OMD 2014 Routebeschrijving

Routebeschrijving OMD 2014 "Op reis"
Voor het landelijk thema "Op reis" lenen zich in Ommen verschillende objecten en
aandachtspunten. We maken een keuze en koppelen er een fiets- en wandelroute aan vast.
Veel Nederlanders associëren Ommen met natuur en recreatie - "daar gingen we wel eens met
vakantie heen" is een uitspraak die men in verscheidene media nogal eens tegenkomt. Het is
dus voor de hand liggend dat we onze tocht beginnen met een kampeerterrein, één van de vele
in onze gemeente: naast vijf boerencampings en een tiental bungalowparken zijn er wel
twintig campings. Ja, in de zomer lijkt het oude stadje wel op een oud schilderij waarop de
belegering van een stad wordt afgebeeld met talrijke tentenkampen rond de vesting. De vijand
is in dit geval echter een vriend; er vindt een vreedzame invasie van toeristen plaats die de
terrasjes bevolken, uit winkelen gaan en onze attracties bezoeken.
1) We hebben camping De Koeksebelt uitgekozen als startplaats. Het wordt meteen duidelijk
wat de oorsprong van deze voorziening is geweest: de prachtige ligging aan de Vecht.
De Vecht is van oudsher het levenbrengende water voor Ommen. Toen er in 1495 een
brug kwam (met een tol) was dit een grote stimulans voor de groei én de vrijheden van dit
stadje (stadsrechten vanaf 1248). De rivier, ontstaan uit een geul van smeltwater op het eind
van de laatste ijstijd, is een regenrivier met zomers weinig en in de winter veel water. Behalve
welvaart bracht de rivier ook problemen: overstromingen of juist te weinig water voor de
handelsschepen hebben aanwonenden en autoriteiten vaak en langdurig beziggehouden. In het
begin van de vorige eeuw heeft men de rivier gekanaliseerd en gereguleerd door stuwen aan te
brengen maar tegenwoordig zoekt men het complex van natuur en milieu, recreatie en
economie aan te pakken door meandering en het creëren van overloopgebieden. Nog steeds is
de Vecht tussen Ommen en Hardenberg niet bevaarbaar doch veranderingen hangen in de
lucht.
In 1916 kwamen Jacob van der Boon en zijn vrouw Geertje Visser vanuit het westen van het
land naar Ommen. Zij vestigden zich op de Stekkenkamp (het huidige Vechtgenotenhuis),
alwaar zij vanaf 1918 reeds de eerste gasten mochten ontvangen.
In het voorjaar van 1941 kwam de familie op de huidige camping de Koeksebelt terecht. De
boerderij werd gehuurd van de familie Bijl de Vroe voor 580 gulden per jaar (ongeveer 270
euro). Vanaf dat jaar kwamen er jaarlijks wederom gasten bij grootvader en grootmoeder
Van der Boon.
In 1964 namen zoon Hage en zijn echtgenote, Jennigje Stegeman, de boerderij en het
kampeerbedrijf over. Tot 1972 werd er naast de boerderij en het kampeerbedrijf ook nog een
zuivelhandel gedreven. In dat jaar kregen de kinderen - Gerdi, Frans, Bram, Dick en Jack de vraag wie van hen de zuivelhandel wilde overnemen. Geen van de kinderen zag daar iets
in, zodat vier weken later de zaak verkocht werd. Even later begon de opkomst van de
supermarkten zodat niemand spijt had van dit besluit. Van de boerderij was inmiddels niet
veel meer over. Bijna alle gronden aan de Vecht werden voor kamperen gebruikt.
In 1986 namen zoon Jack en zijn echtgenote Jacqueline de camping over. Zij kampeerden zelf
met de caravan op diverse plaatsen in Europa, overal maximaal drie dagen, en deden daar
veel ideeën op. Mede dankzij het advies van de heer Albers, destijds recreatie-ambtenaar van
de gemeente Ommen, werd veel geïnvesteerd in de sanitaire voorzieningen. De horeca werd
op een hoger plan gebracht. In 1988 leidden deze investeringen tot een classificatie door de
ANSB met drie sterren. In de jaren '90 werd op de hele camping riolering, centraal
antennesysteem en op iedere plaats een watertappunt aangelegd.
In 1998 werd de camping wederom op een hoger plan gebracht door opnieuw te investeren in
sanitair, ditmaal met het eerste verwarmde sanitairgebouw. In oktober van dat jaar liep
tijdens hoog water in de Vecht de complete camping forse schade op: de slopershamer kwam
eraan te pas in de kunststofvloeren van het splinternieuwe sanitairgebouw; elektra en het
c.a.s. waren zwaar beschadigd, net als de tennisbaan.
Op 1 oktober 2002 werd de naastgelegen camping "'n Twieg" overgenomen van de heer G.
Stegeman. Dit complex werd compleet heringericht en aangepast aan de bestaande camping
met sanitair, kabels, waterleidingen, elektra, cai en riolering; de indeling van het terrein
veranderde totaal, nieuwe wegen en speeltuintjes werden aangelegd. Mede dankzij een
bijzonder zachte winter kon er op 25 april 2003 weer op dat terrein gekampeerd worden. Dit
heeft uiteindelijk geleid tot een bedrijf met 4,5 sterren en een 9,3 in de classificatie.
Naast vervoer over het water kennen we het vervoer over land: de mensen die 's
zondags hele einden naar de kerk liepen, boeren die met karren hun waren naar de markt
brachten, de grote wagens op de Hessenwegen, het moderne vrachtverkeer: ze maken gebruik
van ingesleten paadjes tot geasfalteerde wegen. Tegenwoordig zijn er mensen die de oude
middelen van transport in ere houden; een voorbeeld hiervan is:
Koetsiersvereniging In 't Gareel van G.J.Beniers
"Wij zijn een middelgrote vereniging met enthousiaste leden, die zelf veel organiseren.
De meesten zijn in het bezit van een koetsiersbewijs, wat erg op prijs wordt gesteld. We
bestaan nu alweer 35 jaar. Ons doel is het goed en vriendelijk omgaan met paarden en
pony's. Bij de winterdag worden we bijgeschoold om ons doel te bereiken, zodat we een
correcte aanspanning hebben.
Wat doen onze leden: het onderhouden van menlessen, paarden beslaan, spiermassage,
paarden beleren, jureren, paarden fokken, huifkartochten, authentieke tochten, trouw- en
rouwvervoer, ploegen en oogsten, wedstrijden, gezellige ritten enz.
We vinden het prachtig dat we voor deze dag gevraagd zijn en dat we ook aan dit thema onze
invulling kunnen geven."
Er komt vanaf de Koeksebelt een rijtuig voor een kleine tocht rond Het Laar
voor 4-6 personen. Daarnaast zullen om 11.00 en om 14.00 van de Zwolseweg tot
Vilsteren en terug ongeveer tien rijtuigen heen en weer rijden.
2) We gaan rechtsaf de fraaie bomenlaan "Zwolseweg" op (links is de havezate 't Laer
enigszins zichtbaar) en komen dan bij Gilwell Ada's hoeve, al een eeuw lang een centrum
van de padvinderij in Nederland; de padvinders waren waarschijnlijk de eerste kampeerders in
Ommen. Ook hier kunnen we een wezenlijk aspect van de Vecht (en van scouting) leren
kennen: hoe komen we aan de overkant als er geen brug is?
Aan de Zwolseweg 17 ligt het Scouting Buitencentrum Gilwell Ada's Hoeve.
De eerste steen van het boerderijtje Gilwell Ada's Hoeve werd gelegd op 8 september 1853
door A.P.A. (Ada) Gravin van Regteren van Appeltern. Waarschijnlijk had het de functie van
tolhuis. De boerderij werd in 1911 gekocht door baron R. van Pallandt van Eerde en was
toen één van de 23 boerderijen die tot het bezit van het landgoed Eerde behoorden. In 1913
overleed de baron en zijn neef Philip erfde het bezit en werd de nieuwe baron Van Pallandt
van Eerde. Deze erfgenaam werd al in 1911enthousiast over de idealen van de toen pas
opgerichte padvindersbeweging. Vanaf 1913 kampeerden er padvinders op het landgoed
Eerde, waarvan ook Gilwell Ada's hoeve deel uitmaakte. In het najaar van 1922 werd Gilwell
Ada's hoeve speciaal gereserveerd voor scouting. Op 9 juli 1923 kon de hoofdverkenner
J.J.Rambonnet de officiële opening van Ada's hoeve verrichten. Sindsdien wordt er door
scouts gekampeerd.
De naam Gilwell is ontleend aan het landgoed Gilwell Park in Engeland. Dat was een
trainingskamp voor scoutingleiders. Zij konden hier een speciale cursus voor leiders volgen:
de Gilwell training. Dat wilde men in Nederland ook. In 1923 bood baron Van Pallandt aan
om Ada's hoeve hiervoor te gebruiken en zo geschiedde.
In 1935 verkocht baron Van Pallandt Gilwell Ada's hoeve met 44 ha grond aan de
Nederlandse Padvinders Vereniging, de NPV. Toen in 1973 de NPV fuseerde met de
katholieke en de meisjes padvindersbeweging gingen zij samen verder onder de naam
Scouting Nederland. Gilwell Ada's Hoeve verloor weliswaar zijn functie als landelijk
trainingscentrum maar het bleef een bruisend landelijk kampeerterrein waar elk jaar weer
scouts (en niet-scouts) mooie avonturen beleven.
De scouts bieden een keuze uit de volgende activiteiten: een vlot maken; het bezichtigen van
de historie van Ada's hoeve en de Van Pallandtgroep in een partytent; een workshop kaart en
kompas lezen; een quiz: wat neem je mee als je als scout op reis gaat; welke technieken
worden op een tocht zoal gebruikt; op een zitje van pionierhout aan de oever kunnen de
deelnemers uit rusten en over het water kijken.
Vanaf Ada's hoeve gaan we weer rechts en vervolgen het fietspad
3) De Laarbrug voert ons de rivier de Regge over, die vlakbij in de Vecht uitmondt. Voorbij
Manege (en pannenkoekenrestaurant) de Laarbrug gaan we onder de N48 door richting
Vilsteren. We komen dan langs een camping die voor de verandering ook Laarbrug heet. Die
camping heeft vroeger heel andere functies gehad en dat is voor een deel nog op het terrein te
zien. Voor een goed overzicht van wat dit gebied met reizen heeft te maken, moeten we
doorrijden naar Vilsteren waar een tentoonstelling is te bezichtigen over dit onderwerp (in het
landgoedcentrum (erve Borrink), die getiteld is: "Expositie Laarbrug: een geschiedenis in
beeld".
In de brochure "Van Kamp tot Kamping" wordt de geschiedenis van de camping
Laarbrug (en bungalowpark Uniek) beschreven. De familie Langezaal exploiteert deze
terreinen sinds 1969. In diezelfde tijd werd ook de N348 aangelegd en kwam er een grote
slinger in de Zwolseweg naar Vilsteren, even voorbij de oude ophaalbrug en de (in 1942
opgeheven) tol bij de Regge.
Het was echter geen maagdelijk terrein waar het recreatiepark zou komen. Vóór de oorlog
heeft hier al een kamp met barakken gestaan voor werklozen die in het kader van de
werkverschaffing in de omgeving projecten moesten uitvoeren. In de oorlog werd het terrein
gevorderd voor de Nederlandse Arbeids Dienst; hier werden mensen ondergebracht
(aanvankelijk vrijwillig, later gedwongen) voor (semi-) militaire werkzaamheden zoals het
graven van loopgraven en tankwallen. De thans nog aanwezige toegangsweg van basaltkeien
dateert uit die tijd. Na de oorlog werd Laarbrug eerst een interneringskamp voor NSB-ers
en andere collaborateurs, later een sportschool voor militairen. Ook stond het terrein een
tijdje leeg. In 1951 kwamen de"Ambonezen", dat wil zeggen: militairen uit de Molukken die
bij het KNIL hadden gediend en na het onafhankelijk worden van Indonesië hadden gekozen
voor een overtocht naar "Holland". Hier werden ze echter uit dienst ontslagen (geen uitkering
dus) en geplaatst in woonoorden - in Ommen kwamen vooral mensen (vaak met hun gezinnen)
uit de Kai en Tanimbar-eilanden. Geleidelijk zijn ze, toen terugkeer geen optie meer was, in
gewone woningen terechtgekomen. In 1966 vertrokken de laatsten. Er kwam een
campinghouder maar die kon uiteindelijk de huur niet opbrengen en het terrein raakte
verwaarloosd - tot 1969. Een paar jaar geleden heeft men groots het veertig jarig jubileum
van het nieuwe recreatiecentrum gevierd.
4) In het fraai gelegen dorpje Vilsteren (een katholieke enclave in het overwegend
protestantse Salland) zien we links eerst de oude herberg De Klomp, verderop staat een
rooms-katholieke kerk uit 1897 met en fraai interieur (kruiswegstaties) en daarnaast het Huis
van de familie Cremers (gebouwd door Ed Cuypers in 1908). Tussen kerk en huis loopt een
weggetje naar het Landgoedcentrum met o.a. de bovengenoemde tentoonstelling. Het
landgoed beheert het dorp, de landerijen en het natuurschoon. De boerderijen die bij het
landgoed horen zijn herkenbaar aan de geel-zwart gestreepte luiken.
5) Vandaag staat echter het bouwwerk aan de rechterzijde van de weg centraal, de molen.
Deze achtkantige bovenkruier uit 1858 deed tot 1960 dienst als korenmolen. Na veel
inspanningen is hij in 1997 gerenoveerd en maalvaardig gemaakt. Er is een permanente
tentoonstelling over molens en over Vilsteren. Daarnaast zijn er rondleidingen en wordt er bij
voldoende windkracht weer graan gemalen.
6) Even voorbij de molen slaan de wielrijders rechtsaf het fietspad op. Langs een dode arm
van de Vecht en een mooi uitzicht over de velden, komen we aan de stuw, sluis en vistrap van
Vilsteren. Mooi om dit alles in bedrijf te zien maar als er geen bootjes zijn kan men aan de
dorpspomp streekverhalen beluisteren of plaatsnemen op de tronen van het Waterschap.
Is men eenmaal de stuw gepasseerd dan slaat men rechtsaf richting Ommen en kan men
7) gebruik maken van de consumpties van een moderne herberg, "De Stuw"geheten.
Na de eventuele versnapering rijden we over de Maneweg, een klein stukje in de gemeente
Dalfsen, maar in de richting van Ommen (naar fietsknooppunt 65) en door het bos. Aan het
eind daarvan rechtsaf het nieuwe fietspad op dat zich door het oeverlandschap slingert. Op de
eerste T-splitsing maakt u even halt: links, aan de Arendshorsterweg, ziet u een boerderij.
Daar stond vroeger de havezate Arendshorst. Alleen vanuit de lucht herkent men nog het
vierkante complex, ter plekke is nauwelijks enige herinnering aan het vroegere bouwwerk.
Schuin-achter de boerderij ziet men nog een glimp van de boerderij aan de Hessenweg die
vroeger herberg Het Zwarte Paard was.
Wij gaan op deze splitsing rechtsaf (vervolg knooppunt 65), richting het luxe resort dat ook al
de naam Arendshorst draagt. Het ligt direct aan de Vecht - waar vroeger een bootje de
kinderen van en naar school overzette. Vlak voor het hoofdgebouw slaan we linksaf en bij de
tweede T-splitsing nog eens linksaf (steeds 65 volgend); we rijden hier door De Ziel, langs de
fraai herstelde Vechtarm met zijn riet, bosjes en waterplanten en met zijn vogels, vlinders en
libelles.
De route komt uit op de Varsenerweg; we slaan rechtsaf naar de kern van de oude buurtschap
8) Varsen, de brink. Daar is echter weinig meer van over (vandaar dat we bordjes met
"brink"geplaatst hebben) en men wil nu graag de leegstaande boerderij rechts (erve Vedders)
middels de rood voor rood regeling gebruiken voor het herstel van de brink. In Arriën is dit
gelukt, waarom hier niet? Vanaf de brink gaat een doodlopend weggetje, de Luchiessteeg,
linksaf - maar wij gaan juist rechtsaf, de Larinkmars in, het gebied van een nu niet meer dode
Vechtarm. Na een paar honderd meter linksaf: we beginnen hier een prachtige lus, in de punt
waarvan we de Regge in de Vecht zien uitmonden.
Voor het bord "Veerooster" stappen we van de fiets en lopen naar het heuveltje
9) Het heuveltje op de Larinkmars: daar staat sinds enkele jaren het archeologisch
monument annex kunstwerk van Mark Kino dat een voorhistorische boerderij voorstelt. Er
omheen vinden vandaag verschillende activiteiten plaats, georganiseerd door het Plaatselijk
Belang Varsen. Het bestuur schrijft hierover het volgende:
"Op deze monumentendag willen we de Larinkmars onder de aandacht brengen. Tijdens het
project "Voortvarend Varsen" is er opnieuw gekeken naar de natuur in Varsen. Op de
Larinkmars lag een camping; deze is weggekocht en het gebied is opnieuw ingericht. De
boerderij van Dunnewind (die een eindje verderop staat) was vroeger een schippershotel.
Op dit punt kwamen Vecht en Regge bij elkaar; rond 1900 is de Vecht recht getrokken en zijn
de bochten afgesneden. Over dit onderwerp meer informatie ter plekke.
PB Varsen heeft de wens om hier een fietspad te realiseren.
Vandaag willen we allerlei activiteiten die in Varsen plaatsvinden presenteren op een kleine
"fair". We denken o.a. aan "De Wilde Roos" , Nulasergamen.nl, Wijngaard de Varsenerhof.
Onder de Appelboom Brocante en Theetuin; tevens zijn er activiteiten voor de kinderen. Wij
bieden u ook de mogelijkheid een hapje en drankje te nemen.
Op deze plek vindt u ook het Archeologisch Monument. Varsen kent een lange geschiedenis,
Op hogere delen is al zo'n 5000 jaar geleden bewoning geweest. Om dit zichtbaar te maken,
is op de akker bij de Dunnenwind een monument geplaatst. Dit herinnert aan een jagers- en
verzamelplaats van de toenmalige bewoners."
Voor het gemak is op deze locatie ook informatie te verkrijgen over de Van Raaltestichting.
Het zogenaamde Van Raaltehuis staat in het centrum van Ommen, in de Van Raaltestraat.
Het pand herinnert aan dominee Van Raalte, die in het begin van de Afscheiding (in de jaren
dertig van de negentiende eeuw)hier woonde en predikant was voor degenen die het niet eens
waren met de koers van de Hervormde kerk. Al was er sinds de Franse Revolutie vrijheid van
godsdienst, de overheid (er)kende geen diversiteit en was beducht voor onrust. De
afgescheidenen moesten dus meestal in het geheim en bij particulieren hun kerkdiensten
houden. Dat leidde tot incidenten en uiteindelijk tot het vertrek van velen naar Amerika.
Dominee Van Raalte vertrok in 1846 met een vijftigtal aanhangers naar Michigan waar hij de
landbouwkolonie Holland stichtte en zich bij de Reformed Church aansloot.
In Ommen ijvert een stichting voor de instandhouding van het Van Raaltehuis (dat in
kommervolle staat verkeert) als herinnering aan een bewogen stuk religieuze en sociale
geschiedenis van onze streek.
We vervolgen de weg tot we de lus hebben gemaakt en weer uitkomen op de brink.
De route voert ons over het terrein van een boerderij, Den Stramp (dat is de oude
schippersherberg Dunnewind - ook die komt voor in het herontwikkelingsplan voor Varsen).
Op de brink gekomen slaan we rechtsaf richting Ommen (naar knooppunt 42): over de
Varsenerweg en door de es heen, en langs
10) het pluimveebedrijf van Schuttert (Varsenerweg 5) dat een attractie op zichzelf is en
ogenschijnlijk maar weinig met reizen te maken heeft - maar als u let op het proces dat vers
gelegde eieren doorlopen via de transportband op weg naar hun bestemming in de automaat
zou u er anders over kunnen gaan denken.
"Middenin het Vechtdal ligt ons pluimveebedrijf waar onze hennen volop kunnen
scharrelen, eten, drinken, zonnebaden of een stofbad nemen. Maar ook uitrusten of rennen in
de wei, klimmen in de volière of slapen op de zitstok. Vanaf tien personen bieden wij u een
unieke kans om een kijkje te nemen achter de schermen. Onder het genot van een kopje koffie
of thee met iets lekkers erbij, kunt u zien hoe de eieren worden verzameld. Vanuit de skybox
heeft u het volle uitzicht in de stal.
Bij ons vindt u geen kroketjes in de muur. Onze Ei-automaat is gevuld met kakelverse vrijeuitloop eieren. Meer informatie op de website: www.vechtdaleieren.nl"
We vervolgen de Varsenerweg en gaan onder het viaduct van de N348 door tot we links
(Varsenerweg 2) een aantal oude voertuigen zien staan:
11) Overduidelijk met reizen heeft het bedrijf van Arjan van Lenthe te maken: hier staan
oldtimers tractoren ten toon gesteld en men kan er nog veel meer leren over
(landbouw)voertuigen van nu en vroeger en over hun onderhoud/restauratie.
Van Lenthe Restorations biedt het volgende: complete reparatie en restauratie van
oldtimer tractoren en andere gemotoriseerde voer- en werktuigen; hij levert nieuwe en
gebruikte onderdelen uit binnen- en buitenland; hij reviseert carburateurs door middel van
ultrasone reiniging; ook elke magneet en ontsteking van oldtimers kan gereviseerd worden;
hij verkoopt ook diverse soorten oldtimers, van tractor tot auto;tenslotte kan hij ook het
containervervoer van onderdelen regelen. Extra vermeldenswaard, gezien ons thema, is het
containertransport vanuit de VS naar Varsen. Zie ook www.vanlenthe-restauratie.nl
Op een heel andere wijze heeft deze buurt (Varsenerweg 4, net als Varsenerweg 10 en
verderop Varsenerdijk 2) met reizen te maken, en wel met emigreren. Dit waren namelijk
boerderijen waar medio negentiende eeuw in het geheim bijeenkomsten plaatsvonden van de
aanhangers van ds Van Raalte, die het oneens waren met de Hervormde kerk maar geen
toestemming kregen om samenkomsten te houden. In deze boerderijen werd dat toch gedaan,
hetgeen tot incidenten leidde. Uiteindelijk week de predikant samen met een deel van zijn
aanhang uit naar Amerika.
Via de eerste fietsbrug over het Ommerkanaal en dan rechtsaf komen we weer in het
stadsgebied van Ommen. Op Varsenerdijk 2 liet ds Van Raalte om in de nood van zijn
"afgescheidenen" te voorzien een pottenbakkerij aanleggen en sindsdien heet deze fraai
gerenoveerde boerderij nog steeds zo.
Op het plein voor het Tinnenfiguren museum is vanmiddag muziek te beluisteren.
Het nationaal Tinnenfiguren Museum biedt de tentoonstelling "Tweehonderd jaar
koninkrijk, van 2 naar 17 miljoen"(helaas niet gratis), een reis door de tijd, die vandaag
tussen 13.30 en 14.30 opgeluisterd wordt door muziekvereniging Crescendo met "Een reis
door de historie van Europa": volksmuziek uit noord en zuid, van een traditioneel koraal via
rock en pop naar de allernieuwste improvisatie van Kyteman - dit alles o.l.v. dirigent Maarten
van der Kolk.
12) We fietsen richting brug, voor de rotonde langs en de Julianastraat overstekend, naar het
eindpunt, het streekmuseum, naast de molen die we al uit de verte kunnen waarnemen. De
molen uit 1824 is een unieke zeskantige zaag- en korenmolen; het museum biedt vandaag,
speciaal voor de jeugd een quiz over de ten toon gestelde voorwerpen die met reizen te maken
hebben.
Het Streekmuseum Ommen is in 1952 opgericht onder de naam "Oudheidkamer Ommen".
Doel was en is het verzamelen, bewaren en exposeren van Ommens cultuurbezit. Pas in 1964
kwam er een heuse expositieruimte toen de gemeente de houtzaagmolen aan Den Oordt ter
beschikking stelde. In 1969 werd het tolhuis van Besthmen (aan de weg Ommen-Den Ham)
afgebroken en in oorspronkelijke staat herbouwd naast de molen. Tegenwoordig bestaat er
behoefte aan verdere uitbreiding maar vooralsnog is dat te duur. Naast informatie over
boerderijen en huisraad, klederdracht en gereedschap vindt men ook informatie over
bijzondere onderwerpen zoals de Sterkampen vóór en het gevangenenkamp Erika ín de
oorlog.

Download Report