download - Broeders van Liefde

12.11.2014
18.
n ANTWERPEN NOORD
woensdag 12 november 2014
Boerenkrijg
Wars van alle herdenkingen van de Eerste en de Tweede
Wereldoorlog, werd een beetje tegendraads in Sint-Job en
Brecht de Boerenkrijg herdacht. Een 25-tal Vlaamsgezinden
zong liederen en stapte ruim twee uur achter een witte vlag
met een rood kruis erop door de heide om net als de boeren in
1798 een sluikmis in een afgelegen boerderij te volgen.
dienst communicatie
ANTWERPEN NOORD.19n
woensdag 12 november 2014
Pater Herman Dupré
Achter een vlag twee
uur stappen over de
Brechtse Heide, in het
pikkedonker. Enkel
twee olielampen
worden meegedragen,
want 220 jaar geleden
moesten de boeren ook
in het donker over de
hei naar de sluikmis
stappen. Foto W&F
“Mijn familie in Geel was
slachtoffer repressie”
Herman Dupré. Foto W&F
#
“Ssst, anders
pakken de
Fransen ons”
Sint-Job, Essen
Hij heeft nog met de zoon
van toondichter Armand
Preud’homme in de klas
gezeten. Pater Herman
Dupré (81) steekt zijn
Vlaamsgezindheid niet
weg. Hij is norbertijn van
Tongerlo, maar woont al lang
in Essen. Pater Dupré is een
buitenbeentje.
00 Een kruisje heeft hij nooit gedra-
Vlaamsgezinden herdenken boerenopstand uit 1798
Sint-Job, Brecht
V
olgens de meeste
historici is de
Boerenkrijg, een
Zuid-Nederlandse
boerenopstand uit 1798 gericht
tegen de Franse bezetting, een
voetnoot in onze geschiedenis.
Maar zeg dat niet tegen Albert
Leenaerts. Daarom startte hij in
1999 met de herdenkingen.
00 Op 12 oktober 1798 kwam de
Vlaamse en Brabantse boerenbevolking, de brigands, in opstand tegen
de Franse bezetter, de sansculotten.
“Zonder de minste inspraak moesten de Vlaamse boeren ineens taksen betalen aan de Fransen”, vertelt
Albert Leenaerts uit Schoten. “Ze
mochten hun geloof niet meer beleven. De kunstschatten van onze
kerken en kloosters werden geconfisqueerd. Priesters die de eed van
trouw aan de Franse grondwet niet
wilden afleggen werden weggevoerd. Jongemannen tussen twintig en vijfentwintig moesten massaal dienst nemen in het Frans leger.”
Begin 1799 was de Boerenkrijg
neergeslagen. Het aantal doden
wordt geschat tussen vijfduizend en
tienduizend, wat miniem is tegenover de tientallen miljoenen uit de
Eerste en de Tweede Wereldoorlog.
“En toch vind ik het onrechtvaardig
dat de helden van de Boerenkrijg niet
op 11 november worden herdacht.”
Jaar na jaar legt Leenaerts - in het
begin verkleed als boer - met een
Vlaamse vlag een krans op 11 november vlak na middernacht aan het
monument voor de gesneuvelden in
Schoten. “Maar die wordt altijd weggepakt. Toen in 1998 de herdenking
van tweehonderd jaar Boerenkrijg
nauwelijks weerklank vond, ben ik
het jaar erop gestart met de herdenking. Eerst in Schilde, nadien hier op
de Brechtse Heide.”
De plaats van afspraak is het dui-
“Brigands kregen
van onze abdij
dakgoten om tot
kogels te smelten.”
pater
herMan dupré
voorganger
sluiKdienst
venlokaal in de Ontspanningslaan
in Sint-Job om 19.30u. We maken
er kennis met pater Herman Dupré
(81) van de abdij van Tongerlo, die
straks rond 23u de mis zal opdragen
in een oude koestal in hoeve De Hoge
Schouw. “Het gaat om een eeuwenoude hoeve, waar mogelijk vroeger
echt sluikmissen gehouden werden”,
zegt de pater. “De Boerenkrijg heeft
zich hier voor een groot stuk in de
Kempen afgespeeld. En ook qua timing is 10 november geen toevallige
keuze, want dan was de opstand op
haar hoogtepunt.”
“Dat ik zelf van de abdij van Tongerlo ben, is evenmin toeval. Onze
abdij heeft een actieve rol gespeeld
tijdens de Boerenkrijg. Zo hebben
de brigands de loden dakgoten en
regenpijpen van de abdij van de paters gekregen, om ze te versmelten
tot kogels. Onze abdij is in het bezit van een replica van Het Laatste
Avondmaal van Da Vinci van acht
bij vier meter. De paters hebben dat
schilderij in 1798 verstopt bij een notaris in Herselt om het te vrijwaren
van het Frans leger.”
Het is al ruim 21u wanneer onze
voettocht start, want eerst wordt nog
een uur gezongen. Het is aardedonker. Een vrouw die enkele maanden
geleden haar voet gebroken heeft onder een bakfiets, moet al na honderd
meter terug naar het duivenlokaal
hinken, omdat ze op de oneffen ondergrond niet voortgeraakt. Ze zal
met de auto naar de hoeve rijden, net
als de pater en nog enkele bejaarden.
“Voke, waarom draagt gij een vlag
van het Rode Kruis mee?”, vraagt een
kleinzoon van Albert Leenaerts onbevangen. “Dat is geen vlag van het
Rode Kruis, maar een van de vlaggen
van de Boerenkrijg. Het rood kruis
op de witte achtergrond verwijst
naar de Habsburgers.”
Aan de school Kristus Koning steken we over naar de Brechtse Heide,
die eigenlijk vooral uit bos en wei bestaat. Het is er stikdonker. Enkel twee
olielampen worden meegedragen.
De kinderen die meegaan, vinden
het geweldig om elkaar onderweg
te laten schrikken. “Ssst, straks horen de Fransen ons”, zegt Albert.
Kranen Luyckx in Brecht heeft speciaal op vraag van de Boerenkrijgherdenkers haar lichten gedoofd
die normaal over de Brechtse Heide schijnen. “Daar, een glimworm”,
wijst Albert. “Of nee, een chipsworm”, als het de glinstering van een
leeg zakje chips blijkt te zijn.
Als we rond 23u aan hoeve De
Hoge Schouw aankomen, valt de
koude pas echt in onze nek. “Ik heb
twee pullovers aangetrokken”, had
pater Dupré vertelt in het duivenlokaal, en dat is geen luxe. Hoewel er
fluwelen kussentjes op de troggen
van de koeien liggen, is de gevoelstemperatuur in de stal tegen het
vriespunt. Onbegrijpelijk genoeg
zit er één man in een wit polohemdje met korte mouwen. “Geert zweet
als een rund als hij gewandeld heeft.”
De adem van pater Dupré geeft wolkjes. Onder een afgebrokkeld oud
zwaluwnest zitten we vervolgens
tot middernacht in de sluikmis, die
opgedragen wordt aan Frans Luyckx,
de in september overleden boer van
De Hoge Schouw.
Even na middernacht staan we
aan een vuurkorf met een beker
chocomelk. Het is 11 november. Of
Albert nog zijn krans gaat leggen?
Hij knipoogt. “Benieuwd of die van
N-VA hem laten liggen.”
Kristin Matthyssen
Albert Leenaerts met zijn Boerenkrijgvlag. Foto’s W&F
#
Ook de
bullterriër
Paco mag
mee.
gen, vertelt hij. “Als ze aan mijn manier van doen niet merken dat ik pater ben, dan hapert er iets aan mij”,
zegt hij. “In de abdij hebben wij een
wit habijt, maar ook dat draag ik
nooit. De broeder-kleermaker sprak
me onlangs aan. “Zeg, raar maar
waar, er is iemand binnengekomen
met juist dezelfde maat als u. Moet ik
een nieuw habijt maken of mag ik dat
van u geven?” Ik heb hem gezegd dat
hij dat van mij mag doorgeven.”
Pater Herman Dupré was lange
tijd parochiepriester in Essen. Hij
woont er nu nog steeds. “Maar ik heb
wel de abdij nodig, als geestelijke en
psychologische ruggengraat.”
Dat pater Dupré voorging in de
sluikmis bij de Boerenkrijgherdenking, valt niet te verwonderen. Hij
doet ook mee de missen tijdens de
IJzerwake. “Ik ben afkomstig van
Geel, waar er aan de hoofdkerk nog
een herdenkingssteen voor de Boerenkrijg is. De leuze van de brigands
was Voor outer en heerd, wat Voor altaar en haard betekent, of voor kerk
en gezin. Mensen mochten hun geloof en eigenheid niet meer beleven.”
Vroeger deed Dupré mee de voettocht over de heide. “Ik herinner me
nog die keer dat mijn zaklamp in een
plas slijk was gevallen. Iedereen begon mee in dat slijk te zoeken. Tot
mijn gsm ineens ging en ik in mijn
borstzak tastte. Daar stak mijn zaklamp ook in. Toen was ik toch een
beetje beschaamd.”
Herman Dupré komt uit een
Vlaamsgezind nest. “Mijn vader
heeft vijf jaar vastgezeten na de
oorlog, omdat hij een ‘zwarte’ was.
Als kind van twaalf heb ik de repressie meegemaakt. Mijn moeder
bleef achter met twee kleine kinderen. Mijn eigen tweelingbroer en een
jonger broertje waren al gestorven.
Elke veertien dagen mochten wij vader in de gevangenis bezoeken. Hij
zat op verschillende plaatsen vast,
maar toch vooral in Beringen. Daar
moest hij in de mijn werken. Tot ze
zijn boekhoudkundige kwaliteiten ontdekten en daar gebruik van
maakten.”
Levenslange opsluiting
“Mijn moeder vond werk in een
schoenwinkel in Antwerpen. Mijn
broer en ik werden toen opgevangen door onze grootouders. Vader
was tot levenslange opsluiting veroordeeld, onder meer voor wapendracht tegen het vaderland. Hij had
een revolver omdat mijn grootvader
een bank had en hij geld naar kleine
gehuchtjes moest brengen. Ze hadden vader voor verklikking aangegeven, maar ik denk niet dat hij onnoemelijke dingen heeft gedaan, en een
verklikker was hij niet. Toen hij na vijf
jaar vrijkwam, heeft de hoofdman
van de Witte Brigade van Geel hem
uitgenodigd. Hij deed vader beloven
om één keer per jaar met zijn gezin
naar hem te komen in Geel, want zelf
moesten wij naar Antwerpen verhuizen toen vader vrijkwam. Hij mocht
niet in Geel blijven. In elk geval: dat
wij ieder jaar naar de hoofdman van
de Witte Brigade mochten, sterkt mij
in de overtuiging dat vader veel te
zwaar gestraft is geweest.”
“Het meemaken van die repressie
heeft een ongelooflijke verbondenheid gecreëerd die ik tot vandaag
voel. Ik voel mij op en top Vlaming.
Momenteel is er een Schot in de abdij die mij begrijpt, omdat een deel
van Schotland datzelfde onafhankelijheidsstreven doormaakt.” KMa
Liedjes zingen bij de ‘vlag van het Rode Kruis’. Foto W&F
#
“Ik ben zelf boer geweest”
Dirk Van Dijck (46) uit Wuustwezel zorgde voor de
olielampen tijdens de Boerenkrijgherdenking. “Ik ben
zelf tot mijn 31ste melkveehouder geweest, dus ik voel
me wel verwant met die boeren van 1798. De Vlaam
se strijd is nog niet gedaan.” Dirk komt uit een gezin dat
niet met politiek bezig was. “Mijn ouders boerden in
Loenhout, en landbouwers zijn meestal niet politiek ac
tief. Ik weet niet hoe dat Vlaams gevoel gegroeid is bij
mij. Een ‘trigger’ was zeker mijn legertijd. Normaal moe
ten kazernes tweetalig zijn, maar in het Belgisch leger is
dat zeker niet het geval.”
Dirk Van Dijck woonde ook een tijdje in Rijkevorsel,
waar hij actief was in de Vlaamse Kring en de cultuur
raad. “Daar in de cultuurraad werkte ik mee aan de
11 novemberherdenkingen. Ik ga nu al een tijdje mee
met deze Boerenkrijgherdenking. Het doet me iets om
hetzelfde te ervaren als wat onze voorvaderen mee
gemaakt hebben, toen ze in het donker over de hei naar
afgelegen boerderijen stapten om samen hun geloof te
kunnen beleven.” KMa
ll
Het is ijskoud in de oude koestal waar de mis wordt opgedragen. Foto KMa
De koeientroggen zijn omgetoverd tot kerkbanken. Foto KMa
De zaklamp is eigenlijk verboden.
thulleplein terecht.
Onvervalste volkscafés die
één voor één de deuren slui
ten, ook Volkegem ontsnapt
niet aan deze trend. ‘Zowat
vijftig jaar geleden telde Vol
kegem nog twaalf cafés’, ver
telt Volkegemnaar Hubert
Van Audenaerde. ‘Het was de
periode toen ik als bierhande
laar aan de slag was. In 1979
kocht ik café Den Obus en in
1998 werd ik eigenaar van ca
fé Au Petit Pont. Op het einde
Volkegem nog twaalf
dorpscafés
van de jaren negentig waren
in Volkegem al veel cafés ver
dwenen. We hadden toen ook
nog de cafés Transvaal en 't
Roosje en dat was het.’
‘Het café Au Petit Pont heeft
in elk geval een geschiedenis
van ruim honderd jaar achter
de rug. De naam refereert
naar het brugje dat destijds
biljarten en voor de spaar
kas.’
Wateroverlast
‘Maar Au Petit Pont kwam
ook meermaals in het nieuws
door de wateroverlast aan de
voet van de Volkegemberg.
Het café is verscheidene ke
ren onder water gelopen.
Toen ik acht jaar geleden met
pensioen ging, heb ik beide
cafés verhuurd aan het Dran
denaerde nog niet zoveel
kwijt.
‘In de plaats komt een mooi
project dat ook de naam ‘Au
Petit Pont’ zal dragen. Het
nog enige resterende café
Den Obus in Volkegem doen
we evenwel nooit van de
hand. Dat café ligt ons heel na
aan het hart. Het café werd
tijdens de Eerste Wereldoor
log verwoest door een obus,
vandaar de naam van het ca
fé.’
hij. ‘Het huis is één van de wo
ningen die vooruitspringen. Of
anders gezegd, op de oude rooi
lijn staan. Het is de bedoeling
om het huis op termijn te slo
pen en de vrijgekomen bouw
grond te verkavelen volgens de
nieuwe rooilijn. We wilden de
ze gelegenheid aangrijpen om
een signaal te geven dat een
veiliger doorgang op Kapellen
dries prioritair is voor deze
drukke gewestweg.’ (pdx)
Geen straatverlichting voor kinderdagverblijf
BRAKEL Het gemeentebe
stuur voorziet voor de nog
aan te leggen verbindings
weg TirseDriehoekstraat
geen openbare verlichting.
CD&V en NVA onthielden
zich bij die beslissing in de
gemeenteraad.
‘Op de nieuw aan te leggen
verbindingsweg tussen de par
king Tirse en de Driehoeks
traat moet in straatverlichting
voorzien worden’, reageert
Noel Morreels (CD&V).
‘Op die weg zijn de Broeders
van Liefde naast de basisschool
een kinderdagverblijf aan het
bouwen. Ouders die hun kinde
ren 's morgens vroeg brengen
of 's avonds ophalen, moeten
dit met een veilig gevoel kun
nen doen. Daarenboven zullen
in de nabije toekomst op die
weg nieuwe woningen opge
trokken worden en dan moet
toch verlichting geplaatst wor
den. Ik heb het ook moeilijk
met het feit dat het kinderdag
verblijf geen verlichting krijgt
en de nieuwe Finse piste
waar ook geen bewoning is
wel. Maar laat duidelijk zijn
dat ik er niet tegen de verlich
ting van die piste ben.’
‘Volgens ons plan rationeel
energiegebruik schakelen we
het licht uit in onbewoonde
straten’, zegt schepen van
Openbare Werken Sabine
Hoeckman (Open VLD). ‘Een
kinderdagverblijf is voor ons
geen bewoning. Niemand blijft
er overnachten. Wel of geen
verlichting in die straat was
het onderwerp van discussie.
Het argument dat kinderen die
weg zullen nemen houdt geen
steek. Dan zouden we alle stra
ten van de schoolroutekaart
moeten verlichten.’
Werfbezoek
‘Indien er later bewoning
komt, zal er waarschijnlijk wel
openbare verlichting komen.
De situatie blijft overigens be
spreekbaar. Graag zou ik een
werfbezoek brengen om het
dossier beter te kunnen in
schatten. Misschien wensen de
Broeders van Liefde zelf voor
verlichting te zorgen. Zij vroe
gen tot dusver niet om openba
re verlichting te plaatsen.’
Noel Morreels klaagt de onveiligheid aan langs
de weg naar het nieuwe kinderdagverblijf. Foto: edp
Coördinerend directeur kin
deropvang Broeders van Lief
de, Viviane Lauwers, vreest
voor de veiligheid van de kin
deren en de ouders. ‘Een straat
met fietsende kinderen en ex
tra verkeer door ouders die
kleine kinderen brengen of af
halen vereist openbare verlich
ting om de veiligheid van de
weggebruikers te garanderen’,
zegt Lauwers. (edp)

Download Report