C olumn anita van der krol Eeuwig eten Wij willen leven en liefst lang. En wij niet alleen, dus straks zijn we met negen miljard mensen. Om onze planeet dan nog leefbaar te houden, moeten we anders gaan denken over wat ‘lekker’ en ‘gezond’ is. Dat begint met eiwitten. Nu is er bijna tien kilo plant aardig voedsel en dus veel ruimte, water en kunst mest nodig om één kilo rundvlees te produceren. We kunnen veel efficiënter aan onze eiwitten komen, via insecten bijvoorbeeld. Alleen krijgen de meeste mensen de rillingen bij het idee die veelpotige mon stertjes op te eten. Maar die psychologische drempel verdwijnt wanneer bron en vorm van elkaar vervreemd raken. Dankzij 3D-printen kunnen we straks thuis onze eigen proteïnerijke ‘bug-steak’ printen. En die hoeft niet op een tor te lijken. Voor de kinderen kies je gewoon de vorm van hun favoriete stripfiguur. Ook zoet water wordt een schaars goed. Kijk op virtualwater.eu en je schrikt je een ongeluk. Voor de productie van één hamburger is 2500 liter zoet water nodig en voor een pot koffie 840 liter. Zilte teelt kan uitkomst brengen. De zee als groentetuin, waar zeewier en algen verbouwd worden. Maar ook zilte kool en broccoli gedijen op brak water. Straks kijken we niet meer op van een zeewierquiche of zeekoolstamppot. Of van vers geoogste vis. Want de toekomst van de visserij ligt in zeeboerderijen. Nu al circuleren op internet futuristische ideeën over heel grote, mobiele zeeboerderijen. Het zijn een soort reuzenballonnen van een fijnmazig net, die onder water meedeinen met de oceaan. In die ballon leven de vissen bijna vrij, gevoed door de zee maar wel efficiënt bij elkaar. Ze zijn al gevangen en de zee boeren hoeven ze alleen nog te verzamelen en op te halen. Liever je eigen eten verbouwen? Ook dat kan efficiënt en gezond met je eigen mini-kitchenfarm. Oftewel: een aquaponics-moestuin in je keuken, waarin jij de vissen voert, de vissen de planten voeren en de plan ten het water voor de vissen zuiveren. Tegen etenstijd oogst je een maaltje tomaten. Verser kan niet! Over tomaten gesproken: als het aan het Nederlandse bedrijf PlantLab ligt, zijn kassen straks verleden tijd. Te inefficiënt. Dankzij een vinding van dit bedrijf wor den groenten en fruit straks dicht bij de consument verbouwd in ruimten zonder daglicht, met lampen die alleen het licht afgeven dat de planten nodig hebben. Zo ontstaan nieuwe boeren, vissers, bakkers en slagers die de natuur een handje helpen met high-tech oplossingen. ‘De toekomst ligt in grote mobiele zeeboerderijen die meedeinen met de oceaan’ Mocht het toch niet lukken om al die mensen te voe den met eten van onze aarde, dan gaan we gewoon naar Mars. Uit Wagenings onderzoek is gebleken dat op Martiaanse bodem planten kunnen groeien en bloeien. De onderzoekers richten zich op de ontwik keling van gesloten kweeksystemen. Klein detail: de telers en consumenten van die gewassen moeten wel meeverhuizen! mariËlle bordewijk is food-designer en food-trendwatcher. www.mariellebordewijk.nl int e r vi e w Het grijze goud T e k st: P h i l i p d r Ö g e B e e l d : ann e c l a i r e d e br e i j Ze kochten massaal iPads, e-Bikes, espressomachines en serviceappartementen. En gaven die producten dus een krachtige wind in de rug. Ouderen als aanjager van de economie. Hoe bereik je deze machtige doelgroep? We vroegen het marketing expert Hans Kasper. Zelf heeft hij nog 4,5 jaar te gaan tot zijn pensionering, maar Hans Kasper denkt al veel langer na over hoe het bedrijfs leven ouderen moet benaderen. Als hoogleraar marketing en marktonderzoek aan de Universiteit Maastricht is hij gespecialiseerd in klantcontacten en dan vooral de interactie tussen bedrijven en ouderen. Hij vindt dat Nederlandse Delta L loy d M aga zin e , j u l i 2014 31 ‘Niet iedereen boven de 65 is ineens hetzelfde’ ondernemingen op dat gebied kansen laten liggen in onze vergrijzende samenleving. ‘Overal in het land zijn er steeds minder jongeren en meer ouderen. In buitengebieden als Limburg, Groningen en Twente trekken jongeren al jaren weg en blijven voornamelijk senioren over. Je kunt als bedrijfsleven ouderen niet negeren als je wilt overleven.’ Die doelgroep aanspreken met producten die ze aantrekkelijk vinden, is balanceren op het scherp van de snede. Natuurlijk, senioren willen producten die juist nu, in deze levensfase, handig zijn, het leven makkelijker en leuker maken. Maar dat is iets anders dan producten die ‘ouderdom’ of ‘kwaaltjes’ als uitgangspunt nemen. Kasper: ‘Weet je welk product een van de grootste hits van de afgelopen jaren was onder ouderen? De tablet. Ouderen worden gezien als conservatief, verknocht aan het oude, risicomijdend. Maar uit mijn onderzoek blijkt dat ze nieuwe dingen proberen als ze maar het gevoel hebben dat ze daar iets mee kunnen.’ De tablet is een uitstekend voorbeeld daarvan. Absoluut niet bedoeld voor ouderen, maar toch een grote hit onder die groep. ‘Je hoeft hem niet op te starten, de iconen zijn lekker groot en hij werkt intuïtief. Geen ontwerper die aan die doelgroep had gedacht bij de ontwikkeling van de iPad, maar het werkt wel.’ Oud, maar niet out Dat bedrijven ouderen vaak compleet vergeten als doelgroep, is Kasper wel gewend. ‘In Nederland leven nu 2,5 miljoen mensen die ouder zijn dan 65 en dat worden er 4,5 miljoen in 2040. Toch blijven ze een ver-van-mijn-bedshow voor veel productontwikkelaars en marketeers. Dat zijn namelijk vaak jongeren tussen de 20 en 40. Die denken niet na over deze doelgroep als ze een nieuw product in de markt zetten. En als ze het al doen, dan slaan ze de plank geregeld vol komen mis. Zeker als zo’n marketeer bij wijze van spreken extra hard gaat praten en tegen een oudere roept: dit product is heel goed voor u. Voor dergelijk belerend gedrag zijn 32 De lta L loy d M aga zin e , j u l i 2014 ouderen allergisch. Een paar jaar geleden bedacht Vodafone dat het een goed idee zou zijn om een mobiele telefoon in de markt te zetten die vooral voor ouderen geschikt was. Die kreeg dus extra grote knoppen en een groot display vanwege de slechte ogen van de oudjes. Nou, dat werkte dus niet. Ouderen willen best een mobiele telefoon gebruiken, maar dan niet eentje die de uitstraling heeft dat hij voor ouderen is gemaakt. Je kunt een product wel seniorvriendelijk maken, maar geef het geen foute uitstraling. Mensen zijn oud, maar niet simpel.’ Ook marketingcampagnes gericht op ouderen hebben een speciale aanpak nodig, volgens Kasper. Uit zijn onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat ouderen er een hekel aan hebben om als senior te worden aangesproken. Iedereen wil oud worden, niemand wil oud zijn. ‘Je kunt iemand vragen hoe oud hij is. Laten we zeggen: 70 jaar. Dan kun je hem ook vragen hoe oud hij zich voelt. De meeste mensen geven dan een leeftijd aan die 7 tot 10 jaar jonger is, dus begin 60. Als je dan vraagt hoe oud die persoon zou willen zijn, dan hoor je meestal een leeftijd die nog eens 7 tot 10 jaar lager ligt, dus begin 50.’ Wie iets aan iemand van 70 wil verkopen, moet modellen laten zien van die wensleeftijd, stelt hij. Met vijftigers verkoop je aan zeventigers. En ook als ze wel 70 zijn, moeten ze er jonger uitzien. ‘Jane Fonda is ook al in de 70, toch ziet ze eruit als begin 60. Dat is dus een goed rolmodel. Mensen willen zich met haar identificeren.’ Willen senioren niet liever een echte leeftijdgenoot zien? ‘Rationeel gezien misschien wel, maar bij identificatie gaat het om emotie. We willen graag jonger zijn als we een bepaalde leeftijd hebben bereikt, met reclame speel je op die wens in.’ Wens: Jane Fonda Nog een stelregel voor het bedienen van de aantrekkelijke ouderendoelgroep: ‘Speel in op behoeftes’, zegt Kasper. Volgens hem liggen er duidelijke kansen, als je maar je best doet om deze groep te begrijpen. ‘Uit allerlei onderzoek blijkt steeds weer dat ouderen heel veel betekenis hechten aan zelfredzaamheid. Ze hebben een hekel aan afhankelijkDelta L loy d M aga zin e , j u l i 2014 33 ‘Wil je overleven als bedrijf? Richt je op ouderen’ Tennis voor tachtigers Nu we steeds ouder worden, wordt de groep 65-plussers ook groter en bovendien diverser. Kasper: ‘Je ziet enorme verschillen. Sommige oudere ouderen willen graag kaarten en keuvelen, die hoeven er niet meer zo nodig op uit. Jongere ouderen hebben heel andere behoeftes, die willen uitstapjes maken, musea bezoeken. Mensen ontmoeten.’ En er zijn 34 De lta L loy d M aga zin e , j u l i 2014 Ikigai grote verschillen in koopkracht. Sommige mensen hebben alleen AOW en een huurhuis, andere bezitten een afbetaalde koopwoning en ontvangen een flink aanvullend pensioen. ‘En dan veranderen ouderen ook nog eens razendsnel. Mensen blijven veel langer vitaal dan dertig jaar geleden. Ik hoorde laatst het verhaal van een internationaal tennistoernooi voor ouderen waar als hoogste leeftijdscategorie niet meer 80 jaar en ouder gold, maar 85 jaar en ouder.’ Kortom: de oudere bestaat niet. Niet iedereen boven de 65 is ineens hetzelfde. Het advies van Kasper is dan ook simpel: wil je aan ouderen verkopen, verdiep je dan in deze doelgroep. Probeer je voor te stellen dat je iets minder kracht hebt in je vingers. Krijg je dat blikje dan nog open? En als je ogen wat achteruitgaan, kun je dat priegelige formulier dan nog invullen?’ Maar vooral ook: ‘Als je niet speciaal voor ouderen een product maakt, sluit ze dan niet uit door het moeilijk voor ze te maken. Praat eens met ze, dan hoor je vaak dingen die je je als jongere marketeer niet had gerealiseerd.’ En die je kunnen helpen jouw product aantrekkelijk te maken voor een grote en financieel draagkrachtige, dus zeer interessante doelgroep: op naar het grijze goud. Hans kaspers is hoogleraar marketing aan de Universiteit Maastricht. ’s Morgens in de spiegel zie ik duidelijk dat ik de eeuwige jeugd niet gevonden heb, toch speel ik avond aan avond vrolijk het gelijknamige theater programma waarin ik op zoek ga naar de weten schappelijke vorderingen op dat gebied. Tijdens de show laat ik een foto zien van honderd jaar geleden. Mijn overgrootouders staan nog voor hun paard en wagen terwijl ik, als ik de mannen van Google kan geloven, over dertig jaar mijn – nu al haperende – geheugen kan back-uppen in de cloud. Een klein rekensommetje leert mij dat die twee rimpelige oudjes op de foto even oud zijn als ik nu. De eeuwige jeugd is dichterbij dan we denken. Steve Jobs stierf aan alvleesklierkanker terwijl wat whizz kids een paar straten verderop in Silicon Valley een kunstmatige alvleesklier in elkaar knutselden. Google wil het geheim van het eeuwige leven ont rafelen met Calico venture (solving death). En mijn smartphone is nu al een verlengde van mijn geheugen; ‘Wormpjes? Kom maar op met die spuit’ vroeger kende ik honderdvijftig telefoonnummers uit mijn hoofd, nu ben ik blij als ik mijn pincode nog weet. De telefoon is ook mijn bionische oog, wanneer ik de kleine lettertjes van een Knorr-pakje niet kan lezen. Ik neem een foto en vergroot de letters. Weten schappers gaan ervan uit dat het genetisch bepaald is dat het ene dier ouder wordt dan het andere. Wormpjes met een gemuteerd daf-2-gen leven twee keer zolang. Nou, kom maar op met die spuit, ik wil best honderdvijftig jaar oud worden en op mijn tach tigste nog vol in het leven staan. Maar voorlopig moeten we het doen met onze eigen genen en een gezonde levensstijl. Momenteel wordt slechts een op de vijfduizend mensen honderd jaar oud. Hun geheim? Bewegen, en wel op een natuur lijke manier: tuinieren, zwemmen, wandelen. Van wandelen is bewezen dat het geestelijk verval tegen gaat. Ik wandel me een versuffing en het lijkt vooralsnog beter te werken dan alle veel te dure superfoods die momenteel zo’n hype zijn. Het is Nick van ormondt heid of betutteling. Juist daar ligt een kans. V erkoop goederen en diensten die mensen helpen om z elfstandig te blijven.’ Kasper verwijst naar zijn eigen tante, die vorig jaar is overleden. Ze was toen ver in de negentig. ‘Zij kreeg dan brieven van verzekeraars of banken waarin stond: voor meer informatie, zie onze website. Dat was voor haar onmogelijk.’ Het is onderdeel van een grotere trend, veel bedrijven hebben de mogelijkheid om in contact te treden geminimaliseerd, je moet de site maar bezoeken. ‘Maar mijn tante had helemaal geen internet, ze wilde gewoon iemand spreken. Als je ouderen wilt helpen zelfstandig te blijven, is de eerste les dat je ze service moet bieden, bijvoorbeeld in de vorm van een mens aan de telefoon of de balie.’ Is dat niet duur? ‘Misschien, maar deze doelgroep is bereid te betalen voor dienstverlening en kwaliteit.’ En als je die oudere dan toch aan de balie hebt, zorg dan als financiële instelling voor producten waar ze behoefte aan hebben. ‘Ik heb een paar jaar geleden een sessie gedaan met een groep 60-plussers en mensen van het Verbond van Verzekeraars. Wat wilden die senioren? Een mogelijkheid om de waarde van hun huis te gebruiken om hun aanvullende ziektekosten te betalen bijvoorbeeld. Of een product waarmee ze garant kunnen staan voor de aankoop van huizen door kinderen en kleinkinderen – want dat vinden ze belangrijk. En waar iedere oudere zich aan ergert: een ziektekostenverzekering die ook bevallingen dekt. Moeten we mensen die waarschijnlijk grootouders zijn daarmee lastig vallen?’ C olumn inspirerend om te zien dat jongere generaties bewuster met hun gezondheid omgaan. Er wordt massaal gefitnest en menig Amsterdamse hipster kweekt tarwegras op het balkon, smerig spul maar het schijnt enorm gezond te zijn. Toch heeft geen honderdjarige het ooit gedronken, denk ik. Langetermijnverbintenissen en een sociaal netwerk in goede en slechte tijden kunnen jaren aan je leven toevoegen – en vooral leven aan je jaren. Maar een réden om iedere ochtend wakker te worden, een ikigai zoals Japanners dat noemen, lijkt het beste mid del om een lang, gezond en gelukkig leven te leiden. En dit dan... Als je als ouder mens in hoog aanzien staat in je gemeenschap, krijg je er snel zes, zeven jaar bij. Wat dat betreft is er nog veel te bereiken in ons land. Angela Groothuizen is onder andere muziekcoach, zangeres en presentatrice. In haar nieuwste theater programma ‘Eeuwige jeugd’ verkent ze de voors en tegens van die eeuwige jeugd.
© Copyright 2024 ExpyDoc
