Onderwijskundig beleidsplan 2014-2018 Stichting PCBO Leiderdorp 2 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Inleiding 3 Hoofdstuk 2: Visie 4 Hoofdstuk 3: Nadere benoeming van elementen uit de visie 4 3.1 Leeftijdsgroepen en systematisch basisonderwijs 3.2 Sociaal emotionele ontwikkeling 3.3 Medeverantwoordelijkheid van de ouders 3.4 Didactische vaardigheden van de leerkrachten 3.5 Aantoonbare competenties van de leerkrachten 3.6 Spelend leren 3.7 Adaptief onderwijs 3.8 Projectmatig/thematisch werken 3.9 Zelfstandigheid en samenwerking 3.10 Digitale hulpmiddelen 3.11 Kennis en vaardigheden 3.12 Pedagogisch klimaat 4 5 6 6 6 7 7 7 8 8 8 9 Hoofdstuk 4: Doelen 9 Onderwijskundig beleidsplan 2014-2018 Stichting PCBO Leiderdorp 3 1) Inleiding Dit onderwijskundig beleidsplan is opgesteld in het verlengde van het door de ledenvergadering van de PCSV in december 2013 goedgekeurde richtinggevend document. Dit document is als visie meegegeven aan de nieuw opgerichte stichting PCBO Leiderdorp. De stichting heeft dit verder uitgewerkt in een inmiddels vastgesteld strategisch beleidsplan 2014-18. Deze beide plannen zijn de basis van het per school vast te stellen schoolplan. In strategie en visie en de uitwerking daarvan lopen veel zaken parallel voor de vier scholen. Waar mogelijk wordt samen opgetrokken. Waar sprake is van specifieke schoolaccenten wordt dit opgenomen in het eigen schoolplan. Onderwijskundig beleidsplan 2014-2018 Stichting PCBO Leiderdorp 4 2) Visie Een school van Stichting PCBO Leiderdorp is een NIEUWE BASISSCHOOL. De scholen van PCBO Leiderdorp staan voor degelijk traditioneel onderwijs in een modern jasje. De leerling krijgt kwaliteitsonderwijs op het eigen niveau in een heldere, klassieke structuur. Dit wordt effectief gecombineerd met moderne inzichten en instrumenten. De leerling ontwikkelt zich in de Protestants-Christelijke traditie als een sociaal en emotioneel evenwichtig persoon. Daarnaast leert het kind te kijken naar de wereld om zich heen zodat het deze begrijpt en voorbereid is op een plaats in de maatschappij buiten de veilige omgeving van school en thuis. De afstemming en samenwerking met ouders/verzorgers is belangrijk om de leefomgeving van het kind in optimale balans te laten zijn. - De Nieuwe Basisschool is traditioneel omdat: we uitgaan van leeftijdsgroepen en systematisch basisonderwijs; we ons richten op sociaal emotionele ontwikkeling en karaktervorming uitgaande van de Protestants-Christelijke traditie gericht op naastenliefde en verantwoordelijkheid; we uitgaan van een medeverantwoordelijkheid van de ouders; onze leerkrachten didactisch vaardig zijn met hart voor het vak en de leerling - De Nieuwe Basisschool is modern omdat: we bij de jongsten uitgaan van spelend leren; we het onderwijs aanpassen aan het individuele niveau van het kind (adaptief onderwijs); we ook projectmatig/thematisch werken; we ons zowel op zelfstandigheid als op samenwerking richten; we gebruik maken van digitale hulpmiddelen met bewezen effect; we leerkrachten hebben die hun kennis en kunde up to date houden 1. 2. 3. 4. 5. Elk kind krijgt bij de scholen van PCBO Leiderdorp het onderwijs dat bij hem of haar past. Dat betekent: KENNIS en VAARDIGHEDEN die je voor je verdere ontwikkeling nodig hebt; VERTROUWEN in jezelf en dat je er niet alleen voor staat in je leven; OVERTUIGING dat je leven zin heeft ook en vooral in relatie tot je naasten; ZELFSTANDIGHEID zodat je eigen keuzes kunt en durft te maken; NORMEN EN WAARDEN vanuit de Christelijke traditie. - KORTOM: DE NIEUWE BASISSCHOOL biedt EEN STERKE BASIS, passend bij kinderen van nu. 3) Nadere benoeming van elementen uit de visie 3.1. Leeftijdsgroepen en systematisch basisonderwijs Onderwijsvisie Binnen ons onderwijs staat kennisoverdracht centraal. Maar onderwijs is meer dan het toetsen van kennis met behulp van formele testen. Het gaat om de totale vorming van jonge mensen in al z’n veelzijdigheid; de sociale, emotionele, sportieve en creatieve ontwikkeling zijn uiteindelijk minstens zo belangrijk als het opdoen van kennis. Ook het ontdekken van grenzen in een veilige omgeving is hier onderdeel van. Onderwijskundig beleidsplan 2014-2018 Stichting PCBO Leiderdorp 5 Individuele ontwikkeling Op de scholen van PCBO Leiderdorp werken we met het jaarklassensysteem en gebruiken we actuele lesmethoden. De traditionele hoofdvakken (rekenen, taal en lezen) staan hierbij centraal. We passen het principe van de doorlopende leerlijn toe, als belangrijke voorwaarde voor ononderbroken ontwikkeling. Bij het geven van onderwijs gaan we uit van de aanleg en het tempo van het kind. Voor elk kind streven we samen naar het hoogst haalbare resultaat. Kinderen die gemakkelijk leren krijgen meer uitdaging door extra opdrachten, terwijl kinderen die het moeilijker af gaat extra begeleiding en zorg krijgen. Dit betekent dat groepsgrootte van belang is, maar vooral ook de wijze waarop de aandacht voor individuele ontwikkeling op school is georganiseerd. Door klassen regelmatig in kleinere groepen te verdelen en ruimtes te gebruiken waar kinderen zelfstandig onder toezicht van een volwassene aan opdrachten werken, ondersteunen we dit uitgangspunt. 3.2. Sociaal emotionele ontwikkeling De ontwikkeling en de groei van de sociaal emotionele vaardigheden zijn van groot belang voor de groei van de leerling tot volwassene die in balans is. Er zal gedurende de schooltijd van de leerlingen op velerlei manieren aan deze ontwikkelingen aandacht moeten worden gegeven. Van leren kan alleen sprake zijn als de sociaal emotionele ontwikkeling harmonisch verloopt. Daarom moet ieder kind zich op school thuis voelen. Het welbevinden van het kind staat op de scholen van PCBO Leiderdorp hoog in het vaandel! Wij zien het als onze taak om de scholen te maken tot veilige plekken waar ieder zich geaccepteerd en gerespecteerd voelt. Dat doen we door respectvol met elkaar om te gaan en door elkaar steeds weer aan te spreken op verantwoordelijkheden. Welbevinden en betrokkenheid! Dit zijn twee begrippen die de leerkrachten van de scholen van PCBO Leiderdorp steeds voor ogen hebben bij het maken van hun keuzes. Om goed te kunnen leren moeten de kinderen ‘lekker in hun vel zitten’. Wij trachten ons onderwijs zo in te richten, dat de kinderen graag naar school gaan. Daarbij horen op het juiste moment een knipoog van de juf of meester, een schouderklopje en soms ook een aanwijzing om ander gedrag te laten zien. Het welbevinden van de kinderen staat steeds voorop. Hoe groter het welbevinden, hoe groter de kans om echt te kunnen leren! Daarbij streven we naar een zo groot mogelijke betrokkenheid van de kinderen. Kinderen worden zo veel mogelijk zelf eigenaar van hun onderwijsleerproces. Ze denken mee over de inhoud van de leerstof en kunnen hierbij keuzes maken. Ze bepalen zelf de volgorde waarin aan opdrachten wordt gewerkt en leggen uiteindelijk verantwoording af over wat ze hebben gedaan. De scholen van PCBO Leiderdorp zijn christelijke scholen. Dagelijks is sprake van een dagopening, een moment van bezinning aan het begin van de gezamenlijke lunch en een dagsluiting. Kerstmis, Pasen en Pinksteren worden gevierd. De kinderen maken kennis met verhalen uit de Bijbel. Het is zichtbaar dat het christelijke scholen zijn aan de manier waarop met elkaar omgegaan wordt. Pestgedrag wordt niet alleen niet getolereerd, we stellen ons als doel om het te voorkomen; bij grof taalgebruik worden de kinderen daarop aangesproken. Scholen van PCBO Leiderdorp kennen normen en waarden, waarbij respect en vertrouwen kernwaarden zijn. Wij leren de kinderen wat onbaatzuchtige dienstbaarheid is, dat het een goed gevoel geeft als je eraan kunt bijdragen dat een ander blij en gelukkig kan zijn zonder dat je er iets voor terug moet hebben. Uiteindelijk is de wijze waarop de organisatie van het onderwijs binnen de scholen van de PCBO wordt vormgegeven, de meest vergaande uiting van de identiteit van de scholen. De scholen werken met een ruimte om zelfstandig te werken. Door gebruik te maken van deze ruimte maakt de leerkracht zijn of haar handen vrij om hulp te geven aan wie dat nodig heeft. Onderwijskundig beleidsplan 2014-2018 Stichting PCBO Leiderdorp 6 3.3. Medeverantwoordelijkheid van de ouders De ouders/verzorgers hebben op onze scholen een grote rol. Zij zijn voor ons de deskundigen waar het gaat om de ontwikkeling van hun kinderen en onze leerlingen. Een open en eerlijke communicatie tussen ouders, leerkrachten en schoolleiding vinden we dan ook erg belangrijk. Ouders zijn welkom op school en worden serieus genomen. 3.4. Didactische vaardigheden van de leerkrachten - Didactische vaardigheden zijn die vaardigheden die leerkrachten dienen te bezitten om goed didactisch handelen mogelijk te maken. Bij het didactisch handelen staan de volgende zaken centraal: de lessen tonen een duidelijke opbouw; er wordt een duidelijke uitleg van de leerstof en de te maken opdrachten gegeven; er wordt regelmatig nagegaan of de leerlingen de leerstof en de opdrachten begrijpen; de leerlingen worden gestimuleerd om actief mee te doen; er worden binnen de les werkvormen gehanteerd die leerlingen activeren; leerlingen worden gestimuleerd zelfstandig gebruik te maken van informatie- en communicatietechnologie; leerlingen wordt geleerd op een doelmatige manier samen te werken en elkaar te ondersteunen; er wordt expliciet lesgegeven in leerstrategieën; de leerlingen worden gestimuleerd controle-activiteiten uit te voeren; het handelen van de leerkrachten is afgestemd op de behoeften en mogelijkheden van de groep leerlingen als geheel; bij de instructie wordt rekening gehouden met niveauverschillen; bij de verwerking wordt rekening gehouden met niveauverschillen; de organisatie van het onderwijsleerproces is doelmatig. 3.5. Aantoonbare competenties van de leerkrachten - Openheid naar de ouders. Onderzoeken van wensen en behoeften die leven bij de ouders en bij de kinderen. Waar mogelijk wordt tegemoet gekomen aan deze wensen en behoeften. Samenwerken. Een actieve bijdrage leveren aan een gezamenlijk resultaat of probleemoplossing, ook wanneer de samenwerking een onderwerp betreft dat niet direct van persoonlijk belang is. Initiatief. Kansen signaleren en er naar handelen. Liever uit zichzelf beginnen (pro-actief) dan afwachten. Organiseren van eigen werk. Effectief het eigen werk organiseren door het formuleren van doelstellingen en het plannen van activiteiten; beschikbare tijd en energie richten op de hoofdzaken en acute problemen. Groepsgericht leidinggeven. Richting en structuur geven aan de groep kinderen waarvoor men verantwoordelijk is. Leervermogen. Nieuwe informatie en ideeën in zich kunnen opnemen en effectief kunnen toepassen. Sensitiviteit. Zich bewust tonen van andere mensen en de omgeving alsmede de eigen invloed daarop. Gedrag laten zien dat getuigt van het onderkennen van de gevoelens en behoeften van anderen. Communiceren. Effectief communiceren van eigen standpunten en argumenten en het ontdekken en benoemen van gemeenschappelijke doelen op een wijze die tot overeenstemming en acceptatie bij beide partijen leidt. Onderwijskundig beleidsplan 2014-2018 Stichting PCBO Leiderdorp 7 - Stressbestendigheid. Effectief blijven presteren en effectief blijven communiceren onder tijdsdruk, bij tegenslag, teleurstelling of tegenspel. 3.6. Spelend leren De scholen van PCBO Leiderdorp willen nauw samenwerken met de kinderopvang in Leiderdorp. De afstemming tussen peuteropvang en het kleuteronderwijs bevordert een goede start van het kind in het basisonderwijs. Taalontwikkeling is daarbij van groot belang. En juist op deze leeftijd, is ook het ontwikkelen van sociale competenties en probleemoplossend vermogen een basis, die in volgende levensfasen onontbeerlijk is. Spelend leren is en blijft daarbij wat ons betreft de norm. Of de ontwikkeling van de kleuter goed verloopt wordt gevolgd via observatietechnieken die hun waarde veelvuldig bewezen hebben. Voor de kinderen in deze leeftijdscategorie zijn en blijven we terughoudend ten opzichte van het gebruik van formele (CITO-achtige) metingen. Deze toetsen vestigen teveel de aandacht op kennis gerichte doelstellingen terwijl wij naast de taalontwikkeling de sociale en motorische ontwikkeling van het kind vooral in de kleuterjaren erg belangrijk vinden. Ook zonder toetsen zorgen wij voor een vloeiende overgang van groep 2 naar groep 3. 3.7. Adaptief onderwijs De scholen van PCBO Leiderdorp bieden voor hun leerlingen een leer- en leefomgeving waarin ieder kind zich veilig en geborgen kan weten. De school is veel meer dan een lesinstituut op zich, het is een plaats waar de kinderen geholpen worden zich te ontwikkelen tot zelfstandig lerende en verantwoordelijkheid nemende leerlingen. De leerkracht draagt hierbij zorg voor de juiste randvoorwaarden en begeleiding bij het verwerven van deze vaardigheden op intellectueel, creatief, sociaal emotioneel, sportief en cultureel gebied, binnen de eigen mogelijkheden van het kind. Waar nodig en mogelijk wordt het onderwijs aangepast aan tempo en niveau van de individuele leerling. Hiertoe wordt zo vaak als nodig en mogelijk rekening gehouden met drie verschillende niveaus. Extra wordt ingezet op kinderen die in kennis en/of gedrag achterblijven, bijvoorbeeld door remedial teaching of externe ambulante begeleiding. Voor de kinderen die sneller gaan met bepaalde vakken zullen de scholen met extra stof werken en regelmatig zgn. plusklassen (gaan) organiseren. 3.8. Projectmatig/thematisch werken De zaakvakken (aardrijkskunde, geschiedenis, natuur en milieu) en de creatieve vakken (handvaardigheid, tekenen, muziek) krijgen een plaats in het onderwijsaanbod in de middaguren. Niet alleen de zaakvakken en de creatieve vakken krijgen een plaats in dit aanbod. Ook dans, drama, koken, filosoferen met kinderen en een extra gymles worden hierin ondergebracht. Zoveel mogelijk wordt rekening gehouden met interesses en hobby’s van de kinderen. De kinderen mogen regelmatig zelf kiezen van welk aanbod ze gebruik maken. Er zijn wel grenzen: om aan de kerndoelen te kunnen voldoen zijn er ook verplichtingen! Leerkrachten verzorgen die delen van het leerstofaanbod die ze leuk vinden en waar ze goed in zijn (teamteaching)! Talenten van kinderen en leerkrachten worden hierbij verder ontplooid. Het aanbod is niet alleen gericht op kennisoverdracht, maar ook op het ontwikkelen van diverse competenties van de kinderen: samenwerken, communiceren, informatie verwerven en verwerken, creativiteit, sociaal gedrag, doorzettingsvermogen, concentratievermogen, een bijdrage leren leveren aan duurzame ontwikkeling, samenhangen leren zien in onze complexe maatschappij, het voortdurend ontwikkelen Onderwijskundig beleidsplan 2014-2018 Stichting PCBO Leiderdorp 8 van meervoudige intelligenties, interesse tonen in culturele verschijningsvormen, het zelf kunnen produceren van kennis, het ontwikkelen van een kritische houding en een mening leren vormen. Kortom: wij willen de kinderen stimuleren in hun ontwikkeling en hen helpen om zich zo volledig mogelijk te kunnen ontplooien. Wij willen de kinderen een stevige basis geven om te kunnen voldoen aan de eisen van de hedendaagse maatschappij. Voor alle duidelijkheid: de zaakvakken aardrijkskunde, geschiedenis en natuur en milieu worden thematisch aangeboden. Het lesaanbod waarborgt zowel kennisoverdracht alsook het ontwikkelen van diverse competenties. Enerzijds wordt gebruik gemaakt van de gangbare methodes, inclusief instructies, samenvattingen en toetsen, anderzijds verwerken de kinderen de leerstof op een eigentijdse manier, bijvoorbeeld door het gezamenlijk samenstellen van een muurkrant of het individueel of in groepjes vormgeven van een presentatie met behulp van Powerpoint. 3.9. Zelfstandigheid en samenwerking Zelfstandig werken en zelfstandig leren zijn twee aparte begrippen die een onderlinge samenhang vertonen. Onder zelfstandig werken verstaan we een houding van de leerlingen waaruit blijkt dat deze in staat zijn zelfstandig te werken, dat wil zeggen verantwoordelijkheid te dragen om zelfstandig opdrachten uit te voeren, zorgvuldig om te gaan met gebruikte leermiddelen en materialen. Deze zelfstandigheid en verantwoordelijkheid voor zijn/haar eigen leerproces krijgen vorm binnen een geleide vrijheid om er voor zorg te dragen dat ieder kind tot zijn recht zal komen. Onder zelfstandig leren verstaan we de mogelijkheid voor het kind om na instructie op welk niveau dan ook, met behulp van de aanwezige leermaterialen en hulpmiddelen, zonder interventie van de leerkracht, opgegeven leerdoelen dan wel zelfgekozen leerdoelen te realiseren. Door gebruik te maken van de zelfstandigheid van de leerlingen wordt het mogelijk om op de scholen van de PCBO een organisatiemodel te hanteren waarbij de leerkracht meerdere momenten kan organiseren om ondersteuning te bieden aan de kinderen die daar behoefte aan hebben. Kinderen die het al zelfstandig kunnen, hebben de mogelijkheid om op een andere daartoe aangewezen plek verder te werken aan de weektaak. 3.10 Digitale hulpmiddelen De wereld van het kind wordt vandaag de dag voor een groot deel bepaald door “Media Literacy”. Het kind komt al op zeer jonge leeftijd in aanraking met allerlei vormen van Informatie Technologie. Allerlei vormen van media zijn dagelijkse realiteit in de wereld van het kind. Het is de taak van het onderwijs om vanuit deze realiteit het onderwijs nader vorm te geven. In de planperiode wordt het ICT gebruik als leermiddel (Tool) nader vormgegeven. ICT is niet meer een doel op zich maar een gebruiksvoorwerp. In de scholen zijn digitale schoolborden en laptopwagens aanwezig om dit te ondersteunen. De scholen beschikken over een goed functionerend netwerk. 3.11 Kennis en vaardigheden Wij geven de kinderen ‘passend onderwijs’. Onderwijs op maat, dat wil zeggen dat een kind dat sneller kan daartoe de gelegenheid moet krijgen, Kinderen die wat langzamer door de leerstof heengaan? Geen probleem. We halen eruit wat er in zit. We willen dat de kinderen zich breed kunnen ontwikkelen, hun sociale vaardigheden moeten de ruimte krijgen, hun creativiteit moet worden ontplooid, ze moeten communicatief sterk worden maar ze moeten ook, en dat wordt op onze scholen belangrijk gevonden, vooral goed leren rekenen, goed leren lezen en schrijven en ook hun taalvaardigheid moet goed in orde zijn. Onderwijskundig beleidsplan 2014-2018 Stichting PCBO Leiderdorp 9 Daarom zijn alle ochtenden voor de groepen 3 t/m 8 geheel gereserveerd voor de cognitieve vakken, dus rekenen, lezen, taal en schrijven. Daar wordt de basis gelegd! De scholen van PCBO Leiderdorp streven naar een hoge kwaliteit. Er wordt beleid ontwikkeld om de kwaliteit van het onderwijs gericht te verbeteren. 3.12. Pedagogisch klimaat - Onder het pedagogisch klimaat wordt in dit beleidsplan verstaan een klimaat waarin de onderwijsgevenden de volgende zaken goed hebben geregeld: er is een ordelijke en functionele werkomgeving gecreëerd; er wordt in gedrag en taalgebruik respect getoond voor de leerlingen, de ouders en de collega’s; er worden activiteiten ontwikkeld om het onderling respect bij de leerlingen te bevorderen; de ontwikkeling van het zelfvertrouwen bij de leerlingen wordt gestimuleerd en ondersteund. Dat geldt ook voor het nemen van eigen verantwoordelijkheid voor het individueel leerproces; op schoolniveau zijn duidelijke omgangsregels afgesproken; er wordt structuur geboden in de verschillende groepen. 4. Doelen 2014-2018. Gedurende de planperiode 2014-2018 wordt er naar gestreefd om over de gehele linie van goed naar beter te komen. Waar mogelijk worden kwantitatieve ijkpunten geformuleerd. Daarbij dient gewaakt te worden voor situaties waarbij het een ten koste gaat van het ander. Een geforceerde nadruk op cognitieve doelen kan ten koste gaan van aandacht voor sociale ontwikkeling of het aanbieden van voldoende uitdagingen op andere intelligentie-gebieden. Bovendien zijn scores gemiddelden van groepen kinderen die het ene jaar nu eenmaal anders zijn samengesteld dan het andere. Desalniettemin is het goed duidelijke en in schoolplannen verder te specificeren doelen te hebben maar dan als ijkpunt waaraan nadere analyse en discussie kan worden verbonden. - - Aan het einde van de planperiode is het volgende op alle vier scholen gerealiseerd: Het welbevinden en de betrokkenheid van de kinderen wordt waar mogelijk gestimuleerd. Met behulp van het observatie-instrument ‘Zien’ wordt een en ander systematisch in kaart gebracht en besproken. Voor alle kinderen is een passend aanbod op het gebied van rekenen, taal, lezen en schrijven. In het kader van het ‘HandelingsGericht Werken’ wordt de leerstof in elke klas per vakgebied op drie verschillende niveaus aangeboden. Dit aanbod wordt jaarlijks geëvalueerd. Er is individuele aandacht voor kinderen met een ondersteuningsbehoefte en er worden in plusklassen extra uitdagingen aangeboden. Voor de cognitieve vakken rekenen, taal en lezen streven we naar hoge opbrengsten. Per school worden in de schoolplannen concrete (CITO) ijkpunten geformuleerd die rekening houdend met de schoolpopulatie uitdagend maar wel haalbaar zijn en duidelijk boven het landelijk gemiddelde liggen. Gestreefd wordt daarbij naar een stijgende lijn in het gemiddelde over 3 jaar. In de middaguren worden de zaakvakken, creatieve vakken en andere uitdagende activiteiten in een uitgebalanceerd samenhangend systeem aangeboden. Dit aanbod wordt jaarlijks geëvalueerd. De zaakvakken aardrijkskunde, geschiedenis en natuur en milieu worden in een herkenbare vaste structuur aangeboden waarbij zowel kennisoverdracht alsook de ontwikkeling van diverse competenties zijn gewaarborgd. Deze aanpak moet wat betreft kennisoverdracht leiden tot Onderwijskundig beleidsplan 2014-2018 Stichting PCBO Leiderdorp 10 - - - - resultaten op de wereldoriëntatie-onderdelen van de Cito Eindtoets die aantoonbaar boven de landelijke gemiddelden liggen. Tijdens de start- en evaluatiegesprekken en tijdens het jaarlijkse groepsbezoek door de directeur is het pedagogisch klimaat in de betreffende groep steeds onderwerp van gesprek. Er zijn aantoonbaar activiteiten ontwikkeld om de ouderbetrokkenheid te vergroten. Er wordt planmatig gebruik gemaakt van alle beschikbare digitale hulpmiddelen. Dit gebruik wordt jaarlijks geëvalueerd. In alle groepen is zichtbaar dat de eigen leerkracht de basisondersteuning biedt die het kind nodig heeft. Daartoe worden de voorwaarden geschapen door regelmatig gebruik te maken van het stiltelokaal/binnenplein al waar de kinderen zelfstandig aan hun weektaak werken. Door het beleidsmatig werken met kwaliteitskaarten wordt gericht gewerkt aan de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs. Elk cursusjaar worden per school minimaal twee kwaliteitskaarten behandeld. Om de leerlingen zo goed mogelijk voor te bereiden op het Voortgezet Onderwijs wordt in de groepen 7 en 8 onder meer apart aandacht besteed aan het zelfstandig leren leren. Bij de opzet hiervan wordt samengewerkt met scholen van Voortgezet Onderwijs en onderling afgestemd in een PCBO intervisie-groep 7/8. Onderwijskundig beleidsplan 2014-2018 Stichting PCBO Leiderdorp
© Copyright 2024 ExpyDoc
