Groene stroomconsumenten hebben recht op

24
Inkoop energie
energiegids.nl
Groene stroomconsumenten hebben
recht op geloofwaardig product
De groene stroommarkt is voor velen ondoorzichtig. Er wordt in Nederland ongeveer drie keer zo veel
groene stroom verkocht als er wordt geproduceerd. Import kan dit verschil niet verklaren. Het is duidelijk dat hier iets niet klopt. Dat is om twee redenen jammer. Ten eerste hebben consumenten recht
op een fatsoenlijk product. Ten tweede mag in een goed functionerende markt worden verwacht dat
groene stroom een iets hogere prijs heeft dan grijze stroom. Alleen dan komt duurzame energie zonder
subsidie binnen bereik.
uit Duitsland. Omdat de groenheid van deze stroom al door
de Duitse consument is betaald, zijn de Duitse certificaten
echter niet te koop. De geïmporteerde certificaten komen
voor het overgrote deel uit Noorwegen.
In Noorwegen is alle stroom duurzaam. Er is voor Noorse
energiebedrijven dan ook geen enkele reden om een apart
groen stroomproduct te verkopen. De certificaten zijn
met andere woorden in dit land niets waard en kunnen in
Nederland worden gedumpt. De Noorse groene stroom
certificaten kosten een paar honderdste eurocent per kWh.
Het ‘vergroenen’ van een Nederlands huishouden met deze
certificaten kost één à twee euro per huishouden per jaar. Er
vindt voor alle duidelijkheid ook geen serieuze stroomimport
plaats uit Noorwegen. In jaren met veel regen, zoals 2011,
exporteert Noorwegen een paar procent groene stroom. In
drogere jaren, zoals 2010, importeert het land zelfs stroom.
Dat betekent dat ongeveer twee derde deel van de verkochte
groene stroom in Nederland in werkelijkheid grijs is.
Sible Schöne,
Programmadirecteur
HIER Klimaatbureau:
‘We zien dat een
groeiend aantal
bedrijven en overheden zich realiseert
dat ‘vergroening’ via
Noorse certificaten in feite onzin
is. Steeds meer
bedrijven kiezen
voor geloofwaardige
groene stroom uit
eigen land.’
Energieleveranciers en sjoemelstroom
Door Sible Schöne, Programmadirecteur HIER Klimaatbureau
Een consument kan niet zien of hij groene stroom krijgt of
niet. Dat is op zichzelf geen probleem. Ook bij biologische
producten kun je in de winkel niet zien hoe de productie van
deze producten is verlopen. Het idee achter groene stroom
is dat de consument de garantie krijgt dat er evenveel groene
stroom wordt opgewekt als hij verbruikt. Dit wordt gecontroleerd door de Autoriteit Consumentenmarkt (ACM) op
basis van certificaten die worden uitgegeven door CertiQ,
een dochter van Tennet. CertiQ maakte in 2012 zogenaamde
‘Garanties van Oorsprong’ aan voor 12,8 terrawattuur in Nederland opgewekte duurzame elektriciteit. De markt is echter
drie keer zo groot. Slechts een derde groene stroom wordt dus
in Nederland opgewekt. In totaal werd voor 35 terrawattuur
aan certificaten verbruikt in 2012.
Grijze stroom ‘vergroenen’ met Noorse certificaten
Dit verschil is niet het gevolg van extra import van groene
stroom. De daadwerkelijke import van stroom komt vooral
Met name NUON, Eneco en de Nederlandse Energie
Maatschappij hebben het voortouw genomen bij de inkoop
van Noorse certificaten. NUON heeft in het midden van het
vorige decennium al haar bestaande natuurstroomklanten
overgezet op het onzinproduct groenstroom en is vervolgens
met het geloofwaardige product Natuurstroom (later CO2 OK
stroom) nieuwe klanten gaan werven.
Eneco heeft in 2010 besloten om al haar 1,8 miljoen retailklanten met ingang van 2011 over te zetten op Ecostroom.
Dit product bestond in 2011 voor 15 procent uit Nederlandse groene stroom en voor 85 procent uit geïmporteerde
certificaten. In 2012 was het aandeel geïmporteerde certificaten voor Ecostroom opgelopen tot ruim 90 procent. Eneco
gebruikt de Nederlandse certificaten in toenemende mate
voor het product Hollandse Wind. Dit product deugt wel.
De reclame van Eneco is ook gericht op dit geloofwaardige
product.
Ook de Nederlandse Energie Maatschappij koopt op grote
schaal Noorse certificaten in. Het bedrijf combineerde in
2012 goedkope kolenstroom met Noorse certificaten en beschikt daarmee voor een grijs product over een volledig groen
stroometiket. Inmiddels heeft ook de NEM besloten een ge-
energiegids.nl
Inkoop energie
loofwaardig product aan te bieden op basis van Nederlandse
certificaten. Essent is het enige grote energiebedrijf dat zich
houdt aan de afspraak met milieuorganisaties uit 2007 dat
een product groen mag heten als tenminste 80 procent van de
stroom is gebaseerd op Nederlandse certificaten.
Initiatieven om markt te fatsoeneren
De afgelopen jaren is een aantal initiatieven genomen om de
markt te fatsoeneren. Stichting Milieukeur heeft een keurmerk geïntroduceerd dat op dit moment uitsluitend groene
stroom uit eigen land accepteert. De CO2-Prestatieladder,
waarvoor inmiddels ruim 400 bedrijven zijn gecertificeerd,
accepteert op dit moment alleen groene stroomproducten
die zijn gebaseerd op Nederlandse certificaten. De bezwaren
tegen import zijn niet principieel. Beide normen accepteren
import indien de stroom wordt geïmporteerd uit een lidstaat
van de Europese Unie of een ander land dat met de Europese
Commissie een EU duurzame energie doelstelling is overeengekomen.
Daarnaast moet kunnen worden aangetoond dat het exporterende land in het kader van de EU duurzame energierichtlijn de emissiereductie ten gevolge van de geëxporteerde
elektriciteit niet meetelt in de rapportages aan de Europese
Commissie. Deze voorwaarde voor import betekent dat de
groene stroom certificaten ook in een land als Noorwegen
een waarde krijgen. Als Noorwegen certificaten verkoopt
moet het land extra groene stroom produceren om aan haar
Europese verplichting te voldoen. Dan zal er geen dumping
plaatsvinden van certificaten, zoals nu gebeurt. Onder deze
voorwaarde wordt het certificatensysteem wel geschikt als
bewijs in de markt voor groene stroom en zal deze ook leiden
tot extra productie. Zo hoort dat in een normale markt.
Kiezen voor geloofwaardige groene stroom
We zien dat een groeiend aantal bedrijven en overheden zich
realiseert dat ‘vergroening’ via Noorse certificaten in feite
onzin is. Steeds meer bedrijven kiezen voor geloofwaardige
groene stroom uit eigen land. Partijen, zoals de NS en in de
toekomst mogelijk ook de netwerkbedrijven, gaan daarbij nog
een stap verder en kiezen voor zogenaamde power purchase
agreements; overeenkomsten om gedurende een aantal jaren
stroom af te nemen uit specifieke windparken tegen een afgesproken prijs. De landelijke overheid is met haar duurzame
inkoopbeleid nog niet zo ver, zoals onlangs bleek, maar dat
verandert hopelijk snel. De Tweede Kamer heeft aangedrongen op een geloofwaardig product en heeft daarbij verwezen
naar de criteria uit de CO2-Prestatieladder. Ook heeft de
Tweede Kamer bereikt dat op het stroometiket vanaf 2015
zichtbaar wordt welk deel van de groene stroom uit Nederland komt en welk uit het buitenland.
Groene stroom checker
De stijgende vraag in het bedrijfsleven naar een product dat
deugt leidt op dit moment helaas nog niet tot een meerprijs
voor groene stroom. Het belangrijkste gevolg is vooralsnog
vooral dat gewone consumenten steeds meer een onzinproduct krijgen. Het groene stroomverhaal is complex. Je
mag van de drie tot vier miljoen huishoudens die voor dit
product kiezen niet verwachten dat ze zich allemaal in deze
materie gaan verdiepen. Om de consument te helpen staat
op de site www.hier.nu/echte-groene-stroom een groene
stroom checker, waar de samenstelling van alle groene stroom
producten is te vinden en waar consumenten kunnen zien
of hun product deugt. Dat is een belangrijke stap, maar om
de consumentenmarkt echt te fatsoeneren is meer nodig. De
energiebedrijven spelen daarbij de sleutelrol.
Meerprijs groene stroom van grote waarde
Het is van groot belang dat ook bedrijven als Eneco en
NUON zich realiseren dat een fatsoenlijke groene stroommarkt belangrijk is. Allereerst omdat consumenten recht
hebben op een fatsoenlijk product. Maar ook de meerprijs
kan van grote waarde worden. Verwacht mag worden dat een
groot deel van de burgers en bedrijven die nu kiezen voor
groene stroom het acceptabel vindt als deze stroom 5 tot 10
procent duurder is. Voor de consument betekent dat 1 à 2
eurocent per kWh, oftewel € 2 tot € 4 per maand extra. Onderzoek wijst dit ook uit: een meerprijs van 5 tot 10 procent
voor een echt duurzaam product is voor veel consumenten
aanvaardbaar.
Het belang van deze 1 à 2 eurocent/kWh is groot. De twee
belangrijkste duurzame energieopties, wind op land en de
bijstook van duurzame biomassa, zijn op dit moment nog
1 à 2 eurocent per kWh duurder dan grijze stroom. Een
echte markt voor groene stroom kan beide opties rendabel
maken. Een echte markt voor groene stroom kan met andere
woorden een einde maken aan het eeuwige verwijt dat windmolens op subsidie draaien. En daar willen we toch een keer
naar toe.
De sleutel om dit te bereiken ligt bij de grote energiebedrijven. Zij moeten er met elkaar voor kiezen om de consumentenmarkt te fatsoeneren en de consument een eerlijke keuze
te geven. Het onwenselijke alternatief is blijvend geharrewar,
waardoor de gewone consument die iets goeds wil doen voor
het milieu haar vertrouwen in het product groene stroom
steeds meer verliest.
25

Download Report