Steen-0-loog aan de Maas - Natuurhistorisch Museum Maastricht

Steen-0-loog aan de Maas
middenbouw
Ontstaan van het Maasdal
Opdr.1. In de koude tijd is de bodem bevroren.
De Maas stroomt over de harde bodem en maakt
veel zijtakken en laat overal grind achter.
Teken hiernaast een vlechtende rivier.
vlechtende rivier
Opdr.2. In de warme periode gaat de Maas
meanderen:er zijn bochten in de rivier, hij gaat
kronkelen. De rivier schuurt diep door de zachte
bodem en neemt veel grond (en ook grind) mee.
Hij komt steeds dieper te liggen. Dat zie je nu bij
de Geul en de Jeker.
Teken hiernaast een meanderende rivier.
Meanderende of kronkelende rivier
Door deze afwisseling ontstaan terrassen, een soort trappen, langs de Maas. Maar ook op
plaatsen in Zuid-Limburg waar de Oermaas vroeger liep zijn deze terrassen te zien.
De weg gaat dan ‘plotseling’ steil omhoog of omlaag.
Opdr.3.Teken de grindlagen op de terrassen in plaatje 4
Waterbak
In de water- en zandbak kunnen we een klein stukje rivier namaken.
Door het water met een klein straaltje in het zand te laten lopen merk je dat er een beekje
ontstaat.
Het water stroomt zo snel mogelijk naar beneden, maar wordt gehinderd door het zand, grind
of andere dingen.
Je ziet het water soms iets meenemen.
Opdr.4. Laat het water stromen zonder aan het zand of in het water te komen.
Hoeveel bochten/ kronkels komen er in het beekje?
____
Opdr.5. Strooi nu een klein beetje wit zand bij het begin van de beek. Waar blijft het
zand liggen?
het begin of het eind van de beek?
Aan het _ _ _ _ _ _ _ _ _ van de beek
Opdr.6. Leg wat grond bij het begin van de beek. Hoever wordt dit door het water
meegenomen?
het begin of het eind van de beek?
Aan het _ _ _ _ _ _ _ _ _ van de beek
Opdr.7. Maak een dam van stenen of plastic schotten.
Wat doet het water? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
Als we nu niet meer met de handen in de bak komen, laat het water weer zelf stromen
zonder te helpen.
Waar liggen de kleine steentjes?
___________________
Waar het zand?
___________________
En waar het heel fijne zand of klei?
___________________
Opdr.8. Teken de loop van het beekje zo goed mogelijk na.
Als jullie klaar zijn met deze opdracht
Haal je alle voorwerpen weer uit de bak en leg ze in de doos !
Maak met je handen het zand weer recht !
Maak de vloer droog als je hebt geknoeid !
Stenen-laboratorium
Opdr.9. Je ziet hier zogenaamde ‘Maas-eitjes’.
Door het botsen tegen andere stenen kreeg de steen
allerlei kleine barstjes.
Bekijk de steen onder de microscoop.
(De grijze vlekjes zijn fossielen)
Opdr.10. Zandsteen: Zoals de naam al zegt bestaat deze steen uit aan elkaar gekit zand. Je
kunt dat ook nog voelen. Het voelt een beetje als schuurpapier.
Bekijk de steen onder de microscoop, zie je zandkorreltjes?
Welke kleur hebben de meeste zandkorreltjes? _ _ _ _ _ _ _
Welke kleur heeft de steen?_ _ _ _ _ _ _
____________
Opdr.11. Vuursteen: Als je een vuursteen stuk slaat krijg je erg scherpe randen.
Daarom werd deze steensoort al door de Neanderthalers gebruikt om er messen van te
maken.
Voel voorzichtig aan de steen !!!!!.
Opdr.12. Graniet: Soms bestaat een steen uit allerlei gekleurde kleine brokjes steen.
Diep in de aarde zijn die met elkaar versmolten. Deze steen vind je niet vaak
tussen het Maasgrind, maar wordt wel veel gebruikt voor grafmonumenten en
op straat. Onze straatkeitjes zijn van Graniet.
Welke kleuren hebben de brokjes in het Graniet?
___________
en
____________
Welke stenen vind je langs de Maas?
De meest algemene stenen die je in Limburg kunt tegenkomen
staan hieronder in je boekje
1 Vuursteen: Een steen met allerlei onregelmatige vormen en kleuren
(geel, bruin, wit, blauwgrijs en zwart) Soms zit er een witte laag
kalksteen omheen. Het zit met lagen tussen de mergel.
Deze stenen komen vooral uit Zuid-Limburg.
2 Gerolde vuursteen: Een afgeronde steen, soms net een eitje. Vaak
Zwart, grijs, of bruin van kleur. Als de steen gebroken is zie je vaak dat
de binnenkant iets anders van kleur is. Deze komen uit Frankrijk.
3 Kwarts: Een harde vaak witte steen. Soms kan de kleur ook rossig of
grijzig zijn. De witte kleur ontstaat door microscopisch kleine
luchtbelletjes. (zitten die er niet in dan heb je kristal). Kwarts wordt
gebruikt om glas te maken en om onze tuinen te versieren
(grindpaadjes)
- Kwarts stinkt als je ze tegen elkaar ketst ! -
1
2
3
4 Zandsteen: Zoals de naam al zegt bestaat de steen uit aaneengekit zand.
Je voelt het zand als je er voorzichtig over wrijft. Het voelt ruw aan.
Soms zitten er laagjes witte kwarts in. Spleetjes werden door
kwartskristallen weer opgevuld.
Als je de staan beweegt zie je kleine zandkorreltjes glinsteren.
4
5 Kwartsiet: is ook ontstaan uit zand net als zandsteen maar het zand
is zo sterk opeen geperst dat het is versmolten.
De steen voelt veel gladder en vettig aan.
Ook in kwartsiet zie je vaak kwartslaagjes als witte lijntjes in de steen
zitten.
6 Révinienkwarsiet: Deze steen is donker grijsblauw van kleur met
vierkante putjes of gaatjes. Vroeger zaten daar mineralen in, maar
die zijn verdwenen.
5
6
Spreekwoorden:
‘Haar steentje bijdragen’
betekent: _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
‘Hij heeft een hart van steen’
betekent: _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
‘De onderste steen komt boven’
betekent: _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
‘Hij is een rots in de branding’
betekent: _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
‘Dat ligt als een steen op mijn maag’
betekent: _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
Tot de volgende keer in het Natuurhistorisch Museum Maastricht
mbaars 2013

Download Report