Het raadsel van alles wat leeft en de stinksokken van Jos Grootjes

Lestip 'Het raadsel van alles wat leeft en de
stinksokken van Jos Grootjes uit Driel '
Over het boek
Het raadsel van alles wat leeft en de stinksokken van Jos
Grootjes uit Driel
Alle vragen die je maar kan bedenken over het ontstaan van de aarde, het leven, mensen en dieren, worden ook
door Jan Paul Schutten gesteld en zo goed als mogelijk van een antwoord voorzien.
Aan de hand van vele voorbeelden wordt alles helder uitgelegd. Jos Grootjes uit Driel bijvoorbeeld heeft
stinksokken waarin veel bacteriën leven en dat is een wonder. Want álles wat leeft is een wonder. De grappige en
handige tekeningen van Floor Rieder maakt het allemaal nog begrijpelijker.
Auteur(s)
Jan Paul Schutten, Floor Rieder (illustrator)
Uitgeverij
Gottmer / 2013
Aantal pagina's
164 p.
ISBN
9789025753467
Genre
Non-fictie
Doelgroep
6de middelbaar
Trefwoorden
Aanzet
Bekijk samen de cover van het boek. Ga filosoferen over de titel: Wat is een raadsel? Wat is leven? Wat is ‘alles’
wat leeft? Bekijk aandachtig de tekeningen: Wat zie je in de tekeningen? Bijv. de aarde weegt
6.000.000.000.000.000.000.000.000 kilo. Hoeveel is dat? En een embryo, wat is dat? Wat is ‘oerknal’? Wie is Jan
Paul Schutten?
Deze auteur heeft verschillende informatieve boeken geschreven waarin hij moeilijke thema’s toegankelijk maakt
voor jongeren. Breng een aantal van zijn boeken mee en leg deze op de leestafel. Bekijk ook zijn website:
www.janpaulschutten.nl/Over_mij.html. De vorige edities van de Jeugdboekenweek hadden ook boeken van Jan
Paul Schutten in de pakketten. Bekijk de suggesties: http://jeugdliteratuur.org/lestips/jeugdboekenweek-2013groeten-uit-2030-van-plastic-soep-tot-allesmakers, http://jeugdliteratuur.org/lestips/jeugdboekenweek-2012-ik-wilvleugels, http://jeugdliteratuur.org/lestips/jeugdboekenweek-2012-van-wolf-tot-watje.
Het boek is heel erg uitgebreid. Er zit genoeg materiaal in om een heel schooljaar mee aan de slag te gaan! Heel
het boek samen lezen, vraagt misschien wat veel. Lees zeker die fragmenten voor waarmee je aan de slag wil
gaan. Prikkel je kinderen om het boek zelf te gaan lezen. Het boek is opgebouwd uit vraag en antwoord en die
antwoorden brengen vaak nieuwe vragen met zich mee. Op het einde van het boek, schrijft de auteur dat evolutie
een gevoelig onderwerp is waar strenggelovigen en wetenschappers een andere mening op na houden. Hou
rekening met deze gevoeligheid. Geef eventueel enkele van deze citaten mee:
‘Sommige vragen zijn zo goed dat het jammer zou zijn ze met een antwoord te verknoeien.’ (Harry Mulisch)
‘Men kan beter enkele vragen stellen dan alle antwoorden te weten.’ (James Thurber)
‘De grootste vraagtekens komen niet achter onze vragen maar achter onze zekerheden.’ (Kadé Bruin) ‘Vroeger
begreep ik niet waarom ik op mijn vragen geen antwoord kreeg. Thans begrijp ik niet waarom ik de vragen stelde
want er zijn geen antwoorden.’ (Kafka)
Deze citaten vormen enerzijds een uitnodiging om het boek te gaan lezen en zijn anderzijds bruikbaar als aanzet
om te filosoferen. Hou in het achterhoofd dat het bij een filosofisch gesprek niet de bedoeling is om het correcte
antwoord te vinden. Beschouw het gesprek als een mogelijkheid om samen plezier te hebben in het denken,
verwoorden en luisteren.
EINDTERMEN
●
●
●
●
●
Lager - Nederlands - Luisteren 1.8
Lager - Nederlands - Spreken 2.1
Lager - Nederlands - Spreken 2.6
Lager - Nederlands - Spreken 2.9
Lager - Nederlands - Lezen 3.5
Verwerkingsactiviteit
Bacteriën in marsepein
Deel één van Het raadsel van alles wat leeft begint met bacteriën, en meteen met een indrukwekkend weetje: Er
wonen tien miljoen bacteriën alleen al op het puntje van je neus. Zoek afbeeldingen van bacteriën via het internet,
je vindt ze in alle kleuren en vormen. Vergelijk met de afbeeldingen in het boek op pagina 18 en 19. Geef je
kinderen de opdracht om zelf nieuwe bacteriën uit te vinden. Laat ze tekenen, namen bedenken en plekjes
verzinnen waar deze bacteriën wonen. Breng marsepein mee naar de klas en nodig de kinderen uit hun bacterie in
marsepein te kneden. Breng ook voedingskleurstof mee en kleurige suikerballetjes, waarmee ze hun bacterie
kunnen versieren. Vraag de kinderen om vooraf goed de handen te wassen, zodat hun bacterie al niet meteen vol
andere bacteriën zit. Laat je kinderen op een informatiefiche de wetenschappelijke naam en andere
wetenswaardigheden die ze voor hun bacterie verzinnen, opschrijven en plaats de kaartjes naast de bacterie.
Fotografeer alles en breng het samen tot het bacterieboekje van jullie klas, maak er een Pinterestpagina of een
PowerPoint van om aan de andere klassen te tonen of om op jullie klasblog te plaatsen.
EINDTERMEN
●
●
●
●
●
●
Lager - Wereldoriëntatie - Natuur (algemene vaardigheden) 1.1
Lager - Wereldoriëntatie - Natuur (levende en niet-levende natuur) 1.3
Lager - Muzische vorming - Beeld 1.4
Lager - Nederlands - Luisteren 1.6
Lager - Nederlands - Schrijven 4.1
Lager - Nederlands - Strategieën 5.1
Evolutietheorie
In deel vier van Het raadsel van alles wat leeft (vanaf pagina 40) maak je kennis met Charles Darwin en zijn
evolutietheorie. Breng het boek De boom van het leven mee naar de klas. Het boek vertelt over het leven en werk
van Charles Darwin en kan een mooie aanzet zijn om over het thema van evolutie te beginnen of als aanvulling op
deel vier. Lees het boek voor. Kader het geheel in tijd en ruimte. Ook volgende sites kunnen als inspiratiebron
dienen:
www.evolutietheorie.be/
www.evolutietheorie.ugent.be/faq
www.evolutietheorie.ugent.be/kinderen
www.kennislink.nl/publicaties/darwins-evolutietheorie
www.kennislink.nl/publicaties/de-basisprincipes-van-de-evolutietheorie
www.kennislink.nl/publicaties/evolutie-zo-zit-het
Leg deze boeken op de leestafel voor kinderen die zich verder willen verdiepen in evolutie: Kaas & de
evolutietheorie, Het begin van alles, Kinderuniversiteit. Antwoord op de moeilijkste vragen van de wereld.
EINDTERMEN
●
Lager - Nederlands - Lezen 3.5
Logboek
Wetenschappers houden een logboek bij waarin ze alles noteren. Vroegere ontdekkingsreizigers en
natuuronderzoekers legden ook alles wat ze zagen vast in gedetailleerde tekeningen en beschrijvende tekst.
Bekijk de illustraties in De boom van het leven. Breng ook Op ontdekkingsreis! Handboek voor avonturiers en De
geïllustreerde dierenatlas mee naar de klas. Vergelijk de illustraties in deze boeken met die van Floor Rieder in
Het raadsel van alles wat leeft. Ga in dezelfde sfeer en stijl aan de slag met pen en Chinese inkt. Breng foto’s of
afbeeldingen uit tijdschriften mee van mensen, planten en dieren en laat je kinderen er eentje uitkiezen om na te
tekenen met pen en inkt. Laat hen er een informatiefiche bijschrijven, zodat het geheel een wetenschappelijk
cachet krijgt.
EINDTERMEN
●
●
●
●
●
Lager - Muzische vorming - Beeld 1.4
Lager - Muzische vorming - Beeld 1.5
Lager - Muzische vorming - Beeld 1.6
Lager - Nederlands - Schrijven 4.1
Lager - Nederlands - Strategieën 5.1
Zoutkristallen
In deel zeven van Het raadsel van alles wat leeft wordt stilgestaan bij het eerste leven. Op pagina 77 wordt aan de
hand van zoutkristallen de vorming van RNA uitgelegd. Maak met je klas zelf zoutkristallen! Op deze sites vind je
een uitgewerkte les: www.zoutkristallen.nl/media/system/pdf/zoutkristallen_lesbrief_hoog.pdf
www.zoutkristallen.nl/index.php/bouw-je-eigen-zoutkristal
Inspiratie om andere wetenschappelijke proefjes of experimenten met je klas te doen vind je hier: www.proefjes.nl/
en hier: www.technopolis.be/nl/index.php?n=4&PHPSESSID=0610724f38b4a311830be87dbe09a901
EINDTERMEN
●
Lager - Wereldoriëntatie - Natuur (levende en niet-levende natuur) 1.13
En verder…
Op pagina 37 staat: ‘400 miljoen jaar geleden verschenen de eerste insecten (…) en wij mensen? Wij bestaan nog
maar 0,2 miljoen jaar, oftewel tweehonderdduizend jaar.’ Insecten zijn dus de langst levende dieren op aarde die
bovendien het minst onderhevig zijn aan de evolutie. Misschien kan je met je klas een bezoekje brengen aan het
insectenmuseum? Breng zeker ook het boek Spinder mee naar de klas, en bekijk hier de lessuggestie.
EINDTERMEN
●
●
Lager - Wereldoriëntatie - Tijd (historische tijd) 5.8
Lager - Wereldoriëntatie - Tijd (historische tijd) 5.9
Bibliografie
De boom van het leven - Peter Sis (Lannoo, 2005)
De geïllustreerde dierenatlas - Virginie Aladjidi, Emmanuelle Tchoukriel en Paule Lacroix (ill.) (Nieuw Amsterdam,
2010)
Het begin van alles - Neil Layton en Corina Fletcher (ill.) (Het Spectrum, 2006)
Kaas & de evolutietheorie - Bas Haring (Houtekiet, 2001)
Kinderuniversiteit. Antwoord op de moeilijkste vragen van de wereld - Ulla Steuernagel en Ulrich Janssen (Lannoo,
2003)
Op ontdekkingsreis! Een handboek voor avonturiers - Rudolf Ruijghart (Van Goor, 2008)
Spinder - Simon van der Geest (Querido, 2012)

Download Report