Voedingscentrum is niet onafhankelijk - Relax-4u

Vanwaar de kritiek op het Voedingscentrum?
12 juni, 2014 | Matthijn Tromp
Blog de voedselzandloper, Gezonde Voeding, Schijf van Vijf, Voedingsmiddelen,
Voedingspatroon
Er is nogal wat kritiek op het Voedingscentrum, de
laatste jaren. Diverse onafhankelijke onderzoekers, wetenschappers auteurs en
bloggers laten zich kritisch uit over deze organisatie. Zo zou het Voedingscentrum
niet onafhankelijk zijn en zich teveel richten op de consensus van het huidige
voedingsaanbod. Ook zou de Schijf van Vijf feitelijk onjuist zijn en is het vreemd dat
het Voedingscentrum nog steeds zuivel promoot. Hoe zit dat?
Hoe onafhankelijk is het Voedingscentrum?
Het is vrij gemakkelijk om kritiek te uiten op het Voedingscentrum. Het
Voedingscentrum profileert zich namelijk als autoriteit, maar je kunt je afvragen of je
wel een autoriteit kunt zijn, in een gebied waarin meer onbekend dan bekend is.
Maar goed, een van de kritiekpunten van de tegenstanders van het Voedingscentrum
is dat het centrum niet onafhankelijk zou zijn. Hoe zit dat? Nou, op de website kun je
niet veel bewijs vinden voor die stelling. Het Voedingscentrum stelt zelf een autoriteit
te zijn en een onafhankelijke partij die de burgers zo goed mogelijk adviseert op het
gebied van gezonde voeding. Voor het advies baseert het Voedingscentrum zich op
de richtlijnen van de Gezondheidsraad. De Gezondheidsraad is een club die
overheden adviseert op het gebied van gezonde voeding en zich baseert op
wetenschappelijk onderzoek.
Nou, dat klinkt toch vrij goed? Laten we eens starten met de mate van
onafhankelijkheid. Het Voedingscentrum werd in het verleden onder andere
gesponsord door:









Ahold (Albert Heijn)
Heinz (Ketchup)
Kellogs Benelux (Cornflakes)
LU General Biscuits (Koekjes)
Sara Lee/Douwe Egberts Research (Koffie en thee)
Smiths Food Group BV (Chips)
Unilever (van de merken Knorr, Unox, Bertolli)
Nederlandse Zuivel Organisatie
Voorlichtingsbureau Vlees
Die sponsoring vond plaats in de vorm van zogenaamde leerstoelen. Deze werden
voor een deel gefinancierd door deze bedrijven en voor een groot deel door de
overheid. Het Voedingscentrum wordt vanuit de overheid ook gefinancierd door de
Productschappen Vis, Tuinbouw, Zaden granen en peulvruchten. Wat je uit dit rijtje
kunt opmaken is dat deze bedrijven allen een commercieel belang hebben. Deze
partijen vertegenwoordigen organisaties die miljarden verdienen aan bewerkte
voedingsmiddelen. Je kunt jezelf dan de vraag stellen, hoe onafhankelijk het
Voedingscentrum zich kan opstellen voor het geven van onafhankelijk advies, maar
goed, dat is aan jou om te beoordelen.
Op de website is het Voedingscentrum redelijk open over deze organisaties en stelt
het dat er een gedragscode is opgesteld, die de onafhankelijkheid in het advies zal
waarborgen. Maar goed, wie bijt in de hand door wie hij gevoed wordt? De kritiek op
het Voedingscentrum, als onafhankelijk orgaan, komt onder andere hier vandaan.
Dan zijn er nog de Productschappen die een rol spelen. Al sinds de introductie van
de Schijf van Vijf, het paradepaardje van het Voedingscentrum, is de Schijf van
Vijf en de rol van de commerciële partijen en de Productschappen omstreden.
De Schijf van Vijf
Het aandeel koolhydraatrijke voedingsmiddelen kent een te prominente plek op de
Schijf van Vijf ten opzichte van het vak met groente en fruit, volgens veel
tegenstanders. Ook is het aandeel onverzadigde vetten vrij laag en wordt vet
sowieso meer afgeraden dan aangeraden. Wat is hiervan het gevolg geweest in de
afgelopen jaren? Het voedselaanbod is in de afgelopen 30 tot 40 jaar veel gericht op
koolhydraten en veel minder op onverzadigde vetten. Wetenschappelijk onderzoek
heeft echter de relatie aangetoond tussen het eten van veel koolhydraten en
aandoeningen als overgewicht, diabetes 2, hart- en vaatziekten. Vet en zeker
onverzadigde vetten kent deze relatie niet. Vreemd dus. Het klinkt derhalve logisch
dat er tegenstanders zijn.
Koolhydraten
Hoe komen die koolhydraten dan op zo’n prominente plek in de Schijf van Vijf? Om
daar een antwoord op te geven, duiken we de geschiedenis in. Ten tijde van het
ontstaan van de Schijf van Vijf werd het Voedingscentrum onder andere geadviseerd
door de belangenbehartigers van de sectoren land- en tuinbouw, zuivel, vlees en vis.
Als je kijkt naar de indeling van de Schijf van Vijf, dan zie je welke
belangenbehartigers hun belangen het best hebben verdedigd. Koolhydraten vind je
in brood, pasta, ontbijtproducten, rijst, aardappelen en ook in groente en fruit. Helaas
vind je ze ook in allerlei calorierijke tussendoortjes, zoals candy bars, energierepen,
ontbijtkoek en noem ze maar op. Je kunt ze de hele dag door eten, als je niet oplet.
In het westen eten we simpelweg te veel koolhydraten, ten opzichte van de
lichaamsbeweging die de gemiddelde Nederlander dagelijks krijgt.
Doordat de gemiddelde Nederlander in de afgelopen 30 jaar structureel minder
lichaamsbeweging heeft gekregen, vanwege de immer voortschrijdende
automatisering en mechanisering, hebben we die koolhydraten in veel mindere mate
nodig. Een aanpassing zou dus op zijn plaats zijn. Je zou je kunnen afvragen
waarom het Voedingscentrum in de afgelopen decennia dit niet heeft gedaan.
Vandaar dat diverse tegenstanders met alternatieven zijn gekomen. Hiervan kan de
Voedselzandloper het meest bekend zijn. Dan zuivel. Het Voedingscentrum beveelt
dagelijks een portie zuivel aan.
Zuivel
Die aanbeveling is best vreemd voor een autoriteit op het gebied van gezonde
voeding. Er bestaan namelijk talloze onderzoeken die de ongezonde effecten van
melk aantonen. Veel mensen leiden aan een lactose intolerantie. Dit kan leiden tot
allerlei allergieën en aandoeningen zoals psoriasis en zelfs astma. Je zou, van een
hoge zuivelconsumptie, zelfs minder sterke botten van krijgen. Dit in tegenstelling tot
de bekende slogan. Hoewel zuivel het mineraal calcium bevat, bestaan er talloze
alternatieven die je dagelijks tot je kunt nemen, om zo aan je sterke botten te komen.
Zuivel lijkt alleen maar de gezondheid van de zuivelsector goed te doen.
Negeren van zeer gezonde voedingsmiddelen
Ook wordt het Voedingscentrum verweten, bepaalde gezonde voedingsmiddelen te
negeren. Voorbeelden hiervan zijn zaden, noten, kiemen, kefir, algen, amarant,
quinoa, spelt en zeewier. Stuk voor stuk zijn die erg gezonde voedingsmiddelen.
Over superfoods is het Voedingscentrum helemaal duidelijk: “Allemaal onzin”. Nou,
dit lijkt mij wat voorbarig. Ze zijn best gezond en ze worden onderworpen aan allerlei
testen, om hun gezonde werking aan te tonen. Ik ben zelf ook geen groot
voorstander van superfoods, omdat ze wat duurder zijn en er voldoende
alternatieven bestaan. Zo kun je voor goji bessen, net zo goed bramen en bessen
eten. Een stuk goedkoper. Je vindt de alternatieven onder andere op deze site,
onder top voedingsmiddelen.
Ook zou, volgens de tegenstanders, het Voedingscentrum aanbevelingen doen op
basis van de huidige consensus. Die consensus bestaat dan uit hetgeen de bedrijven
graag willen verkopen en de mensen graag willen kopen. Dit ligt, zeg maar, binnen
de lijnen van hetgeen iedereen gewend is. Maar ja, ben je daar nou een
voedselautoriteit voor? Zou de rol van een voedselautoriteit niet beter kunnen zijn om
mensen te informeren over voeding die positief bijdraagt aan de gezondheid en die
past in het huidige tijdsgewricht? Dit gaat wellicht tegen de huidige consensus in,
maar mensen naar de mond praten lijkt mij ook niet de oplossing.
Gelukkig zijn er tal van andere geluiden te horen. Hierbij kun je denken aan het werk
van Walter Willett, Jaap Seidell, Kris Verburgh en Michael Moss. Hoewel het platform
van die stemmen net zo verenigd is als die van het Voedingscentrum en hoewel
deze mensen dikwijls door de voedselproducenten worden uitgesloten, kan het
bijzonder raadzaam zijn om deze onafhankelijke mensen te volgen. Uiteindelijk
bepaal jij zelf wat je in je mond stopt. Jij bent dus zelf verantwoordelijk voor je eigen
gezondheid en de informatieplicht ligt dus ook bij jezelf. Het is dus niet handig dat er
veel verschillende partijen zijn die allemaal verschillende dingen zeggen over
voeding. Maar goed, ik denk dat het geen kwaad kan om je breed te informeren,
zodat je een goed beeld krijgt, van wat er allemaal gezegd wordt. Daarnaast is het
gebruik van je eigen gezonde verstand erg belangrijk in je keuzes.
NLbewustgezond.nl is opgericht om zelf een gezonde levensstijl te kunnen
ontwikkelen en om tegengas te geven aan de stijgende trend in overgewicht.
Derhalve informeert NLbewustgezond.nl je over Gezonde Voeding, Beweging en een
Gezond mentaal welbevinden. Dit wordt gedaan middels de blogs, de artikelen en
door het e-boek Gezonde Voeding (toepasselijke naam). Het e-boek Gezonde
Voeding is ook als paperback verkrijgbaar. Je ziet de beide boeken hier links staan.
Tot slot heeft NLbewustgezond.nl sinds enige tijd ook een Facebook pagina. Steeds
meer mensen weten deze te vinden en er worden regelmatig inspirerende quotes en
afbeeldingen opgezet. Gezond voor je geest.
Deze post is niet bedoeld om partijen af te kraken en andere partijen op te hemelen.
Er is namelijk veel meer onbekend, dan dat er bekend is over voeding. Hoewel een
broccoli beschikt over stoffen die kanker zouden kunnen voorkomen, betekent dit
nog niet dat je door het eten van veel broccoli, daadwerkelijk geen kanker krijgt. Die
relatie is wetenschappelijk heel moeilijk aan te tonen. Dit zelfde geldt voor roken.
Inmiddels zijn de schadelijke effecten roken voldoende aangetoond, maar je kunt niet
stellen dat je automatisch longkanker krijgt, doordat je rookt. Er spelen vele factoren
een rol, als het gaat om gezondheid.
- Kijk voor meer:
https://web.archive.org/web/20140627200917/http://www.nlbewustgezond.nl/vanwaa
r-de-kritiek-op-het-voedingscentrum/#sthash.C6lzS7iQ.dpuf

Download Report