INFO Lente-2014 a5

Agenda
Natuur- en Milieu-activiteiten
Za
Di
Zo
05 april
08 april
13 april
Vr
18 april
Ma
21 april
Zo
Za
Zo
27 april
03 mei
11 mei
Wo
14 mei
Zo
25 mei
Za
Zo
07 juni
08 juni
Zo
22 juni
Vr
27 juni
Determinatie insecten - 9.00 u NMC
Lezing: Wolven - 19.30 u NMC
Vogelexcursie naar Hageven: Neerpelt 7.00 u vanaf de Dries, Weert
Vleermuizentocht, inleiding en excursie 19.00 u NMC
Bloesemwandeling (dagwandeling) in
Zuid-Limburg - 9.00 u - Dries - Weert
Bomenwandeling - 13.30 u - NMC
Determinatie insecten - 9.00 u NMC
Vogelexcursie naar de Zoom - 7.00 u
vanaf de Dries, Weert
Seniorenwandeling Loozerheide - voorjaar
- 14.00 u, vertrek vanaf NMC
Culi-aspergefietstocht omgeving Weert
€5,00 - vanaf 10 tot 12 u - start NMC
Determinatie insecten - 9.00 u NMC
Vogelexcursie naar de Krang - 7.00 u
vanaf de Dries, Weert
Slootjesdag voor kinderen en (groot)
ouders -13.00 u - NMC
Nationale Nachtvlinder Nacht - vanaf
21.00 u – Daatjeshoeve
Adreswijziging:
Uit het oogpunt van kostenbesparing en om praktische redenen heeft het
bestuur besloten om het postbusnummer 10157 op te heffen. Post voor het
IVN Weert e.o. kan vanaf heden gestuurd worden naar:
Geurtsvenweg 4, 6006 SN Weert.
Algemene ledenvergadering IVN Weert e.o.: donderdag 27 maart 2014
om 19.30 u in het NMC.
Algemene informatie betreffende activiteiten:
 Station: parkeerterrein Dries, aan de achterzijde van het station.
 NMC= Natuur- en Milieucentrum IJzeren Man Weert. Inlichtingen
0495-524893.
 Iedereen, dus ook niet-leden, zijn van harte welkom.
 Er wordt een bijdrage van € 2,- gevraagd voor het gidsen (indien niet
anders vermeld).
2
INFO Lente 2014

Er wordt verwacht dat men bij het carpoolen een vergoeding geeft aan
de chauffeur.
 Gelieve bij een dagwandeling te zorgen voor een lunchpakket.
 Groepswandelingen op aanvraag. Inlichtingen 0495-466050.
 Voor nadere informatie zie de website www.ivnweert.nl of de
plaatselijke publicaties.
Foto’s in deze uitgave zijn van:
Johan Horst (voorpagina), Johan Leurs, Gert Lengemann, Hub Jetten.
Van de voorzitter
Donderdag 27 maart om 19.30 uur is er de algemene leden vergadering, in het
NMC De IJzeren Man gepland. Het bestuur nodigt u van harte uit deze avond bij te
komen wonen.
We hebben na de pauze een mooie film met de titel “Vogels in het riet” van Cor
Speek, die ook aanwezig is.
De conceptagenda voor die avond:
1. Opening
2. Mededelingen
3. Verslag vorige algemene ledenvergadering, d.d. 28 maart 2013
4. Verslagen:
a. Secretarieel verslag 2013 (vaststellen)
b. Financieel verslag 2013 en begroting 2014 (vaststellen) +
contributievoorstel 2015
c. Verslag kascommissie en benoemen nieuw lid in kascommissie
d. Verslagen van de werkgroepen
5. Bestuursverkiezing:
a. Aftredend, Jan Aarts, herkiesbaar
b. Nieuwe bestuursleden verkiesbaar op voordracht van het bestuur:
Hans van Schendel
6. Terug kijken op 2013 en vooral vooruit kijken 2014
7. Huldiging Jubilarissen
8. Rondvraag
9. Sluiting officieel gedeelte algemene ledenvergadering ( 20.30 uur)
10. Pauze ( met een hapje en een drankje)
11 Film:“Vogels in het riet”, van en door Cor Speek.
Uiterlijk 22.00 uur sluiting.
3
INFO Lente 2014
Jammer is het natuurlijk dat er weinig bestuursleden zijn en daarbij komt ook nog
dat niet alle bestuursleden veel tijd hebben. Maar hier staat tegenover dat de
werkgroepen heel veel werk verrichten en daardoor de bestuurstaken ook wat
minder kunnen zijn. Willen we aan alle vraag vanuit onze eigen vereniging, de
provincie en/of landelijk groepen voldoen, dan missen we echt een aantal
bestuursleden. Heeft u interesse: laat het ons weten.
Promotiefilm.
We hebben ons dertigjarig bestaan gevierd en daar werd een film vertoond op cd.
Nu is het mogelijk deze cd te kopen voor € 7,50, Geef het door aan het secretariaat
van ons IVN en er wordt voor gezorgd dat je de CD krijgt.
Emailadres: [email protected]
De info:
Wij zijn nu een jaar op een ander formaat bezig en het bevalt goed. Mocht u iets
willen vertellen, meedelen, of wilt u een knuppel in het hoenderhok gooien, het kan
allemaal in de info.
Graag tot 27 maart aanstaande.
Namens het bestuur, Jan Aarts
Extra uitzending “PuurNatuur”
Menselijk ingrijpen in de natuur? of niet?
Dit is een dilemma waar steeds meer aandacht voor is. In de media en in
natuurfilms. Ver weg: het bijvoederen van runderen in de Oostvaardersplassen, het
afschieten van ganzen bij Schiphol.
Maar ook dichterbij: edelherten in het Weerterbos: bijvoederen of afschieten? En
hoe gaan we om met ander wild, bv. wilde zwijnen. Moeten we tijd en energie
steken in het herstel van vennen, plaggen van hei? Of moeten we de natuur juist
haar eigen gang laten gaan?
In een extra uitzending van “Puur Natuur” gaan deskundigen over dit dilemma met
elkaar in gesprek, ieder vanuit hun eigen invalshoek: overtuigd van hun eigen
standpunten en argumenten maar óók met respect voor andermans mening.
Een prachtige gelegenheid om uw eigen ideeën te toetsen aan die van de
deskundigen, of, om bij sterke argumenten, u te laten overtuigen en uw mening bij
te stellen.
Aanwezig zullen vertegenwoordigers zijn van:
 Limburgse Land- en tuinbouwbond
 Natuurmonumenten
 Limburgs Landschap
 ARK
 Wildbeheerseenheid
4
INFO Lente 2014
Puur Natuur is een programma over natuur- en milieuzaken uit de regio.
Het gesprek wordt live uitgezonden op WeertFM .
U bent van harte uitgenodigd om bij dit gesprek aanwezig te zijn!
Datum:
zondag 30 maart
Tijd:
11.00 tot 12.00 uur, het NMC is voor deze gelegenheid al
geopend vanaf 10.00 uur.
Plaats:
Natuur- en milieucentrum de IJzeren Man
Presentatie
Nieke Bruijnzeels
Karel Pacilli
Aan alle natuurfotografen
De redactie van de Info is naarstig op zoek naar
amateurfotografen, die natuurfoto's maken die ze ter
beschikking willen stellen aan het IVN Weert e.o.
Het gefotografeerde onderwerp moet op naam
gebracht zijn. Het IVN moet vrij gebruik kunnen
maken van de opnames. Bij plaatsing wordt de
naam van de fotograaf vermeld.
Hub Jetten
De natuurontdekkerstas!
Voor alle papa’s en mama’s, opa’s en oma’s,
en iedereen die het leuk vindt om met kleine kinderen de natuur in te trekken,
hebben we bij het Natuur en Milieu Centrum “De IJzeren Man” een
natuurontdekkerstas ontwikkeld.
5
INFO Lente 2014
De tas bevat verschillende experimentjes, knutselopdrachten en andere doeactiviteiten om kinderen (in de leeftijd van 4 t/m 7 jaar) op een aantrekkelijke
manier kennis te laten maken met de natuur.
Het is belangrijk om van kleins af aan met open ogen en oren de natuur waar te
nemen, je te verwonderen en open te staan voor het levensproces in de natuur.
Kleuters staan aan de basis van de duurzaamheid in de toekomst. Met deze tas
krijgt u de mogelijkheid om dit proces in gang te zetten.
Bent u nieuwsgierig geworden?
U kunt de tas gedurende één week gebruiken tegen een vergoeding van €5,00.
De tas wordt na gebruik gecontroleerd en eventuele schade wordt in rekening
gebracht.
Ontwikkeld door de schoolgidsen: Jennifer Sterken,
Annie de Waal,
Tiny Wagemans
Natuur en Milieucentrum Centrum “IJzeren Man” Weert, Geurtsvenweg 4 6006
SN Weert, 0495-524893
Nieuwe boeken in de Bibliotheek van het NMC
Geb 56
Ins 49
Pad 29
Spi 04
Kin 106
Kin 107
Heidebeheer.
De auteurs bundelen kennis uit onderzoek en beheer op een degelijke,
leesbare manier. De effecten op flora en fauna lopen als een rode draad
door de tekst.
Insectenkookboek.
Het boek bevat naast heerlijke recepten ook tal van wetenswaardigheden
en interviews met topkoks, kwekers en voedingsdeskundigen.
Veldgids Paddenstoelen
Dit boek bevat gedetailleerde sleutels en kleurenfoto’s –gericht op
herkenning in het veld- en nuttige achtergrondinformatie over
determineren, verzamelen en fotograferen van paddenstoelen.
Spinnen.
Beschrijving met 120 kleurenfoto’s over de leefwijze van een aantal
Middeneuropese web- en jachtspinnen
Outdoor spelen parcours. (Spelend actief bezig zijn in het bos).
Met een groepje erop uit om het onbekende te ontdekken,te onderzoeken,
maar vooral om bezig te zijn en veel plezier te hebben.
Natuurspelenboek.
Je hebt niet veel nodig als je in de natuur wil spelen. Met gretigheid,
verbeelding en enthousiasme kom je een heel eind. Deze spelenbundel
wil je daarbij helpen.
6
INFO Lente 2014
Kin 108
Ben jij een libel?
Als je als libel geboren was, wat eet je dan? En voor wie moet je
oppassen?
DVD 37 De achtertuin van Jan Wolkers.
Een avontuurlijke ontdekkingstocht naar flora en fauna in de tuin van Jan
Wolkers
Loop eens binnen in het NMC en ga naar de bibliotheekruimte om te kijken of er
iets voor jou bij is.
Tiny Goorhuis Email: [email protected]
3e ASPERGE FIETSTOCHT
Zondag 25 mei 2014:
met zelf asperges steken Deze tocht met een smakelijk tintje, organiseert IVN-Weert met medewerking van
het Asperge Centrum en Molenstichting Weerterland. Het bijzondere van deze
fietstocht is dat u op de terugweg bij een kweker zelf uw portie asperges onder
vakkundige begeleiding mag steken en kopen. In de route is op + 15km een
lunchpauze in het kerkdorp Ell, waar u tegen een gereduceerde prijs een
eenvoudige Aspergelunch, een kop soep of alleen wat te drinken kunt bestellen.
In de route beschrijving worden diverse wetenswaardigheden vermeld; bv. een
paddenstoelen koopautomaat, de Ellerschans en bezichtiging van de Anna molen.
Onderweg zijn diverse rustmogelijkheden om van de natuur te genieten. De route
gaat over verharde wegen en fietspaden. Als afsluiting wordt bij de finish een
asperge likeurtje geschonken en ontvangt u een tas vol informatie over o.a. de
Weerter natuur, asperges en -recepten.
Lekker op je gemakje pédalleren en genieten van het
Weerterland!
Overige informatie:
Afstand tot lunchpauze:
± 15km
Na lunchpauze tot finish:
± 16km
Start- en finish lokatie:
Natuur & Milieu Centrum, Geurtsvenweg 4 , Weert.
Starttijd:
tussen 10.30 en 12.30uur (individueel, als duo of als groep.)
Gaarne tevoren inschrijven: NMC–Tel.0495-524893.
Kosten p.pers.:
€ 5,-- (betalen. aan starttafel)
Georganiseerd door: IVN-afd.Weert.
Zie www.ivnweert.nl
Namens het organisatieteam en voor nadere inlichtingen:
Jaap Tak – Tel. 06-33754855
Dit is leuk, leerzaam en gezond!!
7
INFO Lente 2014
Zuring (Rumex) - Tuin- en struinkruid. Een vergeten groente.
Zuring, in de volksmond ook wel Zuurling of Zurkel, is een vergeten winterharde
groente. Wie heeft niet eens onder het wandelen een jong blaadje Veld- of
Ridderzuring geplukt en onder het kauwen genoten van de frisse zachtzure smaak.
Vele soorten en variaties staan in het vrije veld, in wei- en hooilanden, langs oevers en
bosranden. Niet elke soort is even smakelijk en eetbaar. De Bloedzuring is een eetbare
tuinplant met decoratieve bladeren en is een winterharde krachtpatser. Temperaturen
van -12 C kan hij makkelijk verdragen en hij blijft ondanks de vorst nog groen en
eetbaar. In de winter prachtig om te zien hoe zijn fel groene blaadjes met roodbruine
nerven boven een laagje sneeuw uitsteken. Zuring komt oorspronkelijk uit Egypte en
heeft zich later verspreid over Europa, Azïe en N-Amerika. Bij de Grieken en de
Romeinen was deze plant al bekend als groente en om z’n medicinale eigenschappen.
Die wisten het wel! De Romeinen gebruikten de zuring tegen insectenbeten en
brandnetelbulten. De Gallïers, ook niet gek, dreven de soldaten met hun blote benen de
brandnetels in. Zie je het voor je! Vroeger werd in ons land de Veldzuring (Rumex
Acetosa) veel gegeten. In Frankrijk is zuring bekend onder de naam Oseille en nog
steeds redelijk populair. In de Parijse Hallen werd in 1895 nog 20 miljoen kg
verhandeld. Dus met recht een vergeten groente. In Skandinavïe wordt het grote blad
van de Waterzuring traditioneel als verpakking van boter gebruikt. In Engeland wordt
de Ridderzuring (Rumex Obtus Folius) door boeren gebruikt als stremsel bij de
kaasmakerij en wordt Spinazie zuring (Rumex Patientia), ook wel als Engelse
winterspinazie bekend, vaak aan spinazie toegevoegd. De eerste jonge blaadjes van
zuring kunnen in het wild vanaf maart geoogst worden tot half juni. Daarna gaat de
plant bloeien, de smaak wordt minder en het gehalte aan Oxalaten wordt hoger.
Daarover straks meer. Zuring is rijk aan vitaminen A – B1 – B2 - C (2x zoveel als
sinaasappelen) en bevat veel Calcium en ijzer.
Bloedzuring (Rumex Sanguineus)
Tuin en/of moestuin plant. In maart
soms te koop bij een kwekerij of
tuincentrum. Hoogte 15 tot 30cm.
Humusrijke grond. Half schaduw. Pas
2e jr. in bloei. Ovaalpuntig blad. Kleur
felgroen met mooie rood gekleurde
nerven. Vermeerderen door zaad
(Is ook te koop. Ontkiemt pas na 2 à
3wkn.) of door scheuren van de
wortelstok. De smaak is zachtzuur.
Eetbare toepassingen
 In een omelette met vers gehakte jonge blaadjes, bieslook en vers gemalen peper.
 Door een gemengde bladsalade. (Wel iets minder azijn in de dressing gebruiken.)
8
INFO Lente 2014
 Een witte wijnsaus bestrooien met jonge blaadjes bij gepocheerde vis.
 In een dipsausje (Tzatziki) met kwark, gehakte
komkommer, knoflook, peper en wat fijn zeezout.
 Bij gebakken- of gegrild vlees, vis of gevogelte.
 Verse blaadjes tussen het beleg van een sandwich of
broodje. Lekker fris!
 Een kop vers getrokken runderbouillon bestrooien met
gehakte zuring en kervel. Voorjaarssoep!
 Als groente aanvulling bij spinazie. De smaak is als
postelein en een gekookt eitje hoort erbij.
Médicinale eigenschappen
 Als Thee
Voorjaarsreiniging v/h bloed.
 Als Pulp
Tegen Insektenbeten, brandnetelbulten,schaafwonden, puistjes en ontstoken huid.
 Als Groente
Aansterkend, reinigend(bv. na een
griepperiode), bij maag- en darmaandoeningen.
 Als Poeder v/d gemalen wortelstok
Laxeermiddel.
 Als Extract
Kleurstof voor wol (Geel en groen.), anti
vlekkenmiddel voor tin, zilver en chroom.
Oxaalzuur Iets om bang voor te zijn?
Oxalaten komen van nature voor in planten (Tegen insekten), dieren en mensen
(Stofwisseling). Oxaalzuur ontstaat doordat Oxalaten zich aan Calcium binden en
daardoor kalk aan ons lichaam onttrekken. Denk aan rabarber, postelein en spinazie
met veel Oxalaten, Niet voor niets voegde oma wat kalk toe aan rabarber of werd
spinazie gegeten met gebakken brood (Soldaatjes), een gekookt eitje of een melkprodukt,
allen rijk aan Calcium en om de behoefte aan te vullen. Te veel Oxaalzuur kan nier- en
blaaskristallen (Stenen) vormen. Dus te veel eten is onverstandig voor kinderen,
ouderen, jicht en rheuma patiënten. In Weert hebben we erg hard water. Kijk maar in
uw waterkoker en wasmachine, dus met een kleine toevoeging hoeven we voor Oxaalzuur niet zo bang te zijn. Maar voor alles geldt: eet met mate! Wist u dat Oxaalzuur
door de imker wordt gebruikt tegen de Varroamijt, die zich alleen kan voortplanten
op de honingbij en een heel bijenvolk kan uitroeien.
Jaap Tak
Tentoonstelling “Voedsel Hier en Daar”
Deze tentoonstelling is van 5 februari 2014 tot 30 april 2014 in het Natuur- en
Milieucentrum “De IJzeren Man” in Weert te zien.
Geen leven zonder voedsel. Na zuurstof en water is voedsel de belangrijkste
voorwaarde voor het bestaan van mens en dier.
De laatste generaties in onze westerse samenleving hebben geen armoede of
schaarste gekend.
9
INFO Lente 2014
De hoeveelheid en diversiteit aan voedsel die we in onze supermarkten zien liggen
is enorm en is werkelijk afkomstig uit de gehele wereld. Kiwi's uit Nieuw Zeeland,
tilapia´s uit Jamaica, specieboontjes uit Egypte: we vinden het allemaal heel
gewoon. Wij staan er niet bij stil hoe al dat voedsel in de schappen terecht is
gekomen. De consument is ver van de voedselproducent af komen te staan en wij
realiseren ons niet dat een blijvende voedselvoorziening, ook hier in het Westen,
helemaal niet zo vanzelfsprekend is.
In deze tentoonstelling worden in 23 thema's de overeenkomsten en de verschillen
tussen de landbouw en voedselvoorziening in Nederland en ontwikkelingslanden
aan de orde gesteld. De expositie is ook bedoeld om te leren van het Zuiden, en
biedt aanknopingspunten tot integratie van verschillende culturen. Vooral voor
kinderen en stadsbewoners kan deze expositie een eye-opener zijn, nu mensen
steeds verder vervreemd raken van hun voedselproductie.
Naast de platen met foto's en teksten is er ook een vitrine ingericht met producten
uit de wereldwinkel. Voor leerlingen vanaf groep 8 van het basisonderwijs is er een
vragenlijst beschikbaar.
De tentoonstelling is gemaakt door Guus Geurts, Milieukundige, publicist en
fotograaf op gebied van landbouw, milieu en globalisering.
Herman Beuvens
Plantengallen en hun geheimen. (2)
Mooie voorbeelden van gallen op andere bomen/gewassen.
Els:
Elzenproppen kennen we allemaal. Maar wie heeft ooit de elzenvlag gezien? Dit is
een typisch gevormde gal, veroorzaakt door een schimmel. De sporen komen
terecht op een vrouwelijk elzenkatje of jonge vrucht. De schimmel zorgt ervoor,
dat één van de schutbladen verder uitgroeit dan normaal, tot wel 2 cm lang. De
"vlag" verkleurt van frisgroen naar oranjerood tot paarsachtig. In het najaar wordt
de gal net zo bruin als het elzenpropje. (zie foto blz. 13)
Berk:
De berkenheksenbezem is een opvallende gal van berkenbomen, veroorzaakt door
een schimmel, die in de bast van berkentakken groeit. De schimmeldraden dringen
niet door in de boomcellen en veroorzaken weinig of geen schade. Toch heeft de
aanwezigheid van de parasiet grote gevolgen. Een boom maakt meer knoppen dan
hij nodig heeft. Als door vraat, vorst of droogte de eindknop niet uitloopt, dan
lopen enkele reserveknoppen uit. De schimmel zorgt ervoor, dat alle slapende
knoppen uitlopen. Gevolg? Een warrige bos van kleine takjes. Die noemen we:
heksenbezem. (zie foto blz.)
10
INFO Lente 2014
Linde:
Ooit gezien? Scheefstaande hoorntjesvormige gallen op een blad van de linde?
De lindehoorntjesmijt veroorzaakt deze staafvormige galletjes (tot 8 mm) . Soms
zijn ze ronder van vorm en ze kunnen kaal of behaard zijn. Ze zitten schots en
scheef verspreid aan de bovenkant van het blad. De opening zit aan de onderkant
en is met witte haartjes afgesloten.
Populier:
Populieren krijgen vaak bezoek van de galvormende populieren beursluis die in
de bladstelen bivakkeren. Aan die stelen kunnen we een merkwaardige vergroeiing
zien. Deze gal is zakvormig, zijdelings samengedrukt, gekromd, houtig en vaak
roodachtig. (1 ½ cm). De populier kan ook bezoek krijgen van de spiraalluis, die
een verbreding van de bladsteel veroorzaakt. De steel is dan spiraalsgewijs
opgewonden en heeft een ruime galkamer (2 à 3 cm).
Hazelaar:
Als in het voorjaar de hazelaar volop bloeit, kunnen we de woningen van de
springende hazelaarmug in hazelaarkatjes zien. Hij heet zo, omdat de larven
sprongetjes maken als ze gestoord worden. Het galmugvrouwtje legt eitjes in
piepkleine katjes in de zomer voorafgaand aan de bloei. Maandenlang leeft de
witte larve in het katje, dat opzwelt en peervormig wordt. In een deel van de
bloemen groeien alle schubben uit en worden bruin. Daar ontbreken de meeldraden
en wordt geen stuifmeel gevormd. Dat is duidelijk een nadeel voor de hazelaar.
Wilg:
De wilgenroosjesgalmug is een vegetariër, die alleen wilgen uitkiest om de eitjes
af te zetten in de eindknop van een wilgentak. Deze tak groeit niet verder uit, zodat
de bladeren heel dicht op elkaar staan en een fraai rozetje vormen: het
"wilgenroosje". De tak wordt wel dikker vooral in de winter moet je ernaar
uitkijken, want in de herfst blijven de "rozetten" gewoon zitten. Ze worden wel
zwart.(zie foto blz.)
Beuk:
Er zijn twee galmuggen die het op beukenblaadjes voorzien hebben: de
beukengalmug en de beukenhaargalmug. De larven van deze laatste groeien in
behaarde cilindertjes en de eerste in gladde kegeltjes. Deze spits toelopende
muggenhuisjes zijn 5 à 10 mm hoog en ze zijn hol. Als in de nazomer de witte
larve volgroeid is, valt de gal van het blad af.
Grove den:
Ooit van een harsmannetje gehoord? Rupsen van de harsbuil vlinder gebruiken
dennenhars om er huisjes van te maken. In mei en juni leggen grijsbruine
vlindertjes (harsbuil motjes) hun eitjes op jonge zijtakjes van de grove den. Hun
11
INFO Lente 2014
larven vreten zich door de schors en het hout. De boom scheidt dan hars af om de
indringer tegen te houden. Maar de rups maakt er een flinke buil van samen met
haar eigen uitwerpselen en gaat daar zelf in wonen. Rond de plek waar het eitje is
afgezet groeit extra hout- en bastweefsel, waarvan de rups eet. De rups past haar
woning steeds aan; hoe groter ze wordt, hoe groter het huisje! Na twee jaar is het
harsmannetje 2 à 3 cm groot en dan gaat de rups verpoppen. (zie foto blz.)
Roos:
De rozenmosgalwesp heeft een voorkeur voor wilde rozen. De huisjes van de
larven lijken op mosbolletjes. De mosgal is bedekt met lange, gewimperde
bladslippen. Eerst groen, later rood en in de winter bruin of zwart. Meestal legt de
rozengalwesp haar eitjes in zeer jonge blaadjes, die aan het eind van een tak zitten.
Dat levert gallen op van 5 à 8 cm, met wel 50 kamertjes en evenveel larven. Deze
witte, pootloze larven overwinteren en verpoppen in hun eigen kamertje. In
mei/juni kruipen de volwassen wespen naar buiten om in verse rozenblaadjes eitjes
te leggen. (zie foto blz.13)
Paddenstoelen met kamertjes:
Soms zie je op de witte onderkant van de tonderzwam zwartbruine uitsteeksels,
waarin een vlieg huist. De tonderzwam breed voetvlieg heeft er eitjes in gelegd.
De paddenstoel maakt dan kleine tonnetjes, de z.g. "tepelgallen". De
vliegenlarven eten die van binnenuit op. Als de vliegen allang zijn uitgevlogen,
kun je de tonnetjes nog steeds bewonderen. (zie foto blz. 13)
Aanbevolen literatuur voor geïnteresseerden:
 Het "Gallenboek"van W.M.Docters van Leeuwen
 Internet: Jojanneke Bijkerk (www.plantengallen.com) :uitgebreide
fotocollectie en korte beschrijvingen.
Tiny Wagemans, Insectenwerkgroep.
12
INFO Lente 2014
Foto’s bij “Plantengallen en hun geheimen”
Elzenvlag
Gal op wilgenroosje
Harsmannetje
Rozenmosgal
Heksenbezems
Tepelgallen
13
INFO Lente 2014
Bloesemwandeling vanaf Mheer met het IVN Weert e.o.: Paasmaandag
21 april 2014
Maandag 21 april organiseert het IVN afdeling Weert weer een bloesemtocht.
De tocht gaat vanaf de kerk in Mheer door het landgoed van Altembroek richting
s’Gravenvoeren en via het Hoogbos terug naar Mheer. De wandeling is ongeveer 9
km lang.
Vertrek om 9.00 uur
vanaf het
parkeerterrein De
Dries te Weert en
om 10 uur vanaf de
kerk in Mheer. Naar
verwachting zijn we
om 17.00 uur weer
terug.
Tijdens de tocht
kunnen we genieten
van de vergezichten
met de bloeiende
kers in de bosranden
en van hoog- en
laagstamboomgaarden. Ook de grondbloeiers zoals de Slanke sleutelbloem,
Gevlekte aronskelk, Eenbes en Gewone salomonszegel zullen we zien. Mogelijk
bloeit ook nog de Bosanemoon en het Speenkruid.
De tocht gaat ook langs de Noor die ontspringt in Noorbeek om in ‘s Gravenvoeren
in de Voer uit te monden en verder door holle wegen met vele dassenburchten.
Ook zullen we een kort bezoek brengen aan het kasteel van Mheer.
Kortom een wandeling om te genieten van het voorjaar. Bij goed weer kunnen we
nog picknicken. Zorg wel voor een lunchpakket. Ook zullen we onderweg gebruik
maken van een horecagelegenheid.
Iedereen kan aan de tocht deelnemen. Buiten een kleine vergoeding aan de
chauffeur voor het carpoolen zijn aan de deelname geen kosten verbonden. Goed
schoeisel wordt aangeraden.
Info: Gerard Hendriks 0495-536357
P.S. Wilt u in Weert genieten van de bloesems? Dan kunt u gebruik maken van het
boekje ‘Wandel- en fietstochten langs monumentale bomen in de gemeente Weert’.
Dit boekje is nog voor € 2, - verkrijgbaar bij het NMC en bij de VVV Weert.
14
INFO Lente 2014
Interview met Els Baetsen, natuurmens in hart en nieren, wandelend
op de vierkante meter maar ook kilometervreter tijdens vierdaagse
van Nijmegen samen met dochter Truus.
 Waar komt jouw interesse voor de natuur vandaan?
Mijn interesse is ruim dertig jaar geleden gewekt, toen ik het boek "Naar de
natuur" van Jac. P. Thijsse onder ogen kreeg. Het boek omvat verslagen van
wandelingen en beschrijvingen van planten en dieren, zo'n kleine honderd jaar
geleden vastgelegd. In het verhaal "Een verkenning" uit dit boek brengt de
schrijver een bezoek aan Limburg en komt aan op het station van Weert. Thijsse
heeft het over de zomerschroeforchis (Spiranthes aestivalis) en de kranskarwij
(Carum verticillatum), die in onze omgeving toen voorkwamen. Beiden komen in
Nederland nu niet meer voor. Vanaf toen ben ik aan de natuur verknocht geraakt.
 Welk natuurgebied ken je het best ?
De Tungeler Wel natuurlijk, daar ben ik opgegroeid en Thijsse schrijft daar het
volgende over. "Op de fiets van Weert naar Stramproy komen we terecht bij hei,
dennen, stuifzand en eiken-kreupelhout, dat opklautert tegen een steile helling.
Alles met alles is deze Tungelrooyse berg een van de mooiste landduinen, die ik
ooit heb gezien." Dit pareltje werd eigendom van Natuurmonumenten en was
daarmee de eerste aankoop in Limburg.
 Wat is zo bijzonder aan de Tungeler Wel?
De Tungeler Wel was als de achtertuin of speeltuin, waar veel gezinnen uit de
omgeving destijds op zondagmiddag naar toe gingen. Kinderen konden er heerlijk
spelen in het zand en in bomen klimmen. De Mooshoofpaad zengers hebben er
15
INFO Lente 2014
zelfs een liedje over gemaakt. Dat stukje natuur was van iedereen. Mijn moeder zei
vroeger als het hard waaide: "Doe de vensters dicht, want de Wel is op weeg". De
Wel is niet echt veranderd in de loop der jaren.
 Wanneer ben je actief geworden bij het IVN Weert e.o.?
In het begin trok ik er alleen op uit, tot ik in een Weerter krantje las dat er een
groencursus gegeven zou gaan worden. Ik dacht, dat is het en heb me aangemeld.
Al na de eerste wandeling werd me gevraagd om schoolgids te worden. Ik moest
even slikken, ik dacht, ik hoef toch niet voor de klas te gaan staan. Je kon je
opgeven bij Thea Kunnen, die destijds de leiding had over de schoolgidsen. Maar
al snel bleek dat je als schoolgids met kinderen de natuur in ging. Dat was erg leuk.
 Wat is je zevende zintuig?
Ik heb oog voor plantjes en paddenstoeltjes, die erg klein zijn. Tijdens een excursie
merkte iemand op: "Weem heet det gezeen? Die vrouw heet zeker auge aan heur
inkels". Waar de meesten van ons aan voorbij gaan, wordt door Els opgemerkt. Het
kwam regelmatig voor, dat ik aan een bepaald plantje of paddenstoeltje dacht en
dat ik het de dag erop ergens ontdekte.
 Welke waarnemingen zijn heel bijzonder te noemen?
- In het boekje van Thijsse
gelezen over de kranskarwij
(Carum verticillatum, nu
zeer zeldzaam):op vakantie
in Schotland, stap ik uit de
auto en ik sta te midden van
een groep plantjes van de
kranskarwij, niet te
geloven.
- Ruw parelzaad:
(Lithospermum arvense):
een rode lijst soort, zeer
zeldzaam. Ik trof er 320 exemplaren van aan in Gulpen.
- Meekrap: (Rubia tinctorum): deze vond ik op vakantie in Italië. Nederland heeft
zijn rode kleur in de vlag daaraan te danken.
- Op vakantie in Indonesië dacht ik aan het Kruidje-roer-me-niet (Mimosa pudica,
de bewegende Mimosa). De dag erop ontdekte ik dit plantje.
- Al wandelend in Tungelroy ontdekte ik de Kleine majer (Amaranthus blitum)
langs de weg kant. Toen ik terug ging om dit plantje nader te bekijken, was hij
platgewalst door een trekker. Jammer, te laat.
- In Eys-Wittem vond ik de Muizenstaart (Myosurus minimus) en later groeide hij
ook in mijn achtertuin. Heb ik meegewerkt aan zaadverspreiding?
16
INFO Lente 2014
- Op Koninginnedag vond ik in gezelschap van Ton Frenken Onderaardse klaver
(Trifolium subterraneum) en Geel vogelpootje (Ornithopus compressus ) langs het
kanaal Wessem - Nederweert tussen de Schoorbrug en de Kelperbrug.
 Hoe vaak trek je erop uit om te genieten van de natuur ?
Vroeger ging ik samen met mijn man Bèr er minstens één keer per week op uit. We
struinden heel Limburg af op zoek naar bijzondere planten. Toen ik lid was van het
IVN (vanaf 1988) ging ik vaak mee met Jan Wiersma, Twan Brouwers en Henk
Pil. We hebben samen heel wat mooie plekjes bezocht.
 In het najaar hebben paddenstoelen je aandacht; hoe is dit ontstaan?
In het najaar neemt de flora af en komen paddenstoelen te voorschijn. De
verscheidenheid is enorm en de uitdaging om nieuwe soorten te vinden is groot.
 Ga je alleen of met meerdere personen op paddenstoelenjacht?
Elke woensdagochtend gaan we met de paddenstoelenwerkgroep op pad. We
inventariseren bepaalde gebieden voor de Nederlandse Mycologische Vereniging.
Ook is er elk najaar een paddenstoelenexcursie.
 Welke paddenstoelen vind je erg bijzonder?
- Bladerend in het paddenstoelenboek, dacht ik, de Groene glibberzwam (Leotia
lubrica) heb ik nog nooit gevonden. Mijn gevoel zei, dat ik die morgen wel zou
vinden. En het gebeurde. En zo ging het ook met de Oliebolzwam (Rhizina
undulata), die ik met Weert kermis voor het eerst vond.
- Thuis op het gazon vond ik een heel klein paddenstoeltje; het bleek de
Bloemaardster (Geastrum floriforme) te zijn, die zeer zeldzaam is. Ik heb hem
opgestuurd naar Leo Jalink, die hem heeft ondergebracht in het nationaal
herbarium in Leiden.
- De Wynella atrofusca (Gewoon varkensoor) kwam ik heel toevallig tegen toen ik
op vakantie was in Italië.
- Op excursie hadden we het met mycoloog Nico Dam over wasplaten. Hij zei dat
er een heel bijzondere wasplaat bestond met de naam “Kabouterwasplaat”
(Hygrocybe insipida). Even later zag ik een heel
klein paddenstoeltje dat de zeldzame
"Kabouterwasplaat" bleek te zijn.
- Enkele bijzondere waarnemingen bij mij in de tuin
zijn de 22 "Kegelmorieljes" (Morchella elata) en de
152 "Dennenslijmkoppen" (Hygrophorus
hypothejus).
Dennenslijmkop
 Hoe zit het met de volgende uitspraken?
- Nachtschade (Solanum) is giftiger als het groeit naast bijvoet en minder giftig in
de buurt van vlinderbloemigen.
- Kleefkruid (Galium aparine) werd vroeger gebruikt als stremsel.
17
INFO Lente 2014
- Jonge spruiten van Hop (Humulus lupulus) werd vroeger gebruikt als asperge.
- Gagel (Myrica gale) kan van geslacht veranderen.
Hub Jetten
Snertwandelrally – 2014: we hadden het weer mee!
Het weer was fantastisch en de opkomst onverwacht groot met bijna 80 deelnemers.
Eén week voor de datum stond de stand pas op 27. Intussen werd al het e.e.a. ingekocht, want echte erwtensoep maak je natuurlijk zelf. We rekenden op + 50pers, maar oh
grote schrik, een telefoontje op de dag ervoor leerde dat het wel wat meer zouden
worden. Dit werd dus nachtwerk met bijmaken van de soep en zeker wanneer je weet dat
de meeste deelnemers wel meer dan 1 kop lusten.
De route was verdeeld in 2 delen nl. 3,5 en 4,5 km. De juiste route werd gevonden m.b.v.
een routebeschrijving. Tussen deze trajecten werd de “snert”geserveerd en konden de
beentjes worden gestrekt. Als “Chef” van het IVN doet het je oude kokshart goed als je
iedereen ziet slobberen en genieten bij de soep. Dan weet je waarvoor je dit allemaal
doet. Na het 2e traject werd bij de finish de glühwein geschonken en kwamen de
natuurlijk de verhalen los.
De deelnemers bestonden uit IVN-leden, NMC-vrijwilligers, inwoners uit de regio en
veel toeristen. We hadden trouwens 1 deelneemster uit Zeeland. Ze kwam beslist een
keer weer terug. De assistentie van Bert Timmermans en Twan Brouwers aan de
starttafel, Gert Brink als soep- en glühwein schenker, was weer als vanouds.
Bedankt voor jullie inzet! Deze dag is weer voor het 6e jaar vlekkeloos verlopen.
Jaap Tak
18
INFO Lente 2014
Bomenwandeling IJzeren Mangebied
Stichting Groen Weert leidt zondag 18 mei om 13.30 uur een bomenwandeling
door het bos IJzeren Man. We vertrekken vanaf het NMC van Weert.
Het thema van deze wandeling is “de boom in het bos”.
Tijdens de wandeling zal de aandacht uitgaan naar welke bomen je in de
Nederlandse bossen kunt verwachten, hun functie en hun groeiwijze, waarbij
bodemomstandigheden weer belangrijk zijn. Interessant is ook om naar de
verschillen te kijken tussen oorspronkelijke en geïmporteerde soorten en hoe we in
Nederland omgaan met bijvoorbeeld Amerikaanse soorten, die momenteel veelal
geweerd worden uit de bossen.
Bomen leveren een belangrijke bijdrage aan een goed milieu. Niet voor niets
kunnen we ons in bossen goed ontspannen, voelen we ons thuis in een gezonde
omgeving. We gaan dan ook zoeken waarom dat zo is en leggen daarbij de
fotosynthese, die plaatsvindt in de bladeren van de bomen, nog eens goed onder de
loep.
Al met al: een bos is een
spannende omgeving en
de wandelaar zal na deze
wandeling met andere
ogen door een bos lopen,
want je raakt er niet
uitgekeken.
Deelname aan deze
wandeling is gratis en
staat open voor jong en
oud. Aanmelding is niet
nodig en de wandeling
zal maximaal 2 uur
duren.
Voor meer informatie
kunt u contact opnemen
met Ad Wennekes tel.
0495586480 of kijk op
www.groenweert.nl
P.S.: Op 13 mei vindt er
in Tungelroy om 19.00
uur een bomenwandeling
plaats en op 22 mei om
19.00 uur in Graswinkel.
Nadere informatie volgt
t.z.t.
Ad Wennekes
19
INFO Lente 2014
De Deurnsche Peel en Mariapeel
Pensionados uitstap naar de Deurnsche- en Mariapeel op 9 januari 2014.
Gids: Jo Koppen.
Deelnemers: Lei Dassen, Jan Geelen, Jacques Geelen, Toon Janssen, Gert
Lengemann, Johan Leurs, Ton Tillemans, Piet van Nieuwenhoven, Jac Steevens en
Jan Weerens.
Fotografie: Gert Lengemann.
Parking 10u00:
De Mariapeel, met Pijpenstrootje vergrast veen, berken, en dreigende luchten.
Eeuwenlang vormde de Peel een reusachtige grote, kale, sombere en plaatselijk
levensgevaarlijke hoogveen- en heidevlakte. De Peel vormt ook al eeuwen de
provinciegrens tussen Brabant en Limburg. Tot 1900 was het gebied nog steeds
één van de grootste complexen “woeste gronden” (heidevelden, hoogvenen,
moerassen, en dergelijke) van Nederland. De Peel had toen nog een grootte van
ruim 66.000 ha, 43% van de woeste gronden van Brabant en Limburg samen
(Blink 1929).
Tussen Ospel en Helenaveen, net voor de A73, ligt een interessant kleinschalig
(nat) weidegebiedje met een stukje bebost veen, “het Zinkske”. We zagen er
Buizerd en Houtduif. In Mariaveen namen we de weg langs de Helenavaart
richting Griendsveen: Wilde eend, Waterhoen en Meerkoet.
Jo en Lei vertellen voor we vertrekken in een korte inleiding de geschiedenis van
het gebied. De Peel was vroeger een immens groot gebied. Het strekte zich uit van
20
INFO Lente 2014
Grave (Nijmegen) tot Weert, en liep zelfs door tot in België, en wel tot Overpelt en
Neerpelt. Neerpelt betekent laag Peel en Overpelt betekent Hoog Peel. Naast de
gangbare verklaring van het woord Peel wordt o.a. verwezen naar het Latijnse
woord Palus (moeras). Maar er is mogelijk ook nog een andere verklaring, nl. het
woord Pael, dat stond voor een grenspaal, het kwam veel voor in plaatsen en
veldnamen. Het was toen gebruikelijk om de delen van dorpsmarkten of gemeenten
die langs een grens liepen aan te duiden als Pael of Peel. Over de streek zijn
boeken geschreven, vaak met verhalen die in de Peel speelden, o.a. Toon Kortooms
deed dat vaak humorvol maar niet altijd overeenkomend met de harde realiteit, van
de Peelwerkers en hun gezinnen. Beekman en Beekman en de zwarte Plak zijn de
bekendste.
Deurnsche- en Mariapeel
De zwarte Plak is een gebied in de Deurnsche peel. Kortooms stond ook bekend
om zijn uitspraken en wijsheden: een bekende is “een mens is ziek of wordt ziek”.
Ook Anton Coolen is een bekend schrijver die het leven in de Peel heel realistisch
beschreef, je wordt van zijn boeken niet vrolijk, maar hij beschrijft wel zo als het
was.
Tezamen met de nabijgelegen Groote Peel is de Mariapeel een restant van wat eens
een uitgestrekt oerlandschap was van levend hoogveen. Deze peelhoogvenen
werden grotendeels afgegraven tot op de zandondergrond. Het zijn de zuidelijkste
representanten van de vlakke subatlantische hoogvenen, die elders en ook in de
Peelregio door afgraving, ontginning en vervening grotendeels zijn verdwenen.
Door de verschillende verveningsgeschiedenis van de onderdelen van het gebied is
er een grote en fijnschalige variatie in vegetatie en landschap, met gradiënten
21
INFO Lente 2014
naar iets mineraalrijker milieu. In de oudste veenputten is al lange tijd sprake van
hoogveengroei op miniatuurschaal.
Op de grote restveen-eenheden is nog een relatief grote veendikte aanwezig,
waarop door herstelbeheer inmiddels ook op verschillende plaatsen ontwikkeling
van hoogveenbegroeiingen plaats vindt.
Tegenwoordig is de Mariapeel een afgetakeld hoogveen dat zich kenmerkt door
een aaneengesloten complex van heide en voedselarme berkenbossen. Het kent een
andere ontginningsgeschiedenis dan het noordelijke deel. Hier is de turfwinning op
een kleinschalige manier uitgevoerd. De aanwezige boerenkuilen en turfbanen zijn
daarvan het resultaat en tekenen zich vaak nog duidelijk af in het heidegebied
Het oorspronkelijke hoogveen is grotendeels verdwenen, waardoor het reliëf van
de ondergrond weer tevoorschijn is gekomen. Het wordt tegenwoordig gekenmerkt
22
INFO Lente 2014
door de aanwezigheid van dekzandruggen en met (rest)veen opgevulde depressies.
In deze depressies en de boerenkuilen treedt weer hoogveenregeneratie op. Even
over de provinciegrens, op Brabants grondgebied ligt de Deurnsche Peel, ook dit is
een uitgestrekt afgetakeld hoogveenrestant. Naast klein-schalige vervening
(boerenkuilen) is in het centrale deel van dit gebied nog tot 1984 sprake geweest
van grootschalige turf-winning. Na beëindiging van de afgravingen is in dat
gedeelte de drainage buiten gebruik gesteld waardoor hier grote delen van het
afgegraven gebied weer nat zijn geworden.
Tegenwoordig komen daar weer veen-moerassen tot ontwikkeling waarin massaal
Waterveenmos groeit. Verder zijn er Veenpluis, Eenjarig wollegras en
Pijpenstrootje te vinden. Ronde - als Kleine zonnedauw komen hier op de kale
veengrond plaatselijk ook massaal voor (Joosten & Reijnders 1996).
We wandelen ondertussen langs de vroegere woningen van de Peelwerkers via een
mooi herstelde geitenstal naar het helemaal met Pijpenstrootje vergraste veen.
Deze Nederlandse Landgeiten (tegenwoordig een zeldzaam ras) helpen SBB de
Peel beheren. Het landschap kenmerkt zich door een rijke afwisseling van onder
andere hogere, droge en lage, vochtige heideterreinen en moerasachtige gedeelten,
open en gesloten bossen, veenputten, wijken, vennen en open water.
Weerspiegelende berken in het “zwarte” water van de grachten .
23
INFO Lente 2014
Ondertussen is het alweer opgehouden met regenen, we wandelen langs het
Defensie of Peelkanaal, het contrast kon niet groter zijn. Rechts grootschalige
landbouw, en links een bebost peelgebied. Op de weiden en akkers foerageren
Rietganzen (200), grauwe ganzen (>350), enkele Kolganzen, en een Blauwe reiger.
Enkele kraaien en een Grote zilverreiger bekijken het allemaal vanuit de lucht,
evenals een groepje vinken (10). In een spaarzaam aanwezig berkenbosje zoekt een
mezengroepje bestaande uit Kool- Pimpel- en Matkopmezen hun kostje bij elkaar.
We noteren hier nog: Buizerd (1), Spreeuw (15), Grauwe gans (65), Nijlgans (2) en
IJsvogel (1).
Ven met kienhout.
24
INFO Lente 2014
We draaien terug aan de grote plas met het kienhout. In de bosrand bemerken we
twee grote mierenhopen, en horen Winterkoning. Op de plassen: Grote zilverreiger
(1), Grauwe gans (2), en Koolmees (>5). In het kleine bosje Zwarte els tellen we
elf aalscholvernesten. Heel hoog vliegt de Blauwe kiekendief over, Grote bonte
specht (1), en Winterkoning.
Overvliegend vrouwtje Blauwe kiekendief
We zijn terug bij de parking, het is 13u30, als we de terugtocht naar Mijl op zeven
het info centrum van SBB aan de Grote Peel aan vatten. Hier wachten Toon en
Joke op ons, Toon is herstellende van een operatie waardoor hij nog niet mee kon
gaan wandelen. De tentoonstelling over uilen was helaas niet open, de koffiebar
gelukkig wel, we verbruikten er een tas soep of koffie bij onze boterhammen of
vlaai. Gert vertelde boeiend over het werk in de mijnen Eisden zo een 50 jaar
geleden. Het begon ongelooflijk hard te regenen waardoor ons namiddagwandelingetje door de Grote Peel letterlijk in het water viel.
Op de terugweg deden we nog snel de Schoorkuilen aan in de gietende regen. We
zagen daar diverse algemene watervogels en ook enkele bijzondere, zoals de grotezilverreiger en de aalscholver.
25
INFO Lente 2014
Wandelroute
Johan (Leurs) Verslaggevers.
Het integrale artikel vindt U op http://www.ivn.nl/afdeling/weert-eo
26
INFO Lente 2014
COLOFON
IVN Weert en omstreken
Geurtsvenweg 4
6006 SN Weert
Contactpersonen werkgroepen:
Vroege Vogelgroep:
Hub Jetten
[email protected] 538281
E-mail algemeen: [email protected]
Internet: http://www.ivnweert.nl
NMC de IJzeren man
524893
Betalingen: Bankrekening IVN Weert e.o.
14 99 04 789 Rabobank Weert.
Werkgroep Insecten Weert (WIW)
Hub Jetten
[email protected] 538281
Bestuur
Voorzitter:
Jan Aarts, [email protected]
466050
Secretaris/PR:
Trea Beckers, [email protected] 525360
Penningmeester/leden adm.:
Frans Meuwis [email protected]
539946
Bestuursleden
Ine van Woensel, [email protected]
06-18451740
Hub Jetten, [email protected]
538281
Gidsen:
Ad Havermans
[email protected]
533271
Redactie:
Marion Michiels, Jan Daemen , Bert Timmermans
en Hub Jetten.
Redactieadres: e-mail: [email protected]
Verschijning
INFO verschijnt vier maal per jaar en wordt gratis
verspreid onder de leden en begunstigers.
Bezorging: vrijwilligers.
Volgende Info
Kopij inleveren voor 1 juni 2014. De redactie ver- en
bewerkt artikelen. De auteurs zijn verantwoordelijk voor
de juistheid van hun artikelen. Bij foto’s graag het originele
bestand (apart) bijvoegen. Tevens het verzoek om tekst
als worddocument aan te leveren. Voor vragen kunt u altijd
contact opnemen met de redactie.
Lidmaatschap
IVN Volwassenen
IVN jeugd tot 18 jaar
Huisgenootlid
Lid + Natuurgids
Lid + Natuurgids + huisg.
€ 20,00
€ 5,00
€ 5,00
€ 35,50
€ 40,50
Flora:vacature
Vutters:
Harry Vossen
[email protected] 633722
Lezingen:
Bert Timmermans
[email protected]
633997
Bèr Peeters
bpeeters@natuurenmilieucentrum
weert.nl 524893
Materiaalbeheer
Jan Daemen
[email protected]
855104
Bibliotheek:
Tiny Goorhuis,
[email protected] 521417
Schaapsdijk:
Peter Niessen
[email protected]
543582
Een lidmaatschap wordt automatisch voor de duur van 1 jaar
verlengd, tenzij minimaal vier weken voor het einde van het
kalenderjaar schriftelijk wordt opgezegd bij het secretariaat. De
contributie moet in januari worden overgemaakt. Voor degenen
die getekend hebben voor automatische incasso, zal ook in januari
de contributie worden afgeschreven.
27
INFO Lente 2014
28
INFO Lente 2014