Bodar als zeldzaam exemplaar op tv

Bodar als zeldzaam exemplaar op tv
AMSTERDAM. Is er in de toekomst nog ruimte voor religie in het Nederlandse medialandschap? De
meningen daarover lopen uiteen, zo bleek gisteren uit een debat in Amsterdam. Eén ding is duidelijk:
zending bedrijven via de media, dat kan echt niet meer. Over de gang van het hoofdgebouw van de Vrije
Universiteit in Amsterdam schrijdt een groepje mannen in toga's, op weg naar een
promotieplechtigheid. Even verderop verzamelt zich in een zaaltje een bont gezelschap van onder meer
theologen, mediabobo’s en studenten. Het is deze week Graduation Week bij de Amsterdamse
universiteit: een week vol promoties, opgeluisterd met onder meer debatten en lezingen.Een van die
debatten gaat over de toekomst van religie in de media. Een actueel thema nu de kleine
levensbeschouwelijke omroepen het veld hebben moeten ruimen. Job de Haan, voormalig hoofd radio
bij de IKON, radiopresentator Hennie Burggraaff van de NCRV en Bikram Lalbahadoersing, voormalig
medewerker van de OHM (Organisatie Hindoe Media), gaan met elkaar in discussie. Lalbahadoersing
ziet de toekomst van levensbeschouwing in het Nederlandse medialandschap niet rooskleurig in.
Misschien is de christelijke traditie nog wel in goede handen bij de grote omroepen. Er zijn verschillende
christelijke radio- en televisiemakers die als boegbeelden kunnen functioneren. Moslims, hindoes en
boeddhisten hebben echter niet van die boegbeelden. Die moeten het doen met surrogaten die niet
goed weten waar ze het over hebben. Hoe geloofwaardig zou het zijn als een sportpresentator de
verkiezingsavond presenteerde? De Haan is zo mogelijk nog somberder. Volgens hem is
levensbeschouwing in Hilversum verworden tot gevaarloos achterbanbehagen en ritueel folklore. Religie
en televisie gaan eigenlijk niet goed samen, stelt hij. Op televisie staat emotie, ervaring en
entertainment centraal. Een tv-programma moet de kijker een prettig gevoel geven en scoren met
kijkcijfers. Dat past niet bij religie, want het heilige heeft altijd gevoel geven en scoren met kijkcijfers.
Dat past niet bij religie, want het heilige heeft altijd iets ongrijpbaars, iets wat tegen de haren instrijkt.
Zodra we religie inzetten om kijkcijfers te genereren of de achterban tevreden te stellen, raken we dat
heilige kwijt. Een treffend voorbeeld daarvan vindt De Haan The Passion, de vertolking van het
paasverhaal met bekende Nederlanders die de EO sinds een aantal jaren samen met de RKK en de PKN
uitzendt. Ik vind dat een obsceen gebeuren. Een citaat van Jacco Doornbos, producent van The Passion,
is volgens De Haan veelzeggend. Hij zei vorig jaar in een interview: Natuurlijk zullen sommige mensen
deze vorm kitscherig vinden, maar aan de kijkcijfers te zien vindt het grootste deel van Nederland dat
niet; integendeel, ze vinden het prachtig. Burggraaff heeft de afgelopen jaren met eigen ogen gezien
hoe religie in de media steeds meer naar de zijlijn werd gedrongen, vertelt ze. Meditaties en
levensbeschouwelijke programma's verdwenen helemaal of gingen van radio 1 naar radio 5. De positie
van religie is kwetsbaar en minder vanzelfsprekend geworden. Toch is ze niet negatief gestemd over de
toekomst van religie in de media. Het gaat erom dat mensen in Hilversum contact maken met elkaar en
van daaruit de verbinding zoeken met de samenleving. Dat The Passion zo populair is, laat juist zien dat
religie er ook binnen de nieuwe kaders nog toe doet. Het concept past heel goed in deze
eventsamenleving. Ze wijst er ook op dat er verschillende theologen zijn die het goed doen in
actualiteitenprogramma's. Ik denk aan mannen als Frank Bosman en Antoine Bodar. Die weten door hun
heldere taal en goede voorbereiding ook een verbinding te leggen met de samenleving. De Haan is niet
overtuigd. Religie is in de media folklore geworden. Iemand als Bodar wordt bij Pauw & Witteman
opgevoerd als zeldzaam exemplaar. Zo van: dat zoiets nog bestaat in Nederland. Dat folkloristische zie je
ook bij The Passion. Het oude Paasverhaal van vroeger, weet je nog? En dat het goed in de
eventsamenleving past, daar kan ik niet zo veel mee. Een paar weken later gaan dezelfde mensen met
z'n allen rellen in Haren. Wat is er dan nog over van die verbinding? Lalbahadoersing vindt dat De Haan
te geringschattend doet over de manier waarop religie in de media naar voren komt: Mensen hebben
recht op folklore als dat hun zingevingskader is. Bovendien moet je van massamedia niet veel verdieping
verwachten. Het triggert mensen hooguit een beetje. Daarna moeten ze zelf op onderzoek uitgaan als ze
dat willen. Debatleider Johan Roeland, universitair docent media, religie en cultuur, vraagt aan het eind
van de bijeenkomst of er toekomst is voor theologiestudenten in de media. Lalbahadoersing denkt van
wel, mits je blijft geloven en dat ook durft uit te spreken. Dan weten ze je te vinden als ze iemand
zoeken voor een ethisch of levensbeschouwelijk thema. Dat betekent natuurlijk niet dat je mensen lastig
moet vallen met je religie. Als je zending gaat bedrijven ben je na drie maanden weg. De aanwezigen
lachen. Als er nog iets is wat vandaag op algemene instemming kan rekenen, is dit het wel.
Bron: refdag.nl

Download Report