DINSDAG 1 JULI 2014 DINSDAG 1 JULI 2014 Reportage Reportage De twaalfvoetsjolklasse bestaat 100 jaar. Zaterdag is dat gevierd met 171 van deze 3,66 meter lange zeilbootjes op de Loosdrechtse Plassen. Jollen op rij tijdens het Nederlands Kampioenschap op het Alkmaardermeer in 2009. FOTO THESSA VEENIS Twaalfvoetsjol heeft al honderd jaar een klasse Koos Reitsma [email protected] Feestgids voor veertig jaar ZZV. Wormer ✱ De klasse van de twaalfvoetsjol is in Nederland de oudste eenheidsklasse waarin nog bijna wekelijks wedstrijden worden gevaren. In 1960, toen er even weinig belangstelling meer voor het zeilende sloepje was, werd de Twaalfvoetsjollenclub opgericht. Ter promotie. Op dit moment zijn er 235 geregistreerde jollen in de vaart. Het schept een band, varen in een twaalfvoetsjol, zeggen Wietske van Soest (61) uit Wormer en Anjo Klinkenberg (62) uit Heiloo. Anjo Klinkenberg, die is geboren in Assendelft, vaart wedstrijden en Wietske van Soest schreef mee aan het jubileumboek: ’Twaalfvoetsjol 100 jaar klasse’. Van Soest heeft ook gevaren, samen met haar man. ,,Hij wilde eerst eigenlijk in een randmeer varen’’, zegt ze. ,,Maar bij de buurman lag een jol op zolder. Een opknapper.’’ De opknapper werd opgeknapt. Van Soest: ,,Later is-ie er toch zelf één gaan bouwen. Lichter van gewicht. Want de opknapper bleek niet snel genoeg om potten te breken tijdens de wedstrijden. ’Kisje’ - zo luidt de naam van de nieuwe - is gemaakt van een partijtje cederhout en valt net binnen de bandbreedte van wat volgens de klassevoorschriften is toegestaan. ,,Ik ben in 2007 gestopt met varen’’, zegt Van Soest. Ze zeilde altijd als ’bemanning’ mee. Niet als fokkenmaat, want een twaalfvoetsjol voert uitsluitend grootzeil, maar als de vereiste steun en toeverlaat bij harde wind. ,,Dat is vaak geen pretje’’, zegt ze. Klinkenberg: ,,Als zeilmaat zit je met de billen op de rand van het gangboord en vang je alle buiswater op.’’ Van Soest: ,,Ik heb me toen op het maken van een jubileumboek gestort.’’ Vrouwen Het zijn meest mannen die het helmhout van de twaalfvoetsjol vasthouden. Anjo Klinkenberg is een van de ongeveer dertig procent vrouwen. ,,Vrouwen voeren al vroeg in een twaalfvoetsjol’’, vertelt ze. ,,In 1917, dus kort na het ontstaan van de eenheidsklasse, deden de eerste vrouwen aan wedstrijden mee. Later zijn er ook aparte wedstrijden voor vrouwen gehouden.’’ Klinkenberg: ,,Ik heb tien jaar terug een twaalfvoetsjol laten bouwen, van mahoniehout.’’ Dat deed ze na er eerst één te hebben geleend van een vriend. ,,Het beviel zó goed, dat ik er zelf één wilde.’’ Ze vaart er internationaal wedstrijden mee. ,,In Italië is ook een groot aantal liefhebbers van dit type boten’’, zegt ze. De klassevoorschriften zijn daar overigens wat ruimer. Zo mogen de jollen er een aluminium mast voeren, in plaats Wedstrijden op de Voorzaan, begin 20e eeuw. Zeilnummer 14 is de Liberty. Oudste jol was van Klaas Swart uit Westzaan van één van hout. Klinkenberg: ,,In Nederland proberen we ’m zo origineel mogelijk te houden. Hier moeten ook de exemplaren uit 1920 en 1930 nog mee kunnen komen.’’ De oudste binnen de Twaalfvoets- jollenclub is een jol die dateert van 1915. Van Soest: ,,Dat schip, de Liberty, met zeilnummer 14, heeft Klaas Swart uit Westzaan laten bouwen voor zijn broer Jan.’’ Jan Swart voer er wedstrijden mee. Tot in 1920. ,,Hij stopte nadat zijn zeilmaat, Willem Tip, tijdens een wedstrijd op De Kagerplassen te water raakte en verdronk. Zeilnummer 14 is toen naar een andere jol gegaan, naar ’t Krokodilletje.’’ Maar de Liberty is wel bewaard gebleven, en vaart zelfs weer mee in wedstrijden. ,,De huidige eigenaar heet opnieuw Klaas Swart.’’ Anjo Klinkenberg tijdens het NK in 2009 op het Braassemermeer. Hij is een kleinzoon van de Klaas Swart die de jol liet bouwen. Zoals bij veel typen zeilboten is ook het ontwerp van de twaalfvoetsjol uit een wedstrijd voortgekomen. Die ontwerpwedstrijd, gewonnen door de Engelsman George Cockshott, was in 1913 uitgeschreven om meer eenheid in het deelnemersveld te krijgen. Van Soest: ,,Tot dan toe werd er met handicaps gevaren.’’ Wie weinig zeil voerde of een erg zware boot had, kon later binnenkomen FOTO WIETSKE VAN SOEST dan nummer één en toch nog winnen. ,,Het winnende ontwerp moest een allround-boot zijn, ook bruikbaar als bijboot voor grote schepen. En je moest ermee kunnen roeien.’’ Aan het oorspronkelijke model van Opknapbeurt bij de Zaanlandsche Zeil Vereeniging in 1957. George Cockshott is in essentie niets veranderd. ,,Wel zijn er wat kleine aanpassingen gedaan’’, zegt Anjo Klinkenberg. ,,Zoals luchtkussens onder de banken en zelflozers om het buiswater sneller kwijt te raken.’’ FOTO ARCHIEF ZZV
© Copyright 2024 ExpyDoc
