. Het NICAM heeft diverse initiatieven ontwikkeld, om op vrijwillige
basis content classificatie van audiovisuele producten on demand te bevorderen. Zo heeft het
NICAM recentelijk een samenwerkingsovereenkomst gesloten met brancheorganisatie
VODNed, waarmee de belangrijkste on demand aanbieders in Nederland zich committeren tot
aansluiting bij Kijkwijzer. Het Commissariaat bespreekt graag met NICAM en het ministerie
hoe de toepassing van Kijkwijzer of een vergelijkbaar initiatief verder verbreed kan worden.
Hoogachtend,
COMMISSARIAAT VOOR DE MEDIA,
prof. mr. dr. Madeleine de Cock Buning
voorzitter
drs. Eric Eljon
commissaris
-2-
Bijlage: Metatoezicht NICAM 2013
1. Betrouwbaarheid en validiteit
Op basis van de rapportage over de kwaliteitsbewaking in 2013 heeft het Commissariaat
vastgesteld dat de classificaties betrouwbaar en valide (en daarmee ook stabiel, consistent
en nauwkeurig zijn) en dat het NICAM zorgvuldig waakt over de betrouwbaarheid van het
classificatie systeem.
Het percentage correcte classificaties varieert van 88% tot 100%, voor de verschillende
categorieën, (televisie, promo’s, films en trailers). Met deze resultaten voldoet het NICAM
aan de eisen voor betrouwbaarheid. Daarbij moet worden opgemerkt dat de geringe
omvang van de steekproeven door NICAM de mogelijkheid tot metatoezicht beperkt. Een
geringe afwijking ten opzichte van vorige jaren in absolute aantallen levert al snel een
percentueel grote verbetering of verslechtering op.
Indicatoren van de validiteit van het Kijkwijzersysteem is het aantal klachten, de
overeenstemming met de classificatie in het buitenland en de bekendheid, de waardering en
het gebruik van Kijkwijzer onder ouders. De internationale vergelijking en het
publieksonderzoek geven een stabiel, positief beeld te zien. Het NICAM heeft aanpassingen
in de klachtenprocedure doorgevoerd, die zullen bijdragen aan de validiteit van het systeem.
2. Classificatie van media-aanbod en publicatie classificaties
De classificatie van televisieprogramma’s was in 88% van de gevallen juist. Dit percentage
is gelijk aan het percentage dat in 2012 behaald werd en is de afgelopen periode stabiel.
Gelet op het relatief grote belang van de classificatie van televisieprogramma’s, hebben wij
het NICAM verzocht zich in te spannen om dit percentage te verhogen. Het NICAM heeft
aangegeven welke instrumenten het hiervoor zal inzetten (ondermeer de codeurstraining).
Omroepen hebben een inspanningsverplichting de pictogrammen te laten plaatsen in
programmagidsen en teletekstdiensten. Het NICAM controleert jaarlijks of
programmagidsen, teletekstdiensten en filmladders de Kijkwijzer informatie correct
weergeven. Het percentage correcte publicatie van de classificaties blijkt rond de 80%.
Uit het gebruikersonderzoek 2014 blijkt dat naast de omroepgidsen ouders vooral digitale
informatiebronnen raadplegen: websites en mogelijk ook electronische programmagidsen
(epg’s) of app’s. Bij het bepalen van eventuele acties in dit kader dient het NICAM met
wijzigingen in het gebruik van informatiebronnen rekening te houden. Dit blijkt het geval te
zijn. Het NICAM is met de aanbieders van deze digitale informatie in gesprek.
Voor de overige informatiebronnen geldt het volgende:
Het NICAM heeft de hoofdredacteuren van de omroepgidsen aangeschreven met de vraag
hoe de informatievoorziening verbeterd kan worden. Daarnaast overweegt het NICAM om
de eigen website ook in te zetten ten behoeve van informatie over classificaties voor ouders.
Het NICAM heeft geen invloed op de kwaliteit van de filmladders. Teletekst wordt steeds
minder gebruikt als informatiebron en zal niet meer in de kwaliteitsrapportage meegenomen
worden.
3. Klachten en klachtenprocedure
Het aantal klachten dat jaarlijks ontvangen wordt is een indicatie voor de validiteit van het
Kijkwijzer systeem. Het aantal klachten en de wijze van afdoening door het NICAM
beïnvloedt tevens het draagvlak bij de achterban. In 2013 is het aantal klachten ten opzichte
van 2012 gestegen met 18, terwijl het aantal klachten dat door de Klachtencommissie is
behandeld, ten opzichte van 2012 is gedaald met 11. Deze daling is het gevolg van de
nieuwe klachtenregeling die per 1 mei 2013 in werking is getreden (met een proefperiode
van een jaar).
-3-
De nieuwe klachtenregeling is minder formeel door een tussenstap van mediation en biedt
de omroep of distributeur de gelegenheid de classificatie aan te passen en (in geval van
televisie) de productie op een ander tijdstip uit te zenden. Wordt dit verzoek niet binnen 3
werkdagen opgevolgd, dan wordt de klacht aan de klachtencommissie voorgelegd en kan
een sanctie volgen.
In de rapportage 2013 kon nog geen evaluatie van deze gewijzigde procedure opgenomen
worden.
Het NICAM heeft mondeling toegelicht dat de invoering van de gewijzigde procedure zeer
succesvol is geweest. Er kan sneller corrigerend worden opgetreden. Dat is volgens het
NICAM van belang voor zowel klager als aanbieder, en draagt bij aan het draagvlak. Het
Commissariaat onderschrijft deze conclusie van het NICAM.
4. Publieksonderzoek
Het publieksonderzoek heeft tot doel de bekendheid, waardering en het gebruik van
Kijkwijzer bij ouders na te gaan. Op hoofdlijnen geeft het onderzoek een stabiel, positief
beeld te zien. Er is echter sprake van een significante, zij het in absolute zin beperkte,
daling van het vertrouwen van ouders in de betrouwbaarheid van de adviezen van Kijkwijzer
(van 96% naar 92%) en van het percentage ouders dat toevoeging van pictogrammen zinvol
vindt (van 91% naar 86%). Het NICAM stelt voor af te wachten om te bezien of er sprake is
van een structurele ontwikkeling. Voor het Commissariaat is dit een belangrijk
aandachtspunt voor het metatoezicht voor het komende jaar.
5. NICAM on demand
Met het NICAM is gesproken over de diverse initiatieven die het NICAM heeft ontplooid met
betrekking tot content classificatie van het audiovisuele aanbod on demand.
Het internationale samenwerkingsproject You rate it, dat het NICAM in dit kader heeft
opgezet, heeft betrekking op user generated content. Een pilot is in maart 2014 begonnen.
Recentelijk heeft het NICAM een samenwerkingsovereenkomst gesloten met
brancheorganisatie VODNed, waarmee de belangrijkste on demand aanbieders in
Nederland zich committeren tot aansluiting bij Kijkwijzer.
Met Netflix, een buitenlandse zender op Nederland gericht, voert het NICAM vergevorderd
overleg. Netflix is bereid zelf haar aanbod te classificeren voor zover nog niet gebeurd en
zal zich binnenkort bij het NICAM aansluiten.
Het NICAM bepleit content classificatie voor audiovisuele producten, maar constateert een
ongelijk speelveld als het gaat om bescherming van minderjarigen: tussen lineair en non
lineair media-aanbod, publiek en commercieel aanbod, en aanbod dat valt onder
Nederlandse en buitenlandse jurisdictie.
Het Commissariaat onderschrijft de noodzaak van uitbreiding van het toezicht en
metatoezicht en zou graag met NICAM en het ministerie bespreken hoe de toepassing van
Kijkwijzer of een vergelijkbaar initiatief verder verbreed zou kunnen worden.
-4-

Download Report