Klik hier voor het volledige artikel (PDF)

Outlook 2014 - 2015
De Amerikaanse vastgoedmarkt
maart 2014
De Amerikaanse vastgoedmarkt blijft haar
opgaande lijn voorlopig volgen. De gebruikers­
markten laten gemiddeld een verbetering zien,
waarbij landelijk gezien de leegstand daalt en
huurprijzen stijgen. Voor de periode 2014 - 2018
verwachten wij nu wel een beperkte stijging
van de aanvangsrendementen. Hierdoor zullen
de waardestijgingen met name vanuit een
boven­inflatoire huurgroei gerealiseerd moeten
gaan worden. Hiermee blijven de rendements­
verwachtingen voor Amerikaans vastgoed voor
de middellange termijn aantrekkelijk met
verwachte totaalrendementen van 6,5%-9,5%,
afhankelijk per sector en markt.
Focus in beleggingsstrategie
•Focus op winkels (gericht op food) en
bedrijfsruimten (e-commerce, comeback
maakindustrie)
•Voorzichtigheid geboden bij huurappartementen en (prime/core) kantoren vanwege
recente grote prijsstijgingen
•Focus op Core Gateway1 steden (hoog
geprijsd, maar bieden hoogste rendement
op lange termijn)
•Secundaire markten (non-Gateway markten
als Denver, Houston) zijn ook interessant, met
name die markten die gedreven worden
door de energie- en technologiesector
•Ook mogelijkheden voor nichesegmenten
zoals medical offices
1Onder de Gateway markten vallen Boston, Chicago, Los
Angeles, New York, San Francisco en Washington DC.
Outlook
2014
2015
Waardegroei kantoren
+
-/+
Huurniveau kantoren
+
+
Waardegroei winkels
-/+
+
Legenda
Huurniveau winkels
+
+
Waardegroei huurappartementen
+
-/+
Huurniveau huurappartementen
+
-/+
+
=/+
=
=/-
positieve verwachting
stabiel tot lichte stijging
stabiel
stabiel tot lichte daling
negatieve verwachting
SWOT-analyse Amerikaanse vastgoedmarkt
Strengths
Weaknesses
Economische groei richting +3%, beschikbaarheid financieringen
neemt toe
Hoge overheidsschulden, zowel nationaal als lokaal, waarvan de
aflossing de economische voortgang kan bedreigen
Gemiddelde rendementsverwachting voor 2013-2018 rond de
8% (top 20-markten)
Herstructurering voorraad commercieel vastgoed leidt tot
ontstaan van locaties met structureel hoge leegstand
Stijgende bezettingsgraden/toenemende consumptieve
bestedingen
Beperkte nieuwbouwvolumes (behalve huurappartementen)
Opportunities
Threats
Comeback industriële productie naar de VS
Lange rente loopt (te) snel op
Hoge verwachte bevolkingsgroei door jonge leeftijdsopbouw
Nieuwbouwaanbod huurappartementen loopt op
Goede performance logistiek
E-commerce zorgt voor lagere verkoop in winkels
Afname hoeveelheid m2 per medewerker voor kantoren
De gebruikersmarkten vertonen een opgaande
lijn. De opname neemt toe, de leegstand daalt en
de huurgroei groeit landelijk gezien boven inflatie.
Opvallend is de sterke vraag naar bedrijfsruimten,
waarbij e-commerce een belangrijke drijfveer
vormt. Terwijl in de meeste sectoren sprake is
van historisch lage nieuwbouwcijfers worden er
wel volop huurappartementen gebouwd, vandaar
dat de huurprijsgroei in deze sector verminderd.
De perspectieven verschillen sterk per markt en
type locatie. In de kantorensector blijft een
onverminderd stijgende vraag naar ruimte vanuit
de tech- en de energiegerelateerde sectoren.
De winkelmarkt is net als de consumenten­
bestedingen voorzichtig aan het herstellen.
Beleggingsvolume Verenigde Staten (2003-2013)
Bron:CBRE Econometric Advisors
Kantoren
Winkels
Bedrijfsruimten
Appartementen
350
x USD miljard
300
250
200
150
100
50
0
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
2010
2011
2012
2013
2012
2013
Totaal jaarrendement Amerikaans vastgoed
(2003-2013)
Bron:NCREIF/NPI
Totaal jaarrendement
Langjarig gemiddelde 1978-2013
25
20
15
10
%
Trends en ontwikkelingen afgelopen half jaar
Met een nieuw begrotingsakkoord en
bezuinigings­maatregelen van in totaal USD 63
miljard is een nieuwe ‘government shutdown’
eind 2013 voorkomen. Met de stabiliteit op dit
punt en de aantrekkende wereldeconomie, is de
verwachting dat de economische groei in 2014
hoger uitkomt dan eerder werd voorzien (3,0%).
Nu ook de werkloosheid al enige tijd daalt en
consumentbestedingen toenemen is de Federal
Reserve stap voor stap begonnen met het
terugschroeven van haar steunaankopen
(‘tapering’). Belangrijk hierbij is dat het tempo
van afbouw geleidelijk is. Hoewel eerder een
stabilisatie van aanvangsrendementen werd
voorzien was er het afgelopen half jaar nog
steeds sprake van een dalende beweging op
de belangrijkste Amerikaanse vastgoedmarkten.
Naast een aanhoudende focus op prime objecten
in de zogenoemde Gateway markten breidden
beleggers steeds vaker hun horizon uit naar meer
secundaire markten en locaties. De toenemende
beleggingsdynamiek blijkt uit de stijgende trend
van het transactievolume de afgelopen vijf jaren,
welke ondersteund wordt door de toenemende
beschikbaarheid van vastgoedfinanciering.
De verwachting is, mits de ‘tapering’ geleidelijk
plaatsvindt, aanvangsrendementen niet een
op een de stijgende lange rente gaan volgen,
maar in plaats daarvan in de komende jaren in
bescheiden tempo oplopen.
5
0
Het totaalrendement voor Amerikaans vastgoed
is in 2013 uitgekomen op 10,6%, 50 basispunten
hoger dan 2012. In de belangrijkste markten heeft
een daling van de aanvangsrendementen voor
een hoger dan verwachte waardeontwikkeling
gezorgd.
-5
-10
-15
-20
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Outlook 2014 – 2015 | De Amerikaanse vastgoedmarkt | maart 2014
2010
2011